Dire Tv - Af Somali

23/08/2025

Madaxa xafiiska caafimaadka ee ismaamulka dirdhabe ayaa sheegtay in dadaallada socda ee lagu ciribtirayo saxarada fagaareyaasha ee ka socda tuulooyinka ismaamulka hoos yimaadda ay sii xoogeysanayaan, Dr. Tsigereda Kifle, madaxa xafiiska caafimaadka ismaamulka dirdhabe ayaa sheegtay shaqooyinka ka socda tuulooyinka si loo sameeyo deegaan ka xoroobay saxarada bannaanka in ay yihin kuwo si joogto ah loo wado.

Kooxda nadaafadda iyo ilaalinta deegaanka ee xafiiska caafimaadka ismaamulka ayaa qabatay kulan qiimeyn iyo wacyigalin ah oo ku saabsan tuulooyinka loo asteeyay in laga dhigo ODF (Open Defecation Free) sanadkii 2017.

Intii lagu guda jiray kulankaas, Dr. Tsigereda Kifle ayaa carrabka ku adkaysay in shaqooyinka socda ee lagu nadiifinayo tuulooyinka laga dhigo kuwa aan saxaro bannaanka lagu quban ay sii socon doonaan, iyadoo mas’uuliyiinta xarumaha caafimaadka iyo hoggaamiyeyaashu looga baahan yahay in ay dardar geliyaan si loo ilaaliyo guulihii h**ey loo gaaray.

Waxay sidoo kale xustay in horumarinta koridorka miyiga ay tahay in loo beddelo ficil wax ku ool ah, loona baahan yahay iskaashi buuxa oo ay sameeyaan dhammaan daneeyayaasha, si tuulooyinka loo nadiifiyo loona suurtogeliyo deegaan ku habboon nolol caafimaad leh.

Kulanka waxaa lagu soo bandhigay warbixino qiimeyn ah oo ku saabsan xaaladda nadaafadda miyiga, hindisaha “Clean Ethiopia”, iyo dukumeentiga qorshaha fulinta ee horumarinta koridorka caafimaadka miyiga. Hoggaamiyeyaashii shaqadoodu dib u dhacday sababo kala duwan awgood ayaa ballanqaaday in ay dhowaan dhamaystiraan shaqadooda si tuulooyinkooda looga dhigo ODF.

Intii lagu jiray madasha, waxaa sidoo kale la saxiixay heshiis ballanqaad ah oo ka hortagaya in tuulooyinka h**ey ODF looga dhigay ay dib ugu noqon caadooyinkii h**e. Sidoo kale, tuulooyinka miyiga ee h**ey loogu asteeyay ODF ayaa lagu abaalmariyay qalab nadaafadeed iyo agabka ilaalinta fayodhowrka.

Isse khayre

23/08/2025

Xafiiska Beeraha DDS ayaa sheegay hirgalinta farsamooyinka casriga ee falashada ay kaalin muhiim ah ka qaadanayso horumarinta.

Xafiiska Beeraha DDS ayaa sameeyay kooxo tageerada wareega ee gobolka Faafan oo beeralayda ka gacansiinaya falashada casriga beeraha si tayada waxsoosaarka kor loogu qaado. Kooxahani ayaa isugu jira qaybaha fidinta farsamooyinka casriga dalaga iyo qaybo kale oo lagu horumarinayo waxsoosaarka, kooxdan ayaa degmada Tuli ka sameeyay goobo fal-tusmeed bulshada beeralayda lagu barayo farasamooyinka casriga ee falashada beeraha si looga gudbo nidaamka firdhinta oo caqabado badan ku gadaamnayeen maadaama oo cabir iyo cilmi lagu beerayo oo qiyaas ah.

Xasan Xuseen C/laahi oo ah khabiir dhinaca fidinta farsamooyinka casriga ayaa sheegay in farsamsada casriga ay waxbadan ka badalayso waxsoosaarka maadaama ay yiihiin kuwo si cilmiyaysan loo beerayo.

23/08/2025

Raiisulwasaare Abiy Ahmed ayaa booqday magaalo-madaxda Asosa ee Deegaanka Benishangul-Gumuz oo ay ka socdaan mashaariico kala duwan oo ay kamid yihiin mashruuca dib udhiska waddooyinka ee Corridor ka loo yaqaano iyo dhismaha warshad macdanta gaar ahaan dahabka loo adeegsan doono oo dhawaan la filayo inay shaqo gasho.

23/08/2025

Kal-fadhiga 51aad ee Golaha 4aad ayaa ka qabsoomay dagmooyinka 06 iyo 01, halkaas oo lagu soo bandhigay waxqabadka sanadkii 2017 T.I iyo sidoo kale la ansixiyay miisaaniyadda sanadka 2018 T.I.
Intii uu socday kal-fadhiga, waxa lagu soo qaaday magacbisyo kala duwan iyadoo sidoo kale la dejiyay tallaabooyin wax ka qabasho ah.

