Εκδόσεις Κάτοπτρο - Katoptro Publications

16/06/2025

Προχθές, στο «The Books' Journal» (booksjournal.gr), δημοσιεύθηκε ένα σπουδαίο άρθρο σχετικά με τον Daniel Kahneman και το βιβλίο του «Σκέψη, αργή και γρήγορη – Συμπεριφορική οικονομική, μηχανισμοί λήψης αποφάσεων, γνωσιακή επιστήμη» (https://bit.ly/2QqvL9U) από τον Λευτέρη Ζούρο, ομότιμο καθηγητή του Πανεπιστημίου Κρήτης και αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.

Διαβάστε το:

Ο διάλογος:
New York Times: Κύριε Κάνεμαν, θα θέλαμε να προγραμματίσουμε μια συνέντευξη μαζί σας κατά τα μέσα Μαΐου (2024).
Κάνεμαν: Λυπάμαι, την 27η Μαρτίου έχω κανονίσει να πεθάνω.

Ο αναγνώστης μπορεί να βρει τη συνέντευξη που δόθηκε τελικά στην εφημερίδα μαζί με μια αναφορά στη ζωή και το έργο του Ντάνιελ Κάνεμαν. Παραθέτω μια περίληψη για τις ανάγκες αυτού του σημειώματος. Ο Κάνεμαν τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ 2002 για τη συμβολή του στις οικονομικές επιστήμες, μολονότι δεν πήρε ποτέ ένα μάθημα στα οικονομικά. Δεν ανήκε στον χώρο της μαθηματικής θεωρίας των οικονομικών, ούτε της καθαρής λογικής τύπου Γκέντελ, ούτε της φιλοσοφίας ή της κοινωνιολογίας. Θεωρείται ένας από τους κορυφαίους της ψυχολογίας, αλλά ας μην πάει ο νους σας στο σκληρό υπόβαθρο των επιστημών του νου και των νευροεπιστημών, ούτε βέβαια στην ψυχιατρική. Τα εργαλεία του δεν ήταν τα μαθηματικά ούτε το πειραματικό εργαστήριο. Ήταν ο απλός, ο μέσος άνθρωπος. Παρατηρώντας τη συμπεριφορά αυτού του ανθρώπου, τη δική σας και τη δική μου, ο Κάνεμαν θεμελίωσε κάποιους νόμους για το πώς εσείς και εγώ παίρνουμε αποφάσεις, αποφάσεις για την καθημερινή ζωή μας, αλλά και πέρα της καθημερινότητας, δρώντας ως άτομα και ως μέλη κοινωνικών συνόλων. Το βασικό μήνυμα: οι δράσεις μας είναι στην πλειονότητά τους το αποτέλεσμα ενστίκτων και εμπειριών που είτε πάνε πολύ πιο πίσω από μας (τις λέμε γενετικές) ή έχουν διαμορφωθεί στη διάρκεια της ζωής μας. Αυτά τα ένστικτα και αυτές οι εμπειρίες αφήνουν λίγο χώρο για «λογικές αποφάσεις». Τις περισσότερες φορές δεν προστρέχουμε στη λογική, αλλά και όταν θελήσουμε να τη συμβουλευτούμε το πιθανότερο είναι ότι δεν θα μπορέσουμε να την ακούσουμε —δεν είναι εύκολο να διακρίνουμε τη φωνή της λογικής μέσα στη βοή των συναισθημάτων και των προκαταλήψεων. Αλλά και αν μπορέσουμε να τη διακρίνουμε, είναι δύσκολο να την ακολουθήσουμε. Το προσχηματισμένο υπόβαθρο που κουβαλούμε μέσα μας είναι πανίσχυρο.

Για περισσότερες πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του Κάνεμαν παραπέμπω ακόμα σε ένα μεγάλο δημοσίευμα των New York Times αλλά και στην αγγλική Wikipedia. Παράλληλα συνιστώ θερμά το βιβλίο που έγραψε για το ευρύ κοινό με τον τίτλο «Thinking Fast and Slow» (ελληνική έκδοση με τον τίτλο: «Σκέψη, αργή και γρήγορη»). Απολαύστε το. Αν μη τι άλλο θα σας γοητεύσει η Λίντα. «Υπάρχει ένα μάθημα στον τρόπο που επέλεξε ο Κάνεμαν να πεθάνει» είναι ο τίτλος του άρθρου των «New York Times», και σκοπός μου εδώ είναι να μιλήσω γι’ αυτό το μάθημα. Το μάθημα δεν είναι απλό ούτε εύπεπτο. Ο καθένας μας μπορεί να το εισπράξει με διαφορετικό, ακόμα και διαμετρικά αντίθετο, τρόπο. Όλοι όμως θα συμφωνήσουμε ότι η ευθανασία αποτελεί ένα από τα πιο βασανιστικά διλήμματα που καλείται να αντιμετωπίσει ο σύγχρονος άνθρωπος και ότι γίνεται εντονότερο με την ταχεία αύξηση του ποσοστού των ατόμων «προχωρημένης ηλικίας» σε παγκόσμια κλίμακα. Κάθε πολιτεία θα κληθεί να λάβει θέση πάνω στο θέμα, αργά η γρήγορα. […]

Τη συνέχεια του άρθρου μπορείτε να τη διαβάσετε στο «The Books' Journal» (14 Ιουνίου 2025)

12/06/2025

Προχθές, στο ηλεκτρονικό περιοδικό Fractal (www.fractalart.gr), δημοσιεύθηκε μια εκτενής και πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση/κριτική του βιβλίου μας Nicole Yunger Halpern, «Κβαντικό ατμοπάνκ – Η φυσική της επαύριον του χθες» (https://bit.ly/3xalLGz) από τον φυσικό, οικονομολόγο, συγγραφέα και διδάκτορα κύριο Χρήστο Λάσκο. Διαβάστε την εδώ: https://bit.ly/4n3ShzO.

