Istorija 20. veka

Home
Serbia
Belgrade
Istorija 20. veka

Časopis "Istorija 20. veka" u kontinuitetu izlazi od 1983. godine dva p**a godišnje.

U časopisu se objavljuju radovi iz savremene istorije Srbije, bivše Jugoslavije i Balkana u evropskom i globalnom kontekstu.

23/06/2025

📢NAPREDOVANJE ČASOPISA U KATEGORIJU M22📢

Po stupanju na snagu novog Pravilnika o kategorizaciji i rangiranju naučnih časopisa Matematički institut SANU je izvršio rekategorizaciju naučne periodike u Republici Srbiji prema novim pravilima. Sa ponosom ističemo da je časopisu ''Istorija 20. veka'', zbog svog zapaženog prisustva u bazama SCOPUS i Web of Science, za period 2021-2024. dodeljena kategorija M22. Svi radovi koji su u tom periodu objavljeni u našem časopisu biće kategorisani tom kategorijom i vrednovani sa 6 bodova. Ta promena je već vidljiva i u profilima naučnika u enauci, kao i na portalu Provera referenci (https://proref.rcub.bg.ac.rs/index.xhtml), koji beleži najnovije promene u kategorizaciji naučne periodike.

Napred navedeno predstavlja značajno priznanje, ali i podstrek da i u narednim godinama nastavimo sa kvalitetnim i plodonosnim radom.

02/06/2025

📜NIKOLA MARKOVIĆ, JUGOSLAVIJA I KIPARSKA KRIZA 1974. GODINE: OD PUČA GRČKIH OFICIRA 15. JULA DO SREDINE AVGUSTA📜

Kolega Marković sa Instituta za međunarodnu politiku i privredu, donosi istraživanje o stavu Jugoslavije prema Kiparskoj krizi 1974. godine. Tekst je pisan na osnovu neobjavljenih izvora iz Arhiva Jugoslavije, zatim objavljenih dokumenata, kao i dostupne domaće i strane literature. Beograd je loše primio vest o puču grčkih oficira 15. jula protiv režima kiparskog predsednika Makariosa, jer se radilo o mediteranskoj i nesvrstanoj državi. Ovaj napad i dve turske intervencije (20. jula i 14. avgusta) uzrokovale su promenu politike Jugoslavije ka Grčkoj i Turskoj, kao i odluku Beograda da posreduje u sukobu.

📎Na fotografiji: Kiparska kriza 1974. godine

Kompletnom tekstu članka možete pristupiti putem sledećeg linka.
https://doi.org/10.29362/ist20veka.2025.1.mar.179-196

26/05/2025

📜JOVO BAKIĆ, DRAGOŠ KALAJIĆ KAO PRENOSILAC IDEJA ĐULIJA EVOLE📜

Sociolog Jovo Bakić, vanredni profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, u svom članku odgovara na pitanja da li su, kako i posredstvom koga krajnje desničarske ideje Đulija ’Julijusa’ Evole prodrle u socijalističku Jugoslaviju. Ključnu ulogu u njihovom širenju odigrao je akademski slikar i publicista Dragoš Kalajić. Njih dvojica su se poznavali, potonji ga je izuzetno poštovao, čitao je Evoline radove, kao i lektiru koju bi mu on preporučio, te se intelektualno u osnovi uobličio pod odlučujućim njegovim uticajem. Uistinu, ovo istraživanje pokazuje da su Evoline reakcionarne krajnje desničarske ideje, obuhvaćene pojmom „Tradicija“ iz njegove Pobune protiv modernog sveta, prenete u trima Kalajićevim knjigama koje su objavljene u socijalističkoj Jugoslaviji sedamdesetih godina XX veka.

📎Na fotografiji: Dragoš Kalajić

Kompletnom tekstu članka možete pristupiti putem sledećeg linka:
https://doi.org/10.29362/ist20veka.2025.1.bak.163-178

19/05/2025

📜MILAN MILENKOVIĆ, THE COMINFORM EMIGRATION IN BULGARIA📜

Članak kolege Milenkovića problematizuje pitanje jugoslovenske političke emigracije u Bugarskoj, nakon rezolucije Informbiroa 1948. godine. Kao sovjetski satelit, Bugarska je bila jedna od glavnih država za politički azil, kao i nastavak borbe protiv politike Federativne Narodne Republike Jugoslavije. Članak je zasnovan pre svega na izvorima Uprave državne bezbednosti (UDB), kao i literaturi relevantnoj za ovu temu.

