03/09/2025
🔹 ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦਾ 01.09.2025 ਫੈਸਲਾ (In-service ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਲਈ ਨਿਸਕਰਸ਼)
1. ਨਵੀਂ ਭਰਤੀ (Direct Recruitment)
• TET ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।
• ਬਿਨਾਂ TET ਕੋਈ ਨਵੀਂ ਨਿਯੁਕਤੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ।
2. ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਅਧਿਆਪਕ (In-service Teachers)
• ਪ੍ਰਮੋਸ਼ਨ ਲਈ TET ਪਾਸ ਕਰਨਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।
• ਜਿਹੜੇ ਅਧਿਆਪਕ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਹਨ ਪਰ TET ਨਹੀਂ ਪਾਸ ਕੀਤਾ, ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਨੌਕਰੀ ਨਹੀਂ ਜਾਵੇਗੀ ਜੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਨਿਯਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਲੱਗੇ ਸਨ।
• ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ TET ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਤਰੱਕੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗੀ।
3. ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਵਾਲੇ ਅਧਿਆਪਕ
• ਜਿਹੜੇ ਅਧਿਆਪਕ 2030 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰਿਟਾਇਰ ਹੋਣੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਛੂਟ ਮਿਲੇਗੀ। ਉਹ ਬਿਨਾਂ TET ਦੇ ਆਪਣੀ ਨੌਕਰੀ ਪੂਰੀ ਕਰ ਸਕਣਗੇ।
⸻
🔹 ਲਾਗੂਤਾ (Punjab ਸਮੇਤ)
• ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ TET ਦੀ ਸ਼ਰਤ RTE Act, 2009 ਅਤੇ NCTE ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਤਹਿਤ ਕੇਂਦਰੀ ਪੱਧਰ ਤੇ ਲਾਈ ਗਈ ਹੈ।
• ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਉੱਤੇ ਵੀ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
• ਸਿਰਫ਼ ਅਲਪਸੰਖਿਆਕ (minority) ਸਕੂਲਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਛੂਟ ਮਿਲੀ ਹੈ, ਪਰ ਸਰਕਾਰੀ ਤੇ ਆਮ ਸਕੂਲਾਂ ’ਚ ਸਭ ਨੂੰ TET ਪਾਸ ਕਰਨਾ ਹੀ ਪਵੇਗਾ।
⸻
✅ ਸਿੱਧੀ ਗੱਲ:
• ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਆਪਕ ਜਿਹੜੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਹ ਬਿਨਾਂ TET ਨੌਕਰੀ ਤਾਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਤਰੱਕੀ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਦੇ।
• ਨਵੀਂ ਨਿਯੁਕਤੀ ਤੇ ਤਰੱਕੀ — ਦੋਹਾਂ ਲਈ TET ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।
🔹 ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦਾ ਸਪਸ਼ਟ ਨਿਯਮ
• ਕੋਰਟ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ TET (Teacher Eligibility Test) ਇੱਕ ਨਿਯੁਕਤੀ ਅਤੇ ਤਰੱਕੀ ਦੋਹਾਂ ਲਈ ਲਾਜ਼ਮੀ ਯੋਗਤਾ (mandatory qualification) ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਸ਼ਰਤ ਸਿਰਫ਼ ਉਹਨਾਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਲਈ ਲਾਗੂ ਹੈ ਜੋ ਕਲਾਸ 1 ਤੋਂ 8 (I–VIII) ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਹਨ।
• ਜਿਹੜੇ ਅਧਿਆਪਕ 29 ਜੁਲਾਈ 2011 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਿਯੁਕਤ ਹੋਏ ਸਨ, ਉਹ ਨੌਕਰੀ ਜਾਰੀ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਨ ਬਿਨਾਂ TET ਦੇ, ਪਰ ਪ੍ਰਮੋਸ਼ਨ ਲਈ ਵੀ TET ਪਾਸ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ।
⸻
🔹 ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ Master Cadre → Lecturer Cadre
• Master Cadre (6th to 8th) = ਇੱਥੇ TET ਦੀ ਸ਼ਰਤ ਕੇਂਦਰੀ RTE Act 2009 + NCTE 2010 ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
• Lecturer Cadre (9th to 12th) = ਇੱਥੇ NCTE ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ TET ਲਾਜ਼ਮੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ Lecturer ਬਣਨ ਲਈ TET ਸ਼ਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ।
• ਪਰ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਆਪਣੇ ਫੈਸਲੇ ਵਿੱਚ ਸਾਫ਼ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ —
ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਅਧਿਆਪਕ Master Cadre ਵਿੱਚ ਹੈ (6th–8th) ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਤਰੱਕੀ Lecturer Cadre ਵਿੱਚ ਵੀ TET ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ, ਭਾਵੇਂ Lecturer ਲਈ ਵੱਖਰਾ TET ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ।
⸻
🔹 ਕਿਉਂਕਿ?
• ਕੋਰਟ ਨੇ “Promotion” ਨੂੰ ਵੀ “Appointment as a Teacher” ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਹੈ।
• ਇਸ ਲਈ ਜੇ Master Cadre ਅਧਿਆਪਕ ਨੇ TET ਨਹੀਂ ਪਾਸ ਕੀਤਾ, ਉਹ ਕੇਵਲ Seniority ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ Lecturer ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦਾ।
⸻
🔹 ਨਤੀਜਾ (Punjab ਸਮੇਤ ਸਭ ਰਾਜਾਂ ਲਈ)
• ਬਿਨਾਂ TET ਵਾਲੇ Master Cadre ਅਧਿਆਪਕ → Lecturer Cadre ’ਤੇ ਤਰੱਕੀ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਦੇ।
• TET ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ — ਚਾਹੇ ਕੇਂਦਰੀ ਨਿਯਮਾਂ ’ਚ Lecturer ਲਈ ਵੱਖਰਾ TET ਨਹੀਂ ਹੈ।
• ਇਸ ਲਈ Seniority alone ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ, TET condition ਵੀ ਪੂਰੀ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ।
⸻
✅ ਸਿੱਧੀ ਗੱਲ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ:
Master Cadre (6th–8th) ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਆਪਕ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ TET ਪਾਸ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੇਵਲ Seniority ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ Lecturer ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਹੁਣ TET ਪਾਸ ਕਰਨਾ ਹੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ ਪ੍ਰਮੋਸ਼ਨ ਲਈ।