03/08/2025
💬 „ჩვენი საყვარელი ავტორი, ლიტერატურათმცოდნე, ძვირფასი ნონა კუპრეიშვილი ლიტერატურული პრემია „საბა“ 2024-ის გამარჯვებულ წიგნში „საშიში ინტერპრეტაციები“ აკაკი ბაქრაძეზე საუბრისას იხსენებს, თუ როგორ მოინდომეს საბჭოთა კულტურის იდეოლოგებმა ლიტერატურისა და ხელოვნების უკიდურესი პრაგმატიზება, მხატვრული აზროვნების სრული დემითოლოგიზება და შემოქმედებითი პროცესის გასაიდუმლოება, ლოზუნგით „ძირს მწერლები ზეკაცები!“, როგორ იქცა გაპრიმიტიულობისა და ფრუსტრაციის ერთ-ერთ საშუალებად.
▪️ ცოტა ხნის წინ წლევანდელი „საბას“ მოკლე სიაც გამოქვეყნდა და რატომღაც ეს ლოზუნგი გაგვახსენდა, ახლა ამაზე საუბარი და სიის განხილვა შორს წაგვიყვანს და მხოლოდ ერთ მნიშვნელოვან საკითხზე მივაპყრობთ ყურადღებას:
▪️ საქართველოში ჯერ კიდევ არ არსებობს ტრადიცია, რომ ლიტერატურული პრემიის ჟიურის მუშაობისას რაიმე წონა ჰქონდეს კრიტიკულ გამოხმაურებას, რეცენზიას, დისკუსიას კონკრეტულ წიგნზე.
▪️ ასეთი მიდგომა ჯერ კიდევ საბჭოთა დროიდან მოსდევს ჩვენს ლიტერატურულ გარემოს, როცა გადაწყვეტილებას ან ერთი ადამიანი იღებდა, ან ვიწრო წრე – უმეტესწილად პირადი დამოკიდებულებების, გემოვნების ან კონკრეტულ ავტორთან ურთიერთობის შედეგიც ასეთია: მუდმივად ჩნდება კითხვები ჟიურის კომპეტენციის, მიუკერძოებლობის, და საერთოდ, ლიტერატურული პრემიის სანდოობის მიმართ. და ეს უნდობლობა სისტემურია, არა კონკრეტულ ადამიანებზე, არამედ იმ წესებსა და მექანიზმებზე, რომლებიც საერთოდ არ არსებობს.
▪️ თუ პრემიის ორგანიზატორები და ჟიური მუშაობის პროცესში რეალურად ჩართავდნენ გამოხმაურებებს, რეცენზიებს, კრიტიკულ წერილებს, სხვადასხვა პროფესიულ პოზიციას, თუნდაც წაიკითხავდნენ ნონა კუპრეიშვილის კრიტიკულ წერილებს თანამედროვე ქართველი მწერლების ნაწარმოებებზე, ეს არა მხოლოდ გაზრდიდა კონკურსის გამჭვირვალობას, არამედ წაახალისებდა კრიტიკის როლს თანამედროვე საზოგადოებრივ და ლიტერატურულ პროცესებში.
▪️ დასავლეთში ეს მექანიზმი უკვე დიდი ხანია მუშაობს, სერიოზულ კონკურსებზე წიგნის შეფასებისას აუცილებლად ითვალისწინებენ მნიშვნელოვან გამოხმაურებებს.
▪️ მეტიც, ხშირად სწორედ ავტორიტეტული გამოცემების შეფასებები განსაზღვრავს, როგორ იქნება აღქმული წიგნი და ზოგჯერ სწორედ ეს ციტატებია გამომცემლის მიერ ყდაზე გამოტანილი.
▪️ კარგი იქნებოდა, თუ ჩვენც ასე მივუდგებოდით, პრემიაც გახდებოდა უფრო სანდო და ლიტერატურული კრიტიკაც დაიბრუნებდა თავის უმნიშვნელოვანესს ადგილს. დარწმუნებული ვართ, რომ ჩვენს ჟურნალშიც ასეთი წერილების გამოქვეყნების მსურველი მეტი ლიტერატორი გამოჩნდებოდა.
