https://www.facebook.com/183932402077885/

Πορτόνι, Corfu (2025)

29/06/2025

Επανακυκλοφόρησε ο πρώτος τόμος του βιβλίου Πορτόνι με τις 45 ιστορίες κορφιάτικου ταμπεραμέντου! Σε όλα τα βιβλιοπωλεία της Κέρκυρας και της Αθήνας. ✨📚📖

06/06/2025

Αγαπητοί αναγνώστες η προγραμματισμένη παρουσίαση ακυρώνεται.

01/06/2025

ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΣΤΑ ΑΓΡΟΤΙΚΑ ΝΟΙΚΥΡΙΑ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ
(16ος-18ος αιώνας), αποσπάσματα από κείμενο της Βιβής Κουρή στο βιβλίο "Πορτόνι 2, 47 ιστορίες κορφιάτικου ταμπεραμέντου" που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λοράνδου!....................
Όσον αφορά λοιπόν την καθημερινότητα της αγροτικής οικογένειας στην Κέρκυρα από τον 16ο έως τον 18ο αιώνα, μόνο δύο σημαντικές διαφορές εντόπισα στα ιστορικά τεκμήρια, που ίσως ξενίσουν, γιατί ξεφεύγουν από στερεότυπα που έχουν παγιωθεί στις μέρες μας γι’ αυτήν. Η πρώτη είναι ότι, αντίθετα με την πρακτική του «διά λόγου» που εφαρμόζεται αρκετά συχνά μέχρι και σήμερα στις μεταβιβάσεις και διανομές περιουσιακών στοιχείων στην ύπαιθρο του νησιού, κατά την ιστορική περίοδο έως και τον 19ο αιώνα περίπου όλες οι ενέργειες που αφορούσαν αλλαγές στο ιδιοκτησιακό καθεστώς ακινήτων (σπιτιών, χωραφιών, ελαιοδένδρων κτλ.), κινητών (ρουχισμού, κοσμημάτων, εργαλείων, σκευών, επίπλων) και ζώων αποτυπώνονταν λεπτομερώς σε συμβολαιογραφικές πράξεις, και γι’ αυτό σώζονται μέχρι τις μέρες μας στην τεράστια και πλουσιότατη αρχειακή σειρά των Συμβολαιογράφων (νοταρίων) στο Αρχείο της Κέρκυρας..................................................
Ακόμη και μετά τον γάμο των γιων της οικογένειας ο πατέρας εξακολουθούσε να είναι ο αρχηγός του νοικοκυριού. Οι γιοι δεν καθυστερούσαν τον γάμο τους περιμένοντας την παραίτηση ή τον θάνατο του αρχηγού του νοικοκυριού και κατόχου της περιουσίας ή την παραχώρηση κάποιου μέρους της περιουσίας που θα τους παρείχε σχετική οικονομική ανεξαρτησία. Όταν παντρεύονταν, δεν αυτονομούνταν από την πατρική εξουσία και συνήθως συγκατοικούσαν με την πατρική οικογένεια.
Ο πατέρας και η μητέρα λοιπόν, οι έγγαμοι γιοι με τις συζύγους και τα παιδιά τους, οι άγαμοι γιοι και οι άγαμες θυγατέρες ζούσαν όλοι μαζί, και μάλιστα συχνά κάτω από την ίδια στέγη, αν τα οικονομικά τους δεν τους επέτρεπαν να έχουν ξεχωριστά σπίτια. Στις ευπορότερες οικογένειες ο πατέρας, κάθε φορά που ένας από τους γιους του παντρευόταν, έχτιζε μέσα στο σώχωρο της οικογένειας ένα σπίτι για το καινούργιο ζευγάρι. Πρέπει πάντα να έχουμε υπόψη μας ότι το μέγεθος των σπιτιών εκείνη την εποχή ήταν μικρό (9 μ. πλάτος και 5,5 περίπου μ. βάθος), καθώς και ότι τα περισσότερα χωριά ήταν αραιοχτισμένα και το κάθε σπίτι είχε το δικό του ελεύθερο χώρο. Έτσι μπορούσαν εύκολα να προσθέσουν καινούργια σπίτια μέσα στα σώχωρα και στις αυλές τους.........................
φωτό: Οικογένεια χωρικών στους Λιαπάδες περ.1950

