07/09/2025
सोह्र श्राद्ध (पितृ-पक्ष) शुभारम्भ ||
“पूर्वजलाई सम्झनु भनेको हाम्रो जीवनको जरालाई सम्झनु हो।
जरा बलियो भएमात्रै हाँगा–पात हरियाली हुन्छन्।”
यसै भावनासहित आजबाट सुरु भएको छ,सोह्र श्राद्ध (पितृ पक्ष) सम्पुर्ण पितृप्रति हार्दिक श्रद्धासुमन अर्पण गर्दछु |
सोह्र श्राद्ध के हो?
सोह्र श्राद्धलाई पितृ पक्ष पनि भनिन्छ। यस अवधिमा मृतक पितृ–पूर्वजहरूको आत्माको शान्ति, तृप्ति र मोक्षका लागि श्राद्ध, तर्पण, पिण्डदान र दान गर्ने प्रचलन छ।
यसलाई “पितृलाई सम्झने, कृतज्ञता प्रकट गर्ने र आशीर्वाद प्राप्त गर्ने विशेष काल” मानिन्छ।
किन पालना गरिन्छ?
1. कृतज्ञता प्रकट गर्न – जसले हामीलाई जन्म, पालन–पोषण, संस्कार र संस्कृति दिएका छन्।
2. पितृको आत्मा शान्ति पाओस् भनेर – पुराणअनुसार यस समयमा पितृको आत्मा पृथ्वीमा आउँछन्।
3. पुण्य र आशीर्वाद प्राप्त गर्न – पितृ प्रसन्न भए सन्तानको जीवनमा धन, आयु, संतान, सौभाग्य र समृद्धि बढ्छ।
नगरे के हुन्छ भन्ने मान्यता-
पुराण र विश्वासअनुसार,
श्राद्ध नगरेमा पितृको आत्मा असन्तुष्ट हुन्छन्।
यसले वंशजमा पितृ दोष उत्पन्न गर्छ।
घरमा अकाल मृत्यु, सन्तान–कष्ट,कुल खुशी नभए केही संकट आउने, आर्थिक समस्या, मानसिक तनाव, परिवारमा अशान्ति बढ्ने भनिन्छ।
तर, यो डर होइन, परम्परा र कर्तव्य को महत्व बुझाउन जोड दिइएको हो।
कसरी गरिन्छ?
1. मृतकको तिथिअनुसार श्राद्ध गर्ने चलन छ।
2. कुश आसन, पिण्ड (चामल, तिल, दूध, मह, घिउ, फलफूल) प्रयोग हुन्छ।
3. ब्राह्मण वा वृद्धलाई भोजन र दक्षिणा दिने।
4. गाई, कुकुर, चरा, भिक्षुकलाई अन्न दिने।
5. आजकल धेरैले सामूहिक श्राद्ध, दान वा पूजा गरेर पनि पालन गर्छन्।
अहिलेका पुस्तालाई बुझाउने भाषा |
• श्राद्ध भनेको पछिल्लो पुस्ताले अघिल्लो पुस्तालाई सम्झने, सम्मान गर्ने र कृतज्ञ हुने समय हो।
• जसरी हामी Father’s Day, Mother’s Day मनाउँछौं, त्यस्तै नेपाली–वैदिक परम्परामा पूर्वजलाई सम्झिने Ancestor’s Day हो।
• श्राद्ध डरले होइन, प्रेम र सम्झनाले गर्नुपर्छ।
मुख्य सन्देश
• श्राद्ध भनेको मृतकलाई सम्झने मात्र होइन, जिवन्तलाई पनि प्रेम र सम्मान गर्न सिकाउने शिक्षा हो।
• पितृ प्रसन्न भए वंशजको जीवनमा शान्ति, समृद्धि र सफलता आउँछ भन्ने विश्वास छ।
• यो हाम्रो संस्कृतिको धरोहर हो, जसलाई पुस्तादेखि पुस्तासम्म अगाडि लैजानु हाम्रो जिम्मेवारी हो।
मिति: २०७८ भाद्र २१ असोज ५ सम्म
7 सेप्टेम्बर देखि 21 सेप्टेम्बर 2025 सम्म
#सोह्रश्राद्ध #पितृपक्ष #श्राद्ध #पितृश्राद्ध
