28/08/2025
....................................
𝗡𝗮𝗻 𝗺𝗶𝘁𝗮𝗻 𝘀𝗮𝗻𝘀𝗶𝗯𝗹𝗶𝘁𝗲 𝗮𝗸 𝗳ò𝘀 "𝗚𝗲𝗲 𝗴𝗮𝘀𝗼𝗻" 𝘆𝗼𝗻 𝗸𝗼𝗻𝘀è𝗽 𝗸𝗶 𝘁𝗮 𝗺𝗲𝗿𝗶𝘁𝗲 𝗽𝗮𝘀𝗲 𝗺𝗲𝗻....................................
Nan anpil sosyete, espesyalman nan kilti nou an, yo toujou mete gason andedan yon bwat sere kote yo oblije parèt di, djanm, rijid, pafwa menm ensansib. Gen kèk ekspresyon nou tande depi nou piti ki kontinye fòme jan n ap grandi, tankou: Gason pa kriye, Kè gason pa brize, gason pa plenyen, gason pa sansib.
Tout fraz sa yo pa senpleman mo. Yo se ansanm règleman silansye ki peze sou zepòl gason epi ki tounen chenn emosyonèl ki anpeche yo viv ak eksprime santiman yo natirèlman.
Daprè yon etid IFOP an kolabarasyon ak Start up let's talk te fè, an novanm 2024, revele pa plizyè jounal fransè tankou Elle.fr, linfo.re ak kèk lòt, yo dekouvri anviwon 79% gason nan Peyi lafrans konsidere sante mantal kòm sijè tabou. Etid la te fèt sou plis pase 1000 gason ki gen plis pase 18 lane, 60% ladan yo te gentan fè fas ak Pwoblèm depresyon, anviwon 37 a 40 % refize diskite sou sa ak zanmi, fanmi kòmkwa yo ta pè move jijman ki ka fèt sou yo.
Nou pa ka konte konbyen gason ki ap soufri an silans, ki ap lite ak depresyon, ki pa janm jwenn okenn posiblite pou yo plenyen oswa mande èd, paske yo pè yo parèt fèb. Nan kilti kote maskilinite souvan mezire ak degre rezistans ou ak doulè, anpil gason ap mouri ak chay sou tèt yo. Lè nou di "kè gason pa brize", nou ogmante estrès epi mete anpil presyon sou yon gason ki santi li rejte, ki pèdi lanmou, ki ap viv traka. Poutan, reyalite a nou souvan inyore l. Gason brize tou. Yo jis pa souvan gen espas pou yo pale oubyen yo pè jijman negatif k ap pote sou yo, pafwa menm anndan fanmi yo.
𝙎𝙖𝙣𝙨𝙞𝙗𝙡𝙞𝙩𝙚 𝙨𝙚 𝙥𝙖 𝙁𝙚𝙗𝙡è𝙨
Gaëlle Bien-aimé nou idantifye etanke fiminis, nan youn nan epizòd KWONIK YON DAYIVA li eseye montre ke sistèm patriyakal lan pa ofri mesye yo lavi fasil vre, okontrè li ogmante presyon an epi prive yo de dwa yo genyen pou yo eskprime yo lè yo pa santi yo alèz. Yon lòt bò li kesyone eleman soyete a itlize pou konstwi gason. Li pale de agresivite, ensekirite ak vyolans daprè li ki yon banm estereyotip ki inyore frajilite bò kote gason yo. Gason, keseswa papa, frè, kouzen, mari, elatriye nou bezwen voye je sou yo.Tankou l toujou repete l gason pa bout fè.
Gason pa sansib, vrèman? Chak moun, gason kou fanm, fèt ak kè, ak santiman. Fè yon gason kwè li pa gen dwa reyaji ak afeksyon, li pa ka enkyete, li pa ka fache oswa tris, se voye l dirèkteman sou wout repwesyon ak fristrasyon. Yon gason ki sansib, ki konekte ak emosyon li, se pa yon gason ki fèb, men yon gason ki plis konplè.
𝘼𝙣𝙣 𝙍𝙚𝙙𝙚𝙛𝙞𝙣𝙞 "𝙂𝙚𝙚 𝙂𝙖𝙨𝙤𝙣" 𝙖𝙣
Tradisyonèlman, "Gee Gason an" se yon egzanp gason ki pa janm fèb, ki toujou kenbe tèt, ki gen "kontwòl", ki pa janm soufri, ki toujou ap mennen. Men si nou kontinye ak modèl sa a, nou ap kontinye leve gason ki pa janm santi yo gen dwa moun. Ann brize modèl sa.
𝐍𝐨𝐮 𝐤𝐚 𝐫𝐞𝐩𝐚𝐧𝐬𝐞 "𝐆𝐞𝐞 𝐆𝐚𝐬𝐨𝐧 𝐚𝐧" 𝐤ò𝐦 𝐲𝐨𝐧 𝐠𝐚𝐬𝐨𝐧 𝐤𝐢:
- Pa pè montre santiman li, gen kouraj pou l di mwen pa anfòm, mwen bezwen pale mwen santi mwen boulvèse.
- Gen kapasite pou tande ak konprann lòt moun, san li pa santi li pèdi virilite li.
Travay sou tèt li emosyonèlman, menm jan ak fizikman.
- Konprann ke fòs pa sèlman fizik, men li nan kapasite ak franchiz nesesè pou l fè lapè ak tèt li.
𝗬𝗼𝗻 𝗡𝗼𝘂𝘃𝗼 𝗩𝗶𝘇𝘆𝗼𝗻
Brize tabou sa yo pa gen anyen pou wè ak elimine maskilinite, men se yon mannyè pou bay gason plis espas pou yo grandi tankou tout moun: ak santiman, ak vilnerabilite, ak otantisite. Se lè sa a nou ka leve gason ki pa viv ak presyon pou yo toujou "kenbe figi", men ki gen kouraj pou yo viv laverite yo.
𝑲𝒊𝒅𝒐𝒏𝒌, è𝒔𝒌𝒆 𝒐𝒖 𝒕𝒐𝒖𝒋𝒐𝒖 𝒑𝒂𝒏𝒔𝒆 "𝑮𝒆𝒆 𝑮𝒂𝒔𝒐𝒏 𝒂𝒏" 𝒑𝒂 𝒌𝒓𝒊𝒚𝒆?
Wismond Monnazard , E-Média
# Sèk Kiltirèl Ekilib
# Mk'art Productions
