01/09/2025                                                                            
                                    
                                                                            
                                             #আহোম_ৰাজত্বৰ_ক'লা_অধ্যায়
আহোম সাম্ৰাজ্যৰ প্ৰায় ছশ বছৰীয়া শাসনকালৰ ইতিহাসত বহু গৌৰৱময় অধ্যায়ৰ লগতে কিছুমান ক'লা আৰু বিতৰ্কিত দিশো বিদ্যমান। যদিও আহোম ৰজাসকলে অসমীয়া জাতীয়তাবাদৰ বিকাশত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছিল আৰু মোগল আক্ৰমণৰ বিৰুদ্ধে সফল প্ৰতিৰোধ গঢ়ি তুলিছিল, তথাপি তেওঁলোকৰ শাসনকালত ধৰ্মীয় নিৰ্যাতন, সামাজিক শোষণ আৰু প্ৰশাসনিক অত্যাচাৰৰ দৰে কিছুমান গুৰুত্বপূৰ্ণ ঘটনা সংঘটিত হৈছিল।
আহোম ৰাজত্বৰ এটি ক’লা অধ্যায় হৈছে ধৰ্মীয় নিৰ্যাতন আৰু বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ অনুগামীসকলৰ ওপৰত কৰা অত্যাচাৰ।  শংকৰদেৱৰ জোঁৱায়েক হৰি ভূঞাক শিৰচ্ছেদ কৰা হৈছিল আৰু মাধৱদেৱক কাৰাগাৰত বন্দী কৰা হৈছিল। এইসমূহ ঘটনাৰ মূলতে আছিল ব্ৰাহ্মণসকলৰ প্ৰভাৱ আৰু তেওঁলোকৰ উচটনি, যিয়ে বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ ক্ৰমবৰ্ধমান জনপ্ৰিয়তাক নিজৰ সামাজিক-অৰ্থনৈতিক অৱস্থানৰ বাবে ভাবুকি বুলি গণ্য কৰিছিল।
স্বৰ্গদেউ জয়ধ্বজ সিংহ (১৬৪৮-১৬৬৩) আৰু নৰিয়া ৰজা চুত্যিংফা (১৬৪৪-১৬৪৮)ৰ শাসনকালতো বৈষ্ণৱ গুৰুসকলৰ ওপৰত নিৰ্যাতন অব্যাহত আছিল। ময়ামৰা সত্ৰৰ অধিকাৰ নিত্যানন্দদেৱক ভগা ৰজা জয়দিত্য সিংহৰ (১৬৪১-১৬৪৪) আদেশত হত্যা কৰা হৈছিল। এডৱাৰ্ড গেইটৰ মতে, এই নিৰ্যাতনৰ মূল কাৰণ আছিল ব্ৰাহ্মণসকলৰ প্ৰেৰণা।
স্বৰ্গদেউ গদাধৰ সিংহৰ (১৬৮১-১৬৯৬) শাসনকালত শক্তি ধৰ্ম ৰাজধৰ্ম হিচাপে প্ৰতিষ্ঠিত হয় আৰু ইয়াৰ ফলত বৈষ্ণৱসকলৰ ওপৰত নতুন ধৰণৰ নিৰ্যাতন আৰম্ভ হয়। শিৱ সিংহৰ (১৭১৪-১৭৪৪) শাসনকালত এই নিৰ্যাতন চৰম পৰ্যায়ত উপনীত হয়, যিয়ে পিছলৈ মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহৰ পথ প্ৰশস্ত কৰে।
“ফুলেশ্বৰী চুতানফাতকৈও অধিক শাক্ত ধৰ্মত বিশ্বাসী আছিল আৰু পৰ্বতীয়া গোসাঁইৰ ভক্ত আছিল। পৰ্বতীয়া গোসাঁইৰ কথামতেই তেওঁ ৰাজ্যত শাক্ত ধৰ্মৰ প্ৰসাৰ কৰিবলৈ বিচাৰিছিল। আন দেৱ-দেৱীৰ পূজা বাৰণ কৰি তেওঁ আনকি বৈষ্ণৱ গোসাঁইসকলকো দুৰ্গা পূজা কৰিবলৈ নিৰ্দেশ দিছিল। শূদ্ৰ মহন্তসকল একশৰণ ধৰ্মত ঘোৰ বিশ্বাসী বাবে ফুলেশ্বৰীয়ে ৰংপুৰত দুৰ্গা পূজাৰ আয়োজন কৰে। পূজাত মোৱামৰীয়া আৰু আন গোসাঁইসকলক সেৱা কৰিবলৈ বাধ্য কৰি কপালত বলিৰ তেজৰ ফোটো দিয়ায়। এই কথাত মোৱামৰীয়াসকল অপমানিত হয়। তেওঁলোকৰ মনত পুহি ৰখা অসন্তোষেও ইয়াৰ আধা শতিকাৰ পাছত হোৱা মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহৰ সূত্ৰপাত কৰে। কোনো কোনো লেখক আৰু বুৰঞ্জীবিদে অৱশ্যে মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহৰ বাবে ফুলেশ্বৰীক দোষাৰূপ কৰা নাই।“ – উৎস Wikipedia.
