04/05/2025
پاڪستان ۽ هندستان جي فوجي طاقت جو مقابلو: لکين جي فوج کان وٺي بيلسٽڪ ميزائلن ۽ ڊرون تائين.
هندستان جي انتظام هيٺ ڪشمير جي پهلگام علائقي ۾ سياحن تي هڪ موتمار حملي کان پوءِ هندستان ۽ پاڪستان جي وچ ۾ تڪرار پنهنجي عروج تي آهي.
22 اپريل 2025 تي حملي کان پوءِ، هندستان شروعاتي طور تي سنڌو پاڻي معاهدي کي معطل ڪرڻ، سرحدي ڪراسنگ بند ڪرڻ ۽ پاڪستاني شهرين لاءِ ويزا منسوخ ڪرڻ جهڙا قدم کنيا، جنهن جي جواب ۾ پاڪستان به هندستان لاءِ پنهنجي هوائي حدون بند ڪرڻ ۽ سفارتي اهلڪارن کي ملڪ مان ڪڍڻ جهڙا قدم کنيا.
جڏهن ته، انهن قدمن جي باوجود، ٻنهي ملڪن جي وچ ۾ 'جنگ' جو خطرو ڏينهون ڏينهن وڌندو نظر اچي رهيو آهي.
اڱاري تي، هندستاني وزيراعظم نريندر مودي پنهنجي هٿياربند فوجن کي پهلگام حملي جي جواب ۾ طريقن، هدفن ۽ وقت جو تعين ڪرڻ لاءِ "مڪمل آپريشنل آزادي" ڏيڻ جو فيصلو ڪيو.
ان دوران، پاڪستان جي دفاع واري وزير ۽ اطلاعات واري وزير چيو آهي ته انهن وٽ قابل اعتماد انٽيليجنس آهي ته هندستان پهلگام واقعي جي بنياد تي ڪجهه ڏينهن ۾ پاڪستان خلاف فوجي ڪارروائي ڪرڻ جو ارادو رکي ٿو.
پاڪستان ۽ هندستان ماضي ۾ ٽي جنگيون وڙهي چڪا آهن. آخري جنگ 1971ع ۾ وڙهي وئي هئي، جنهن جي نتيجي ۾ پاڪستان پنهنجي علائقي جو هڪ حصو وڃائي ڇڏيو ۽ بنگلاديش ٺهيو. 1999ع ۾ ڪارگل ۾ محدود پيماني تي چوٿين جنگ به وڙهي وئي، جنهن ۾ پهريون ڀيرو ٻنهي پاڙيسري ملڪن جي وچ ۾ ايٽمي جنگ جو خدشو کليل طور تي ظاهر ٿيو.
دنيا ۾ هٿيارن ۽ فوجي طاقت کي ٽريڪ ڪندڙ ويب سائيٽ گلوبل فائر پاور جي مطابق، هندستان 2025 ۾ آمريڪا، روس ۽ چين کان پوءِ دنيا جي سڀ کان طاقتور فوجي قوت هوندو.
ان جي مقابلي ۾، گلوبل فائر پاور جي مطابق، پاڪستان فهرست ۾ 145 ملڪن مان 12 هين نمبر تي آهي.
تنظيم جو چوڻ آهي ته هي فهرست 55 مختلف عنصرن جي بنياد تي مرتب ڪئي وئي آهي. اهو جاگرافي، معاشيات، مقامي صنعت، قدرتي وسيلن، ڪارڪردگي، ۽ ملڪ جي پهرين، ٻئي ۽ ٽئين دنيا جي ملڪن سان لاڳاپن کي پڻ مدنظر رکي ٿو.
هن مضمون ۾، اسان اهو ڳولڻ جي ڪوشش ڪئي آهي ته پاڪستان ۽ هندستان جهڙين ايٽمي طاقتن وٽ ڪيتري فوجي طاقت آهي.
دفاعي بجيٽ ۽ فوجن جو تعداد
هندستان ۽ پاڪستان جي دفاعي بجيٽ ۾ واضح فرق آهي.
سوئيڊش ٿنڪ ٽينڪ اسٽاڪ هوم انٽرنيشنل پيس ريسرچ انسٽيٽيوٽ جي هڪ رپورٽ موجب، 2024 ۾ هندستان پاڪستان کان نو ڀيرا وڌيڪ دفاع تي خرچ ڪيو.