21/05/2025

Χαρούμενη και χαλαρή καλοκαιρινή σύναξη ετοιμάζεται (ανοιχτή για όλους) για τα μέσα Ιουνίου για να γιορτάσουμε την κυκλοφορία του δεύτερου βιβλίου "Πορτόνι 47 ιστορίες κορφιάτικου ταμπεραμέντου" που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Λοράνδου, μαζί με συγγραφείς και αναγνώστες! Η εκδήλωση θα γίνει σε ένα ονειρικό, βυθισμένο στο πράσινο, σκηνικό, στη Βίλα Κεφαλομάντουκο, πίνοντας κρασί, συζητώντας κάτω από τα αστέρια, περιπλανώμενοι στους μοναδικούς κήπους και τις κρυφές γωνιές του αρχοντικού, που τις φωτίζουν σωρό οι πυγολαμπίδες! 📖📚🌳🌱🌸✨✨🌙
Περισσότερες πληροφορίες σε λίγες μέρες....

17/05/2025

Απόσπασμα από το κείμενο της Άννης Νούνεση "Το Παντεσπάνι" στο βιβλίο Πορτόνι 2 που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λοράνδου!

Φωτ. από άρθρο του περιοδικού Γαστρονόμος "Τα παντεσπάνια της λεχώνας στην Κέρκυρα"
https://www.gastronomos.gr/syntagh/pantespania-tis-lechonas-apo-tin-kerkyra/310498/?utm_medium=Social&utm_source=Facebook&fbclid=IwY2xjawKU-19leHRuA2FlbQIxMQBicmlkETBYNjVWUDJ4cTlFWkszNUlnAR5zF1sNlEi53ZC7sPPCdw-bwtPuPruYJZZQdnhLz86sg_D2M-ALbI8qgMdonw_aem_xqWKTHZZmg2WyuKW2Ka8RQ =1745411211 ......
Ήταν γλυκιά, νόμπιλε και αληθινά ευγενική η Νινέτα και όλοι την αγαπούσανε και την προσέχανε. Την πρόσεξε λοιπόν και ο Φρανσουά ο Ρομπινέ, γόνος παλιάς γαλλικής οικογενείας του νησιού, άρτι αφιχθείς εκ Παρισίων, εις το οποίον είχε σπουδάσει δικηγόρος, μα και βιολί. Την πρόσεξε, τη ζήτησε και την πήρε. Άνοιξε και γραφείο και ασκούσε το επάγγελμά του. Η Νίνα παράτησε τις γλώσσες και το βιολί και ακολουθούσε πιστά τα σέστα και τα έθιμα, για να είναι όλα κόμε σι ντέβε στο σπίτι του Ρομπινέ. Όλοι είχανε να πουν για την ντελικατέτσα και την ντολτσέτσα της. Κρατούσε όλες τις συνήθειες και όλα τα έθιμα ως γόνος καλής οικογενείας. Κρατούσε φυσικά και το έθιμο του παν ντ’Εσπάνια. Όταν δηλαδή γεννούσε κάποια φίλη, έστελνε παντεσπάνι. Να ζήσει το παιδί, να γίνουνε άσπρα τα μαλλιά του, σαν τη ζάχαρη την άχνη με την οποία ήτανε πάντα το γλυκό πασπαλισμένο. Στέλνανε κι ένα ασημένιο κουταλάκι και μια χρυσή μπεμπέ, στην οποία συχνά κρεμούσανε ένα κοκάλινο φάσκελο για το κακό το μάτι, για το αβάσκαμα δηλαδή. ..................................................................