05/06/2025

https://bit.ly/3SXn6bH

06/05/2025

https://bit.ly/43mc3z5

Εννοώντας το χάος Επιστήμη και Κοινωνία Μια καλύτερη οικονομική θεωρία για έναν καλύτερο κόσμο

05/05/2025

Σαράντα χρόνια μετά

Με αφορμή ένα ερωτηματολόγιο που υποσχεθήκαμε να απαντήσουμε

E: Πείτε μου λίγα λόγια για τον εκδοτικό σας οίκο.

A: Βλ. τo «Λίγες πληροφορίες εν είδει χρονικού» στην επιλογή ΕΝ ΟΙΚΩ (στο κεντρικό μενού του σάιτ μας).

E: Πότε ξεκινήσατε να ασχολείστε με την έκδοση βιβλίων επιστημονικής εκλαΐκευσης και γιατί;

A: Από την ίδρυσή μας. Κύριος στόχος μας ήταν να καταστήσουμε γνωστή στο ευρύ κοινό (και όχι μόνο) τη σύγχρονη επιστημονική σκέψη και να τονώσουμε τη σχέση μεταξύ επιστήμης και κοινωνίας.

E: Πόσα βιβλία επιστημονικής εκλαΐκευσης έχετε εκδώσει συνολικά;

A: Περισσότερα από 300. Εκτός αυτών εκδώσαμε επί 8 χρόνια το «Quantum» (διμηνιαίο περιοδικό για τη φυσική και τα μαθηματικά), το οποίο κυκλοφορούσε μόνο στις ΗΠΑ, στη Ρωσία και στην Ελλάδα, και επί 6 χρόνια το «Scientific American - Ελληνική Έκδοση» (αμερικανικό μηνιαίο περιοδικό για την επιστήμη), το οποίο συνεχίζει να κυκλοφορεί στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και σε πολλές άλλες (Ρωσία, Κίνα, Ιαπωνία, Τουρκία, Ισραήλ, αραβικές χώρες κ.λπ.).
[Είναι αξιοσημείωτο ότι έκτοτε, παρά τους πολλούς και αξιόλογους ελληνικούς εκδοτικούς οίκους, στη χώρα μας υπάρχει θλιβερή απουσία ενός περιοδικού επιστήμης (ακόμη και ηλεκτρονικού).]

E: Ποια είναι τα κύρια επιστημονικά πεδία που καλύπτετε;

A: Τους τομείς των φυσικών επιστημών (αστρονομία, κοσμολογία, σωματιδιακή φυσική, χημεία, κ.λπ.), των μαθηματικών, των βιολογικών επιστημών (γενετική, μοριακή και κυτταρική βιολογία, εξελικτική βιολογία, οικολογία, κ.λπ.), της γνωσιακής επιστήμης, της νευροεπιστήμης και της ψυχολογίας, της τεχνολογίας, των οικονομικών, της φιλοσοφίας και της ιστορίας της επιστήμης, κ.λπ.

E: Υπάρχει αυξητική ή μειωτική τάση στις εκδόσεις επιστημονικής εκλαΐκευσης τα τελευταία χρόνια;

A: Σαφώς αυξητική —κάτι ιδιαίτερα ευχάριστο για τον πολιτισμό μας. Η εκλαΐκευση βοηθά σημαντικά στην άνοδο του μορφωτικού επιπέδου του γενικού κοινού, αλλά προσφέρει και καλή ενημέρωση σε επιστήμονες, σε εκπαιδευτικούς και σε ειδικούς άλλων πεδίων (της «άλλης κουλτούρας», όπως λέγεται συχνά).

E: Με ποια κριτήρια επιλέγετε τους τίτλους επιστημονικής εκλαΐκευσης που εκδίδετε;

A: Με κύριο κριτήριό μας την ποιότητα. Ο συγγραφέας να είναι εγνωσμένου κύρους. Το θέμα του βιβλίου να μην είναι τετριμμένο. Το ύφος γραφής να είναι ωραίο. Ωστόσο, και η διαφαινόμενη εμπορική δυναμική του δεν μας αφήνει εντελώς αδιάφορους.

