Calii calanqoo

08/09/2025

08/09/2025

Seenaa Bakar Waaree
==================================

Bakar Waaree kan dhalate Aanaa bakka amma aannaa Jarsoo aradaa burqaa miixe (Laga Mixee) jedhamutti.

Bakar Waaree gumii bultumaa kan Raabaa fi
Doorii Baarentummaa kan Addeellee maadheftattee Fugug bulchu keessatti qondaala guddaa Birmajii yeroo sanaa ture.
Keessattuu dhaddacha mooraa Fugug kan teessuma man-bultii gorguddoo kudha lamaan Alaa: Nuunnu, Meettaa,Diiramu, Goollo, Buubbu, Abbay, Galaan Abbaadho, Ere,Kaako, Arroojjii, Gutayyu keessatti haala sochii siyaasaa fi
hawaasummaa irrattii adda durummaadhaan murtii fi hoggansa kennaa ture.

Bakara Waaree, seenaa qabsoo Oromoo keessatti waan hedduun yaadatama. Keessayyuu, Oromootni Oromiyaa
Bahaa keessa jiraatan ijoolleen Qalloo afran (Afran Qalloo) jachuuniis Daga , Oborraa, Baabbile, Ala fi ijoollen Anniyaa Sadachaa fi Kodheellee waraana weerartoota nafxanyaa ofirraa ittiisuuf godhamu irratti hogganaan waraana Oromoo (murtii guutoo) eenyu akka tahuu eega marii godhatan booda abbaan duula kan isaan hogganu akka Bakar Waaree ta'u filatan.

Mariin kun kan taasifame eega ergaan miila qallaa Abbaa Gadaa yeroo sanii Wadaay Galmoo Kormoosoorraa mooraa Fugugitti isaan ga'ee booda ture. Fillannoo kanarrattis
sooreeyyiin beekkamoon gosoota bakka bu’an kan argaman yoo ta'u isaaniis Anniiyyarraa Hargaaya, Afran Qalloorra Wedaay Galmoo Kormoosoo, Orfoo, Katabee Wadaay Dugaa
fi Mareenyi yoo ta'u kana keessahiis Hargaayaa fi Wadaay Galmoo Amiir Abdulaahii waliin ta'anii haala walii gala waraana kanaa akka hogganan gaafatan. Ta'us Amiir tole
hinjenne. Sababniis yeroo sanatti Amiir abbaasaa kan deeggarsa Oromoo qabu mootummaa Ijiipti waliin angoorraa fonqolchee gara angooti dhufuunsaa yeroo xiqqoo waan ta'eef haala waliigala waraana sanii hogganuu
hindandeenye.

Lola Calii Calanqooirratti gaggeeffame irratti, gootichi hogganaa waraana oromoo Bakar Waaree gootummaa isaarraa kan ka’e miilasaa kan irraa cite osoo ifin dhagahin hanga lolli goolabamuuf gahutti kan tur

06/03/2025

06/03/2025

Ramadaana Ameerikaatti.
Dr Afiif waliin Towfiq Islam Centeritti.

05/03/2025

Qonnaan bulaa Jimmaa helikooptara dhunfaa bitachuuf birrii fe'anii Hayilasillaasee bira deemuun harka duwwaa galan

====Abbaa Maccaa Abbaa Dagaa Abbaa Joobir jedhamu. Abbaan Maccaa Kiilolee jedhamuun beekamus. Godina Jimmaa Aanaa Gommaatti dhalatan. Amma magaalaa Jimmaa jiraataa kan jiran yoo ta’u, umuriinsaanii ganna 96 ta’a.

Yeroo saaniitti sooreessa qofas osoo hin taane, dureessa dhihaaf barii hin beekne turan. Oomisha bunaatiin Gommaadhaa hanga Gumaayii fi Geeraatti maqaansaanii beekamaadha. Bunaaf damma qofa osoo hin taane, mana maallaqa itti kuufatanis qabu turan.

Jimmarraa Finfinnee, Finfinneedhaa Asmaraa, Asmaraadhaa ammoo Saa’udii Arabiyaatti imalanii erga deebi’anii booda helikooptara mataasaanii bitachuuf mootii Hayilasillaasee bira deeman. Maallaqa fe’anii deeman. Gaafa deebi’an garuu hilikooptaras, maallaqas otoo hin qabatiin harkuma duwwaa galan.

