08/07/2025
আনুষঙ্গিক(৩২)— ৰঞ্জিত কুমাৰ কলিতা
অসমীয়াত এষাৰ কথা আছে— ‘কথাত কটা যায়, কথাত বঁটা পায় ।’ শ্ৰোতাক আকৰ্ষিত বা প্ৰভাৱিত কৰিব পৰাকৈ কথা ক'ব পৰাটো এটা কৌশলপূৰ্ণ কণ্ঠস্বৰ নিৰ্ভৰ কলা । স্থান, কাল, পাত্ৰ, পৰিৱেশ আৰু প্ৰসংগৰ প্ৰতি লক্ষ্য নাৰাখি যিমানেই গুৰুত্বপূৰ্ণ কথাই নহওক কিয় সভা, সমিতি, আলোচনা আদিত কোনোবা বক্তাই ক'বলৈ চেষ্টা কৰিলেও শ্ৰোতা বিৰক্ত হোৱাৰ সম্ভাৱনাই অধিক । বক্তা বিশেষ ব্যক্তি বাবেই হয়তো শুনিবলৈ ইচ্ছা নাথাকিলেও সন্মান আৰু সৌজন্যবশতঃ সভাকক্ষ এৰি নোযোৱাকৈ অন্যমনস্ক হৈ ভাষণ 'শুনি' বহি থকা লোক বহুত আছে । আনহাতে, এনে বহু বক্তা আছে যাৰ বক্তৃতা মন্ত্ৰমুগ্ধ হৈ যাওঁ বুলিও নগৈ শেষলৈকে শুনি ৰৈ যোৱা শ্ৰোতাও অনেক আছে । তেনে বক্তৃতা নিৰ্দ্ধাৰিত সময়তকৈ দীঘলীয়া হ'লেও কোনেও আপত্তি নদৰ্শায় ।
বহু ৰাজহুৱা অনুষ্ঠান, প্ৰতিষ্ঠান বা চৰকাৰী তথা বেচৰকাৰী সভা, আলোচনা চক্র, বৈঠক আদিত সাধাৰণতে মূলতঃ বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ ভাষণ, বক্তব্য, মন্তব্য, অনুভৱ ব্যক্তকৰণ আদি কথা-বতৰাত ভাগ লোৱাৰ অভিজ্ঞতা অনেকৰ আছে । কাৰ্যক্ৰমণিকা অনুসৰি বিভিন্নজনে ভিন ভিন ভূমিকা পালন কৰি কথা ক'বলগীয়া হয়; যেনে— ঘোষণা বা আঁতধৰা, সভাপতিত্ব, পৌৰোহিত্য, সঞ্চালনা, উদ্দেশ্য ব্যাখ্যা, আদৰণি ভাষণ, উদ্বোধন, উন্মোচন, মুখ্য অতিথিৰ ভাষণ, নিৰ্দিষ্ট বক্তাৰ ভাষণ, বিশিষ্ট বা আমন্ত্ৰিত অতিথিৰ ভাষণ, সমল ব্যক্তিৰ বক্তব্য, সমজুৱাৰ একাষাৰ, সভাপতিৰ মন্তব্য, শলাগ জ্ঞাপন ইত্যাদি অনেক প্ৰকাৰৰ কথানিৰ্ভৰ কাৰ্য । বিবিধ ভূমিকা অনুযায়ী সেই সেই দায়িত্ববাহী ব্যক্তিসকলৰ শাৰীৰিক ভাষা, প্ৰকাশ ভংগী, কথাৰ সুৰ, ভাষাত দখল, সাৱলীলতা, দ্যুতি, মাতৰ তীক্ষ্ণতা, বিষয়বস্তুৰ অধ্যয়ন বা অভিজ্ঞতাপুষ্ট বাগ্মিতা, ওজস্বিতা, শ্ৰোতা-দৰ্শক অনুকূল উপস্থাপনা, পৰিৱেশ-পৰিস্থিতি সচেতনতা ইত্যাদি দিশবোৰৰ নিশ্চয়কৈ প্ৰভেদ থাকিব লাগিব । কিন্তু বহু এনে অনুষ্ঠান, সংস্থা আদিৰ বিভিন্ন সভা আৰু অনুষ্ঠান আদিত বহু সময়ত এইবোৰ দিশলৈ গুৰুত্ব আৰোপ নকৰাকৈ মঞ্চত বিভিন্ন ভূমিকাত অৱতীৰ্ণ হোৱা ব্যক্তিৰ অংশগ্রহণে উপস্থিত শ্ৰোতা-দৰ্শকৰ মনত বিৰূপ প্ৰতিক্ৰিয়াৰ উদ্ৰেক নকৰাকৈ নাথাকে । যেতিয়া ঘোষক বা সূত্ৰধাৰৰ শ্ৰুতিকটু ঘোষণা নাইবা কৰ্মকৰ্তাৰ সুদীর্ঘ উদ্দেশ্য ব্যাখ্যা বা এৰিব নোখোজা শলাগৰ শৰাই শুনিবলগীয়া হয়; সভাপতিৰ বক্তব্যনে নিৰ্দিষ্ট বক্তাৰ অনিৰ্দিষ্ট সময়ৰ ভাষণেই তাৰ পাৰ্থক্য নাথাকে; মুখ্য, বিশিষ্ট আদি আমন্ত্রিত অতিথিবৃন্দৰ কথাৰ চৰ্বিত-চৰ্বণ হয়; উন্মোচক প্ৰকৃততে কোনগৰাকী ধৰিব নোৱাৰাকৈ কোনো গ্ৰন্থ বা স্মৰণিকা উন্মোচিত হয় আৰু উন্মোচকৰ ভাষণ মূল উদ্দেশ্যৰ পৰা ফালৰি কাটি যায়; কোনোবাগৰাকীয়ে