23/08/2025

Madaxa Xafiiska Maaliyada iyo Horumarinta Dhaqaalaha ee Ismaamulka Diri Dhaba ayaa sheegtay in Masuulinta iyo shaqaalaha Xafiiska iyo Xafiisyada hoos yimaada ayaa sanadkan si ballaadhan ugu qayb qaadan doonan hawlaha tabruucadka ee bilaha xagaaga.

Waxaay dhirbeeris iyo Barnaamij Dhiig shub ah ka fuliyeen beerta Cali Bira sido kale 06 iyo 08 ayay ka bilaabeen barnaamij lagu dayctirayo guriyaha dadka danyarta ah.

Marwo Muluka Maxamed oo ah Madaxa Xafiiska Maaliyada iyo Horumarinta Dhaqaalaha ee Ismaamulka Diri Dhaba ayaa Barnaamijkaas ka sheegtay in barnaamijka tabaruucadka ah u yahay mid lagu gacan qabanayo dadka tabaaliysan islamarkana dhir la beerayo ay waxa weyn ka tareyso Isbedelka Cimilada.

Sidaas awgeed in Masuulinta iyo shaqaalaha Xafiisyada hoos yimaada Xafiiska ayaa sanadkan si ballaadhan ugu qayb qaadan doonan hawlaha tabruucadka ee bilaha xagaaga shacabka kalena looga baahan in ay si fir fircon uga qayb qaatan hawlaha tabruucadka ee bilaha xagaaga.

Sido kale Mudane Cabdislaam Maxamed oo ah Madaxa Wakaalada Dakhliga ee Ismaamulka Diri Dhaba oo ka soo qayb galay Barnaamijkaas ayaa sheegay in 5 kun oo dhir ah ay beereen, 5 booqol oo qofna ugu deeqen raashin kala duwan iyo in walaalahooga u baahan dhiig ugu deeqen 50 unug oo dhiig ah iyo sido kalena in 2 qof oo danyar ah u bilaaben dayctirka guriyaha.

Mudane Cusmaan Cali waa ku xigeenka Wakaalada Dakhliga ee Ismaamulka Diri Dhaba ayaa dhankiisa sheegay in hawlaha tabaruucadka ee la qabto bilaaha xagaaga u faa’iido ballaadhan u leeyaha shacabka sidaas awgeed in bulshadu si diiran uga qayb qaadato.

Sacaada Rayaale

22/08/2025

Waxaa markii ugu horreysay Deeganka laga fuliyay qaliinnada baddalka jilibka, miskaha (sinaha), iyo seedaha.

Madaxweynaha DDS, Mudane Mustafe Muxummed Cumar ayaa booqday Cusbitaalka Takhasuska Sare ee Sheekh Xasan Yabare oo toddobaadkii ugu danbeeyay waday ol'ole qaliin oo ay ka caawinayeen dhakhaatiir heer caalami ah oo ka socday Hay’adda Iskaashiga Caalamiga ah ee Turkiga, ayna ka faa'iidaysteen 30 bukaan.

Qaliinnadan waxaa fuliyay koox isugu jirtay dhakhaatiir Soomaaliyeed iyo khuburo caalami ah oo ay TİKA u soo dirtay Deegaanka, waxaana fulinta qaliinnadan ku baxa malaayiin lacag ah balse bukaannadani ayaa hadda ku helay si bilaash ah, waana markii ugu horreysay ee meel ka baxsan caasimadda dalka ee Addisababa laga fuliyo qaliinnadani.

Madaxweynaha ayaa u mahadnaqay dhakhaatiirta fulisay qaliinnadani :"Tani waxa ay sii xoojinaysaa xidhiidhka, walaalnimada iyo kalgacaylka ka dhaxeeya labada dal ee Itoobiya iyo Turkiga, gaar ahaan Deegaanka Soomaalida. Ajir iyo xasanaad allaha idinka siiyo adeegani bilaashka ah eed soo gaadhsiiseen bulshada", ayuu yidhi Madaxwayne, Mustafe Muxummed Cumar.

Marar badan ayaa cusbitaalkan laga fuliyay qaliinnno ay ka caawiyeen dhakhaatiir ajinabi ah, taasi oo baajisay malaayiin lacag ah oo bukaannadaasi kaga bixi lahaa caafimaad ay udoontaan wadamo shisheeye; Daddaalkani waxa uu calaamad u yahay yididiilada mustaqbalka caafimaadka Deegaanka, gaar ahaan kor u qaadidda adeegyada takhasuska ah ee ay heli karaan bulshadu.

