09/09/2024
Δίχως σημείο
Μια καθημερινή εμπειρία από το ημερολόγιο των προσωπικών μου σημειώσεων
Πολλοί με ρωτούν:
Πως αντέχεις να κάνεις αυτή τη δουλειά;
Τι σε έκανε να γίνεις ψυχοθεραπευτής;
Ήταν αυτό που ήθελες να γίνεις από παιδί;
Νωρίς το απόγευμα κάθισα στο γραφείο μου, άνοιξα τον υπολογιστή μου, τα χαρτιά μου και την καρδιά μου. Είναι η ώρα που αναπολώ, αναστοχάζομαι και «σχεδιάζω» την υπόλοιπη ημέρα, ποιους θεραπευόμενους έχω να συναντήσω, να φέρω τα πρόσωπά τους στη μνήμη μου, τον κάθε ένα ξεχωριστά, να θυμηθώ τι ειπώθηκε στην προηγούμενη συνεδρία, να δω τις σημειώσεις μου και να αναρωτηθώ.
Ο χρόνος πριν τις συνεδρίες δημιουργεί μια ρωγμή, μια ρωγμή στο χρόνο, στο νου, στη συνείδηση, στο συναίσθημά μου. Εκεί τριγυρνούν οι σκέψεις, διασταυρώνονται με τα συναισθήματά μου και τις αγωνίες μου, τις απορίες μου, τις ιστορίες μου. Έρχονται ακατάπαυστα εικόνες από ανθρώπους, στιγμιότυπα, αναμνήσεις, λόγια και σιωπές.
Μεγάλωσα στις «αφηγήσεις», σε ένα σπίτι με πολλούς ανθρώπους που όπως μου λένε μου είχαν μια μικρή ή μεγάλη «αδυναμία». Έτσι οι αγκαλιές και τα κελαηδίσματα περίσσευαν. Λόγια και λογάκια που έκαναν τη μωρουδίστικη ψυχούλα να αναπνέει και να στέλνει την πνοή της για να «αναπνέουν» και οι γύρω. Λόγια, μύθοι, παραμύθια, ιστορίες, μαλώματα και γκρίνιες, άνθρωποι και σχέσεις…
Κάποια στιγμή στην επαγγελματική μου ζωή ακούω για την αφηγηματική προσέγγιση στην οικογενειακή ψυχοθεραπεία και συνειρμικά ταξίδεψα στις δικές μου αφηγήσεις. Τι όμορφα ταίριαξε η προσέγγιση με την καρδιά μου, με την προσωπική μου διαδρομή. Και τι όμορφο σπίτι έγινε η συστημική θεωρία -και πλέον το δικό μου δημιούργημα η εξελικτική συστημική προσέγγιση- για να στεγάσει τις μνήμες, τις γνώσεις, τις ανάγκες, τη δική μου επιστημοσύνη.
Μεγάλωσα στα λόγια και τις εικόνες του χώρου, του τόπου, των ανθρώπων και βρήκα το δρόμο να συνεχίζω να «μεγαλώνω» μέσα από τις αφηγήσεις και τις μορφές των θεραπευομένων μου. Το σωστό ρήμα λοιπόν δεν είναι το «αντέχω», αλλά το «αναμένω», αυτό που με βάζει σε μια προσμονή για το καινούργιο, το απρόβλεπτο, αυτό που θα με ωθήσει παραπέρα.
Κάτι δανείζω από τον ψυχισμό μου σε κάθε θεραπευόμενο και κάτι δανείζομαι από το δικό του ψυχισμό…
Έχω την τύχη, την τιμή και την επιλογή να βρίσκομαι ενώπιον κάποιων τολμηρών ανθρώπων, οι οποίοι πήραν τη γενναία απόφαση να ζητήσουν βοήθεια. Τι μαγική λέξη και ίσως τόσο παρεξηγημένη, αφού την κατανοούμε κυρίως ως ένδειξη αδυναμίας. Βοήθεια όμως ζητά κάποιος που έχει ανάγκη, όχι ο αδύναμος, αυτός που βρέθηκε ίσως σε μια στιγμή αδυναμίας, σε ένα προσωπικό αδιέξοδο, μα κι αυτός που προσπάθησε όπως το ψάρι στο δίχτυ του ψαρά να ξεφύγει. Αυτός που δεν δέχεται τη μοίρα των γεγονότων, που ακόμη και πληγωμένος προσπαθεί και αναζητά τρόπους διαφυγής, τρόπους αλλαγής της ροής των γεγονότων και της ζωής του.