E: Δίνετε έμφαση σε μεταφράσεις ξένων έργων ή στην παραγωγή πρωτότυπων ελληνικών βιβλίων;

A: Στη συντριπτική πλειονότητά τους, δημοσιεύουμε μεταφράσεις ξένων έργων. Είναι κάτι που θέσαμε εξαρχής ως εκδοτική επιλογή. Μας ενδιαφέρει η κατά το δυνατόν μεταφορά γνώσης από τις προηγμένες επιστημονικά και τεχνολογικά χώρες στη γλώσσα μας. Τα πρωτότυπα ελληνικά βιβλία επιστήμης (και δεν εννοώ μόνο τα τεχνικά εγχειρίδια και βοηθήματα), αν και όποτε υπάρχουν και από όποιους γράφονται, μπορούν να δημοσιεύονται από άλλους άξιους συναδέλφους.

E: Υπάρχει προτίμηση σε συγκεκριμένους συγγραφείς (π.χ. πανεπιστημιακούς, δημοσιογράφους, ανεξάρτητους συγγραφείς);

A: Το ενδιαφέρον μας επικεντρώνεται σχεδόν αποκλειστικά σε πανεπιστημιακούς δασκάλους και ερευνητές —για προφανείς λόγους. Μερικές φορές, και σε εμπνευσμένους δημοσιογράφους ή πολυμαθείς.

E: Σε ποιες κατηγορίες αναγνωστών στοχεύετε (π.χ. ευρύ κοινό, μαθητές, ακαδημαϊκοί, επαγγελματίες);

A: Στο ευρύ ενδιαφερόμενο κοινό. Στους φιλομαθείς σπουδαστές και στους ευήκοους καθηγητές τους. Στους πτυχιούχους και στους ακαδημαϊκούς δασκάλους γνωστικών πεδίων διαφορετικών εκείνων του βιβλίου (η διεπιστημονικότητα διευρύνεται διαρκώς, αλλά ταυτόχρονα ζούμε σε έναν έντονα τεχνολογικό κόσμο, οπότε καθίσταται αδήριτη η ανάγκη για ενημέρωση και επιμόρφωση όλων).

E: Ποιες είναι οι πωλήσεις ενός μέσου βιβλίου επιστημονικής εκλαΐκευσης που εκδίδετε;

A: Από μερικές εκατοντάδες αντίτυπα μέχρι μερικές χιλιάδες. (Σημειώστε ότι, γενικώς, η εμπορική τύχη κάθε βιβλίου εξαρτάται από πολλούς παράγοντες —με το εμπορικό αποτέλεσμα να μην αντανακλά κατ’ ανάγκη την ποιότητα του βιβλίου.)

E: Υπάρχουν συγκεκριμένοι τίτλοι που ξεχώρισαν σε πωλήσεις ή σε απήχηση στο κοινό;

A: Κρίνοντας από την ανταπόκριση του ελληνικού κοινού, νομίζω ότι όλα, ή έστω τα περισσότερα, βιβλία μας υπήρξαν επαρκώς επιδραστικά (και θα τα χαρακτήριζα λονγκ-σέλερ). Αν ρωτάτε για πραγματικά μπεστ-σέλερ, θα μπορούσα να σας αναφέρω περισσότερους από τριάντα τίτλους μας. Ενδεικτικά, παραθέτω μόνο 3-4 από αυτούς:
(α) St. Hawking, «Το χρονικό του Χρόνου». Μέσω αυτού ενημερώθηκε μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού για τις προόδους στην αστροφυσική/κοσμολογία και για τη θέση μας στο Σύμπαν. Η έκδοσή του εγκαινίασε μια εκρηκτική εποχή συγγραφής ανάλογων βιβλίων επιστήμης για το ευρύ κοινό, η οποία συνεχίζεται και σήμερα.
(β) R. Dawkins, «To εγωιστικό γονίδιο» και «Η περί Θεού αυταπάτη». Εμβριθή, πνευματώδη και ιδιαίτερα καλογραμμένα βιβλία που συνεχίζουν σήμερα να διαμορφώνουν την επιστημονική σκέψη, καθώς και να εναντιώνονται στιβαρά στον θρησκευτικό ανορθολογισμό.
(γ) D. Kahneman, «Σκέψη, αργή και γρήγορη». Μείζον πνευματικό έργο που μας αποκαλύπτει τον τρόπο με τον οποίο ο νους καθοδηγεί τις σκέψεις μας, αλλά και τα ελαττώματα και τις στρεβλώσεις του στη διατύπωση κρίσεων και στη λήψη αποφάσεων —μεταξύ άλλων, στα πεδία των οικονομικών, της ιατρικής και της πολιτικής.

E: Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζετε στην έκδοση επιστημονικών βιβλίων για το ευρύ κοινό;

A: Με ευκολία θα έλεγα η επιστημονικά ακριβής μετάφραση. Χρειάζεται εξειδικευμένους μεταφραστές και επιμελητές, με καλή γνώση των Ελληνικών. Δυστυχώς, συχνά βλέπεις τις μεταφράσεις βιβλίων τέτοιας θεματολογίας να τις υπογράφουν φιλόλογοι, θεολόγοι, ακόμη και θεατρολόγοι.
[Υπάρχουν και όλα τα προβλήματα που ταλανίζουν γενικότερα τον χώρο του ελληνικού βιβλίου, ωστόσο αυτά θα τα αντιστοιχούσα σε «δεκαδικά ψηφία μετά την υποδιαστολή».]