পৰৱৰ্তী কাৰ্যক্ৰম, বক্তা, শ্ৰোতা-দৰ্শক বা সময়ৰ প্ৰতি ধ্যান নিদিয়াকৈ অনৰ্গল দীঘলীয়া বক্তব্য দাঙি ধৰি চমু ভাষণ ইমানতে সামৰিছোঁ বুলি কয়, তেতিয়া স্বাভাৱিকতেই সচেতন দৰ্শক-শ্ৰোতাৰ মনত তেনে অনুষ্ঠানত উপস্থিত থাকি নিজৰ মূল্যৱান সময় অপচয় কৰা যেনেই অনুভৱ হয় । তদুপৰি প্ৰায়েই সভা বা অনুষ্ঠান আদি বিভিন্ন কাৰণত নিৰ্ধাৰিত সময়তকৈ পলমকৈ আৰম্ভ হোৱাত সময়নিষ্ঠ লোকসকলৰ কথা কোৱা বা শুনাৰ আগ্রহ ভালেখিনি হ্রাস পায় ।
কথা কোৱা বা বক্তৃতা প্রদানৰ দক্ষতাৰে সৰ্বসাধাৰণ মানুহৰ মন তথা জগত জিনা মহান ব্যক্তি পৃথিৱীত অনেক আছে । মহামানৱ মহাত্মা গান্ধীয়ে নিজৰ যুক্তিপূর্ণ আৰু গভীৰ মনোজ্ঞ ভাষণেৰেই ভাৰতবৰ্ষৰ জনতাক উদ্বুদ্ধ কৰি দেশৰ স্বাধীনতা সংগ্রামত জড়িত কৰিব পাৰিছিল । তেখেতে হেনো ইংলণ্ডত বেৰিষ্টাৰী অধ্যয়ন কৰি থকাৰ সময়ত ভাষণ দিয়াৰ কৌশল আহৰণ কৰাৰ অৰ্থে বক্তৃতাৰ পাঠ্যক্রমত নামভৰ্তি কৰি প্ৰশিক্ষণ লৈছিল । গান্ধীজীৰ উপৰিও বিশ্ববিশ্ৰুত সুবক্তা আব্ৰাহাম লিংকন, উইনস্টন চাৰ্চিল, জন এফ কেনেডি, নেলছন মাণ্ডেলা, ফ্ৰেংকলিন ৰুজভেল্ট, স্বামী বিবেকানন্দ, ডঃ সৰ্বেপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণ, জৱাহৰলাল নেহৰু, এপিজে আবুল কালাম আজাদ আদি মহান ব্যক্তিসকলৰ কথা কিংবদন্তিত পৰিণত হৈছে । সংসদত মহান অসমীয়া হেম বৰুৱাই প্ৰদান কৰা ভাষণ শুনি স্বয়ং জৱাহৰলাল নেহৰু মোহিত হৈছিল । বাগ্মিতা আৰু ওজস্বিতাৰ বাবে নীলমণি ফুকন বাগ্মীবৰ বুলিয়েই জনাজাত হৈছিল । ভাৰতৰত্ন সুধাকণ্ঠ ডঃ ভূপেন হাজৰিকাৰ ৰসাল অথচ মননশীল ভাষণ কিমানে শুনিছে?
আজিকালি অভিৰোচনকাৰী বক্তা('মটিভেচনেল স্পীকাৰ') বুলি এচাম সুবক্তাৰ আৱিৰ্ভাব ঘটিছে যিসকল ৰাজহুৱা বক্তৃতা প্ৰদানত অতি দক্ষ । বৰ্ত্তমান সময়ত ভাষণ-নিৰ্ভৰ ৰাজনৈতিক, সামাজিক, সাংস্কৃতিক, সাহিত্যক, ৰাজহুৱা বা ধৰ্মীয় নেতাৰ ৰাজত্বই সৰ্বত্ৰ বিদ্যমান । সেয়েহে পৰিৱৰ্তিত সময় আৰু প্ৰয়োজনীয়তাৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি আমি সকলোৱে, বিশেষকৈ নৱ-প্ৰজন্মই কাৰ্যকৰী কথন কৌশল তথা বক্তৃতা প্ৰদানৰ দক্ষতা আয়ত্ত কৰাৰ প্ৰতি মনোনিৱেশ কৰাৰ আৱশ্যকতা আহি পৰিছে । অৱশ্যে এটা কথা সকলোৱে মনত ৰাখিব লাগিব যে সুবক্তা হ'বলৈ হ'লে প্ৰথমতে নিজে ভাল শ্ৰোতা হ'ব লাগিব ।
লেখকৰ নাম আৰু ঠিকনা:
ৰঞ্জিত কুমাৰ কলিতা
সাহিত্যসেৱী, কবিতাপ্ৰেমী
অৱসৰপ্ৰাপ্ত জ্যেষ্ঠ প্ৰবক্তা
জিলা শিক্ষা আৰু প্ৰশিক্ষণ প্ৰতিষ্ঠান(ডায়েট), বৰপেটা
সাং: কলয়াহাটী, সুন্দৰীদিয়া সত্ৰ, বৰপেটা— ৭৮১৩১৪
ফোন: ৮০১১৯২১৯২৪, ৯৪৩৫৩২১৩১১
ই-মেইল: [email protected]
(ইতিবাচক আৰু গঠনমূলক প্ৰতিবেদনৰ বাবে প্ৰতিবেদক লাইভৰ পেজটি লাইক কৰি উৎসাহিত কৰে যেন ৷)
Protibedok Live: July 8, 2025