17/05/2025

Απόσπασμα από το κείμενο του Νίκου Δημήτριου Μάμαλου "Οι εμπειρίες της Ισιδώρας Ντάνκαν στην Κέρκυρα το 1913" στο Πορτόνι 2 που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λοράνδου! ................
Σε Κέρκυρα και Αλβανία εν μέσω Α΄ Βαλκανικού πολέμου

Τον Μάιο του 1913, μετά τον πνιγμό των δύο παιδιών της στον Σηκουάνα, η Ισιδώρα Ντάνκαν αναζητεί πνευματικό καταφύγιο στην Κέρκυρα. Ο αδερφός της Ρέιμον μαζί με τη σύζυγό του Πηνελόπη, αδερφή του Σικελιανού, σχεδίαζαν την ίδια περίοδο να βοηθήσουν τους πρόσφυγες στην Αλβανία. Μαζί της ταξίδεψαν και τα άλλα δύο αδέρφια της., ο Όγκουστιν και η Ελίζαμπεθ. Όπως περιγράφει η ίδια στην αυτοβιογραφία της Η ζωή μου: «Πήραμε το καράβι στο Μπρίντιζι και σε λίγο ένα ωραίο πρωινό φτάσαμε στην Κέρκυρα. Όλη η φύση ήτανε χαρούμενη και γελαστή, αλλά δεν έβρισκα καμία παρηγοριά. Όσοι ήτανε μαζί μου λένε πως ολόκληρες μέρες κι εβδομάδες καθόμουνα και κοίταζα μπροστά μου, δεν μετρούσα τις ώρες που περνούσαν – σαν να είχα μπει σ’ έναν χώρο που δεν υπήρχε θέληση για ζωή ή κίνηση. Όταν χτυπηθείς απ’ τον πόνο, δεν υπάρχει ούτε κίνηση ούτε έκφραση. Σαν τη Νιόβη που έγινε πέτρα, κάθισα και περίμενα να αφανιστώ». ......................................................................

14/05/2025

Απόσπασμα από το κείμενο "Πάστα κασετίνα" της Πέπης Γιάννου στο βιβλίο Πορτόνι 2 "47 ιστορίες κορφιάτικου ταμπεραμέντου" που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λοράνδου!
Φωτ. Roger Scott, 1973, Ο κύριος Νίκος Λούβρος σερβίρει καφέ και sinalco cola στο καφεζαχαροπλαστείο "Λιστόν". Συλλογή Θ. Μεταλληνού.....................................................
Η μόνη παρήγορη σκέψη ήταν τα καλά του ζαχαροπλαστείου Ζήσιμου κι εκεί είχα εναποθέσει την ελπίδα μου για να μη χαραμιστεί καμία μέρα του καλοκαιριού, που κόντευε πια να τελειώσει και ήδη έρχονταν στη μύτη μου απειλητική η αψιά μυρωδιά των σχολικών και η θέα της αβύσσου του μαυροπίνακα. Η άφιξη του γκαρσονιού έκανε την καρδιά μου να πεταρίσει και νομίζω από τότε δεν έπαψα ποτέ να αγαπώ αυτό το επάγγελμα.
"Τι θα θελ..." είπε και χωρίς να αποσώσει το λόγο του πετάχτηκα ξεχνώντας και μπούκλες και στενά παπούτσια. "Μια κασετίνα!" είπα με έμφαση μην τυχόν και δεν το σημειώσει σωστά. Απορούσα πάντα που του σερβιτόρου δεν του έκανε εντύπωση μια τέτοια σπουδαία επιλογή και την αντιμετώπιζε με τόση απάθεια, ωστόσο όταν γυρνούσε την πλάτη του να φύγει τον παρακολουθούσα σαν τη μις Μαρπλ πίσω από σφαλιστά παράθυρα, αδημονώντας για την επιστροφή του που ήτανε και το συναρπαστικότερο κομμάτι της βραδιάς, ακόμα και από το φάγωμα της ίδιας της πάστας.
Επέστρεφε πάντα καμαρωτός, την τοποθετούσε μπροστά μου με τον μοναδικό ήχο του πιάτου, που προσγειώνονταν στο μαρμάρινο τραπέζι, και τότε μόνο τον έβλεπα να μου αχνογελάει, σίγουρα επειδή κοίταζα με τόσο πάθος την πάστα. Η μάνα μου τότε πάντα έλεγε κοιτώντας με με νόημα: "Πρόσεχε μη λερώσεις το φόρεμα."
Και τότε ξεκινούσε το δεύτερο και πιο ενδιαφέρον μέρος της βραδιάς. Το κουτάλι έσπαγε την συμπαγή κουβερτούρα -που προστάτευε σα φρούριο τα μαγικά υλικά του εσωτερικού- σε έναν υπέροχο ήχο κρακ και μικρά κομματάκια κάθονταν εδώ κι εκεί στο φόρεμα, που προσπαθούσα να τα κρύψω τρίβοντας τα κρυφά και σχηματίζοντας ωραιότατες καφετιές βούλες πάνω στο θαλασσί φόντο....................................................................

14/05/2025

Απόσπασμα από το κείμενο της Αλεξάνδρας Μητσιάλη "Ο Τάσος ο Ταγατατζούμ" στο βιβλίο Πορτόνι "47 ιστορίες κορφιάτικου ταμπεραμέντου" που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λοράνδου!.......................
Την ήξερε ο Τάσος από μικρή τη Ροζέτα. Στου Δεσύλλα την είχε φέρει η μάνα της. Εκείνο τον καιρό αυτή δούλευε στις ραπτομηχανές και τη Ροζέτα τη βάλανε στις ματσετίνες. Τα χέρια της τότες, θα ’τανε δε θα ’τανε οχτώ χρονών, ίσια που φτάνανε στην τάβλα του μακρόστενου τραπεζιού, που ολοτρόγυρά του καθότανε τ’ ανήλικα. Κι εκεί, πάνω στη γρέτζα επιφάνεια, έπρεπε να παίρνουνε τα κοπελούδια τον σπάγκο και να τόνε τυλίγουνε σε ματσάκια, έτοιμα να πάρουνε τον δρόμο για τα μαγαζιά. «ΠΡΟΣ ΠΩΛΗΣΗ» έγραφε η ταμπέλα του κιβωτίου.
Κι ο Τάσος εκοίταζε πάντα σ’ αυτά τα μακρόστενα τραπέζια τα κοπελούδια μ’ ένα βάσταμα στην καρδιά, γιατί ήξερε τι εσήμαινε να πιάνεις από τόσο μικρή πόστο στις ματσετίνες. Δε θα πήγαινες ποτέ σκολειό, δε θα μάθαινες γράμματα, δε θα ’χε άλλο δρομολόγιο η ζωή σου παρά να μεγαλώνεις μαζί με τη θέση που καπάρωσες — από τις ματσετίνες στις ραπτομηχανές, μετά στ’ αργαλειά κι από κει καμιά φορά μπορεί κι αρχιεργάτρια. Άμα έλεγε καλή κουβέντα ο επιστάτης. Ή άμα σου ’χανε συμπάθεια τ’ αφεντικά. Μπορεί κι άμα άφηνες τον μικρότερο από τους δύο να κάμει και τίποτ’ άλλο, σε περίπτωση που τ’ άρεσε το σουλούπι σου. Γιατί το δεύτερο αφεντικό ήτανε λιμοκοντόρος και γυναικάς κι εκμεταλλευότανε τη θέση του αδιακρίτως.
Και τη ζωή σου να τη μετράνε η πρώτη, η δεύτερη κι η τρίτη πρωινή του Δεσύλλα, κι εκείνη η πανηγυρική, η χαρμόσυνη σειρήνα της βάρδιας που τελείωσε. Και τα οκτάωρα τοκισμένα με υπερωρίες, μεροδούλι μεροφάι, με μόνο τις Κυριακές ένα μισερό διάλειμμα. «Εργοστάσιο Ιούτης, Λινού και Κάνναβης» έγραφε φάτσα κάρτα κρεμασμένη στο κούτελο η ταμπέλα της ζωής σου...................................
Φωτ. Πανοραμική άποψη του εργοστασίου Δεσύλλα στον κόλπο της Γαρίτσας (Συλλογή Σ. Γαούτση)

09/05/2025

Η Ελισάβετ… η Κέρκυρα… κι εγώ… αποσπάσματα από το κείμενο του Νίκου Σαριδάκη στο βιβλίο Πορτόνι 2 "47 ιστορίες κορφιάτικου ταμπεραμέντου" που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Λοράνδου!
.....................
Λάτρευε και την Ελλάδα, το τοπίο της, τη μυθολογία και τους ήρωές της… Έκτισε κι ένα πανέμορφο σπίτι με κολόνες και τον υπέροχο Κήπο των Μουσών στο Γαστούρι στην Κέρκυρα… «Αυτοί είναι οι κρεμαστοί μου κήποι. Δεν πιστεύω της Σεμιράμιδος τα περιβόλια να ήταν πιο θαυμαστά… αλλά δεν είναι δικό μου το κατόρθωμα ότι αυτά εδώ είναι τόσο ωραία. Έχω τον ίδιο περιβολάρη που είχε κι ο Αλκίνοος: τον ήλιο του Ομήρου…»
Το γέμισε αγάλματα θεών κι ημίθεων, μυθολογικών προσώπων, αρχαίων φιλοσόφων και ποιητών, και του έδωσε το όνομα του πιο αγαπημένου ήρωά της, του Αχιλλέα, που αντιπροσώπευε γι’ αυτήν το αρχαίο ελληνικό πνευματικό και σωματικό κάλλος…
… του ανθρώπινου και πληγωμένου Αχιλλέα όμως, γι’ αυτό και το αγαπημένο της γλυπτό, που στόλιζε το καλύτερο σημείο του κήπου, στο μεγάλο μπαλκόνι, την Ταράτσα του Αχιλλέως, που έβλεπε το ηλιοβασίλεμα και από μακριά την πόλη της Κέρκυρας με το «Νεκρονήσι» του Μπαίκλιν στα δεξιά, τον δείχνει πληγωμένο στην τρωτή του φτέρνα, να προσπαθεί να ελευθερωθεί από το καρφωμένο βέλος του τέλους…............................................................
Την ονόμασαν «Η θλιμμένη αυτοκράτειρα»… την κουτσομπόλευαν… οι εφημερίδες λύσσαγαν για το αραίωμα των μαλλιών της, για το χάλασμα των δοντιών της… είπαν πως είναι σνομπ… που δεν της άρεσε ποτέ, απ’ όταν ήταν νέα, να φαίνονται τα δόντια της όταν γελούσε, που δεν ήθελε να την αναγνωρίζει ο κόσμος, που έβαζε τη Φανή την κομμώτριά της να την αντικαθιστά ντυμένη με τα ρούχα της, που χρησιμοποιούσε ψευδώνυμο, που κρυβόταν πίσω από μαύρες βεντάλιες κάτω από ένα ολόασπρο παρασόλι…
Είχε ναρκισσιστική νεύρωση, πιπίλιζε όλη μέρα ένα κουκούτσι από μούσμουλο για να ξεγελάσει την πείνα, για να παραμείνει πενήντα κιλά, για να διατηρήσει τη μέση της πενήντα εκατοστά, για να παραμείνει αναλλοίωτη η αίσθηση της ξακουστής ομορφιάς της, αιώνια… χωρίς τέλος….................................................
Το 1991 πήγα για πρώτη φορά στο μυθολογικό πομπηιανό σπίτι της, όταν βρέθηκα στην Κέρκυρα για μια συνεργασία μου με την Κερκυραϊκή Σκηνή, κι έζησα γευόμενος τη μοναδική ομορφιά κι ατμόσφαιρα του αγαπημένου νησιού, για πάνω από έναν μήνα…
Μου αποκαλύφθηκε ολοκληρωτικά την περίοδο που έκανα την πολύμηνη μελέτη για το ανέβασμα του έργου Η αυλαία πέφτει στο Εθνικό Θέατρο. Με παρέσυρε… με ενέπνευσε…είναι σημείο αναφοράς πια… for ever…
Το Εθνικό Θέατρο παρήγγειλε το 1998 στον Ανδρέα Στάικο να γράψει ένα έργο για την Ελισάβετ Β΄ της Αυστρίας, με αφορμή την συμπλήρωση των 100 χρόνων από τη δολοφονία της, τους εορτασμούς που γίνονταν σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και την αναζωογόνηση του ενδιαφέροντος για τη διανοούμενη αυτοκράτειρα… Το έργο ήταν το "Η αυλαία πέφτει" κι ανέβηκε στην Κεντρική Σκηνή, σε σκηνοθεσία της Μάγιας Λυμπεροπούλου, με σκηνικά-κοστούμια δικά μου......................................................

08/05/2025

Αποσπάσματα από κείμενο του Νίκου Δημήτριου Μάμαλου "Οι αναζητητές της Φαιακίας" στο βιβλίο Πορτόνι 2 "47 ιστορίες κορφιάτικου ταμπεραμέντου", που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λοράνδου! ..................
Ο ομηριστής Βικτόρ Μπεράρ καλεί το 1912 τον Ελβετό φωτογράφο στην επανάληψη του ταξιδιού του Οδυσσέα. Ο Μπουασονά είχε ήδη κυκλοφορήσει έναν χρόνο πριν το En Grèce par monts et par vaux, βάσει των ταξιδιών που ξεκίνησε στον ελληνικό χώρο από το 1903 και εξής. Το ταξίδι που θα ξεκινήσει από τη Μασσαλία θα πραγματοποιηθεί το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 1912. Η επίσκεψη στο Ιόνιο, τελευταίο σταθμό της πορείας, θα γίνει με ένα μικρό ιστιοφόρο χωρίς μηχανή. Το 1924 θα μεταφράσει ολόκληρη την Οδύσσεια. Το φωτογραφικό λεύκωμά τους θα κυκλοφορήσει το 1933, δύο χρόνια μετά τον αιφνίδιο θάνατο του Μπεράρ, από τον γιο του Ζαν Μπεράρ, που προσπάθησε να μείνει κοντά στο αρχικό σχέδιο του Βικτόρ......................................
To paysage odysséen βρίσκεται στις απότομες δυτικές ακτές. Το Καράβι είναι ο Οδοδείκτης. Αφού δεν είναι το «περιορισμένο» Πόρτο-Τιμόνι, είναι η Παλαιοκαστρίτσα. Η παραλία της Αλύπας χαρακτηρίζεται ομηρική («Alipa surtout semble dessiné d’aprés le texte odysséen»). Η αφήγηση του Γάλλου μηχανικού Μπελίν τον 18ο αιώνα για μια κατεστραμμένη πολιτεία στη θέση του τωρινού μοναστηριού είναι η κατάλληλη. Ο ναός του Αγίου Νικολάου στη χερσόνησο της Παλαιοχώρας αντικατέστησε αυτόν του Ποσειδώνα. Ο Όμηρος, έχοντας απέναντί του το βουνό του Αρακλή, φαντάστηκε την τιμωρία του Ποσειδώνα για τον αποκλεισμό της περιοχής και το πέτρωμα του καραβιού. Ο Μπεράρ εντοπίζει τις λεπτομέρειες της φαιακικής τοπογραφίας: Στην παραλία της Αλύπας την πηγή και παραδίπλα τους μυθικούς κήπους, το ιερό ξύλο Αθηνάς και την πηγή του προαστίου στους Λιαπάδες. Στους Έρμονες συμπληρώνει τα κενά της αφήγησης................................................................

Φωτ. Frédéric Boissonnas "Η κρήνη στο άλσος της Αθηνάς (βόρεια του ορμίσκου της Αλύπας στην Παλαιοκαστρίτσα" Κέρκυρα 1912

30/04/2025

Μάισσες, δυο αποσπάσματα από το κείμενο της Μαρίας Καμονάχου στο βιβλίο Πορτόνι 2 "47 ιστορίες κορφιάτικου ταμπεραμέντου" που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λοράνδου! ....................
Για την Κέρκυρα όλοι γνωρίζουμε την πρωτομαγιάτικη γιορτή με το μαγιόξυλο που αφορά τους Αθίγγανους του πάλαι ποτέ ομώνυμου φέουδου. Υπενθυμίζουμε ότι, μεταξύ των άλλων φέουδων ή βαρονιών, υπήρχε και η συγκεκριμένη βαρονία των Αθιγγάνων, Κέρκυρας και Βουθρωτού. Οι υποχρεώσεις των Τσιγγάνων δουλοπάροικων προς τον βαρόνο συνίσταντο σε χειροφίλημα, δέκατο των καρπών, αγγαρείες, πληρωμή 17 άσπρων και δύο ορνίθων για κάθε έγγαμο Τσιγγάνο και ένα χρυσό φλουρί για τον σημαιοφόρο τους. Αυτά τα τελευταία ήταν τα λεγόμενα «τελέσματα» της 1ης Μαΐου. Όταν μάλιστα ένας Τσιγγάνος παντρευόταν, έδινε στον βαρόνο «δύο υπέρπυρα και δύο καλάς όρνιθας», ένας φόρος που στο Μεσαίωνα λεγόταν «κοιμητικά» (jus primae noctis) και που σήμαινε το αντί-δωρο για την αποποίηση του δικαιώματος του βαρόνου να κοιμηθεί αυτός την πρώτη νύχτα του γάμου με τη νύφη. Την 1η Μαΐου οι Τσιγγάνοι κατέβαιναν στην πόλη για να τελέσουν το χειροφίλημα στον βαρόνο, δηλώνοντας την υποταγή τους (δουλοπαροικία). Έφερναν μαζί τους ένα «δένδρον με άνθη, ωά κόκκινα και ορνίθια, προπορευομένης της σημαίας του βαρώνου, ην εβάσταζε ο σημαιοφόρος», και με τύμπανα, αυλούς και επευφημίες έστηναν γιορτή στην πλατεία που ήταν απέναντι από το σπίτι του....................................................
Στη συγκεκριμένη περιοχή (Κέρκυρα-Γύρου) τι διατηρήθηκε από την Πρωτομαγιά; Πρώτα πρώτα, μεταξύ κυρίως των γυναικών, διατηρήθηκε το άσεμνο υπονοούμενο της ημέρας «Έπιασες τον Μάη;». Κι επειδή αυτή η ερώτηση απευθυνόταν συνήθως από γυναίκα σε γυναίκα που κρατούσε στα χέρια της ένα μπουκέτο από εκείνο το ωραίο ορχεοειδές που στη συγκεκριμένη περιοχή ονομάζουν «Μάη», οι μικρότεροι, τα παιδιά δηλαδή, νόμιζαν ότι η φράση «πιάνω τον Μάη» σήμαινε ότι "πιάνω" [κόβω από τους αγρούς και μεταφέρω στο σπίτι] αυτό το συγκεκριμένο λουλούδι». Τα παιδιά τα μεγαλύτερα καταλάβαιναν ότι ο τρόπος που λεγόταν η παραπάνω φράση διέχυνε στην ατμόσφαιρα της ημέρας μια «αίσθηση» πονηρή, ερωτική, χωρίς όμως να μπορούν να τη συγκεκριμενοποιήσουν. Διατηρήθηκε επίσης και η λέξη «μαΐζω», που σημαίνει μια ελαφριά, κυρίως γυναικεία, αμπελουργική εργασία της εποχής και που, παρ’ όλες τις προσπάθειές μου να την εντοπίσω σε λεξικά, δεν κατέστη δυνατόν.........................................................................

28/04/2025

ΤΟ ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ ΤΗΣ ΠΑΣΤΙΤΣΑΔΑΣ, απόσπασμα από κείμενο του Μάνου Ναθαναήλ στο βιβλίο Πορτόνι "47 ιστορίες κορφιάτικου ταμπεραμέντου" που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λοράνδου!..........................................................................
Η Πάλη των Τάξεων και η Γέννηση της Παστιτσάδας
Ιστορική παρέκβαση τώρα, που θα μας φανεί χρήσιμη, αγαπητέ αναγνώστη, και λίγο παρακάτω. Πριν από μερικά χρόνια είχα ψάξει το θέμα, αναζητώντας τις ρίζες της ναυαρχίδας της κερκυραϊκής κουζίνας και οδηγήθηκα μέχρι το Βυζάντιο και τη μεσαιωνική Ιταλία, σε μάχες και ίντριγκες, στην πάλη για την εξουσία. Και με έκπληξη ανακάλυψα ότι οφείλουμε το εμβληματικό πιάτο του νησιού, την παστιτσάδα, σε δύο Γερμανούς!
Οι Γερμανοί είναι φίλοι μας!
Ναι, σε δύο Γερμανούς, που τσακώνονταν σε ξένο αχυρώνα (την Ιταλία), σε ένα πεδίο μάχης σπαρμένο με ενδόξως πεσόντα άλογα και μπόλικα βαρέλια με κρασί, μυρωδικά και μπαχαρικά. Όλα τούτα σημάδεψαν τη γέννηση της Παστιτσάδας, που γιόρτασε στις 30 του Σεπτέμβρη –ημέρα της πρεμιέρας του «Μαγεμένου Αυλού» του Μότσαρτ, και της γέννησης της Μόνικα Μπελούτσι- τα γενέθλιά της κλείνοντας αισίως τα 1.529 χρόνια.
Ήταν τέλη του Σεπτέμβρη του 489 μ.Χ. όταν ο γερμανικής καταγωγής Βασιλιάς της Ιταλίας Οδόακρος στρατοπέδευσε στη Βερόνα, κυνηγημένος από τον Βασιλιά των Οστρογότθων και Αντιβασιλέα των Βησιγότθων, Θευδέριχο τον Μέγα. Τον Θευδέριχο (γερμανικής καταγωγής επίσης) είχε στείλει ο πανούργος Βυζαντινός Αυτοκράτορας Ζήνων, ο οποίος ανησυχούσε από την δύναμη που είχε αποκτήσει ο Οδόακρος στην περιοχή. Μάλιστα είχε τάξει στον Θευδέριχο σε αντάλλαγμα ολόκληρη την Ιταλία.
Στις 30 του Σεπτέμβρη έγινε η πολύνεκρη μάχη της Βερόνας, στην οποία ο Οδόακρος κατατροπώθηκε για πολλοστή φορά. Στο πεδίο της μάχης, κείτονταν αμέτρητα αθώα θύματα, στρατιώτες και των δυο πλευρών, αλλά και πολλά άλογα. Ο Θευδέριχος, θέλοντας να καλοπιάσει τους ντόπιους, τους επέτρεψε να πάρουν τα σκοτωμένα άλογα και να τα χρησιμοποιήσουν για τροφή. Ωστόσο, τόσο πολύ κρέας –καθώς δεν είχαν προνοήσει να εφεύρουν τα ψυγεία- ήταν δύσκολο να συντηρηθεί και σίγουρα θα χάλαγε. Τότε σκέφτηκαν να το διατηρήσουν σε βαρέλια με κρασί –η αυξημένη οξύτητα του κρασιού της εποχής βοηθούσε- και άφθονα μυρωδικά και μπαχαρικά. Αυτό ήταν!
Το καινούργιο φαγητό, η Pastissada de Caval, είχε γεννηθεί. Το κρέας άρχισε να μαγειρεύεται μέσα στη μαρινάδα και να αρέσει πολύ. Η συνταγή απλώθηκε σε όλο το Veneto και έγινε η αγαπημένη των Δόγηδων της Γαληνοτάτης. Στην Κέρκυρα των Βενετσιάνων –στην πόλη, βέβαια-, είχε περάσει για τα καλά η λογική της γιορτής, της καλής ζωής και όλων των υλικών απολαύσεων. Έτσι η pastissada ήταν καλοδεχούμενη, έγινε Παστιτσάδα και αποτέλεσε –και συνεχίζει να αποτελεί μέχρι σήμερα την γαστρονομική ναυαρχίδα των ντόπιων συνταγών.
Βέβαια χίλια πεντακόσια χρόνια είναι πολλά: έγιναν προσθήκες, μετατροπές και αντικαταστάσεις στα υλικά, το άλογο έγινε μοσχάρι και κόκορας, προστέθηκαν τα μεθυστικά μπαχάρια που έφεραν τα βενετσιάνικα γαλιόνια από την Ανατολή. Ιδανική Αμερικάνα νύφη η ντομάτα, ταίριαξε τέλεια με τις γεύσεις ενοποιώντας τις. Τα φαρμακεία της πόλης έχοντας την δυνατότητα να τρίψουν σε φίνα σκόνη τα μπαχαρικά άρχισαν να πουλάνε τα δικά τους μείγματα των 7 μπαχαρικών της παστιτσάδας, τα σπετσερικά. .....................................................................
φωτ. Βλάσης Τσώνος

Πορτόνι

29/06/2025

06/06/2025

01/06/2025

21/05/2025

17/05/2025

17/05/2025

14/05/2025

14/05/2025

09/05/2025

08/05/2025

30/04/2025

28/04/2025

Address

Website

Alerts

Contact The Business

Shortcuts

Share

Category