📎Na fotografiji: Uporedni portret - Josip Broz - Tito i Josif Visarionovič - Staljin

Kompletnom tekstu članka možete pristupiti putem sledećeg linka:
https://doi.org/10.29362/ist20veka.2025.1.mil.147-162

12/05/2025

📜RATOMIR MILIKIĆ, SUDBINA MAJORA ATERTONA I SAVEZNIČKE MISIJE „HIDRA“ 1942. GODINE: IZMEĐU JUGOSLOVENSKE LITERATURE I BRITANSKIH IZVORA📜

U novom članku našeg kolege Ratomira Milikića, analiziraju se britanski dokumenti o nestanku majora Terensa Atertona, vođe savezničke misije "Hidra" na prostoru okupirane Kraljevine Jugoslavije u aprilu 1942. godine. Dati su pregled i uporedna analiza posleratne jugoslovenske istoriografije o sudbini te britanske misije. Autor prati proces nastanka i razvoja mita o Atertonu u komunističkoj istoriografiji, ukazujući na to da ta verzija nema uporište u stvarnim dešavanjima, kako kada je reč o osnovnom zadatku misije, tako ni kada je reč o odgovornosti za nestanak i verovatnu pogibiju njenih članova.

📎Na fotografiji: Aterton u Foči 1942. godine, u društvu Josipa Broza - Tita, Aleksandra Rankovića i Ivana Milutinovića

Kompletnom tekstu možete pristupiti putem sledećeg linka:
https://doi.org/10.29362/ist20veka.2025.1.mil.125-146

06/05/2025

📜DRAGAN CVETKOVIĆ, URBANA STRUKTURA STRADALIH U KONCENTRACIONOM LOGORU JASENOVAC📜

Kolega Dragan Cvetković, muzejski savetnik angažovan u Muzeju žrtava genocida, na osnovu rezultata delimično revidiranog popisa „Žrtve rata 1941‒1945“ istražuje do sada potpuno neobrađenu temu urbane strukture gubitaka civilnog stanovništva sa teritorije NDH. Posebna pažnja posvećena je urbanoj strukturi gubitaka u sistemu logora Jasenovac, koja je komparativno prikazana u odnosu na urbanu strukturu ukupnih gubitaka. U radu su prikazane sličnosti i razlike u pretrpljenim gubicima pripadnika različitih nacionalnosti prema veličini naselja iz kojih su poticali, a sve je upoređeno sa predratnom urbanom strukturom stanovništva teritorije na kojoj je formirana NDH.

📎Na fotografiji: Grafikon - uporedni gubici po nacionalnoj pripadnosti i tipu naselja
📂 Izvor fotografije: autor

Kompletnom tekstu članka možete pristupiti putem sledećeg linka:
https://doi.org/10.29362/ist20veka.2025.1.cve.93-123

28/04/2025

📜DALIBOR VELOJIĆ, CRVENI KRST U MORAVSKOJ BANOVINI📜

Kolega Velojić, sa Institutu za srpsku kulturu u Leposaviću, na osnovu građe koja se uglavnom čuva u Istorijskom arhivu Niša, preispituje delovanje Crvenog krsta u Kraljevini Jugoslaviji. Preciznije, u radu se obrađuje delovanje društva Crvenog krsta na teritoriji Moravske banovine. Rad ovog društva je bio usmeren na prikupljanje novčanih i materijalnih sredstava, organizovanje bolnica, kao i na obuku dobrovoljnih bolničarki. Detaljno je predstavljen bilans prihoda i rashoda banovinskog odbora, kao i angažovanje na kursevima za obuku.

📎Na fotografiji: Zlatna medalja Crveni krst Srbije/Jugoslavije
📂Izvor: Singidunum-online

Kompletnom tekstu članka možete pristupiti putem sledećeg linka:
https://doi.org/10.29362/ist20veka.2025.1.vel.81-92

21/04/2025

📜LJILJANA DOBROVŠAK, HARIS DAJČ, COMPARATIVE OVERVIEW OF THE ZIONIST MOVEMENT IN CROATIA AND SERBIA UNTIL THE BEGINNING OF WORLD WAR II📜

Koleginica Dobrovšak iz Zagreba i kolega Dajč iz Beograda, uporedno su analizirali Cionistički pokret u Hrvatskoj i Srbiji do početka Drugog svetskog rata. Fokusirali su se prvenstveno na razvoj ovog pokreta od početka 20. veka, i njegovo delovanje u Austro-Ugarskoj i Kraljevini Srbiji. Nakon toga, kolege prelaze na analizu Cionističkog pokreta sa centrima u Zagrebu i Beogradu, analizirajući njihove međusobne uticaje i saradnju, kao i generalno širenje ovog pokreta.