আহোম ৰাজত্বৰ কালৰ এটি বিতৰ্কিত বিষয় হৈছে পাইক প্ৰথাৰ অপব্যৱহাৰ আৰু ইয়াৰ জৰিয়তে কৰা সামাজিক শোষণ। যদিও প্ৰাৰম্ভিক সময়ত পাইক প্ৰথা এটি কাৰ্যকৰী ব্যৱস্থা আছিল, কিন্তু কালক্ৰমত ই এক নিষ্ঠুৰ শোষণৰ আহিলা হৈ পৰিছিল।
পাইক প্ৰথাৰ অধীনত প্ৰতিজন সুস্থ-সবল পুৰুষে বছৰত তিনি মাহ ৰাজকাৰ্য কৰিবলগীয়া হৈছিল, কিন্তু পিছলৈ ৰাজেশ্বৰ সিংহৰ শাসনকালত এই সময় চাৰি মাহলৈ বৃদ্ধি কৰা হয়। এই অতিৰিক্ত এমাহৰ বাধ্যতামূলক শ্ৰমে জনসাধাৰণৰ মাজত তীব্ৰ অসন্তুষ্টিৰ সৃষ্টি কৰিছিল।
পাইক প্ৰথাৰ দুটা শ্ৰেণী আছিল - কাঁড়ী পাইক আৰু চামুৱা পাইক। কাঁড়ী পাইকসকলে কায়িক শ্ৰম কৰিবলগীয়া হৈছিল আৰু তেওঁলোক সংখ্যাত বেছি আছিল, আনহাতে চামুৱা পাইকসকলে কেৱল ভূমি কৰ পৰিশোধ কৰিলেই হৈছিল। চমুৱাসকলৰ মাজৰপৰাও বৰা, শইকীয়া, হাজৰিকা আদি বিষয়াসকলক নিযুক্তি দিয়া হৈছিল। সেই সময়ত চামুৱা পাইকৰ সংখ্যা বৃদ্ধি পোৱাৰ লগে লগে কাঁড়ী পাইকসকলৰ ওপৰত শ্ৰমৰ বোজা দুগুণ হৈছিল, যিয়ে সামাজিক অসমতাৰ জন্ম দিছিল। 
আনন্দৰাম ঢেকিয়ান ফুকণ মহাবিদ্যালয়ৰ ৱেবচাইটত উপলব্ধ তথ্য অনুসৰি দাসত্ব প্ৰথাও আহোম ৰাজ্যত ব্যাপকভাৱে প্ৰচলিত আছিল। দাসক মুকলি বজাৰত ক্ৰয়-বিক্ৰয় কৰা হৈছিল আৰু বহতীয়া পাইক শ্ৰেণীৰ অৱস্থা দাসতকৈও শোচনীয় আছিল। এই ব্যৱস্থাই সমাজত গভীৰ বিভাজনৰ সৃষ্টি কৰিছিল।
আহোম সমাজত বৰ্ণ প্ৰথাৰ প্ৰভাৱ আৰু সামাজিক বৈষম্য আন এটি কলংকিত অধ্যায়। যদিও মূল আহোম সমাজ তুলনামূলকভাৱে সমতাবাদী আছিল, কিন্তু হিন্দুধৰ্ম গ্ৰহণৰ পিছত এক কঠোৰ সামাজিক স্তৰবিন্যাসৰ সৃষ্টি হৈছিল। ব্ৰাহ্মণসকলে সমাজৰ শীৰ্ষস্থানী স্থান দখল কৰিছিল আৰু তেওঁলোকে নিজকে অন্যান্য জাতিতকৈ শুদ্ধ বুলি গণ্য কৰিছিল। নিম্ন অসমৰ ব্ৰাহ্মণসকলে আনকি তেওঁলোকৰ নিজৰ মাজতো আন্তঃবিবাহ নিষিদ্ধ কৰিছিল। আহোম অভিজাত পৰিয়ালসমূহ - বুঢ়াগোহাঁই, বৰগোহাঁই, আৰু বৰপাত্ৰ গোহাঁই পৰিয়াল সমাজৰ উচ্চস্থানত আছিল। দেওধাই, মোহন, বাইলুং আৰু শিৰিং - এই চাৰিটা পৰিয়াল পুৰোহিত শ্ৰেণীৰ অন্তৰ্গত আছিল। কায়স্থসকলে হিচাপ-নিকাশৰ কাম, গণকসকলে জ্যোতিষ বিদ্যা, কলিতাসকলে ব্যৱসায়-বাণিজ্য, কেওঁতসকলে খেতি-বাতি, আৰু কৈৱৰ্তসকলে মাছমৰা আৰু খেতিৰ কাম কৰিবলগীয়া হৈছিল।
