დარაჯი • Watchman

28/03/2025

📕 პირველი თავების წაკითხვისას გამახსენდა "დედა-შვილი, ან ღამე არასდროს არის ბოლომდე ბნელი", სადაც მთხრობელი სვამს კითხვას – “ღირდა თუ არა ეს ყველაფერი ბავშვის ცრემლებად”? და დასასრულს თავადვე სცემს ამ კითხვას პასუხს, რომ ღირდა. ადამიანურ ყოფად და სევდად, ხელმეორედ დაბადებად, გაუსაძლისის გაძლებად, მხიარულ ტრაგიზმად, ღირდა. ამ მოსაზრებითა და დაშვებით, ის უპირისპირდება მე-19 საუკუნის ალბათ ყველაზე დიდი ავტორის შექმნილ ავტორს, "დიდი ინკვიზიტორის" ავტორს, რომელმაც გვითხრა რომ მთელი სამყაროს შეცნობაც კი არ ღირს ერთი ბავშვის ცრემლადაც კი. რა არის ამ წინააღმდეგობის საფუძველი?

წაიკითხეთ არმაზ ახვლედიანის რეცენზია, ლანა ღოღობერიძის ახალი წიგნის - "როცა აყვავდა ნუშის" შესახებ ✍️

Facebook Messenger WhatsApp LinkedIn “სიხარული ხშირად მოულოდნელი საჩუქარია” – ამბობს ლანა ღოღობერიძე თავის ახალ წიგნში, სახელწოდებით ....

20/03/2025

#კვირისსაკითხავი

"გოდორი" ოთარ ჭილაძის რიგით მეექვსე და ბოლო რომანია, რომელიც პირველად 2003 წელს გამოიცა 📕

⭕️⛏ "რაჟდენ კაშელი კი არა, ლენინი გადმოაგდეს კვარცხლბეკიდან, მაგრამ ქვეყანას კვლავ ჩინოსანი კომუნისტები და გამამულიშვილებული კომკავშირლები მართავენ. რაჟდენ კაშელს შვილმა თავი კი გაუპო ცულით, მაგრამ ამით კაშელობა არ მოშლილა. შეიძლება გაძლიერდა კიდეც... რაჟდენ კაშელი პიროვნება კი არა, სისტემაა, გნებავთ, ზღაპრული დევის თავი - რამდენჯერაც არ უნდა მოკვეთო, მაინც ამოვა, ზუსტად ისეთივე და თანაც ახალი."

🦋''ჯერ განვითარების მეორე ეტაპს გადიოდნენ მხოლოდ, როცა ჩვეულებრივი აბრეშუმის მატლიც კი, რამდენიმე ეტაპს გადის, საბოლოო სახის მიღებამდე, ანუ, კვერცხიდან (იგივე გოდრიდან) გამოჩეკილი, ვიდრე პეპლად გარდაიქმნებოდეს. სხვათაშორის, ისიც ბოლშევიკური შეუპოვრობით მიღოღავს, მიისწრაფის სრულყოფისკენ და ოთხჯერ მაინც უნდა გამოძვრეს კანიდან, კიდევ უფრო გაზრდილ-გასიებული, ვიდრე დაჭუპრდება, ანუ, საკუთარ განავალში გამოემწყვდევა, გაკოჭილი, საძრაობა წართმეული, და მკვდარი რომ ჰგონია ყველას, სწორედ მაშინ ახდენს სასწაულს - კაშელების აგარაკის ელექტრო-ჭიშკარივით, კიდევ ერთხელ, თავისთავად გაიხსნება მისი მიხაკისფერი კანი და იქიდან დიდთვალება, ქოჩრიანი, მუცელშეღინღლული პეპელა ამოფრინდება. პეპელაც, რა თქმა უნდა, მატლია, მაგრამ წინამორბედის სიკვდილით გაკეთილშობილებული. ერთი შეხედვით, თითქოს არაფერი აქვს საერთო მატლთან, მშობელთან, წინაპართან, შემქმნელთან, არც გარეგნულად, არც თვისობრივად, ჯერ ერთი, ყველაფერს კი არ ნთქავს განურჩევლად, ყვავილის ნექტარს მიირთმევს მხოლოდ და კი არ დაღოღავს, დაფრინავს, დაფარფატებს, ზეიმობს კვერცხიდან პეპლობამდე გამოვლილ გზას, ხოხვით მოპოვებულ ფრთებს, საკუთარ სრულყოფილებას, მატლობის დასასრულს და.. მოახლოებულ სიკვდილსაც. მაგრამ, მიუხედავად ხანმოკლე სიცოცხლისა, კვერცხის დადებას მაინც ასწრებს და, ამდენად, ბუნებაში არაფერი იკარგება. უბრალოდ, ახალი წრე იწყება, ახალი კვერცხიდან (თუ გნებავთ გოდრიდან) ახალი მატლი იჩეკება, რომელიც ბოლოს დიდთვალება, ქოჩრიან, მუცელშეღინღლულ პეპლად გარდაიქმნება, და ასე იქნება სულ, უსასრულოდ, უკუნითი უკუნისამდე.. ''

