Somali Speeches

17/08/2025

14/08/2025

FAAIDOOYINKA WAX BEERASHADA
Wax-beerashadu waa mid ka mid ah tiirarka ugu muhiimsan ee nolosha aadanaha, waxayna door weyn ka ciyaartaa dhaqaalaha, cuntada, iyo deegaanka. Tani waa habka lagu soo saaro dalagyada, khudradda, miraha, iyo geedaha iyadoo loo adeegsanayo aqoon iyo farsamooyin kala duwan. Faa’iidooyinkeeda waxaa ka mid ah:
--
# # # 1. **Bixinta Cunto Joogto ah**

Wax-beerashadu waxay bulshada siinaysaa cunto nadiif ah oo cusub. Dalagyada sida badarka, khudradda, iyo miraha ayaa ah il muhiim ah oo nafaqo leh, taas oo ka hortagta gaajada iyo nafaqo-darrada.
---
# # # 2. **Kobcinta Dhaqaalaha**

Marka beeraha si wanaagsan loo horumariyo, waxay abuuraan shaqooyin badan – laga bilaabo beeralayda ilaa ganacsatada suuqa. Sidoo kale waxay kordhisaa dakhliga qoyska iyo dhaqaalaha guud ee dalka.
---

# # # 3. **Maalgelin iyo Ganacsi**
Dalagyada la beero waxaa loo dhoofin karaa suuqyada gudaha iyo dibadda, taasoo keenta dakhli lacageed iyo ganacsi caalami ah. Beeraha waxaa laga sameeyaa alaabooyin ganacsi oo kala duwan sida caanaha, casiirka, iyo hilibka.
---
# # # 4. **Ilaalinta Deegaanka**

Haddii si mas’uuliyad leh loo maamulo, wax-beerashadu waxay ka qayb qaadataa ilaalinta deegaanka – sida beerista geedo cusub oo yareeya nabaad-guurka, iyo isticmaalka habab dabiici ah oo aan waxyeello u geysan deegaanka.
---
# # # 5. **Horumarinta Isku Filnaanta Bulshada**

Bulsho leh awood wax-beerasho waxay ka madax-bannaan tahay ku tiirsanaanta cunto dibadda laga keeno, taas oo yaraynaysa kharashaadka iyo halista ku timaadda yaraanta cuntada.

**Gabo-Gabo**
Wax-beerashadu waa laf-dhabarta nolol maalmeedka iyo horumarka dhaqaale ee bulsho kasta. Marka si aqoon iyo farsamo casri ah loo maamulo, waxay ka dhigan tahay fursad lagu helo cunto tayo leh, dhaqaale kobcaya, iyo deegaan la ilaaliyo.

14/08/2025

Aragtiyaha Sheekh Ibraahim Dheere
# # # 1. **Siyaasadda Soomaaliya iyo Halgankeedii Taariikhiga ahaa**

Sheekh Ibraahim Dheere wuxuu siyaasadda Soomaaliya ku arkaa mid abuuraysa fursad iyo halgan isku dhafan: mid ku saleysan halgankii gobonimada, haddana mid u baahan hoggaan cad iyo is-beddel dhab ah. Wuxuu ku doodayaa in wax-qabadka siyaasadeed ee maanta aysan ku filnayn in la haqabtiro halgankii dheeriga ahaa ee dadku u qabay midnimada iyo qabyaaladda ka madaxbannaanida.

# # # 2. **Xadaaradda Reer Galbeed – Fashil ama Fursad?**

Sheekhu wuxuu qabaa in xadaaradda reer Galbeedku ay **fashilantay**, sida uu kaga hadlaayo hadal gaaban oo la xidhiidha dhibaatada caafimaad ee bulshooyinka qaar ku hayso:

> “Dhammaan aragtiyadii iyo xadaaraddii reer Galbeedka inay fashilmeen iyagaa qiraya, heer ay gaareen dhakhaatiir la talisa dadka isdilay...” ([YouTube][1])

Fikraddaas waxay muujinaysaa niyad-jab ku saabsan hab-dhaqanka iyo nidaamka reer Galbeedka, gaar ahaan marka laga eego saameynta caafimaad iyo maskaxeed ee bulshada reer Galbeedka.

# # # 3. **Ka Guurida Aragtida Reer Galbeedka – Xallinta Su’aalaha Bulshada Islaamiga**

Aragtidiisu waxay tilmaamaysaa in Soomaaliya ama bulshooyinka Islaamku aysan gebi ahaanba ku habboonayn qaababka dhaqanka reer Galbeed, islamarkaana ay tahay in bulshooyinka Islaamku ay raadiyaan xalal iyaga u gaar ah, kaa oo ku saleysan diinta, dhaqanka, iyo hidaha Islaamka.