E: Θεωρείτε ότι υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον για την επιστημονική εκλαΐκευση στην Ελλάδα;

A: Σαφώς ναι, παρά την κατά καιρούς εμπορική κάμψη. Και πώς αλλιώς θα μπορούσε να γίνει; Η επιστήμη την οποία έχει αναπτύξει το ανθρώπινο είδος παραμένει η μόνη ελπίδα για το μέλλον του.
[Δείτε και μια φαιδρή επιβεβαίωση του παραπάνω: Πολλοί νέοι και παλιοί συνάδελφοι σπεύδουν εναγωνίως να αγοράσουν δικαιώματα έκδοσης γνωστών συγγραφέων μας (εννοώ ξένων συγγραφέων που εμείς εισαγάγαμε στην ελληνική βιβλιογραφία). Όντως υπάρχει ρεύμα!]

Αλέξανδρος Μάμαλης
Απρίλιος 2025

Διαβάστε το και εδώ: https://bit.ly/4m6CgIU

02/05/2025

10/04/2025

• ΝΕΟ ΒΙΒΛΙΟ

J. Doyne Farmer
ΕΝΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ ΧΑΟΣ
Μια καλύτερη οικονομική θεωρία για έναν καλύτερο κόσμο

Από τον Πρόλογο του συγγραφέα στην ελληνική έκδοση:

• «…Περισσότερο από όλες σχεδόν τις χώρες, η Ελλάδα έχει κακοποιηθεί από την ανεπαρκή οικονομική επιστήμη. Ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίστηκε η “μη διάσωσή” της είναι ένα σκληρό μάθημα για το πώς η λανθασμένη επιστήμη μπορεί να οδηγήσει σε κακές αποφάσεις, τέτοιες που προκαλούν βαθιά οδύνη και ανώφελη ταλαιπωρία».

• «…Ελπίζω ο Ντόναλντ Τραμπ να καταστρέψει την αμερικανική οικονομία όσο το δυνατόν ταχύτερα, ώστε ο νέος “λάιτ φασισμός” να μη μολύνει τις ΗΠΑ επί μεγάλο χρονικό διάστημα. Η πρόβλεψή μου είναι πως, ό,τι και αν γίνει, οι ΗΠΑ θα υποστούν σημαντική ζημία. Τελικά, είτε θα καταφέρουν να ανακάμψουν είτε, σε αντίθεση με το σύνθημα MAGA, θα σημάνει το τέλος της εβδομηνταετούς περιόδου κυριαρχίας τους. Η ανησυχία μου έγκειται στο ποιος θα μπορούσε να είναι ο αντικαταστάτης τους».

------------------------------

Ζούμε σε μια εποχή αυξανόμενης πολυπλοκότητας —μια εποχή ραγδαίας ανάπτυξης της τεχνολογίας και της παγκόσμιας διασύνδεσης, με περισσότερες υποσχέσεις και περισσότερους κινδύνους από οποιαδήποτε άλλη εποχή στην ανθρώπινη ιστορία. Τα ορυκτά καύσιμα που τροφοδότησαν τη δημιουργία παγκόσμιου πλούτου απειλούν τώρα να καταστρέψουν τον κόσμο μας. Η αυτοματοποίηση και η ψηφιοποίηση υπόσχονται ευημερία για κάποιους, ανεργία για άλλους. Οι χρηματοπιστωτικές κρίσεις τροφοδοτούν την αυξανόμενη ανισότητα, την πόλωση και την υποχώρηση της δημοκρατίας. Εν τέλει, όλα αυτά τα προβλήματα έχουν τις ρίζες τους στην οικονομία, ωστόσο η καθοδήγηση που παρέχουν τα καθιερωμένα οικονομικά μοντέλα έχει επανειλημμένα αποτύχει.
Χρησιμοποιώντας μεγάλα δεδομένα και ολοένα ισχυρότερους υπολογιστές, είμαστε πλέον σε θέση, για πρώτη φορά, να εφαρμόσουμε την επιστήμη των πολύπλοκων συστημάτων στην οικονομική δραστηριότητα, δημιουργώντας έτσι πολύ πιο ρεαλιστικά μοντέλα της παγκόσμιας οικονομίας. Οι προσομοιώσεις και η αναδυόμενη συμπεριφορά αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της επονομαζόμενης «οικονομικής της πολυπλοκότητας», η οποία μας επιτρέπει να ελέγχουμε ιδέες και να διατυπώνουμε σημαντικά καλύτερες προβλέψεις, ώστε να μπορέσουμε να διαχειριστούμε αποτελεσματικότερα τα δύσκολα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κόσμος μας.
Το παρόν βιβλίο είναι ένα μανιφέστο που αποσκοπεί στο να γίνει η οικονομική επιστήμη καλύτερη· να φέρει μια επιστημονική επανάσταση που θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τα μεγάλα προβλήματα της κοινωνία μας.