⭕️"ადამიანი სინდისია, სინდისის გარდა, რაც არ უნდა წაართვა, მაინც ადამიანი იქნება…სიკვდილის მერეც ადამიანისგან მარტო სინდისი რჩება. სინდისი იგივე სულია ადამიანისა, ანუ სული იგივე სინდისია…ვიდრე ადამიანს სინდისი აწუხებს, ყველაფერს ეშველება კიდევ, რადგან მთავარი ის კი არ არის, ღმერთმა ტალახისგან რომ შემქმნა ის, არამედ, მთავარია, თავისი სული რომ ჩაჰბერა იმ ტალახს.“

19/03/2025

📅 #დღეს გამორჩეული ამერიკელი რომანისტის, ფილიპ როთის დაბადების დღეა!

💬 ნაწყვეტი National Public Radio-სთვის 2013 წელს მიცემული ინტერვიუდან:

„[ჟურნალისტი]: – წავიკითხე, თითქოს მანჰეტენზე, თქვენს ბინაში, წარწერა გაგიკრავთ, სადაც წერია, რომ მწერლობასთან ჭიდილი დაამთავრეთ.

– როთი: დიახ, დიახ, დიახ.

– კი ბატონო, მაგრამ ეს სიმართლეა?

– დიახ, დიახ, დიახ. მანამდე არ ვიცოდი, რომ თურმე წერა შემიწყვეტია, ეს აზრი თავისით მომიმწიფდა. კაცმა რომ თქვას, უკვე სამი წელია, რაც ,,ნემეზიდა” დავასრულე. არც ის ვიცოდი, რომ ,,ნემეზიდა” ჩემი უკანასკნელი რომანი იქნებოდა, თვეების განმავლობაში ვცდილობდი რაღაც ახლის დაწყებას და არაფერი გამომდიოდა. ბოლოს მივხვდი, რომ ვალდებული არ ვიყავი, რამე დამეწერა. 1955 წლის შემდეგ ვწერ. მაშინ 22 თუ 23 წლის ვიყავი. თანდათანობით ამ საქმეს თავი ვანებე და აღმოვაჩინე, რომ თურმე ეს ძალიან სასიამოვნო ყოფილა. უკვე რამდენიმე წელიწადია, მართლაც არაფერი დამიწერია.

– ნიშნავს თუ არა ეს იმას, რომ ცხოვრებას აღარ აკვირდებით, რომ ისეთს ვერაფერს ხედავთ, რაზეც წერა ღირს? ალბათ, რომ წერდეთ, რაღაცას უნდა მოეჭიდოთ ცხოვრებაში, ამბავი იქნება ეს, პერსონაჟი თუ სახეები?

– დიახ, სწორედ ამას ნიშნავს. უფრო ხშირად ასე ხდებოდა. ვიღაც ამბავს მიამბობდა თუ არა, ადრე მაშინვე მასზე ვიწყებდი ფიქრს, ხვდებით ალბათ, რასაც ვგულისხმობ, თუ საინტერესო ამბავი იყო, მაშინვე ვუღრმავდებოდი, რა იყო მასში ყურადღების ღირსი. შინ მივიდოდი, ჩავიწერდი და შევინახავდი, შევეთამაშებოდი, გონებაში მის ტრიალს დავიწყებდი. ეს მართლა დაუსრულებლივი გონებრივი მუშაობის პროცესი იყო. ახლა კი მთხრობელს უბრალოდ ვუსმენ და ეს შესანიშნავია. მერე შინ მივდივარ და ვიძინებ."

