15/11/2025
वाचक प्रतिसाद::
आदरणीय थत्ते मॅडम ह्यांना
स न वि वि
नुकतेच तुमचे अवघाची संसार हे आत्मकथन आयडियलमधून आणून वाचले. इतक्या घाईघाईने वाचून लगेच त्यावर लिहायचे खरं तर काही कारण नव्हते. पण तुमच्या पुस्तकाच्या प्रकाशन सोहळ्याला येऊ शकले नव्हते ह्याची रुखरुख होती.. म्हणून असेल कदाचित.
तुमच्या विवेकी स्वभावाबद्दल, चित्रपट पाहताना असलेल्या शोधक दृष्टीबद्दल, आणि माणसांपासून यंत्रांपर्यंत सगळ्यांशी जुळवून घेण्याच्या तुमच्या हातोटीबद्दल आम्हाला सर्वांना कुतूहल आहे. त्याचे धागेदोरे तुमच्या आत्मकथेत, लिखाणात सापडतील असे वाटले. म्हणून फार उत्सुकता होती वाचण्याची.
तुमचे माहेर palm view हे माझ्याही माहेरा जवळच (शिवाजी पार्क). तिथल्या रत्नाकर वाशिकर, सुजाता दामले ह्यांना मीही ओळखते. IES हिंदू कॉलनी ही माझीही शाळा होती काही काळ. तुमच्या आत्मकथेतील अशा अनेक ओळखीच्या तपशीलांमुळे ते अधिक जवळचे वाटले.
काही व्यक्तिगत तपशील किती महत्वाचे असतात हे तुमच्या पुस्तकातून जाणवले. मन्या कोतवाल हे कामगार पुढारी असून घरी देखील कामाचे विभाजन कसे करत, किंवा दुसऱ्या पक्षातील नेते सुध्दा इंदिरा गांधी ह्यांच्या मृत्यूने कसे हादरले ह्या वर्णनामुळे वाटले, असे नेते आता होणारच नाहीत का?
गदिमांचे लेखनिक होण्याचे , लता मंगेशकरांना आपली कला पेश करण्याचे अनुभव किती भाग्याचे! मात्र तुम्ही वर्णन केलेले तुमच्या लेकीच्या शस्त्रक्रियेचे प्रसंग, त्यातले complications सुध्दा हसत हसत सहन करण्याची तुम्हा दोघींची जिद्द मनाला स्पर्शून गेली. तसेच तुमच्या सहचराच्या वियोगाचे दुःख पचवून कडवटपणा न येऊ देता तुम्ही ज्या धीराने मार्ग काढला आहेत ते वाचून अंगावर काटा आला. अजिता काळेंबद्दल वाचून हळहळ वाटली फार. हे सर्व सोसताना तुमच्या विवेकानिष्ठ विचार पध्दतीचा कस लागला असेलच. पण तुमचा मूळ स्वभाव तर्कनिष्ठ, बुद्धीवादी, समतोल असल्याने ही पद्धत तुम्ही खऱ्या अर्थाने जगलात.. .. चोराने सगळे कपडे चोरले हे कळल्यावर “ठीक आहे मग उद्यापासून धोतर अंगरखा घालेन” असे म्हणून कूस बदलून पुनः झोपणाऱ्या बाबांकडून तुम्ही ही उत्तम गुणसुत्रे मिळवली असणार.
हे विचार सर्वदूर पसरावेत ह्यासाठी तुम्ही iph मधील सप्तसोपान, मनतरंग , त्रिदल , वेध, कितीतरी उपक्रमातून योगदान दिले आहे.. बरेचदा स्वतःच्या खिशाला खार लावून.
तुमच्या समोर जेव्हा वयोवृध्द मुसलमान चाचांना केवळ मुसलमान असण्यासाठी मारले तेव्हा तुम्ही कशा हादरला असाल ते जाणवून थरकाप उडतो. हल्ली अनेकदा समाज माध्यमांवर मुस्लिमांबद्दल मुद्दाम रुजवलेली असुरक्षिततेची भावना दिसते. तेव्हा अगोदर नवल वाटते, नंतर भय देखील.. ह्या सगळ्याचे पर्यवसान कशात होणार हे कळेनासे होते. कदाचित आपणही य साऱ्याचे भयंकरीकरण करतो आहोत की काय असेही कधीकधी वाटते.
तुमच्याप्रमाणेच गांधीजींबद्दल कोणी वेडेवाकडे पोस्ट केले की मलाही मनस्वी राग येतो. वांझ तगमग होते. ह्या अशा पोस्टस मध्ये आपल्याला immediate किंवा व्यक्तिगत धोका असतोच असे नाही, पण तरीही असत्य रेटून बोलणारे पाहिले की वैताग येतो.
कालच नरहर कुरूंदकरांचे अभयारण्य हे पुस्तक वाचले. त्यातील एका लेखात (व्यक्तीपूजा एक चिकित्सा) मध्ये त्यांनी आदर वाटणे, मते पटणे आणि भक्तीभाव असणे ह्या तिन्ही मधला फरक फार छान विशद करून सांगितला आहे. समाज मध्यमांवर लिहिताना न रागावता त्यांच्याप्रमाणे शांतपणे प्रतिवाद करायला हवा, असे फार वाटले. (नंतर कळले, त्यांच्या यूट्यूब विडियो वर सुध्दा ट्रोल-धाड पडलेली आहेच .. आता दिवंगत लेखकही सुरक्षित राहिलेले नाही, तिथे आपली काय कथा!)
असो. हे विषयांतर झाले, पण बरेच दिवसांपासून तुम्हाला सांगावेसे वाटत होते, ते त्या निमित्ताने लिहिले गेले.
पुस्तकात किती तरी जुन्या आठवणींचे, थोर व्यक्तींचे, त्या काळाचे तुम्ही शब्दातून, फोटोतून रेखाटन केले आहे, त्याचे दस्तऐवजीकरण केले आहेत. अनेक गोष्टींसाठी आम्हा सर्वांच्या मनात तुमच्याबद्दल कृतज्ञता आहेच. त्यात ह्या पुस्तकाचीही अलगद भर पडली. तुम्हाला तुमच्या ह्या सर्व उपक्रमांसाठी अमर्याद ऊर्जा आणि आरोग्य मिळावे ह्यासाठी मनापासून शुभेच्छा !
हे प्रत्यक्ष बोलायला, किंवा. हाती लिहायला आवडले असते, पण मग मुद्दे सुटून गेले असते, आणि माझे अक्षरही फार संग्रही ठेवण्यासारखे नाही म्हणून हा टंकलिखित पत्रप्रपंच!
गोड मानून घ्याल अशी खात्री आहे
तुमची विद्यार्थिनी
सावनी गोडबोले