▪️ „ძირს მწერლები ზეკაცები!“ – ლოზუნგად არ გაჰყვირის დღევანდელი ხელისუფალიც, მაგრამ მისი პოლიტიკა და რეპრესიული სისტემა სწორედ ამ საბჭოთა მიზანს მიჰყვება, ამიტომაა, რომ მწერლები ჩამოგვაშორეს ყველა სივრცეს და ყველა საქმეს, ეწევიან ჩვენს მორალურ და ფიზიკურ განადგურებას, ისევ დაპატიმრებულია ზვიად რატიანი!
▪️ ამიტომ ჩვენ ჯიუტად ვაგრძელებთ ჟურნალ „ქართული მწერლობის“ ბეჭდვას, ანუ ვაგრძელებთ ბრძოლას და სიცოცხლეს ყველა ქართველი მწერლისა, რომელიც საქართველოს დასაბამიდან საქართველოსთვის შრომობდა, იღვწოდა და იბრძოდა!“, – რედაქტორებისგან.
📖 ჟურნალ „ქართული მწერლობის“ ივლის-აგვისტოს ნომერში წაიკითხავთ:
➖ „მკითხველი მანამდე უნდა მოკლა, სანამ წერას შეუდგები“ – ინტერვიუ ლაშა მილორავასთან | ესაუბრა გვანცა შუბითიძე
➖ ალექსანდრე ლორთქიფანიძე, ახალი ლექსები
➖ ბელა ჩეკურიშვილი, ლექსები
➖ გიორგი კეკელიძე, ახალი ლექსები
➖ გოგა ქობალია, საიდანღაც მოსული უცნაური კაცი
➖ ირაკლი ლომოური, შემთხვევა 40 წლის შემდეგ
➖ გაგა ნახუცრიშვილი, ნახევრად ნამდვილი ქალაქი
➖ დათო ტურაშვილი, ტაფი
➖ თამარ არდიშვილი, უბრალო ამბები
➖ იზუმი შიკიბუ | ონო ნო კომაჩი | თარგმნილი პოეზია | ინგლისურიდან თარგმნა ზაალ ჩხეიძემ
➖ ჯონ აპდაიკი, ახალგანქორწინებული მეიპლები | ინგლისურიდან თარგმნა თამარ სუბელიანმა
➖ მაშო სამადაშვილი, შხამიანი თეთრი მაგნოლია (რეცენზია თამარ ერაძის წიგნზე – „თეთრი მაგნოლია“)
➖ ანა მაწკეპლაძე, მიდიან და ბრუნდებიან (ფოტომოთხრობა)
➖ გიორგი ხარაიშვილი, ANGST
➖ „ესაა ლიტერატურის მთავარი თვისება: არავის ავალდებულებს და ყველას აფიქრებს“ – ინტერვიუ ნოდარ ლადარიასთან | ესაუბრა გვანცა შუბითიძე
➖ გიორგი კაკაბაძე, „სამარცხვინოა პოეტისთვის სხვა კარიერა“…
➖ ალეკო ცქიტიშვილი, „ბორიაყიდან“ „ლაზერშოუმდე“ – ოთარ ჩხეიძის გზა მკითხველისკენ
➖ ზურა პაპიაშვილი, ჩემნაირები არ კვდებიან (პიესა)
➖ თამარ მღებრიშვილი, მისტერიად ქცეული წინააღმდეგობა. ადამ მიცკევიჩის „ჯიადი“
➖ ციკო ინაური, Creeping people VS „იმაგო დეი“
➖ ანა ლომთაძე, Happy Day
➖ ხათუნა ცხადაძე, „ბუნკერი“ – წიგნი სიყვარულზე
➖ ნუკა ღამბაშიძე, Триматися в Києві ანუ გამძლეობა უკრაინულად
➖ გარეკანის ბოლო გვერდზე: მარი ბექაურის რეცენზია შოთა იათაშვილის „ბედნიერების“ შესახებ
📷 გარეკანზე: ალექსანდრე ლორთქიფანიძე / ლაშა ლორთქიფანიძის ფოტო
✍️ რედაქტორები: ირაკლი კაკაბაძე, ზვიად კვარაცხელია
◼️ კორექტორი: ნატო გორდელაძე
🖌 დიზაინერი: თეონა ჭანიშვილი
#ინტელექტი #ქართულიმწერლობა