- © ცხელი შოკოლადი

18/03/2025

🛻 ლორენს ფერლინგეტი ბიტთაობის უხუცესი წარმომადგენელია, რომელსაც ოსტატობა და თემათა მრავალფეროვნება გამოარჩევს.

⭕️ფრენსის ფორდ კოპოლამ იდეალურად განსაჯა ფერლინგეტის ხელოვნების მისია: „ლორენსი გაცინებთ, შემდეგ კი სილას გაგაწნავთ სიმართლით“, „მჭახე ჭეშმარიტებით“, რომელიც „სილამაზეს“ უახლოვდება.

წაიკითხეთ ლორენს ფერლინგეტის პოეზია✍️ ია ჯეჯელავას თარგმანი

50-იან წლების პოეზიაში გამოიკვეთა რამდენიმე ექსპერიმენტული მოძრაობა, რომლებიც ყურადღების ცენტრში უმთავრესად ბი...

03/03/2025

#დედისდღე

"ლაჩარო, შენი სასოწარკვეთილება ისევ ბჭობს? აწიე თვალები, მოღალატევ, და გაიცანი ეს ხელი, რომელმაც უკვე შური იძია შენზე ამ პატარა უმადურების სახით; ამ ხანჯალმა, რომელსაც ხედავ, ახლახან ინადირა მათს სულებზე და მათს სისხლში ჩაძირა ჩვენი ცეცხლის ნარჩენები. ბედნიერო მამა და ქმარო, ჩემი გაქცევა და მათი საფლავი ცარიელ ადგილს გიტოვებს ახალი ქორწინებისათვის", - ჟან ანუი, მედეა. თარგმნა ლევან ბერძენიშვილმა 🗡

24/02/2025

#კვირისსაკითხავი

რა წავიკითხოთ❓

📚ოთარ ჩხეიძის „ბორიაყი“ 1974 წელს გამოქვეყნდა. ამ დროს თითქოს უკვე მიმცხრალია საბჭოური რეპრესიები, უფრო სწორად, სიკვდილით აღარ უსწორდებიან თავისუფალ სიტყვას, მაგრამ მაინც ძალიან სახიფათოა 1924 წლის აჯანყებაზე წერა, მეოცე საუკუნის ოციანი წლების სრული და ობიექტური სურათის აღდგენა.

📕თავიდანვე აბსურდულად გამოიყურება ნიკუშა ჩაჩანიძის სურვილი, გაემგზავროს გორის სოფლებში ხალხური მუსიკალური ნიმუშების მოსაძიებლად, შეადგინოს თავისი სამოქმედო გეგმა და მარშრუტი და ასე იაროს კარდაკარ იმ არეულ დროში, როცა აღარავინ აღარავის ენდობა და ხალხი ისეა დაშინებული, უცხოს კი არა, კარი ლამის ერთმანეთს არ გაუღონ. უკვე საბჭოთა ხელისუფლებას ფეხი მყარად აქვს მოკიდებული საქართველოში, ქვეყანა დამარცხებულია და წელში გატეხილი. ამიტომაც ხდება, რომ ვერც მასპინძლები იჯერებენ ნიკუშა ჩაჩანიძის მოგზაურობის ნამდვილ მიზანს და მას, როგორც მხსნელს, როგორც ქვეყნის გასათავისუფლებლად რაღაც არარსებული შეთქმულების ერთ-ერთ თავკაცს, ისე უყურებენ...