Seenaan Abbaa Maccaa waggoota hedduuf akka afoolaatti himamaa haa turu malee lubbuun jiraachuun isaanii garuu badaa hin beekamu ture.

Maaltu helikooptara bitachuuf isaan kakaase? Ergasii maaliif afuura dhokfatanii jiraataa turan? BBCnis ilma Abbaa Maccaa fi gaazexeessaan seenaa kana kitaabatti jijjiiraa jiru waliin turtii taasiseera, dhiyaadhaa!

Ilmi Abbaa Maccaa maal himan?
Mahaammad, ilma Abbaa Maccaa torbaffaadha. Ilmaan Abbaamaccaa salgan lubbuun jiran keessaa lama biyya keessa, torba ammoo biyya hambaa jiru. Abbaamaccaa Abbaadagaa, maqaa bara mootii Hayilasillaasee hawaasa Jimmaa fi naannawaa sanatti seenaa addaatiin beekamudha.

ALI’tti naannawaa bara 1942 Hajjiidhaaf Saa’ud Arabiyaa deemanii turan. Yeroo sanatti Asmaraa deemuudhaan, achii ammoo Markabaan Saa’udii akka deeman dubbata ilmisaanii Mahaammad.

“Yeroo sana maallaqni waan jiruuf, bakkeen [dirreen] Kiilolees waan jiruuf, karaanis geejibaaf mijataa waan hin taaneef, helikooptarii mataasaanii bituuf yaadanii turan. Mootummaa Hayilasillaaseetiinis ‘Helikooptariin bitadha’ jedhanii gaafatan. ‘Maallaqa fidii koottu’ jedhaman.

05/03/2025

Ethiopia,Oromia,East Wollega,Nekemte City

Seenaa Hundeeffamafi Sadarkaa Guddina Magaalaa Naqamtee
Magaalaan Naqamtee magaalaa dhiha Oromiyaatti argaman keessaa tokko yeroo taatu handhuura Oromiyaa Finfinnee irraa KM. 328 gara Kibba Lixaatti fagaattee kan argamtu magaalaa iddoo bal’aa irra buufateefi umurii dheeraa lakkoofsistedha.
Seenaafi Guddinaa sadarkaa magaalaa tokko odeessuun dura ka’umsaafi dhufaatii ykn bu’uureeffama seenaa magaalaa sanaa beekuun murteessadha. Seenaa hundeeffamaafi guddina magaalaa Naqamtee seeneessun duras raga barreeffama seenaafi afaanii bu’uura hundeeffama magaalaatti ibsu argachuun barbaachiisadha.
Magaalaan Naqamtee bara 1830 keessa mootii Wallaggaa yeroo sanaa kan turan Mootii Daajjazimach Moorodaa Bakaree Goodaanaatiin kan hundeeffamte akka ta’e ragaan barreeffama Seenaafi manguddootarra argame nihubachiisa. Bu’uura hundeeffama maqaa Naqamtee jedhus kan argatte maqaa nama yeroo sana naannicha jiraataa ture Naqamtee Gadaa Otaa Maccaa jedhamurraa akka ta’e ragaan kun nimul’isa. Naqamtee jechuunis baay’atte jechuudha. Yeroo sanaatti daandiin daldala dheeraa jaarraa 19ffaa keessaa maajii kafaa keessaa ka’ee hanga mitsiwwaa ga’u, waan keessa darbuuf gabaa ho’ituu daldallii Warqee, Ilka Arbaa, gogaa qeerraassaa,eelellaan akkasumas horii, miidhaaniifi Oomishalee biroo hedduun keessatti gurguramanii fi bitaman turte.

Seenaa magaalaota oromiyaa hunda tokko tokkoon (hamma dandeenye) isaan biraan geenya.

Page kana like 👍 godhuu qofa osoo hintaane post keenyas godhuun nu jajjabeessaa🥰🙏.

05/03/2025

Addunyaa kanarratti magaalaan dhaabbilee addunyaa babbeekkamoo afuriin beekkamtii argatte magaalaa Harar qofa.

1.Magaalaa Hambaa Seenaa Addunyaa - UNESCO 2006

2.Magaalaa Nagayaa, Jaalalaa fi waldandayinsaa - UNESCO/2002-2003

3.Festivaalii Shuwaal-Iid - Intangible Cultural Heritage- UNESCO/2023

4.Miseensa magaaloota seenaa qabeeyyii-Cubec,Canada/ 2023

Ammaas dagaagii mulladhu!

🙏❤🙏👍👍