05/05/2025
ഏകദേശം 2,200 വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പ്, ഒരു മനുഷ്യൻ ഒരു കുറ്റിയും നിഴലും ഉപയോഗിച്ച് ഭൂമിയുടെ വലുപ്പം അളന്നു.
ക്രി.മു. മൂന്നാം നൂറ്റാണ്ടിൽ, ഈജിപ്തിലെ അലക്സാണ്ട്രിയ നഗരത്തിൽ എററ്റോസ്തനിസ് എന്നൊരാൾ ജീവിച്ചിരുന്നു. ചിലർ അവനെ "ബീറ്റ" എന്ന് വിളിച്ച് പരിഹസിച്ചു, അതായത് എല്ലാത്തിലും രണ്ടാമനെന്ന്. പക്ഷേ, അവൻ അറിവിന്റെ കാര്യത്തിൽ ഒന്നാമനായിരുന്നു.
നക്ഷത്രശാസ്ത്രജ്ഞൻ, ഭൂമിശാസ്ത്രജ്ഞൻ, തത്ത്വചിന്തകൻ, കവി, ചരിത്രകാരൻ, ഗണിതശാസ്ത്രജ്ഞൻ, അലക്സാണ്ട്രിയയിലെ മഹാഗ്രന്ഥശാലയുടെ മേധാവി — ഒരു യഥാർത്ഥ പോളിമാത്ത്, നവോത്ഥാനകാലത്തിന് നൂറ്റാണ്ടുകൾക്ക് മുമ്പേ.
ഒരു ദിവസം, ഒരു ചുരുളിൽ അവൻ വായിച്ചു: സൈനി (ഇന്നത്തെ അസ്വാൻ) എന്ന സ്ഥലത്ത്, ജൂൺ 21-ന്, വേനൽക്കാല സംക്രാന്തി ദിനത്തിൽ, ഉച്ചസമയത്ത് ഒരു നേർക്കുറ്റി നിഴൽ വീഴ്ത്തിയില്ല. സൂര്യൻ നേരിട്ട് മുകളിൽ നിന്നിരുന്നു. എന്നാൽ, അലക്സാണ്ട്രിയയിൽ, അതേ ദിവസവും സമയവും, കുറ്റി ഒരു നിഴൽ വീഴ്ത്തി.
മറ്റുള്ളവർ ഈ വിശദാംശം അവഗണിക്കുമായിരുന്നെങ്കിലും, എററ്റോസ്തനിസ് അതിൽ പ്രപഞ്ചരഹസ്യം കണ്ടു.
അവൻ ചിന്തിച്ചു:
ഭൂമി പരന്നതാണെങ്കിൽ, സൂര്യകിരണങ്ങൾ രണ്ട് കുറ്റികളിലും ഒരേപോലെ പതിക്കും നിഴലുകൾ ഒരുപോലെയാകും. പക്ഷേ, അവ വ്യത്യസ്തമായിരുന്നു.
എന്താണ് ഈ വ്യത്യാസത്തിന് കാരണം?
ഒരു വളഞ്ഞ ഭൂമി മാത്രം.
അലക്സാണ്ട്രിയയിലെ നിഴലിന്റെ കോൺ അവൻ അളന്നു. അത് ഏകദേശം 7 ഡിഗ്രിയായിരുന്നു — ഒരു പൂർണവൃത്തത്തിന്റെ 1/50 ഭാഗം.
സൈനിയും അലക്സാണ്ട്രിയയും തമ്മിലുള്ള ദൂരം അളക്കാൻ അവൻ ഒരാളെ നിയോഗിച്ചു: ഏകദേശം 800 കിലോമീറ്റർ.
പിന്നെ അവൻ കണക്കുകൂട്ടി:
800 കി.മീ. × 50 = 40,000 കി.മീ. — ഭൂമിയുടെ ചുറ്റളവ്.
അത്ഭുതകരമാംവിധം കൃത്യമായിരുന്നു ഈ കണക്ക്.
സാറ്റലൈറ്റുകളില്ല. ടെലിസ്കോപ്പുകളില്ല. കാൽക്കുലേറ്ററുകളില്ല.
നിരീക്ഷണം, കൗതുകം, "എന്തുകൊണ്ട്?" എന്ന ചോദ്യം ചോദിക്കാൻ ധൈര്യമുള്ള ഒരു മനസ്സ് — ഇത്രമാത്രം.
ഒരു കുറ്റിയുടെ നിഴൽ നോക്കി, ഒരു ഗ്രഹത്തിന്റെ വലുപ്പം ആദ്യമായി കണക്കാക്കിയ വ്യക്തിയായി എററ്റോസ്തനിസ്.