22/08/2025

Waa qormadii hawl-kar ee barnaamijka Nafiirso oo Nafis.
Ururka Hibrat lelimat ee degmada 05

22/08/2025

21/08/2025

Golaha Wakiilada Shacabka iyo Xafiisyada Fulinta ee Ismaamulka Diri Dhaba oo kala saxiixday Qorshe Hawleed Sanadeed

Diri Dhaba – Golaha Wakiilada Shacabka ee Ismaamulka Diri Dhaba iyo xafiisyada fulinta ee ismaamulka ayaa kala saxiixday qorshe hawleed dhamaystiran oo lagu fulin doono sanad-miisaaniyadeedka 2018.

Afhayeenka Golaha Wakiilada Shacabka, Marwo Fadxiya Aadan, oo kulanka ka hadashay ayaa sheegtay in heshiiskan uu saldhig u yahay in xafiisyada fulintu si hufan uga jawaabaan baahiyaha shacabka ee dhinacyada waxbarashada, caafimaadka, nabadda iyo maamulka suuban, iyada oo la hirgelinayo nidaam isla xisaabtan leh.

Waxay xustay in sanadkii h**e ee 2017 laga qabtay hawlo wax ku ool ah miyiga iyo magaalada Diri Dhaba, taas oo horseeday horumar la taaban karo dhinacyada dhaqaalaha, arrimaha bulshada iyo siyaasadda. “Sanadka 2018-ka waxa aan rajaynaynaa waxqabad ka wanaagsan kii sanadkii h**e,” ayay raacisay.

Dhanka kale, ku-xigeenka Duqa ahna madaxa xafiiska Ganacsiga, Warshadaha iyo Maalgashiga ee Ismaamulka, Mudane Xarbi Buux, ayaa sheegay in sanadkii 2017 maamulka uu qabtay hawlo badan oo la xiriira kobaca dhaqaalaha iyo abuurista fursado shaqo, gaar ahaan dhalinyarada.

Waxa uu intaas ku daray in sidoo kale la xakameeyay qiimaha maciishada, halka 120 mashruuc oo waaweyn la dhamaystiray. Mudane Xarbi ayaa carrabka ku adkeeyay in hawlahaasi ay ka faa’iideen bulshada ku nool magaalada iyo miyiga, iyadoo sanadka 2018 la sii xoojin doono dadaalladaas, gaar ahaan waxbarashada, caafimaadka iyo tignoolajiyada.

Heshiiskan ayaa waxaa saxiixay afhayeenka Golaha Wakiilada Shacabka iyo guddoomiyeyaasha gudiyada joogtada ah ee Golaha ee ay arrintu khuseyso, iyada oo ujeeddadu tahay dardar-gelinta qorshayaasha horumarineed ee ismaamulka.

Sacaada Rayaale

21/08/2025

Ra’iisul Wasaaraha Itoobiya, Abiy Axmed (Ph.D), ayaa sheegay in mid ka mid ah arrimaha jiilka Medemer ay xoogga saarayaan ay uh**eyso qadiyadda Badda Cas.

Wuxuu sheegay in inkasta oo dad badan ay u haystaan arrin soo ifbaxday maanta, hadana ay tahay qadiyad muddo dheer ku dhex jirtay jiilal kala duwan. Abiy wuxuu xusay in su’aashani ay muujinayso muhiimadda xidhiidhka Itoobiya la leedahay walaalaheeda ku yaalla hareeraha Badda Cas.

Buuggiisa cusub ee Medemer wuxuu si faahfaahsan uga hadlayaa waxa laga filayo jiilka cusub, masuuliyadaha horyaalla, iyo sida caqabadaha loo gudbi karo si loo dhiso Itoobiya horumarsan oo wanaagsan.

21/08/2025

Horumarinta Jiinka Webiyada waxa uu Astaan ​​iyo Tusaale u noqon karaa Afrika oo dhan – Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed (Dr.)

Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed (Dr.) ayaa sheegay in mashruuca horumarinta jiinka webiyada uu sida raadka cagaaran oo kale astaan ​​iyo tusaale u noqon karo Afrika oo dhan.

Mar uu Ra’iisul Wasaaruhu sharraxaad ka bixinayey buuggii afraad uu qorag ee loogu magacdaray “Dawladda Iskutegga” waxa uu sheegay in hadda la arkayo inay bateen hawlaha horumarinta waddooyinka.

Tusaale ahaan, horumarinta marinka Intoto Shromeda waxaa laga furay in ka badan 700 oo dukaamo ganacsi oo cusub oo aan horay u jirin; taasi waxay dad badan u abuurtay fursado shaqo.

Waxa uu tilmaamay in horumarinta jiinka webiyada ay suurtagelisay in ganacsi iyo fursado shaqo ay u abuuraan dad badan; isagoo sheegay inay tahay shaqo astaan iyo tusaale u noqon karta Afrika oo dhan.