هن رپورٽ موجب، 2025 ۾، هندستان پنهنجي دفاع تي لڳ ڀڳ 86 ارب ڊالر جي برابر رقم خرچ ڪرڻ جو ارادو رکي ٿو، جڏهن ته پاڪستان مالي سال 2024-25 لاءِ هٿياربند فوجن لاءِ 10 ارب ڊالر کان وڌيڪ مختص ڪيا آهن.
گلوبل فائر پاور جي مطابق، هندستان ۾ لڳ ڀڳ 2.2 ملين زميني فوج، 310,000 هوائي فوج جا ميمبر، ۽ 142,000 بحري اهلڪار آهن.
ان جي مقابلي ۾، پاڪستاني فوج ۾ لڳ ڀڳ 1.3 ملين ۽ فوج ۾ 110,000 اهلڪار، بحري فوج ۾ 1.5 ملين، ۽ هوائي فوج ۾ 78,000 اهلڪار آهن.
هوائي فوج
هندستاني هوائي فوج، جيڪا دنيا جي چوٿين وڏي هوائي فوج سمجهي وڃي ٿي، يقيني طور تي پاڪستان تي عددي برتري رکي ٿي. هندستاني هوائي فوج وٽ 31 اسڪواڊرن جهاز آهن. هر اسڪواڊرن وٽ 17 يا 18 جنگي جهاز آهن، جڏهن ته ان جي حریف، پاڪستان ايئر فورس وٽ 11 اسڪواڊرن آهن.
گلوبل فائر پاور جي انگن اکرن موجب، هندستان وٽ 2,229 جهاز آهن، جڏهن ته پاڪستان وٽ 1,399 آهن.
انهن مان، جيڪڏهن اسان جنگي جهازن جي ڳالهه ڪريون ٿا، ته هندستان وٽ 643 جنگي جهاز (513 جنگجو ۽ 130 بمبار) آهن جڏهن ته پاڪستان وٽ 418 جهاز (328 جنگجو ۽ 90 بمبار) آهن.
پاڪستاني هوائي فوج جا سڀ کان وڌيڪ اثرائتا هٿيار ٻہ جهاز آهن، جن ۾ آمريڪا کان حاصل ڪيل ايف-16 ۽ چيني مدد سان تيار ڪيل جي ايف-17 ٿنڊر شامل آهن. JF-17 ٺاهڻ جو مقصد هڪ اهڙو جهاز ٺاهڻ هو جيڪو هلڪو هجي، جيڪو ڏينهن ۽ رات جي هر موسمي حالتن ۾ فائٽر طور ڪم ڪرڻ جي قابل هجي. هي جهاز ڪمرا ۾ قائم پاڪستان ايرو ناٽيڪل ڪمپليڪس ۽ چين جي چينگدو ايئر ڪرافٽ انڊسٽري جي تعاون سان ٺاهيو ويو هو.
تازن وقتن ۾ هندستاني هوائي فوج ۾ وڏو اضافو فرانسيسي رافيل جهازن جو هندستاني هوائي جهاز ۾ شامل ٿيڻ آهي. رافيل جهاز، جيڪو ايٽمي هٿيارن سان ليس هجڻ جي صلاحيت رکي ٿو، هوا ۾ 150 ڪلوميٽر تائين ميزائل لانچ ڪري سگهي ٿو، جڏهن ته ان جي هوا کان زمين تي حملي جي صلاحيت 300 ڪلوميٽر تائين آهي.
اهو هندستاني هوائي فوج پاران استعمال ٿيندڙ ميراج 2000 جو جديد نسخو آهي، ۽ هندستاني هوائي فوج وٽ هن وقت 51 ميراج 2000 جهاز آهن.
جنگي جهازن کان علاوه، پاڪستان وٽ 64 ٽرانسپورٽ جهاز، 565 تربيت ڏيندڙ، 4 ٽينڪر فليٽ ۽ 430 هيلي ڪاپٽر آهن، جن ۾ 57 حملي آور هيلي ڪاپٽر شامل آهن.
ان جي مقابلي ۾، هندستاني هوائي فوج وٽ 270 ٽرانسپورٽ جهاز، 351 تربيت ڏيندڙ، 6 ٽينڪر فليٽ ۽ 979 هيلي ڪاپٽر آهن، جن ۾ 80 حملي آور هيلي ڪاپٽر شامل آهن.
هندستان ۾ 311 آپريشنل هوائي اڏا آهن، جڏهن ته پاڪستان ۾ 116 آهن.