# # # 4. **Horumarinta Gobollada Soomaalida – Siyaasad iyo Saameyn**

Sheekhu muddo dheer ka tirsanaa hoggaanka ururo halganka ku jiray, sida **United Western Somali Liberation Front (UWSLF)**. Ururkan ayaa dagaal waddii si loo mideeyo gobollada Soomaalida ee Itoobiya. Markii kadib, Sheekhu wuxuu galay heshiis nabadeed, haddana waxaa sii dheer murano siyaasadeed oo aan weli la xallin

# # # 5. **Aragtida Siyaasadda – Tusaale Mid ka Baxsan Hababka Caadiga ah**

Sheekhu wuxuu si gaar ah ugu faalloodaa siyaasadda aduunka qaabka uu u arkayo dhaqan ahaan iyo diineed. Wuxuu tusaale u dhigaa in wax kasta oo ka yimid xadaaradda reer galbeed ama dawladaha quwadaha ah ay yihiin “anti-Islamic”, sida fikradaha nastaynta (freedom fighting), waddaniyad, dimuqraadiyad, xataa bixinta canshuuraha ([somalicolumn.blogspot.com][3], [Wardheer News][4]).

---

# # Gunaanad Iyo Faallo Kooban

**Sheekh Ibraahim Dheere** wuxuu naga codsanayaa in aan dib uga fiirsano aragtideena ku aaddan siyaasadda, dhaqanka reer Galbeed, iyo beddelka uu bulshada Islaamku u baahan yahay. Wuxuu ku baaqayaa in xalasha siyaasadeed iyo dhaqan ee Soomaaliya ama bulshooyinka Islaamku ay ku salaysnaadaan **diinta, dhaqanka, iyo hoggaan dhab ah** - taas oo aan si fudud ugu saleyn dalabyo dhaqameed qaldan.

---

14/08/2025

Dhalinyarada doorka ay ku leeyihiin hormarka bulshada
|| Wasiir Muxiyadiin Cabdi Faarax]

# # Doorka Dhalinyarada: Aragtiyaha Wasiir Muxiyadiin Cabdi Faarax

# # # 1. **Dhalinyaro: Aasaaska Horumarka**

Wasiir Muxiyadiin wuxuu dhalinyarada u arkaa laf-dhabarta bulshada. Wuxuu tilmaamaa in dhalinyaradu ay leeyihiin **tamarta**, **hal-abuurnimada**, iyo **fikirka firfircoon** ee kor u qaadi kara horumarka. Aad buu ugu boorinayaa inay awoodahooda bartaan, ula shaqeeyaan bulshada, ayna u adeegsadaan horumarinta naftooda iyo dadkooda. )

# # # 2. **Ka Faa’iidaysiga Waqtiga**

Wasiirka waxa uu si weyn uga hadlay muhiimadda ay leedahay in dhalinyaradu si xikmad leh uga faa’iidaystaan waqtigooda. Wuxuu ku akkaan in lagu dadaalo sidii loo lahaan lahaa **go’aanno cad oo waxtar leh**, lana dhiso **xirfado faa’iido leh**, si loogu diyaar garoobo fursadaha nololeed ee yimaada.)

# # # 3. **Iskaashi, Wadajir, iyo Bulsho Wanaagsan**

Wuxuu dhalinyarada dardaaran u jeedinayaa si wax-ku-ool ah ay kooxda alaabta sameeya. Wuxuu ku adkaynayaa in la dhiso xidhiidh xooggan oo dhex mara dhinacyada sida waxbarashada, ganacsiga, bulshada, iyo teknolojiyadda. Aragtidiisa waxay tahay in iskaashi la’aani uu ka hor istaago bulshada inay ka faa’iideysato awooddooda. )

---
# # Faa’iidooyinka Bulshada Hadduu Dhalinyaradu Midaysan Yihiin

# # # A. **Kororka Awoodda Bulshada**

Dhalinyaro mid ah waxay bulshada u keentaa **aragti wax-ku-ool ah**, **dhiirrigelin cusub**, iyo **jiritaan bulshada horumarisa**. Xiriir xooggan oo dhex marta dhalinyarada ayaa abuura is-bedel togan oo sii jiillooda.

# # # B. **Waxbarasho iyo Aqoon Raadis Joogto ah**

Ka shaqeynta horumarinta xirfadaha – aqooneed iyo farsamo – waxay dhalinyarada u furtaa albaabo shaqo, hal-abuurnimo, iyo madax-bannaani dhaqaale.