------------------------------

Είπαν για το βιβλίο
• «Τα παραδοσιακά οικονομικά κάνουν γελοίες παραδοχές και κακές προβλέψεις. […] Ο Farmer πιστεύει ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε καλύτερα. Στο νέο βιβλίο του, αποκαλύπτει γιατί οι συνήθεις οικονομικές προσεγγίσεις συχνά αποτυγχάνουν, και παρουσιάζει μια ριζοσπαστική εναλλακτική λύση».
—The New Scientist

• «Ένα μανιφέστο για μια επανάσταση στην οικονομική επιστήμη. […]».
—Wall Street Journal

• «Ο Farmer υποστηρίζει πειστικά ότι με τη χρήση των μεγάλων δεδομένων και των σημερινών υπολογιστών μπορούμε να δημιουργήσουμε πολύ πιο ρεαλιστικά μοντέλα και προσομοιώσεις της παγκόσμιας οικονομίας. […] Το όραμά του είναι αναμφίβολα σημαντικό για τον τρόπο που εξελίσσονται τα οικονομικά σήμερα».
—Financial Times

• «Μετά το 2008, όλοι, πλην των συμβατικών οικονομολόγων, φάνηκε να συνειδητοποιούν ότι τα συμβατικά οικονομικά μάς απογοητεύουν. […] Επικροτώ αυτή την τολμηρή νέα προσέγγιση του Doyne Farmer, γέννημα του 21ου αιώνα και όχι του 19ου. Ήρθε η ώρα!»
—Brian Eno, μουσικός και εικαστικός καλλιτέχνης

• «Δεν μπορώ να σκεφτώ καλύτερο άτομο για να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε το χάος από έναν εκ των θεμελιωτών της θεωρίας του χάους, τον Doyne Farmer. Φυσικός στην εκπαίδευση, αλλά με μεγάλη αξιοπιστία στα χρηματοοικονομικά, ο Farmer αναλαμβάνει το τρομερό έργο να κάνει την οικονομική της πολυπλοκότητας κατανοητή, συναρπαστική και διασκεδαστική. Και τα καταφέρνει!».
—Andrew W. Lo, καθηγητής οικονομικών, Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων Sloan του ΜΙΤ

• «Η οικονομική επιστήμη επέτυχε ένα εντυπωσιακό επίπεδο μαθηματικής ακρίβειας, αλλά εις βάρος των υπερβολικά απλουστευμένων παραδοχών και της πλήρους προσήλωσης στην ισορροπία, γεγονός που την καθιστά αναποτελεσματική στην επίλυση των προβλημάτων του πραγματικού κόσμου. Είναι τα “οικονομικά της πρόβλεψης” εφικτά; Στο σπουδαίο αυτό βιβλίο, ο Farmer, συνιδρυτής της σύγχρονης επιστήμης του χάους, δείχνει ότι όντως είναι. Υποστηρίζει πειστικά ότι πρέπει να δημιουργήσουμε ρεαλιστικά μοντέλα βασιζόμενα σε δρώντα υποκείμενα, σύμφωνα με ακριβή δεδομένα, τα οποία θα μας επιτρέψουν να βρούμε αποτελεσματικούς τρόπους για τη λειτουργία της οικονομίας και την αντιμετώπιση των κοινωνικών προκλήσεων. […] Οφείλετε να το διαβάσετε».
—Peter Turchin, καθηγητής οικολογίας, ανθρωπολογίας και μαθηματικών, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης

• «Μπορεί να φαίνεται τρομακτικό να προσπαθεί κανείς να κατανοήσει την παγκοσμίως συνδεδεμένη, ταχέως κινούμενη, τεχνολογικά οδηγούμενη, χρηματιστηριοποιημένη οικονομία του σήμερα, αλλά δεν θα μπορούσε να υπάρξει καλύτερος οδηγός για το πολύπλοκο αυτό τοπίο από τον Doyne Farmer. […] Ένα συναρπαστικό βιβλίο για όποιον ανησυχεί σχετικά με το οικονομικό μας μέλλον».
—Diane Coyle, καθηγήτρια δημόσιας πολιτικής, Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ

• «Σε αυτό το συναρπαστικό βιβλίο, ο Doyne Farmer συμπυκνώνει τις θεμελιώδεις διά βίου συνεισφορές στη θεωρία του χάους και περιγράφει τη συνεχιζόμενη αλλαγή Παραδείγματος στην οικονομική επιστήμη, η οποία μπορεί να επιλύσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κόσμος μας αναγνωρίζοντας και αξιοποιώντας την πολυπλοκότητα. Η μεγαλοφυΐα του είναι αδιαμφισβήτητη!».
—Scott Page, καθηγητής πολυπλοκότητας, κοινωνικών επιστημών και διοίκησης, Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν

• «Ο Doyne Farmer είναι κορυφαίος στοχαστής σε θέματα που αφορούν την τεχνολογική αλλαγή. Επί δεκαετίες επικεντρώνεται στο ερώτημα πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε τα δεδομένα τού σήμερα ώστε να καταλάβουμε πού πηγαίνει ο κόσμος αύριο. Στο θαυμάσιο αυτό βιβλίο εφαρμόζει τις γνώσεις του στα οικονομικά, αντιμετωπίζοντας τα μεγάλα παγκόσμια ζητήματα της περιβαλλοντικής αειφορίας, καθώς και της ευημερίας όλων των ανθρώπων».
—Max Roser, καθηγητής παγκόσμιας ανάπτυξης, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης

• «Σε αυτό το συναρπαστικό βιβλίο, ο Doyne Farmer αναλύει σε βάθος τον ρόλο που διαδραματίζουν τα πολύπλοκα συστήματα στην οικονομία μας. Από την εποχή που ζούσε σε ένα αντίσκηνο ενώ εργαζόταν σε κλιματικά μοντέλα στην αμερικανική Δύση, μέχρι τα πιο πρόσφατα χρόνια του στις καθαγιασμένες αίθουσες του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, η εφ’ όρου ζωής πορεία του Farmer αποτελεί απόδειξη της δημιουργικότητας και της επιμονής που απαιτούνται για να επιτύχει κανείς στα δύσβατα μονοπάτια της διεπιστημονικής επιστήμης».
—César Hidalgo, καθηγητής κοινωνικών και συμπεριφορικών επιστημών, Πανεπιστήμιο της Τουλούζης

• «Πρόκειται για ένα πραγματικό επίτευγμα από το οποίο έμαθα πολλά. Το επάγγελμα του οικονομολόγου θα πρέπει να είναι πολύ πιο ανοιχτό στις προσεγγίσεις της πολυπλοκότητας τύπου Farmer. […] Ελπίζω το βιβλίο αυτό να αποτελέσει έμπνευση για τους νέους επιστήμονες πολλών τομέων που ασχολούνται με οικονομικά ζητήματα».
—Lawrence Summers, πρώην πρόεδρος του Πανεπιστημίου Harvard, πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ

• «Τα καθιερωμένα οικονομικά μάς έχουν απογοητεύσει όσον αφορά την πρόκληση της κλιματικής αλλαγής, και σε αυτό το σπουδαίο βιβλίο ο Doyne Farmer μάς εξηγεί τους λόγους —και δείχνει ότι μια πιο ολοκληρωμένη κατανόηση του τρόπου λειτουργίας των οικονομιών προσφέρει ιδέες που μπορούν να μας βοηθήσουν να δούμε και να οικοδομήσουμε ένα βιώσιμο μέλλον. Οι ιδέες του Doyne Farmer είναι πολύ πιο γενικευµένες, εκτεινόμενες σε όλα τα επιστημονικά πεδία. […]. Αλλά είναι επίσης ύψιστης πρακτικής σημασίας· η τήρηση των προσεκτικών συμβουλών του προσφέρει μια διέξοδο από το φαράγγι όπου επί του παρόντος έχουμε παγιδευτεί ως είδος».
—Bill McKibben, περιβαλλοντολόγος και συγγραφέας, επικεφαλής της σταυροφορίας υπέρ του κλίματος 350.org

Για περισσότερα δείτε εδώ: https://bit.ly/43mc3z5

26/03/2025

• ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΣΥΝΤΟΜΑ

J. Doyne Farmer
ΕΝΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ ΧΑΟΣ
Μια καλύτερη οικονομική θεωρία για έναν καλύτερο κόσμο

Ζούμε σε μια εποχή αυξανόμενης πολυπλοκότητας —μια εποχή ραγδαίας ανάπτυξης της τεχνολογίας και της παγκόσμιας διασύνδεσης, με περισσότερες υποσχέσεις και περισσότερους κινδύνους από οποιαδήποτε άλλη εποχή στην ανθρώπινη ιστορία. Τα ορυκτά καύσιμα που τροφοδότησαν τη δημιουργία παγκόσμιου πλούτου απειλούν τώρα να καταστρέψουν τον κόσμο μας. Η αυτοματοποίηση και η ψηφιοποίηση υπόσχονται ευημερία για κάποιους, ανεργία για άλλους. Οι χρηματοπιστωτικές κρίσεις τροφοδοτούν την αυξανόμενη ανισότητα, την πόλωση και την υποχώρηση της δημοκρατίας. Εν τέλει, όλα αυτά τα προβλήματα έχουν τις ρίζες τους στην οικονομία, ωστόσο η καθοδήγηση που παρέχουν τα καθιερωμένα οικονομικά μοντέλα έχει επανειλημμένα αποτύχει.
Χρησιμοποιώντας μεγάλα δεδομένα και ολοένα ισχυρότερους υπολογιστές, είμαστε πλέον σε θέση, για πρώτη φορά, να εφαρμόσουμε την επιστήμη των πολύπλοκων συστημάτων στην οικονομική δραστηριότητα, δημιουργώντας έτσι πολύ πιο ρεαλιστικά μοντέλα της παγκόσμιας οικονομίας. Οι προσομοιώσεις και η αναδυόμενη συμπεριφορά αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της επονομαζόμενης «οικονομικής της πολυπλοκότητας», η οποία μας επιτρέπει να ελέγχουμε ιδέες και να διατυπώνουμε σημαντικά καλύτερες προβλέψεις, ώστε να μπορέσουμε να διαχειριστούμε αποτελεσματικότερα τα δύσκολα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κόσμος μας.
Το παρόν βιβλίο είναι ένα μανιφέστο που αποσκοπεί στο να γίνει η οικονομική επιστήμη καλύτερη· να φέρει μια επιστημονική επανάσταση που θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τα μεγάλα προβλήματα της κοινωνία μας.