Waxa kale oo uu sheegay in horumarinta Waddooyinka ay suurtogelisay in siyaabo kala duwan ay shaqo abuur u sameeyaan, isla markaana ay wax ka beddelaan bilicda iyo aragtida dalka, isla markaana ay sugaan caafimaadka.

Waxa uu sheegay in horumarka marinka uu tusaale u noqon karo Afrika oo dhan; Waxa uu sheegay in madaxda Afrika ay hadda u dirayaan wufuud aqoon kororsi iyo khibrad wadaag ah.

Waxa kale oo uu sheegay in horumarinta jidadka magaalooyinka Itoobiya, horumarinta webiyada iyo marinnada miyiga iyo mashaariicaha kale ay yihiin kuwo la taaban karo oo muuqda.

Waxa uu sheegay in howlahaasi ay yihiin horumar ay tahay in dhammaan shacabka Itoobiya ay ku faanaan; Waxa uu tilmaamay in ay ku dhismeen aragti wadaag ah oo ka dhexeeya dowladda Medemer iyo shacabka, taasoo uu aad ugu hanweyn yahay.

Waxa uu sheegay in horumarinta marinadani ay tahay shaqo astaan ​​sare leh oo u adeegi doonta waddamo badan; raadka ay dawladda iskutegga ay ka tagayso, waana fal aan dhaliil lahayn oo sharaf leh.

21/08/2025

Dhamaystirka Biyo xidheenka weyn ee Itoobiya waxa uu bog cusub u furayaa iskaashiga dalalka uu maro webiga Niil – Injineer Getu Biftu

Dhamaystirka dhismaha biyo xidheenka weyn ee Itoobiya waa fursad taariikhi ah oo bog cusub u furi doonta iskaashiga dalalka webiga Niil, ayuu yidhi Injineer Getu Biftu oo ah khabiir sare oo ku takhasusay biyaha.

Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed (Dr.) ayaa hadal uu u jeediyay golaha shacabka bishii Agaali 2017 ku sheegay in biyo xireenka weyn ee Itoobiya, kaas oo lagu dhisay dadaal badan iyo naf hurid, la furi doono bisha Kooxdin/Maskaram.

Waxa uuna ugu baaqay wadamada dooxooyinka in ay ka soo qaybgalaan maalintan weyn oo ay si dhab ah u arkaan faa’iidada ay wadaagaan.

Injineer Getu Biftu, oo ah cilmi-baare sare oo dhanka kheyraadka biyaha ah, fadhigiisuna yahay Alberta, Canada, ayaa ENA u sheegay in dhameystirka biyo xireenka weyn ee Itoobiya, mashruuca ugu weyn ee korontadda ee Afrika, uusan ahayn oo keliya guul taariikhi ah oo Itoobiya u soo hoyatay, balse sidoo kale waxa uu bog cusub u furayaa iskaashiga dalalka webiga Niil.
Waxa uu sheegay in biyo-xireenkani uu astaan ​​u yahay iskaashiga iyo is-kaashiga gobolka, ka sokow faa’iidooyinka deegaan, dhaqaale iyo bulsho.

Wuxuu sheegay in biyo xireenka Renaissance uu yahay buundo isku xirta Geeska Afrika iyo Bariga Afrika iyadoo loo marayo ganacsiga tamarta, horumarinta wadajirka ah iyo iskaashiga siyaasadeed.

Khabiirka sare waxa kale oo uu kula taliyey in wadamada ku yaala dooxyada ay iska kaashadaan sidii ay si joogta ah oo siman uga faa’iidaysan lahaayeen wabiga Niil oo ah halbawlaha nolosha wabiga.

Cilmi-baaraha sare ayaa sidoo kale sheegay in is-aaminaad iyo iskaashigu uu kheyraadka biyaha loogu bedeli karo saldhig barwaaqo la wadaago.

Waxa uu sheegay in biyo-xidheenka laga dhigo mid nabad iyo xasilooni ku soo dabaala deegaanka, iyadoo la isku sii xidhayo himilooyinka horumarinta qaranka iyo danaha gobolka, iskaashiga xuduudaha iyo xidhiidhka hay’adaha.

Waxa uu xusay in biyo-xireenku uu si dhab ah u muujiyay in ay suurtagal tahay in lagu guulaysto in la dhiso mashruucyo waaweyn oo lagu xaqiijinayo madax-bannaanida dhaqaale ee Afrika.

Khabiirkan ayaa sidoo kale ugu baaqay wadamada ku teedsan webiga Niil in ay ku shaqeeyaan go’aan, iskaashi iyo aragti wadaag si looga dhigo gobolka mid lagu daydo horumar iyo xasilooni waara.