Έχω ωστόσο την ευκαιρία να αποδώσω τις πρόσκαιρες συγκυριακές δυσκολίες σε ευρύτερα υπαρξιακά ζητήματα, από τα οποία αυτές αναδύονται και να ταξιδέψω με τους θεραπευόμενούς μου στο σύμπαν του ασυνειδήτου, επιχειρώντας επιπροσθέτως την υπαρξιακή του διασύνδεση με το βίωμα της καθημερινότητας.
Τι μαγικές στιγμές προσφέρει η ψυχοθεραπεία και πόσο ευγνώμων είμαι γι’ αυτό!
Αλλάζει ο τόπος των συναισθημάτων, η ματιά που βλέπει κανείς τα δρώμενα, που τα σχετίζει με την ύπαρξή του. Αλλάζει ο τρόπος που υπάρχουμε, αλλάζει ο τόνος της έντασης, αλλάζει ο ρυθμός, αλλάζει η ποιότητα μας. Μαθαίνει κανείς να διαβαίνει τη ζωή εμπειρικά, κοιτώντας την πραγματικότητα μέσα από το βίωμά του παύει να είναι μόνο παρατηρητής, παύει να τρέχει δίχως λόγο, παύει να μην κατανοεί το μέσα του.
Αυτό θυμάμαι ήθελα από παιδί, τότε που οι αναφορές μου δεν εμπεριείχαν τη μορφή της ψυχοθεραπείας, να ζω με όλη μου την ένταση τη ζωή κι όχι να την αποφεύγω με όλη μου την ένταση. Τότε που παρατηρούσα τους «θεραπευτές» της κοινότητας, όσους είχαν αυτή τη καταπραϋντική ικανότητα να στέργουν τους άλλους, να τους βοηθούν στα ζόρια και στα περάσματα. Τότε που έβλεπα τους ανθρώπους να πονούν, να πενθούν και να συνεχίζουν να ζουν, τότε που έβλεπα τους ανθρώπους να μοχθούν, να είναι αυτάρκεις, αλλά και να γελούν, να χορεύουν και να διασκεδάζουν.
Όλα θέλουν ψυχή!
Αυτό ήθελα να κάνω από παιδί και βρήκα έναν δρόμο, μέσα από την ψυχοθεραπεία, να το πετυχαίνω…
Ξανάμαθα με τον καιρό πως όλοι εκείνοι που θεραπεύουν το κάνουν με την ψυχή τους -και δεν χρειάζεται να είναι «ειδικοί»-, μα κι εκείνοι που έχουν να μεταφέρουν κάτι, ένα μήνυμα, αυτοί που έμαθαν από τις εμπειρίες τους και κουβαλούν αυτή τη γνώση όχι μόνο για τον εαυτό τους. Η εμπειρία δεν είναι μεταβιβάσιμη, η γνώση όμως είναι, κι αυτό με κάνει να νιώθω χρήσιμος σε αυτή τη διεργασία, στο ταξίδι της ψυχοθεραπείας. Όλοι έχουμε την ανάγκη ενός μηνύματος που αν το ακούσουμε καταλυτικά αυτό μπορεί να μας αλλάξει, ή όπως λέει κι ο ποιητής το τυχαίο μην το πολεμάς, καλοδέξου το και μάθε τι έχει να σου πει.
Ήρθε η ώρα να φύγω από τον ιερό χώρο των συναισθημάτων, σηκώνομαι αργά, μαζεύοντας τις εμπειρίες προσεκτικά, σαν ρόγες και τις εναποθέτω στη μνήμη για να τις αναστοχαστώ μια άλλη στιγμή. Τώρα χρειάζεται να ζήσω τη θνητότητα της καθημερινότητας και να αναβαπτιστώ στη γλυκόπικρη γεύση της.
Να βιώνω τη ζωή κι όχι μόνο να τη «διδάσκω»…