------------------------------

Είπαν για το βιβλίο

• «Τα παραδοσιακά οικονομικά κάνουν γελοίες παραδοχές και κακές προβλέψεις. […] Ο Farmer πιστεύει ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε καλύτερα. Στο νέο βιβλίο του, αποκαλύπτει γιατί οι συνήθεις οικονομικές προσεγγίσεις συχνά αποτυγχάνουν, και παρουσιάζει μια ριζοσπαστική εναλλακτική λύση».
—The New Scientist

• «Ένα μανιφέστο για μια επανάσταση στην οικονομική επιστήμη. […]».
—Wall Street Journal

• «Ο Farmer υποστηρίζει πειστικά ότι με τη χρήση των μεγάλων δεδομένων και των σημερινών υπολογιστών μπορούμε να δημιουργήσουμε πολύ πιο ρεαλιστικά μοντέλα και προσομοιώσεις της παγκόσμιας οικονομίας. […] Το όραμά του είναι αναμφίβολα σημαντικό για τον τρόπο που εξελίσσονται τα οικονομικά σήμερα».
—Financial Times

• «Μετά το 2008, όλοι, πλην των συμβατικών οικονομολόγων, φάνηκε να συνειδητοποιούν ότι τα συμβατικά οικονομικά μάς απογοητεύουν. […] Επικροτώ αυτή την τολμηρή νέα προσέγγιση του Doyne Farmer, γέννημα του 21ου αιώνα και όχι του 19ου. Ήρθε η ώρα!»
—Brian Eno, μουσικός και εικαστικός καλλιτέχνης

• «Δεν μπορώ να σκεφτώ καλύτερο άτομο για να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε το χάος από έναν εκ των θεμελιωτών της θεωρίας του χάους, τον Doyne Farmer. Φυσικός στην εκπαίδευση, αλλά με μεγάλη αξιοπιστία στα χρηματοοικονομικά, ο Farmer αναλαμβάνει το τρομερό έργο να κάνει την οικονομική της πολυπλοκότητας κατανοητή, συναρπαστική και διασκεδαστική. Και τα καταφέρνει!».
—Andrew W. Lo, καθηγητής οικονομικών, Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων Sloan του ΜΙΤ

• «Η οικονομική επιστήμη επέτυχε ένα εντυπωσιακό επίπεδο μαθηματικής ακρίβειας, αλλά εις βάρος των υπερβολικά απλουστευμένων παραδοχών και της πλήρους προσήλωσης στην ισορροπία, γεγονός που την καθιστά αναποτελεσματική στην επίλυση των προβλημάτων του πραγματικού κόσμου. Είναι τα “οικονομικά της πρόβλεψης” εφικτά; Στο σπουδαίο αυτό βιβλίο, ο Farmer, συνιδρυτής της σύγχρονης επιστήμης του χάους, δείχνει ότι όντως είναι. Υποστηρίζει πειστικά ότι πρέπει να δημιουργήσουμε ρεαλιστικά μοντέλα βασιζόμενα σε δρώντα υποκείμενα, σύμφωνα με ακριβή δεδομένα, τα οποία θα μας επιτρέψουν να βρούμε αποτελεσματικούς τρόπους για τη λειτουργία της οικονομίας και την αντιμετώπιση των κοινωνικών προκλήσεων. […] Οφείλετε να το διαβάσετε».
—Peter Turchin, καθηγητής οικολογίας, ανθρωπολογίας και μαθηματικών, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης

• «Μπορεί να φαίνεται τρομακτικό να προσπαθεί κανείς να κατανοήσει την παγκοσμίως συνδεδεμένη, ταχέως κινούμενη, τεχνολογικά οδηγούμενη, χρηματιστηριοποιημένη οικονομία του σήμερα, αλλά δεν θα μπορούσε να υπάρξει καλύτερος οδηγός για το πολύπλοκο αυτό τοπίο από τον Doyne Farmer. […] Ένα συναρπαστικό βιβλίο για όποιον ανησυχεί σχετικά με το οικονομικό μας μέλλον».
—Diane Coyle, καθηγήτρια δημόσιας πολιτικής, Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ

• «Σε αυτό το συναρπαστικό βιβλίο, ο Doyne Farmer συμπυκνώνει τις θεμελιώδεις διά βίου συνεισφορές στη θεωρία του χάους και περιγράφει τη συνεχιζόμενη αλλαγή Παραδείγματος στην οικονομική επιστήμη, η οποία μπορεί να επιλύσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κόσμος μας αναγνωρίζοντας και αξιοποιώντας την πολυπλοκότητα. Η μεγαλοφυΐα του είναι αδιαμφισβήτητη!».
—Scott Page, καθηγητής πολυπλοκότητας, κοινωνικών επιστημών και διοίκησης, Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν

• «Ο Doyne Farmer είναι κορυφαίος στοχαστής σε θέματα που αφορούν την τεχνολογική αλλαγή. Επί δεκαετίες επικεντρώνεται στο ερώτημα πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε τα δεδομένα τού σήμερα ώστε να καταλάβουμε πού πηγαίνει ο κόσμος αύριο. Στο θαυμάσιο αυτό βιβλίο εφαρμόζει τις γνώσεις του στα οικονομικά, αντιμετωπίζοντας τα μεγάλα παγκόσμια ζητήματα της περιβαλλοντικής αειφορίας, καθώς και της ευημερίας όλων των ανθρώπων».
—Max Roser, καθηγητής παγκόσμιας ανάπτυξης, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης

• «Σε αυτό το συναρπαστικό βιβλίο, ο Doyne Farmer αναλύει σε βάθος τον ρόλο που διαδραματίζουν τα πολύπλοκα συστήματα στην οικονομία μας. Από την εποχή που ζούσε σε ένα αντίσκηνο ενώ εργαζόταν σε κλιματικά μοντέλα στην αμερικανική Δύση, μέχρι τα πιο πρόσφατα χρόνια του στις καθαγιασμένες αίθουσες του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, η εφ’ όρου ζωής πορεία του Farmer αποτελεί απόδειξη της δημιουργικότητας και της επιμονής που απαιτούνται για να επιτύχει κανείς στα δύσβατα μονοπάτια της διεπιστημονικής επιστήμης».
—César Hidalgo, καθηγητής κοινωνικών και συμπεριφορικών επιστημών, Πανεπιστήμιο της Τουλούζης

• «Πρόκειται για ένα πραγματικό επίτευγμα από το οποίο έμαθα πολλά. Το επάγγελμα του οικονομολόγου θα πρέπει να είναι πολύ πιο ανοιχτό στις προσεγγίσεις της πολυπλοκότητας τύπου Farmer. […] Ελπίζω το βιβλίο αυτό να αποτελέσει έμπνευση για τους νέους επιστήμονες πολλών τομέων που ασχολούνται με οικονομικά ζητήματα».
—Lawrence Summers, πρώην πρόεδρος του Πανεπιστημίου Harvard, πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ

• «Τα καθιερωμένα οικονομικά μάς έχουν απογοητεύσει όσον αφορά την πρόκληση της κλιματικής αλλαγής, και σε αυτό το σπουδαίο βιβλίο ο Doyne Farmer μάς εξηγεί τους λόγους —και δείχνει ότι μια πιο ολοκληρωμένη κατανόηση του τρόπου λειτουργίας των οικονομιών προσφέρει ιδέες που μπορούν να μας βοηθήσουν να δούμε και να οικοδομήσουμε ένα βιώσιμο μέλλον. Οι ιδέες του Doyne Farmer είναι πολύ πιο γενικευµένες, εκτεινόμενες σε όλα τα επιστημονικά πεδία. […]. Αλλά είναι επίσης ύψιστης πρακτικής σημασίας· η τήρηση των προσεκτικών συμβουλών του προσφέρει μια διέξοδο από το φαράγγι όπου επί του παρόντος έχουμε παγιδευτεί ως είδος».
—Bill McKibben, περιβαλλοντολόγος και συγγραφέας, επικεφαλής της σταυροφορίας υπέρ του κλίματος 350.org

Για περισσότερα δείτε εδώ: https://bit.ly/43mc3z5

19/02/2025

Σήμερα ξεκινά η πρώτη παράσταση του διαδραστικού σόου MindFAQ στο θέατρο Ιλίσια-Βολανάκης, με δημιουργό και παρουσιαστή τον ηθοποιό, σκηνοθέτη και συγγραφέα Γιάννη Σαρακατσάνη. Ο θεματικός άξονας της παράστασης είναι οι νοητικές μεροληψίες, όπως αναπτύσσονται στο βιβλίο μας Daniel Kahneman, «Σκέψη, αργή και γρήγορη – Συμπεριφορική οικονομική, μηχανισμοί λήψης αποφάσεων, γνωσιακή επιστήμη» (https://bit.ly/2QqvL9U).
Για πληροφορίες σχετικά με την παράσταση MindFAQ, δείτε εδώ: https://www.more.com/gr-el/tickets/theater/mindfaq-giannis-sarakatsanis
Για την έρευνα του Kahneman, δείτε το βίντεο του κυρίου Σαρακατσάνη: https://youtu.be/QJnH8zMBcPk

Τα λεφτά δεν φέρνουν την ευτυχία!Ούτε τα μπισκότα!Κάντε subscribe εδώ: http://www.youtube.com/user/sarakas2007?sub_confirmation=1 Facebook: https://www.face...

17/02/2025

• Το ψάρι μέσα μας (https://bit.ly/43im803)
• Το εγωιστικό γονίδιο (https://bit.ly/4jUwHMF)
• Πώς λειτουργεί η ζωή (https://bit.ly/4dOzwLs)
• Το μυστήριο της ζωής (https://bit.ly/3Vj6U6c)
• Παιχνίδια που παίζουν τα πρωτεύοντα (https://bit.ly/4b2plTc)
• Η Κόκκινη Βασίλισσα (https://bit.ly/415Akqn)

06/02/2025

https://bit.ly/3WJpnsX

13/01/2025

Σχετικά πρόσφατα, στην «Εφημερίδα των Συντακτών» δημοσιεύθηκε μια ενδιαφέρουσα κριτική του βιβλίου μας Joseph LeDoux, «Η βαθιά ιστορία μας – Μια περιπέτεια 4 δισεκατομμυρίων ετών —από την εμφάνιση της ζωής έως την ανάδυση της συνείδησης» (https://bit.ly/2MM9DV9) από τον Σπύρο Μανουσέλη.
Διαβάστε την εδώ: https://bit.ly/3PzPS00