# # # C. **Saameyno Bulsho Xoogan**

Dhalinyaro mideysan oo bulsho ka shaqaysa waxay bulshada ku martigalisaa is-caawin, taageero, iyo dayactir bulsho, waxayna ka hortagtaa sifaha sida qabiil qabka iyo kala qaybsanaanta.

# # # D. **Horumar Waara**

Haddii dhalinyaradu ay yeeshaan kalsooni, xirfado, iyo iskaashi, waxay dhisi karaan bulsho ka madax-bannaan caqabadaha, cunaqabatayn, iyo dib-u-dhacyo horumarineed.

---
# # Dardaaran Iyo Talooyin Caa⁠ra

1. **Xirfad Dooro oo U Hadaf Yeesho**
Dhalinyaradu ha doortaan xirfad ku habboon awoodooda iyo qiimahooda, si ay u yeeshaan joogteyn dhaqaale iyo nololeed.

2. **Wakhti dheeri ah ha u adeegsadaan Horumarinta naftooda**
Ka faa’iidaysiga waqtiga waa fure: in lagu barto xirfado cusub, tababaro, iyo aqoon dheeraad ah oo ka dhigi karta mid ka tirsan dad hogaamiya bulshadooda.

3. **Iskaashiga Kor U Qaad**
La shaqee ururada bulshada, ganacsatada, waxbarashada, iyo teknoolojiga si saamayntaadu u noqoto mid balaadhan oo waara.

4. **Wacyi-gelin iyo Hoggaan togan samee**
Hogaami bulshadaada adoo adeegsanaya fikradaha hal-abuurka leh, aragti furan, iyo karti bulsho oo xambaarsan natiijo muuqata.

---
# # Gunaanad

Wasiir Muxiyadiin Cabdi Faarax wuxuu dhalinyarada u arkaa il awood leh oo ay tahay in si xikmad leh loo maalgaliyo. Aragtidiisa ayaa u dhiganta qaab nololeed bulsho oo hormuud ka noqda ka hirgalinta horumarka waara. **Dhalinyaro hami leh oo cilmi leh**, kuwaas oo hogaamin kara is-bedel muuqda, ayaa bilaabay mustaqbalka bulshooyin horumarineed.

14/08/2025

KAYDKA DHAQAALAHA IYO MUHIIMADIISA
------------------------------------------------

Kaydka dhaqaale waa mid ka mid ah tiirarka ugu muhiimsan ee nidaamka maaliyadeed ee qof ama qoys. Waxaa loola jeedaa lacag ama hanti lagu keydiyo meel ammaan ah si loogu isticmaalo mustaqbalka, iyadoo lagu saleeyo qorshe iyo yool cad.

Kaydinta waxay qofka siinaysaa xorriyad dhaqaale, waxayna ka ilaalisaa xaalado lama filaan ah oo saamayn ku yeelan kara nolosha.

---

# # # 1. **Sababaha Muhiimka ah ee Kaydka Dhaqaalaha**

* **Ka hortagga xaaladaha degdegga ah** – Kaydku wuxuu kaa badbaadinayaa inaad deyn qaadato marka ay dhacaan masiibooyinka sida xanuun, shil, ama shaqo la’aan.
* **Gaarista yoolalka nolosha** – Sida iibsashada guri, waxbarasho, safar, ama maalgelinta ganacsi.
* **Maalgelin iyo horumar** – Kaydka la ururiyo waxaa loo isticmaali karaa maalgelin soo saarta faa’iido mustaqbalka.
* **Xasillooni iyo degganaan nafsi ah** – Ogaanshaha in aad leedahay kayd kugu filan waxay ku siisaa kalsooni iyo ammaan nafsiyeed.

---

# # # 2. **Hababka Kaydinta Dhaqaalaha**

1. **Hab joogto ah** – Qayb ka mid ah dakhliga bil kasta lagu dhigto kayd, xitaa haddii ay yar tahay.
2. **Yareynta kharashyada aan muhiimka ahayn** – Jooji ama dhimista waxyaabaha aan lagama maarmaanka ahayn sida kharashyada raaxada xad-dhaafka ah.
3. **Isticmaalka bangiga ama hay’adaha maalgelinta** – Meelahaas ayaa bixiya adeegyo kayd oo ammaan ah, mararka qaarna leh ribo sharci ah (ama qaab maalgelin halal ah).
4. **Qorsheynta yoolal gaagaaban iyo kuwa fog** – In aad si cad u qeexdo sababta aad u kaydinayso.