📖 ოთარ ჩხეიძის შემოქმედება იმიტომ არის ზოგადსაკაცობრიო ღირებულებისა, რომ მასთან ყველაფერს მსჭვალავს ეროვნული, ქართული ხასიათი. ამ არტისტიზმს კი საოცარი იქნებოდა გულგრილი დაეტოვებინა ქართული კინემატოგრაფი. არადა, მხოლოდ ქართული კინოს ნამდვილი გენიოსი გიორგი შენგელაია მიხვდა, რა სიღრმისა და მნიშვნელობის ფილმი შეიძლებოდა შექმნილიყო ოთარ ჩხეიძის რომანის მიხედვით. გიორგი შენგელაიას „ახალგაზრდა კომპოზიტორის მოგზაურობა“ მართლაც ყოველმხრივ უნიკალური ფილმია, რასაც, პირველ ყოვლისა, ლიტერატურული პირველწყაროს – გენიალური „ბორიაყის“ დიდი მხატვრული ღირებულება განაპირობებს“, – გიორგი ლობჟანიძე.

17/02/2025

"ბავშვების ჟლეტა სისასტიკეა. მაგრამ რამე ხომ უნდა ვუქნათ მათ! რაც გავიღვიძე, ეს ფრაზა თავში მიტრიალებს. უფრო სწორად, მანვე გამაღვიძა. ვერ ვიხსენებ, საიდან ამყვა. თანაც მახსოვს ბეჭდურად. ანუ თვალით და არა ყურით.

მარიკას თქმით, მე გაფანტული ეიდეტიზმი მაქვს. შენ თუ რამე გახსოვს, – მითხრა, – გახსოვს ფოტოებად. ეგაა, ეს ფოტოები ხშირად ისე დაბალი ხარისხისა არიან, – კიდევ მითხრა, – როგორც კადრები, პირველი თაობის მობილური რომ იღებდა, გახუნებული და ბუნდოვანი.
არა ვარ დარწმუნებული, რომ ეიდეტიზმი არსებობს გაფანტული, როგორც სკლეროზი. ან მე მაქვს იგი. მე თვითონ ამ სიტყვის მნიშვნელობაც კი არ ვიცოდი, სანამ ლექსიკონში არ ვნახე. ვებსტერი ასე ხსნის სიტყვა "ეიდეტიზმს": ,,(ძვ. ბერძ. ეიდოს – ხატი, იერსახე) მეხსიერების განსაკუთრებული ნაირსახეობა, რომელსაც ახასიათებს აღქმული საგნის თუ მოვლენის დეტალური შენარჩუნება და აღდგენა. ეს ასევე შეიძლება იყოს დატვირთული ხატები და სხვა სენსორული მოდალობები (სმენითი, ტაქტილური, მოძრაობითი, ყნოსვითი, გემოსი)". როგორც უნდა იყოს, ბავშვების ჟლეტა სისასტიკეა. მაგრამ რამე ხომ უნდა ვუქნათ მათ?"

ზაზა ბურჭულაძე - ვარდის სურნელი, 2022.

14/02/2025

ამ #დღეს, 1989 წელს, ირანის ისლამური რესპუბლიკის მმართველმა, აიათოლა ხომეინიმ, ინდური წარმოშობის ბრიტანელ მწერალს, სალმან რუშდის სასიკვდილო განაჩენი, ე. წ. ფატვა გამოუცხადა, მისი რომანის, "ეშმაკეული აიების" გამო.

2022 წლის 12 აგვისტოს სალმან რუშდის, 27 წლის ჰადი მატარიმ დანით 15 ჭრილობა მიაყენა, მათ შორის, კისრის, სახისა და თვალის არეში. დანაშაული ნიუ-იორკში, ჩაუტაუკის ინსტიტუტში მოხდა. რუშდი გადარჩა, თუმცა, ცალ თვალში მხედველობა დაკარგა.

2024 წლის აპრილში გამოიცა სალმან რუშდის ახალი წიგნი - "დანა: მედიტაციები მკვლელობის მცდელობის შემდეგ"

📙 2013 წელს ქართულ ენაზე გამოიცა "შუაღამის შვილები", - პალიტრა L

📘 2015 წელს ქართულ ენაზე გამოიცა "ჯოზეფ ანტონი" და "ეშმაკეული აიები" - დიოგენე

📗 2017 წელს ქართულ ენაზე გამოიცა "ორი წელი, რვა თვე და ოცდარვა ღამე", - ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა

06/02/2025

„ჩვენი ქვეყანა იყო კრონოსი, რომელმაც საკუთარი შვილების ჭამა დაიწყო“, - უკმარი სინათლე, 2022. სანამ ტექსტზე გადავალთ, ....