সমাজৰ নিম্নস্তৰত আছিল বৃহৎ পাইক জনগোষ্ঠী, যিসকল আচলতে শ্ৰমিক শ্ৰেণী আছিল। সেই সময়ত তেওঁলোকে খেতি-বাতি কৰিছিল আৰু যুদ্ধৰ সময়ত সৈনিক হিচাপে কাম কৰিব লগা হৈছিল। এই কঠোৰ সামাজিক বিভাজনে সমাজত গভীৰ অসন্তুষ্টিৰ সৃষ্টি কৰিছিল।
মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহ (১৭৬৯-১৮০৫) আহোম ৰাজত্বৰ অন্যতম কলংকিত অধ্যায়। এই বিদ্ৰোহ মূলতঃ আহোম ৰাজ্যৰ ধৰ্মীয় নিৰ্যাতন, সামাজিক শোষণ, আৰু পাইক প্ৰথাৰ অপব্যৱহাৰৰ বিৰুদ্ধে জনসাধাৰণৰ প্ৰতিক্ৰিয়া আছিল। মোৱামৰীয়াসকল আছিল মোৱামৰা সত্ৰৰ অনুগামী, যিসকলৰ মাজত মূলতঃ মৰাণ জনগোষ্ঠী, চুতীয়া, সোণোৱাল কছাৰী, হীৰা, তাঁতী, কৈৱৰ্ত, বনিয়া আৰু কিছু আহোম অভিজাত পৰিয়ালো অন্তৰ্ভুক্ত আছিল। বিদ্ৰোহৰ প্ৰাৰম্ভিক কাৰণ আছিল ১৭৬৯ চনত ৰাজকীয় বিষয়াসকলে মোৱামৰীয়া গুৰু আৰু তেওঁৰ শিষ্যসকলক অপমান আৰু শাস্তি প্ৰদান কৰা।
এই বিদ্ৰোহে আহোম ৰাজ্যত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাইছিল। বিদ্ৰোহীসকলে দুবাৰকৈ ৰাজধানী দখল কৰিছিল আৰু ৰজা লক্ষ্মী সিংহক কাৰাগাৰত বন্দী কৰিছিল। কিন্তু ৰাজধানী পুনৰ দখলৰ পিছত আহোম ৰাজশক্তিয়ে প্ৰজাসকলৰ ওপৰত নিৰ্মম অত্যাচাৰ আৰু হত্যাকাণ্ড কৰোৱাইছিল, যাৰ ফলত জনসংখ্যা তীব্ৰভাৱে হ্ৰাস পাইছিল। লক্ষ্মী সিংহৰ উত্তৰাধিকাৰী গৌৰীনাথ সিংহৰ (১৭৮০-১৭৯৫) শাসনকালত মৰাণসকলৰ ওপৰত  গণহত্যাৰ আদেশ দিয়া হৈছিল। গৌৰীনাথ সিংহৰ ৰাজ্যাভিষেকৰ সময়ত মোৱামৰীয়াসকলে ৰাজ্যাভিষেক সভাত অগ্নিসংযোগ কৰিছিল আৰু ইয়াৰ প্ৰতিক্ৰিয়াত ৰজাই মোৱামৰীয়াসকলক নিৰ্বিচাৰে হত্যা কৰাৰ আদেশ দিছিল।
এই বিদ্ৰোহৰ ফলত আহোম ৰাজ্যৰ প্ৰায়খিনি জনসংখ্যা শেষ হৈছিল আৰু অৰ্থনীতি সম্পূৰ্ণৰূপে ধ্বংস হৈছিল। দুৰ্বল হৈ পৰা আহোম ৰাজ্য পিছলৈ বাৰ্মীজ আক্ৰমণৰ সন্মুখীন হৈছিল আৰু অৱশেষত ব্ৰিটিছৰ উপনিবেশৰ অধীনলৈ গৈছিল।
আহোম শাসনৰ পিছৰ দিনবোৰত প্ৰশাসনিক দুৰ্নীতি আৰু বিষয়াসকলৰ অত্যাচাৰ এক গুৰুতৰ সমস্যা হৈ পৰিছিল। ১৮ শতিকাৰ মাজভাগৰ পৰা আহোম প্ৰশাসনৰ কাৰ্যক্ষমতা হ্ৰাস পাবলৈ ধৰিছিল। দুৰ্নীতি, অব্যৱস্থাপনা, আৰু সময়ৰ লগত খাপ খুৱাব নোৱাৰাৰ বাবে প্ৰশাসন অকাৰ্যকৰ হৈ পৰিছিল। 
পাইক প্ৰথাৰ পৰিচালনাত দুৰ্নীতি আৰু বিষয়াসকলৰ হাৰাশাস্তিয়ে মোৱামৰীয়া সম্প্ৰদায়ৰ মাজত ব্যাপক অসন্তুষ্টিৰ সৃষ্টি কৰিছিল। বিষয়াসকলে পাইকসকলৰ ওপৰত অতিৰিক্ত শ্ৰম আৰু সামৰিক দায়িত্ব আৰোপ কৰিছিল কিন্তু পৰ্যাপ্ত সাহায্য প্ৰদান কৰা নাছিল। মৰাণ পাইকসকলৰ ওপৰত শোষণ আছিল সবাতোকৈ বেছি। মৰাণসকল আছিল যুদ্ধপ্ৰিয় জনগোষ্ঠী যাক আহোমে নিজৰ অধীনলৈ আনি পাইক প্ৰথাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰিছিল। তেওঁলোকে হাতী, ইন্ধন, হাতীৰ দাঁত, মৌ, বাঁহ, মম, কপাহ আৰু উদ্ভিদজাত ৰং আদি বিভিন্ন স্থানীয় সামগ্ৰী যোগান ধৰিবলগীয়া হৈছিল। পাইক প্ৰথাৰ তীব্ৰতা বৃদ্ধিৰ লগে লগে শোষণো বাঢ়িছিল আৰু ১৮ শতিকাত মৰাণসকলৰ বিদ্ৰোহী মনোভাৱ অধিক তীব্ৰ হৈ পৰিছিল।
আহোম ৰাজত্বৰ শেষৰ দিনবোৰত অৰ্থনৈতিক শোষণ আৰু সম্পদৰ অপব্যৱহাৰে ৰাজ্যৰ পতনত অৰিহণা যোগাইছিল। বাহ্যিক বাণিজ্যৰ ওপৰত ৰাষ্ট্ৰীয় একচেটিয়া অধিকাৰ আৰোপে বাণিজ্য আৰু বেপাৰৰ বিকাশত বাধা সৃষ্টি কৰিছিল।
সত্ৰ আৰু ব্ৰাহ্মণসকলক ভূমি প্ৰদানে ৰাষ্ট্ৰৰ শ্ৰমশক্তি আৰু আয়ৰ ক্ষতি কৰিছিল। প্ৰতিজন পাইক যাক সত্ৰত বা ব্ৰাহ্মণক দান কৰা হৈছিল সেয়া ৰাষ্ট্ৰৰ বাবে ক্ষতি আছিল কাৰণ ব্ৰাহ্মণ আৰু সত্ৰবোৰে ৰাষ্ট্ৰক কোনো ধৰণৰ পৰিশোধ কৰিবলগীয়া নহৈছিল। এই অৱস্থাৰ ক্ষতিপূৰণৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰই প্ৰতিজন পাইকে ৰাষ্ট্ৰৰ বাবে কৰিবলগীয়া শ্ৰমৰ দিনৰ সংখ্যা তিনি মাহৰ পৰা চাৰি মাহলৈ বৃদ্ধি কৰিছিল, যিয়ে পাইকসকলক অধিক শোষণ কৰিছিল। এই শোষণৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ পাইকসকলে স্ব-ইচ্ছাকৃত দাস হ'বলৈ বা ভকত হিচাপে সত্ৰত আশ্ৰয় ল'বলৈ আৰম্ভ কৰিছিল।
আহোম ৰাজবংশৰ ইতিহাসত উত্তৰাধিকাৰ বিবাদ আৰু আভ্যন্তৰীণ সংঘাতও এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ সমস্যা আছিল। ৰাজপৰিয়াল, মন্ত্ৰী আৰু অভিজাতসকলৰ মাজত ক্ষমতাৰ সংগ্ৰামে ৰাজশাসনক দুৰ্বল কৰিছিল আৰু সামৰিক বিষয়া আৰু প্ৰশাসকসকলৰ মাজত বিভক্ত আনুগত্যৰ সৃষ্টি কৰিছিল। উত্তৰাধিকাৰক লৈ ঘনে ঘনে হোৱা বিবাদে ৰাজনৈতিক কাঠামো অস্থিতিশীল কৰি তুলিছিল। ৰাজদৰবাৰৰ প্ৰতিদ্বন্দ্বী গোটবোৰে প্ৰায়ে সিংহাসনৰ বাবে প্ৰতিযোগী দাবীদাৰসকলক সমৰ্থন কৰিছিল, যাৰ ফলত গৃহযুদ্ধ সৃষ্টি হৈছিল।
১৭ শতিকাৰ পৰা আহোম প্ৰশাসনৰ দক্ষতা হ্ৰাস পাবলৈ ধৰিছিল। এসময়ত শক্তিশালী প্ৰশাসনিক কাঠামো, যি পাইক প্ৰথাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল আছিল, দুৰ্নীতি, অব্যৱস্থাপনা আৰু পৰিৱৰ্তনশীল সময়ৰ লগত খাপ খুৱাব নোৱাৰাৰ বাবে অকাৰ্যকৰ হৈ পৰিছিল। দীৰ্ঘস্থায়ী সংঘাত আৰু আক্ৰমণে বাণিজ্য আৰু কৃষিত ব্যাঘাত জন্মাইছিল, যাৰ ফলত অৰ্থনৈতিক ভাৱেও দুৰ্বল হৈ পৰিছিল।
আহোম ৰাজত্বৰ শেষৰ দিনবোৰত বিভিন্ন ধৰ্মীয় আৰু জাতিগত গোটৰ মাজত ক্ৰমবৰ্ধমান উত্তেজনা পৰিলক্ষিত হৈছিল। নতুন সাংস্কৃতিক আৰু ধৰ্মীয় প্ৰথাৰ প্ৰৱেশে পৰম্পৰাগত আহোম প্ৰথা আৰু বৈষ্ণৱধৰ্মৰ দৰে উদীয়মান প্ৰথাৰ মাজত সংঘাতৰ সৃষ্টি কৰিছিল। 
এই সামাজিক বিভেদে ৰাজ্যৰ শক্তি আৰু দুৰ্বল কৰিছিল আৰু একতাৰ অভাৱে বাহ্যিক আক্ৰমণকাৰীসকলৰ বিৰুদ্ধে কাৰ্যকৰী প্ৰতিৰোধ গঢ়ি তুলিব পৰা নাছিল।
যদিও আহোমসকলে অসমীয়া জাতি গঠনত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছিল আৰু বিদেশী আক্ৰমণৰ বিৰুদ্ধে সফল প্ৰতিৰোধ গঢ়ি তুলিছিল, তথাপি আমি কব পাৰো কোনো শাসন ব্যৱস্থাই নিখুঁত নহয় আৰু ক্ষমতাৰ অপব্যৱহাৰ, সামাজিক বৈষম্য, আৰু জনগণৰ ওপৰত অত্যাচাৰে যিকোনো সাম্ৰাজ্যৰ পতন ঘটাব পাৰে। আহোম ইতিহাসৰ এই দিশবোৰৰ নিৰপেক্ষ অধ্যয়ন অসমীয়া সমাজৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ যাতে আমি অতীতৰ ভুলৰ পৰা শিক্ষা গ্ৰহণ কৰি ভৱিষ্যতে এক ন্যায়সংগত আৰু সমতাভিত্তিক সমাজ গঢ়িব পাৰো।
বুৰঞ্জীবিদসকলে লিখি যোৱা বুৰঞ্জীসমূহত বা বিভিন্নজনে বিভিন্ন সময়ত লিখা টোকাসমূহত ইতিসাহৰ কিছুমান ঘটনাৰ ক্ষেত্ৰত মতানৈক্য দেখিবলৈ পোৱা যায় আৰু মতানৈক্যবোৰেই কেতিয়াবা বিতৰ্কৰ ৰূপ লয়। গতিকে কোনোধৰণৰ বিতৰ্ক নকৰি সকলোৱে প্ৰকৃত সত্যবোৰ উন্মোচন কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিব বুলি আশা ৰাখিলো। এই ক্ষুদ্ৰ লেখাটিৰ বাবে ৪০ ৰো অধিক উৎসৰ সহায় লোৱা হৈছে, গতিকে কৰবাত খুত ৰৈ যোৱাটো স্বাভাৱিক।