08/10/2025
ਪਰਕਾਸ਼ ਦਿਹਾੜਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਰਾਮ ਦਾਸ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ (ਚੌਥੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ) ਦਾ ਜੀਵਨ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿਮਰਤਾ, ਨਾਮ ਸਿਮਰਨ ਅਤੇ ਸੇਵਾ ਦੀ ਮਹਾਨਤਾ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਖੌਤੀ 'ਚਮਤਕਾਰਾਂ' (Miracles) ਰਾਹੀਂ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ (Spiritual Power), ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮਹਾਨ ਕਾਰਜਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਅਲੌਕਿਕ ਸ਼ਕਤੀ ਦੁਆਰਾ ਮਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਫਿਰ ਵੀ, ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਮ ਲੋਕ 'ਚਮਤਕਾਰ' ਕਹਿ ਕੇ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਅਤੇ ਵਚਨਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾਲ ਹੋਏ ਮੁੱਖ ਕਾਰਜ
ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾਲ ਦੋ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਾਨ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ:
੧. ਸ੍ਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ (The Founding of Amritsar)
ਇਹ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਸਦੀਵੀ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ।
ਘਟਨਾ: ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ, ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਢਲਾ ਨਾਮ 'ਗੁਰੂ ਕਾ ਚੱਕ' ਜਾਂ 'ਰਾਮਦਾਸਪੁਰ' ਸੀ।
ਪ੍ਰਭਾਵ: ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਪਵਿੱਤਰ ਸਰੋਵਰ ਦੀ ਖੁਦਵਾਈ ਕਰਵਾਈ। ਇਸ ਸਰੋਵਰ ਦਾ ਨਾਮ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 'ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ' (ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦਾ ਸਰੋਵਰ) ਪੈ ਗਿਆ। ਇਸ ਅਸਥਾਨ ਨੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਕੇਂਦਰ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ (ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ) ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ।
ਚਮਤਕਾਰੀ ਅਸਰ: ਸਿੱਖ ਮਾਨਤਾ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਰੋਵਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਬੇਰੀ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਹੇਠ, ਇੱਕ ਕੋਹੜੀ (l***r) ਨੇ ਪਵਿੱਤਰ ਜਲ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਕੇ ਸੰਪੂਰਨ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਹ ਸਰੋਵਰ ਦਾ ਚਮਤਕਾਰੀ ਅਸਰ ਅੱਜ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਆਸਥਾ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਘਟਨਾ ਸਰੋਵਰ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
੨. ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਨੂੰ ਨਿਮਰਤਾ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨਾ (The Power of Humility)
ਇਹ ਘਟਨਾ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਨਿਮਰਤਾ ਦੀ ਅਥਾਹ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਘਟਨਾ: ਇਤਿਹਾਸ ਅਨੁਸਾਰ, ਇੱਕ ਵਾਰ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ (ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਸਪੁੱਤਰ, ਜੋ ਉਦਾਸੀ ਸੰਪਰਦਾਇ ਦੇ ਬਾਨੀ ਸਨ) ਨੇ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਪੁੱਛਿਆ, "ਤੁਸੀਂ ਇੰਨਾ ਲੰਮਾ ਦਾੜ੍ਹਾ ਕਿਉਂ ਵਧਾਇਆ ਹੈ?" (What is the purpose of your long beard?)।
ਪ੍ਰਭਾਵ: ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਤੁਰੰਤ, ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਹਉਮੈ ਦੇ, ਅੱਗੇ ਝੁਕ ਕੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ, "ਇਹ ਦਾੜ੍ਹਾ ਤਾਂ ਮੈਂ ਆਪ ਜੀ ਵਰਗੇ ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਚਰਨ ਝਾੜਨ ਲਈ ਵਧਾਇਆ ਹੈ।" (It is to wipe the dust off the feet of holy men like you.)
ਚਮਤਕਾਰੀ ਅਸਰ: ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਇਸ ਅਤਿਅੰਤ ਨਿਮਰਤਾ ਤੋਂ ਬਾਬਾ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਜੀ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਗਲੇ ਲਗਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਵਚਨ ਕੀਤੇ ਕਿ, "ਇਸ ਗੁਰਗੱਦੀ ਦੇ ਮਾਲਕ ਇਸ ਨਿਮਰਤਾ ਕਾਰਨ ਹੀ ਹਨ।" ਇਹ ਘਟਨਾ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਮਰਤਾ ਵਰਗਾ ਅਲੌਕਿਕ ਗੁਣ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਭੌਤਿਕ ਚਮਤਕਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹੈ।
ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ, ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੁਆਰਾ ਬਾਣੀ ਰਚਨਾ, ਸੰਗਠਨ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨਾ, ਅਤੇ ਸੇਵਾ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦੇਣਾ ਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਅਸਲੀ ਚਮਤਕਾਰ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