---

# # # 3. **Khaladaadka Caadiga ah ee Lagu Sameeyo Kaydka**

* In la bilaabo iyadoo aan la samayn qorshe cad.
* In la isticmaalo kaydka sabab la’aan.
* Ku tiirsanaan dakhliga oo kaliya iyada oo aan la yareyn kharashyada.

---

# # # 4. **Faa’iidada Kaydka Dhaqaale**

Kaydinta joogtada ahi waxay abuurtaa:

* **Awood dhaqaale oo degdeg ah** – Waxaad degdeg ugu dabooli kartaa baahiyaha lama filaanka ah.
* **Fursado maalgelin** – Waxaad ka faa’iidaysan kartaa fursadaha ganacsi ama iibsiga hanti qiimo leh.
* **Mustaqbal ammaan ah** – Waxay kaa caawisaa inaad ku noolaato nolol xasilloon xilligii hawlgabka ama marka aad shaqo waaydo.

---

**Gunaanad**
Kaydka dhaqaale ma aha oo kaliya lacag la dhigo bangiga, balse waa dhaqan maaliyadeed oo dhisaya mustaqbalka. Waa caqli-gal in qof walba uu yeesho qorshe kayd oo joogto ah, si uu u helo ammaan dhaqaale, xorriyad, iyo awood uu ku gaaro yoolalka noloshiisa.

13/08/2025

Maqaal Faahfaahsan: Fadliga iyo Macnaha Aayadda –
“وَأَقِيمُوا۟ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتُوا۟ ٱلزَّكَوٰةَ وَٱرْكَعُوا۟ مَعَ ٱلرَّٰكِعِينَ”**

Aayaddan oo ku jirta **Suuradda Al-Baqarah (aayadda 43)** waa mid ka mid ah fariimaha culus ee Qur’aanka ee si toos ah ugu hadlaya waajibaadka tiirarka Islaamka.

Waxaa ku jira saddex amar oo Eebbe uu ku faray Muslimiinta, kuwaas oo xiriir dhow leh: salaadda, zakada, iyo jamaacada.

# # # 1. **Oogidda Salaadda (وَأَقِيمُوا۟ ٱلصَّلَوٰةَ)**

Ereyga “Ooga” (أقيموا) macnihiisu waa in la taago salaadda si dhammeystiran, joogto ah, iyo si sax ah. Ma aha oo kaliya in la tukado, balse waa in lagu tukadaa waqtiyadeeda, iyadoo la ilaalinayo shuruudaha iyo rukunada. Salaaddu waa xidhiidh toos ah oo u dhexeeya addoonka iyo Rabbigiis, waxayna qofka ka ilaalisaa xumaanta, sida uu Alle ku sheegay Suuradda Al-\`Ankabūt aayadda 45:

**إِنَّ ٱلصَّلَوٰةَ تَنْهَىٰ عَنِ ٱلْفَحْشَآءِ وَٱلْمُنكَرِ**
> *“Salaaddu waxay ka reebtaa xumaanta iyo waxyaabaha laga faquuqo.”*

# # # 2. **Bixinta Zakada (وَءَاتُوا۟ ٱلزَّكَوٰةَ)**

Zakadu waa tiirka labaad ee xiriirkeena bulshada. Eebbe wuxuu faray in hantida laga bixiyo qayb lagu nadiifiyo qalbiga iyo maalqaadka, isla markaana lagu taageero kuwa saboolka ah. Zakadu waxay ka hortagtaa faqriga, waxayna bulshada ku soo celisaa sinnaanta dhaqaale. Qur’aanku wuxuu zakada ku xidhay salaadda marar badan, taasoo muujinaysa in labadaas waajib ay si wadajir ah u dhisaan nolosha Muslimka.

# # # 3. **La Rukuuca Kuwa Rukuuca (وَٱرْكَعُوا۟ مَعَ ٱلرَّٰكِعِينَ)**

Qaybtani waxay ka tarjumaysaa muhiimadda **jamaacada**. Salaadda jamaacada waxay ka weyn tahay salaadda kaligaa lagu tukado, waxayna kor u qaaddaa midnimada, isku xirnaanta, iyo walaaltinimada Muslimiinta. Isla markaana waxay ka hortagtaa go’doonka bulshada. Nebigu ﷺ wuxuu yiri:

> *“Salaadda jamaacada waxay ka fadli badan tahay salaadda qofka kaligii ku tukada toddobaatan iyo toddoba darajo.”* (Bukhaari & Muslim)

# # # 4. **Isku Xirnaanta Saddexdan Amar**

Marka saddexdan amar ee aayaddu xustay la isku daro — oogidda salaadda, bixinta zakada, iyo jamaacada — waxaa ka dhalanaysa nidaam nolosha Muslimka oo dhameystiran:

* Salaaddu waxay hagaajisaa xiriirka qofka iyo Allah.
* Zakadu waxay hagaajisaa xiriirka qofka iyo bulshada.
* Jamaacadu waxay mideyneysaa qalbiyada iyo ummadda.