📎Na fotografiji: Naslovna strana lista Židov, 13. novembar 1935.
📂Izvor: Novine Židov

Kompletnom tekstu članka možete pristupiti putem sledećeg linka:
https://doi.org/10.29362/ist20veka.2025.1.dob.59-80

14/04/2025

📜NEMANJA MITROVIĆ, NIKOLA MIJATOV, FOOTBALL BETWEEN POLITICS, ROYAL FAMILIES AND SPORT: YUGOSLAV-ROMANIAN FOOTBALL RELATIONS 1922–1941📜

Članak saradnika našeg Instituta preispituje rumunsko-jugoslovenske fudbalske odnose tokom međuratnog perioda. S obzirom da su u pitanju dve monarhije koje su se graničile i bile povezane izuzetno bliskim dinastičkim vezama, kao i političkim odnosima, njihovi odnosi su se prelili i na "sportsku diplomatiju". U tom smislu, organizovane su zajedničke fudbalske priredbe, kaošto je Trofej kralja Aleksandra I ili Kup kralja Karola II. Tokom analiziranog perioda reprezentacije su odigrale veliki broj utakmica, koje je neminovno pratila snažna politička pozadina, turbulntnih 1920-ih i 1930-ih godina.

📎Na fotografiji: Objave u novinama o utakmicama Rumunije i Jugoslavije, 1934. i 1936.
📂Izvor fotografije: tikitaka.ro

Kompletnom tekstu članka možete pristupiti putem sledećeg linka:
https://doi.org/10.29362/ist20veka.2025.1.mit.37-58

07/04/2025

📜MILAN BALABAN, IRENA BALABAN CAKIRPALOGLU, DALIBOR SAVIĆ, YUGOSLAV TOURISTS IN THE CZECHOSLOVAK SPAS DURING THE INTERWAR PERIOD (1918-1939)📜

Članak kolega iz Češke Republike i Republike Srpske bavi se pitanjem međuratnog turizma van Kraljevine Jugoslavije. U fokusu istraživanja su posete jugoslovenskih državljana poznatim čehoslovačkim banjama, kao i njihovo iskustvo i socio-kulturne interakcije. Veoma je važno i pitanje ekonomskih i političkih veza između Jugoslavije i Čehoslovačke, u složenim geopolitičkim uslovima međuratne Evrope.

📎Na fotografiji: Karlove Vari, oko 1920.
📂Izvor fotografije: pohlednice.sbiram.cz

Kompletnom tekstu članka možete pristupiti putem sledećeg linka:
https://doi.org/10.29362/ist20veka.2025.1.bal.19-35

01/04/2025

📜RANKA GAŠIĆ, FINANSIRANJE RAZVOJA BEOGRADSKE OPŠTINE PUTEM ZAJMOVA (1919–1929)📜

U svom novom članku, dr Ranka Gašić, naučna savetnica našeg Instituta preispituje pitanje zajmova Opštine grada Beograda. U članku se govori o zajmovima koje je beogradska opština podizala za obnovu i razvoj grada u periodu od završetka Prvog svetskog rata do svetske ekonomske krize 1929. godine, o uslovima pod kojima se opština zaduživala, o okolnostima koje su vladale na domaćem i međunarodnom tržištu kapitala tokom dvadesetih godina 20. veka, kao i o načinu na koji je novac od zajmova bio korišćen.

📎Na fotografiji: Kalemegdan 1930.
📂Izvor fotografije: Istorijski arhiv Beograda

Kompletnom tekstu članka pristupite putem sledećeg linka:
https://doi.org/10.29362/ist20veka.2025.1.gas.1-18

01/02/2025

📚NOVI BROJ ISTORIJE 20. VEKA📚

Poštovane kolege, prijatelji i pratioci, sa zadovoljstvom Vas obaveštavamo da je upravo izašao novi broj časopisa Istorija 20. veka. Kao i uvek do sada, časopis obiluje zanimljivim tekstovima i rezultatima istraživanja saradnika našeg Instituta, ali i drugih kolega.

Svim tekstovima možete pristupiti putem sledećeg linka:
https://istorija20veka.rs/1-2025/

📎Prilog: Naslovna stranica Istorije 20. veka, 1/2025.

Address

Belgrade

Telephone

+381113398362

Website

https://istorija20veka.rs/

Alerts

Be the first to know and let us send you an email when Istorija 20. veka posts news and promotions. Your email address will not be used for any other purpose, and you can unsubscribe at any time.

Contact The Business

Send a message to Istorija 20. veka: