15/12/2025
«Μαμά, δεν μπορώ άλλο! Δεν αντέχω να μεγαλώνω μόνη μου τα παιδιά, ο Γιώργος δουλεύει όλη μέρα και εγώ έχω αρχίσει να χάνω τον εαυτό μου!»
Η φωνή της κόρης μου, της Ελένης, έτρεμε στο τηλέφωνο. Ήταν μια βροχερή μέρα του Νοέμβρη, κι εγώ καθόμουν στην κουζίνα του μικρού διαμερίσματος στη Νίκαια, με το παλιό ραδιόφωνο να παίζει χαμηλά ειδήσεις. Η καρδιά μου σφίχτηκε. Ήξερα τι θα μου ζητούσε πριν καν το πει.
«Έλα, παιδί μου. Φέρε τα μικρά αύριο το πρωί. Θα τα φροντίσω εγώ», της απάντησα χωρίς δεύτερη σκέψη. Δεν υπήρχε άλλος τρόπος. Η Ελένη ήταν μόλις τριάντα δύο, με δύο παιδιά – τον μικρό Παναγιώτη και τη μικρή Μαρίνα – και έναν άντρα που δούλευε διπλοβάρδιες στο εργοστάσιο για να τα βγάλουν πέρα. Εγώ, χήρα εδώ και δέκα χρόνια, είχα μάθει να ζω με τη μοναξιά και τη σιωπή.
Την επόμενη μέρα, το σπίτι γέμισε ξανά φωνές. Ο Παναγιώτης έτρεχε πάνω-κάτω, σκόνταφτε στα χαλιά, γελούσε με την ψυχή του. Η Μαρίνα, μικρή ακόμα, με κοιτούσε με τα μεγάλα της μάτια και άπλωνε τα χεράκια της να την πάρω αγκαλιά. Ένιωσα ξανά ζωντανή. Η μυρωδιά από το φρεσκοψημένο ψωμί, το γέλιο των παιδιών, οι φωνές τους – όλα αυτά έδιωχναν για λίγο τη σκιά της μοναξιάς που είχε απλωθεί πάνω μου από τότε που έφυγε ο άντρας μου.
Τα χρόνια πέρασαν έτσι. Κάθε πρωί ξυπνούσα πριν χαράξει για να ετοιμάσω πρωινό, να σιδερώσω τις ποδιές τους, να τους πάω σχολείο. Τα απογεύματα τους διάβαζα παραμύθια ή τους βοηθούσα με τα μαθήματα. Η Ελένη κι ο Γιώργος έρχονταν αργά το βράδυ, κουρασμένοι, σχεδόν πάντα βιαστικοί. «Ευχαριστούμε μαμά», έλεγε η Ελένη, αλλά το βλέμμα της ήταν αλλού.
Κάποτε πίστευα πως όλα αυτά θα μετρούσαν. Πως όταν τα παιδιά θα μεγάλωναν, θα με θυμούνταν με αγάπη και ευγνωμοσύνη. Πως η οικογένεια θα ήταν πάντα ενωμένη. Αλλά η ζωή είχε άλλα σχέδια.
Ο Παναγιώτης πέρασε στο Πολυτεχνείο στην Αθήνα. Η Μαρίνα πήγε σε ιδιωτικό λύκειο στον Πειραιά. Οι ανάγκες μεγάλωναν, οι απαιτήσεις επίσης. Εγώ συνέχιζα να είμαι εκεί: να μαγειρεύω, να πλένω, να τρέχω στα φροντιστήρια, να στέκομαι δίπλα τους στις χαρές και στις λύπες. Κανείς δεν ρώτησε ποτέ αν κουράζομαι ή αν έχω ανάγκη για κάτι δικό μου.
Μια μέρα, καθώς καθόμουν στο μπαλκόνι με το πλεκτό στα χέρια, άκουσα την Ελένη και τον Γιώργο να μιλούν στην κουζίνα:
«Δεν γίνεται άλλο έτσι», είπε ο Γιώργος. «Η μάνα σου έχει κουραστεί. Πρέπει να βρούμε μια λύση.»
«Και τι να κάνουμε; Να πληρώνουμε γυναίκα; Δεν βγαίνουμε οικονομικά…»
Ένιωσα ένα κόμπο στο λαιμό. Δεν ήθελα να είμαι βάρος σε κανέναν. Όμως ήξερα πως χωρίς εμένα όλα θα κατέρρεαν.
Τα χρόνια πέρασαν κι άλλο. Τα παιδιά μεγάλωσαν, άρχισαν να βγαίνουν με φίλους, να έχουν τη δική τους ζωή. Εγώ έμενα πίσω – πάντα παρούσα όταν με χρειάζονταν, πάντα αόρατη όταν δεν είχαν ανάγκη.
Ένα βράδυ του χειμώνα, ο Παναγιώτης γύρισε αργά σπίτι. Μύριζε τσιγάρο και αλκοόλ. Τον περίμενα ξύπνια.
«Πού ήσουν;» τον ρώτησα απαλά.
«Γιαγιά, άσε με ήσυχο! Δεν είμαι πια παιδί!» μου φώναξε και έκλεισε την πόρτα του δωματίου του με δύναμη.
Ένιωσα την καρδιά μου να ραγίζει. Πότε μεγάλωσε τόσο; Πότε έγινα ξένη μέσα στο ίδιο μου το σπίτι;
Η Μαρίνα άρχισε να απομακρύνεται κι εκείνη. Κλεινόταν στο δωμάτιό της με τις ώρες, μιλούσε στο κινητό με φίλες της ή έγραφε στο Facebook. Όταν προσπαθούσα να της μιλήσω για τη ζωή ή για τα όνειρά της, με κοιτούσε σαν να ήμουν από άλλο κόσμο.
«Γιαγιά, δεν καταλαβαίνεις… Εσύ μεγάλωσες αλλιώς», μου είπε μια μέρα.
Ήθελα τόσο πολύ να της πω πως η αγάπη δεν έχει ηλικία ούτε εποχή. Πως οι θυσίες που έκανα ήταν για εκείνη και τον αδερφό της. Αλλά τα λόγια κόλλησαν στο λαιμό μου.
👇💬 Τα υπόλοιπα είναι στα σχόλια ⬇