آوای کابل avaye kabel

10/07/2025

01/06/2025

تازی های جوگی چه کار های که در افغانستان نکردن

23/05/2025

تازی‌ها (یا عرب‌ها) مردمانی سامی‌نژاد هستند که اصالتاً در شبه‌جزیره عربستان زندگی می‌کردند. واژه «تازی» در زبان فارسی تاریخی، به‌ویژه در متون ادبی و تاریخی، برای اشاره به اعراب استفاده می‌شده است. این واژه از «طی» یا «طیّی»، نام یکی از قبایل مشهور عرب، گرفته شده و در گذر زمان به شکل «تازی» در زبان فارسی درآمده است.

در ادبیات فارسی، نگاه به تازی‌ها گاهی مثبت و گاهی منفی بوده است. شاعران بزرگ مانند فردوسی در شاهنامه از تازیان در قالب دشمنان ایران‌زمین یاد می‌کنند، به‌ویژه در بستر حمله اعراب به ایران. با این حال، در دوره‌های مختلف تاریخی، روابط فرهنگی، سیاسی و دینی میان ایرانیان و تازیان بسیار گسترده و پیچیده بوده است.

22/05/2025

تاجیک‌ها از تبار تازیان هستند
در بررسی‌های تاریخی ، نویسندگان بر این باورند که ریشه قوم تاجیک نه در اقوام آریایی، بلکه در تبار عرب (تازی) قرار دارد. این دیدگاه بر اساس تحلیل واژگان، شواهد مهاجرت و تحولات فرهنگی پس از اسلام در آسیای میانه مطرح شده‌است.

ریشه واژه "تاجیک"

بنا بر این دیدگاه، واژه «تاجیک» از «تازیگ» یا «تازی» مشتق شده‌است. در متون فارسی میانه، «تازی» به معنای عرب بوده و اشاره به اقوام عربی دارد که با اسلام وارد ایران شدند. برخی منابع مانند قاموس المحیط و مجمع‌البحرین نیز تازی را مترادف با عرب دانسته‌اند.

کوچ اعراب به شرق

پس از فتوحات سده‌های نخست هجری، موجی از مهاجرت اعراب به مناطق خراسان، ماوراءالنهر و سغد آغاز شد. در کتاب‌هایی نظیر تاریخ یعقوبی و فتوح‌البلدان بلاذری، گزارش‌هایی از حضور گسترده اعراب در نیشابور، بلخ، بخارا و سمرقند آمده است. بسیاری از این مهاجران در این مناطق سکنی گزیدند، با مردم بومی درآمیختند، و نسل‌هایی جدید را شکل دادند.

تغییر زبان، حفظ تبار

اگرچه این اعراب با گذر زمان به زبان فارسی سخن گفتند و عناصر فرهنگی ایرانی را پذیرفتند، اما از نگاه این نظریه، آنان تبار عربی خود را در نسل‌های بعدی حفظ کردند. تاجیک‌ها، در این نگاه، بازماندگان همین اعراب مهاجر هستند که فارسی را به‌عنوان زبان دوم و بعدتر اول خود پذیرفتند. تأثیر گسترده واژگان عربی در فارسی تاجیکی، گرایش دینی قوی، و نقش تاریخی آنان در دفاع از اسلام در آسیای میانه، به‌عنوان شواهد فرعی برای این نظریه ذکر می‌شود.

نتیجه‌گیری

بر این اساس، تاجیک‌ها را می‌توان عرب‌تبار یا تازی‌نژاد دانست؛ مردمانی که از قلب اسلام (حجاز) به شرق کوچ کردند و در گذر قرن‌ها، با فرهنگ ایرانی درآمیختند اما تبار قومی ایشان به اعراب نخستین بازمی‌گردد. این دیدگاه اگرچه در تاریخ‌نگاری معاصر کم‌طرفدار است، اما همچنان در برخی گفتمان‌های هویتی و ایدئولوژیک مطرح می‌شود.

