24/09/2025
2026 წელს Vazi Publishing / გამომცემლობა ვაზი ერთად!
GE/DE 🇬🇪🇩🇪
1922 წელს თბილისის გერმანულ გიმნაზიაში გერმანიის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ გერმანული პედაგოგები მოავლინა. მათ შორის იყო ფილოლოგი ფრიდრიხ ბაუმჰაუერი, რომელის გარდა პედაგოგობისა, საქართველოში სხვადასხვა ეთნოგრაფიულ კვლევაში იყო ჩართული და 1923 წლის მყინვარის ექსპედიციაშიც მონაწილეობდა. 1924 წლის აჯანყების შემდეგ ის დააპატიმრეს. ჩეკაში პატიმრობას ის ასე იხსენებს:
"[...] ურთულესი დღეები დაიწყო. ჩემს სულიერ და ფიზიკურ ტანჯვაზე არ მინდა წერა. მშიოდა და მციოდა. ხუთ დღეში კი ისევ მივიღე საკონსულოს გამოგზავნილი პროდუქტი, თამბაქო და თეთრეული, რამაც მეტ-ნაკლებად ღირსეული არსებობის საშუალება მომცა. [...] მეხუთე დღეს რევმატიზმის გამო მკლავს ვეღარ ვამოძრავებდი. ფრონტისდროინდელმა ავადმყოფობამაც შემახსენა თავი და დამეწყო შარდის ბუშტის პრობლემებიც. უშედეგოდ ვითხოვდი ექიმის დახმარებას − უარს მეუბნებოდნენ. არც საპირფარეშოში გავყავდით დროზე, რის გამოც იმდენად მძიმე მდგომარეობაში ვვარდებოდი, წყლის ფიალაში მიწევდა ბუნებრივი მოთხოვნილებების დაკმაყოფილება. მე-7 დღეს რამდენიმე რაკუსრით გადამიღეს ფოტოები, მათივე განმარტებით როგორც შპიონს. ამან კიდევ უფრო დამიმძიმა გუნება-განწყობილება.“
ფრიდრიხ ბაუმჰაუერის შესახებ ჩვენს კვლევას, მის ბიოგრაფიასა და შრომებს საქართველოს შესახებ მალე შევთავაზებთ მკითხველს გამომცემლობა ალონი - Aloni publishing და Vazi Publishing / გამომცემლობა ვაზის თანამშრომლობის ფარგლებში.
DE
Im Jahr 1922 entsandte das Auswärtige Amt Deutschlands deutsche Pädagogen an das Deutsche Gymnasium in Tiflis. Unter ihnen war der Philologe Dr. Friedrich Baumhauer, der sich neben seiner pädagogischen Tätigkeit in Georgien auch an verschiedenen ethnographischen Forschungen beteiligte und 1923 an der Kasbeg-Expedition teilnahm.
Nach dem Aufstand von 1924 wurde er verhaftet. An seine Haft im Tscheka-Gefängnis erinnerte er sich wie folgt:
„Nun begannen für mich schreckliche Tage. Ich will meine seelischen und physischen Qualen nicht schildern. Ich litt unter Hunger und Kälte, bis ich am 5. Tage durch das deutsche Generalkonsulat wieder Lebensmittel, Tabak und Wäsche erhielt, das mich überhaupt in der liebenswürdigsten Weise versorgte, wofür ich stets sehr dankbar sein werde. Da ich in strenger Isolation war, bekam ich auch keine Zeitungen wie meine Nachbarn, mit denen ich durch ein kleines Loch in der Wand in Verbindung trat. Ich hielt sie aber für Spitzel. Schlafen konnte ich nicht, da die Ablösungen immer an der Tür rüttelten, auch fragten, wieviel in der Zelle wären. Am 5. Tage konnte ich vor Rheumatismus meinen Arm nicht mehr bewegen, auch machte sich eine Blasenschwäche, woran ich schon im Felde gelitten hatte, wieder in verstärktem Masse bemerkbar. Ärztliche Hilfe, um die ich wiederholt bat wurde mir versagt. Ebenso durfte ich außerhalb der Zeit nicht austreten und war so genötigt, meine Bedürfnisse in den Wasserkrug zu verrichten.
Unterdessen war ich am 4. Tage von mehreren Seiten photographiert worden, und zwar, wie man mir sagte, als Spion, was meine Stimmung nicht gerade erhöhte.“
Unsere Forschung zu Friedrich Baumhauer, seiner Biographie und seinen Arbeiten über Georgien werden wir demnächst den Leser:innen im Rahmen einer Zusammenarbeit zwischen dem Verlag Aloni und Vazi Publishing vorstellen.
