10/07/2025
🎨 Cadro de Rosalía de Castro 🌺 [ Na Facultade de Filosofía e Letras, alá polo 1️⃣9️⃣7️⃣0️⃣, encoméndaselle ao pintor compostelán Manuel López Garabal un cadro dedicado a Rosalía de Castro ( Santiago de Compostela, 1837 - Padrón, 1885 ), quen non só despuntou polo mero feito de ser a muller que en pleno século XIX se revelou na súa faceta de poeta renovadora do xénero na lingua española, suceso por si meritorio, senón por lograr que a lingua galega fose recoñecida de maneira universal, no denominado Rexurdimento.
A través dunha serie de datos concretos, Manuel López Garabal ( Santiago de Compostela, 1907-1981), representa a Rosalía de Castro na súa cidade natal, recoñecible pola Torre da Berenguela, probablemente tomando como modelo algunha das fotografías que se conservan da escritora.
Acompáñana a súa pluma, uns papeis e un libro, que non fan máis que enxalzar a súa profesión e o que ela supuxo dentro do contexto das Letras Galegas. Non en balde, este retrato é unha homenaxe á orixe da devandita efeméride.
Manuel López Garabal sitúa a insigne escritora no interior dunha estancia. Rosalía represéntase de pé nun retrato de corpo enteiro. Podemos percibir o seu riseiro rostro e a relaxada postura que debuxan as mans, entrecruzadas na parte superior da cómoda de madeira, con tres grandes caixóns.
Sobre ela apréciase, aínda que de maneira recortada, a imaxe da Virxe das Dores no interior dun fanal. Sorprende a claridade do espazo, a luz que arrinca da xanela situada no lado esquerdo da cámara. Este van actúa non só como elemento do eixo tridimensional que configura o marco espacial, senón que marca a relación co lugar concreto, a referencia local na que se atopa: Santiago de Compostela.
Sabemos que se trata da cidade apostólica porque así o anuncia a indiscutible Torre do Reloxo, que asoma con toda a súa dignidade alén da xanela.
No resto da composición actúan outros elementos como a parede posterior, un lenzo en branco no que se apoia o moble e que ademais soporta un marco en cuxo interior se representa unha paisaxe ( cadro dentro do cadro ).
Como complemento final, o chan define a base espacial, que se remarca polos listeis de nobre madeira. O tránsito entre o interior e o exterior refórzase coa presenza dunha cortina e a soleira sobre a que repousan dúas plantas con flor.
A maneira de debuxar acusa, na configuración da escena, a influencia académica do mestre.
Con todo, percíbense certos aspectos que van máis aló dos preceptos puramente clásicos. Para comezar, un dos trazos que máis chaman a atención é o encadre da escena, de tal maneira que toda a atención céntrase na propia escritora, na súa actitude e sorriso, deixando nun segundo plano a presenza do resto de elementos que actúan, animan e complementan a esta escena.
Neste sentido, poderíase mencionar que a propia representación da Dolorosa recórtase e cede o protagonismo á retratada.
López Garabal deixa claro cal é o obxectivo da súa representación, sen renunciar a outros datos importantes no desenvolvemento da acción, como a citada Torre da Berenguela, da cal dá unha rigorosa descrición pictórica.
Á súa vez, crea un paralelismo coa paisaxe representada, pois actúa como un segundo cadro. Outro dos trazos característicos desta obra e do seu autor é o uso vibrante das cores e as liñas, a intensidade reflectida na gama de azuis que emprega no vestido de Rosalía, e que constitúe o foco de atención.
O emprego de gamas máis claras e de vermellos contribúe novamente a destacar á escritora, á vez que ilumina a escena.
Manuel López Garabal realiza esta obra nunha fase avanzada da súa carreira artística. Fiel ao seu peculiar e recoñecible estilo, combina a tradición académica na que se formou, co maxistral emprego da cor.]
* José Manuel García Iglesias / Miriam Elena Cortés López
Museo virtual Universidade de Santiago de Compostela.