21/05/2025

دره پنجشیر یا دره هزاره ...
دره هزاره‌های پنجشیر در گذشته با مناطق هزاره‌نشین بدخشان، بغلان، لغمان، شیخ‌علی و سرخ وپارسا وصل بوده است. تکه جداشده هزاره تل، گواه بر این جداافتادگی است. این که هزاره‌های دره هزاره از بقیه مناطق جدا افتاده‌اند و به ته دره رانده شده‌اند، گواه دیگری بر این جداافتادگی است. مردمان آمده‌ از جاهای دیگر با نبرد، باعث این جدایی بوده‌اند؛ اگر نه در گذشته در تمام دره پنجشیر، هزاره‌ها زندگی می‌کردند.
هزاره‌های درۀ پنجشیر مانند (جیرعلی، باب‌علی، گلاب‌خیل و دوست‌علی) پیوندی با طایفۀ شیخ‌علی دارند و طایفۀ سنگی خان مربوط به طایفۀ ترکموِ درۀ ترکمو و سرخ‌وپارسایند. بنابر روایات‌های شفایی مزار جد قوم علی‌خانی، قوم پرنفوس درۀ ترکمو در پنجشیر است. هزاره‌های درۀ هزارۀ پنجشیر از باشندگان کهن پنجشیرند و مربوط به زمانی می‌شود که هزاره‌های هزارستان با پنجشیر و بخش‌هایی از بدخشان وصل بوده است. در کتاب تحقیقی دربارۀ هزاره‌ها و هزارستان، گزارش کمیسیون سرحدی افغان و انگلیس پی. جی. میتلند از سال‌های ۱۸۷۸-۸۹ میلادی و کتاب گزارش سرحدات افغانستان ۱۸۸۵ م، آمده است که شش‌صد خانوار هزاره در پنجشیر زندگی می‌کنند.
از آن جایی که دای‌کلانی‌ها مهاجر شده در زمان نادرشاه افشار از قندهارند، برخی از مردم هزاره در درۀ هزارۀ پنجشیر خود را آمده از پشتۀ سرخ قندهار می‌دانند.
پیوند هزاره‌های درۀ هزاره در پنجشیر را با مردم شیخ‌علی و طایفۀ ترکمو به راحتی می‌توان از طریق لهجۀ پیرمردان و پیرزنان آنان یافت.
یاهو!

20/05/2025

خطاب به کسانی که هزاره‌ها را بومی نمی‌دانند:

این نقشه به‌وضوح نشان می‌دهد که ریشه‌ی ژنتیکی هزاره‌ها در منطقه‌ای گسترده از آسیای مرکزی قرار دارد؛ یعنی همان جایی که هزارستان (مرکز زیست هزاره‌ها) نیز بخشی از آن است. حضور ژنتیکی هزاره‌ها در این نقشه نه تنها افغانستان، بلکه مناطق اطراف آن را هم شامل می‌شود که نشان‌دهنده‌ی قدمت، ثبات و ارتباط بومی آنان با این سرزمین‌ها است.

نکات مهم:

تمرکز ژنتیکی در افغانستان: بخش بزرگی از رنگ تیره (نشان‌دهنده‌ی هسته‌ی اصلی) روی افغانستان قرار دارد. این یعنی ژنوم مردم هزاره در این منطقه ریشه‌دار و قدیمی است.

پیوند با اقوام آسیای مرکزی: نشان می‌دهد که هزاره‌ها نه صرفاً "مهاجر مغول" بلکه بازماندگان یک ترکیب ژنتیکی پیچیده از اقوام بومی اوراسیا هستند.

رد نظریه‌ی مهاجرت تازه: اگر هزاره‌ها صرفاً در قرن ۱۳ میلادی از مغولستان آمده بودند، نمی‌توانستند این چنین الگوی گسترده‌ی ژنتیکی در منطقه داشته باشند.

نتیجه:

هزاره‌ها نه تنها بخشی از بافت تاریخی افغانستان‌اند، بلکه بر اساس داده‌های ژنتیکی، از جمعیت‌های ریشه‌دار و بومی فلات مرکزی آسیا محسوب می‌شوند. نادیده گرفتن این واقعیت، نادیده گرفتن علم، تاریخ و انسان‌شناسی است.

20/05/2025

روز فرهنگ هزاره مبارک باد

02/05/2025

امسال باز بی‌وطنیم‌، ای پرنده‌ها

یک روح در دو تا بدنیم‌، ای پرنده‌ها

دیدی بهار سال دگر خنده‌ای نکرد

در برف مانده جان بکنیم ای پرنده‌ها

وقتی که چشم کلبه ما بسته می‌شود

بر خانه که در بزنیم ای پرنده‌ها؟ …

جایی برای ماندن و رفتن نمانده است‌

شب را کجا قدم بزنیم ای پرنده‌ها؟

10/04/2025

نام افغان بازار در استرالیا حذف میشه

12/03/2025

ای هم آخر معذرت خواست

04/03/2025

چه گفتنی دارین؟

26/02/2025

برد شیرین مبارک به افتخار شان یک قلب سرخ ❤️