01/08/2024

⭕️ ჩემს მეგობარს მიაჩნდა, რომ პროტაგონისტი დოროთეა ბრუკი ჯორჯ ელიოტის შექმნილი ყველაზე „არაბუნებრივი“ პერსონაჟი გახლდათ, ავტორს ის „უინტერესო“ გამოუვიდა, „სუსტი“. ისიც კი მითხრა, რომ კასობონზე, რომანის ერთ-ერთ საკვანძო პერსონაჟზე, მეტი ენთუზიაზმით ვსაუბრობდი, ვიდრე უფროს მის ბრუკზე (აღნიშნულს ვერ უარვყოფ). მე კი ჯიუტად ვამტკიცებდი, რომ დოროთეა ბრუკის „სისუსტე“ არა პერსონაჟის წარუმატებლად შექმნის შედეგია, არამედ ავტორის წარმატებული მცდელობა, აღეწერა მე-19 საუკუნის ვიქტორიანული ეპოქის საზოგადოების უუნარობა, მის წიაღში დაიბადოს ძლიერი ქალი.

წაიკითხეთ ია ჯეჯელავას ესეი ჯორჯ ელიოტის "მიდლმარჩის" შესახებ ✍️

...მე კი არ ვაკეთებ ამას, არამედ ცოდვა, რომელიც მკვიდრობს ჩემში. რადგანაც ვიცი, რომ ჩემში, ესე იგი, ჩემს სხეულში არ არ.....

14/06/2024

⭕️ "ასეთი დილემის წინაშეა მარლო და საბოლოოდ მაინც ტყუილს არჩევს. ქალიც სიმბოლოა იმ ერებისა და ხალხების, რომელთაც დატკბილული, ილუზორული ზღაპარი სჭირდებათ, უპირობო სიკეთის შესახებ. კურცის სატრფო კი, შესაძლოა, მესამე აღმოუჩენელი მოირა იყოს. გარდაუვალი სიკვდილი. მარლოსთან დიალოგისას ვიგებთ, რომ სწორედ მის გამო წავიდა კურცი კონგოში, მის გამო გაჰყვა გველის მდინარეს, რამაც საბოლოოდ წყვდიადის გულამდე მიიყვანა – თავები მოჰკვეთა მორჩილ ველურებს, რომლებიც ეთაყვანებოდნენ მას და მის იდეებს, სარზე ჩამოაცვა სხეულის ნაგლეჯები და იყო მათ შორის, როგორც სნეული ღმერთი".

📘ჯოზეფ კონრადის "წყვდიადის გული" 2018 წელს გამომცემლობა "არტანუჯმა" გამოსცა. ინგლისურიდან თარგმნეს პაატა და როსტომ ჩხეიძეებმა.

წაიკითხეთ არმაზ ახვლედიანის რეცენზია ✍️

   წყვდიადის გულის ავტორი ჯოზეფ კონრადი  მეზღვაური იყო, ათას გზაზე გაუვლია, კონგოს წყლებშიც შესულა, მაგრამ მის შე.....

04/06/2024

⭕️ ჯორჯ ელიოტი ვიქტორიანული ეპოქის ლიტერატურის ერთ-ერთი განმსაზღვრელი მოვლენაა. ავტორის საკვანძო რომანებს შორის „საილეს მარნერს“ გამოარჩევს ისეთი თემები, როგორებიცაა ინდივიდისა და გარემოს კავშირი, ხსნა თუ სიყვარულის გარდამქმნელი ძალა. ჯორჯ ელიოტი ადამიანური ბუნებისა და საზოგადოების მკვლევარია. მარტოხელა და მარტოსული ფეიქრის ამბავი მკითხველს ხელახლა დაბადების უჩვეულო გამოცდილებას აჩუქებს.

წაიკითხეთ ია ჯეჯელავას ესეი ჯორჯ ელიოტის საილეს მარნერიზე ✍️

1859 წელს ჯორჯ ელიოტი უახლოეს მეგობარს, რეფორმატორს, ფილანტროპსა და ფილოსოფოსს, ჩარლზ ბრეის, სწერს: ,,ჩემ გამო ნუღარ შ...