**GUNAANAD:**
Aayaddan ma aha amar ku eg xilligii la soo dejiyey oo kaliya, balse waa fariin weligeed taagan oo Muslim kasta ku waajib ah. Ku dhaqanka aayaddani waxay keentaa in qofku helo barako, naxariis, iyo guul labadaba adduunka iyo aakhiro.

13/08/2025

SOMALISPEECHES
|| SIDEE LUQAD CUSUB LOO BARTAA ZERO TO HERO ||

13/08/2025

SOMALI SPEECHES || KITAABKA LOOGU AKHRISKA BADAN YAHAY ADUUNKA ||
Somali Speeches

11/08/2025

Halkan waxaa ku jira xikmadaha qiimaha leh ee laga diiwaangeliyey Sheekh Mustafe Xaaji Ismaaciil, sida lagu soo aruuriyey Hadhwanaag News — xikmado kooban oo qoto dheer, qalbigana taabanaya:

1. “Aqoonyahanku wuxuu aqoonyahan yahay markuu Rabbigiina yaqaano, Aakhirana yaqaano aduunkana isbedel ka samayn karo.” – Aqoonyahan run ah waa mid fahamsan xiriirka uu Ilaahay la leeyahay, Aakhiro iyo awooda isbeddel ee dunida. 

2. “Dhalasho wacan” marka la leeyahay — waxaa lagama maarmaan ah in laga warqabo xaqiiqda geerida, maxaa yeelay “sannad baan xabaasha u dhawaaday” — maaha wax lagu farxo. 

3. “Inaad noqoto qof hami leh, han leh, hiigsi leh” — muhim waan ah. 

4. Qiyaasta quruxda dadka: “Dibadda waa qurux badan yihiin, marka ay guriga soo galaan waa bahal ah…” – Muujinaya in ilaalinta akhlaaqda ay tahay mid joogto ah, laguma koobo meelaha la arko. 

5. “Dadka isdila waa kuwii ugu badan reer-galbeedka” – ka digaya halista aan laga fiirsan. 

6. “Aqoonyahan la iibsan karo – suldaanku iibsan karo – dawladuhuna laaluushi karo – kaasi aqoonyahan ma aha” – Aqoonta badanaa waxa qiimeeya kalsoonida, daacadnimada iyo iskaashiga. 

7. “Hooyo la noqdaa waxay ka qurux badan tahay inaad noqoto injineerad.” – Muujinaysa qiimaha iyo karaamada hooyonimo. 

8. “Qof wuxuu ogyahay intii loo dulmiyey isaga, balse ma garanayo intuu uu dulmiyey qabiilkiisa.” – Ka hadlaysa is-dulqaad la’aanta laakiin aan la fahmin dulmiga ku jira bulshada. 

9. “Quraanka akhrido — waxaad tahay qof Ilaahay kuu waramayo” — Ka fikir Ilaahay oo kula hadlaya, adiga!

10. “Qalbigana waxaa lagu furaa jacayl, naxariis iyo hadal wanaagsan.” – Caqligu wuxuu ka horreeyaa qalbiga; midna la dhaafo kuma furi kartid kan kale. 

11. “Dadka hantida leh waa kuwii ugu hurdada yaraa.” – Qof guuleysta waa mid dadaalo, maalin dambe aduunku cadeyn doonaa. 

12. Nolosha aduunka waa imtixaan; jannaduna waa meel guushu ka yimid. 

13. “Inaad ilmahaaga hanti uga tagto waxay ka qiimo badan tahay inaad Diin uga tagto; hanti uga tagto – wax ka qurux badan – ina Muslim ah.” – Halka qof Muslim ah oo naftiisa ku kalsoon uu abuuro nolol buuxda. 

14. “In xaafad kasta laga dhiso toddoba masaajid oo aan cidna ku tukan mararka qaar, waxay ka dhaanta adigoo dhisa waddo ay dadku maraan.” – Adeega bulshada ayaa ka qiimo badan wax muuqda. 

15. “Islaamnimada wax mucaarad la yidhaahdaa kuma jirto… wixii xaq ah taageer, wixii baadil ah kasoo horjees.” – Islaamka waa camal cad oo salka ku haya xaq, diidda baadilka. 

⸻