24/08/2025
#વિશ્વ_ગુજરાતી_ભાષા_દિવસની_ખૂબ_ખૂબ_શુભેચ્છાઓ
#કવિ_નર્મદની_જન્મજયંતી_નાં_દિવસે_કોટી_કોટી_વંદન.
૨૪ ઓગસ્ટ — વિશ્વ ગુજરાતી ભાષા દિવસ એટલે પોતાની માતૃભાષા ગુજરાતી પ્રત્યે ગૌરવ અનુભવવાનો દિવસ.
આ દિવસનું ખાસ મહત્વ એ છે કે આ દિવસે ગુજરાતી ભાષાના મહાન કવિ, લેખક અને વિચારક નર્મદાશંકર લાલશંકર દવે (નર્મદ) નો જન્મ થયો હતો (૨૪ ઓગસ્ટ ૧૮૩૩).
ગુજરાતી કવિ નર્મદાશંકર લાલશંકર દવે (જન્મ: ૨૪ ઑગસ્ટ ૧૮૩૩ – અવસાન: ૨૬ ફેબ્રુઆરી ૧૮૮૬) ગુજરાતી સાહિત્યના એક અનોખા, પ્રખર અને સુધારાવાદી કવિ, લેખક તથા વિચારક હતા. તેમને સામાન્ય રીતે "નર્મદ" તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
1️⃣ જીવન પરિચય
જન્મ : સુરત શહેરમાં એક નાગર બ્રાહ્મણ કુટુંબમાં થયો.
અભ્યાસ : સંસ્કૃત, અંગ્રેજી તથા ગુજરાતી ભાષામાં પ્રવીણતા મેળવી.
સ્વભાવ : ક્રાંતિકારી, ખુલ્લા વિચારોવાળા અને સમાજસુધારણા તરફ આકર્ષાયેલા.
2️⃣ સાહિત્ય યોગદાન
નર્મદને “ગુજરાતી કાવ્યના પાયાના શિલ્પી” કહેવામાં આવે છે.
તેમણે કવિતામાં રાષ્ટ્રપ્રેમ, સમાજસુધારણા, આધુનિકતા અને પ્રગતિશીલતા પર ભાર મૂક્યો.
તેમની રચનાઓમાં ભાવુકતા સાથે તર્કશક્તિ પણ જોવા મળે છે.
3️⃣ પ્રસિદ્ધ કૃતિઓ:
નર્મદોત્તર કાવ્યો
મુક્તમાળા (ગુજરાતીનું પ્રથમ કાવ્યોસંગ્રહ)
નર્મદ ગદ્ય (ગદ્યસંગ્રહ)
આત્મજીવન ચરિત્ર (ગુજરાતીનું પ્રથમ આત્મકથાગ્રંથ, જે અધૂરું રહ્યું)
4️⃣ સમાજસુધારણા:
જાતિપ્રથા, અંધશ્રદ્ધા, બાળવિવાહ અને સ્ત્રી-શોષણ સામે અવાજ ઉઠાવ્યો.
વિધવા પુનર્વિવાહને પ્રોત્સાહન આપ્યું.
સમાજમાં શિક્ષણ અને વિજ્ઞાનનો પ્રચાર કરવા આગ્રહ કર્યો.
5️⃣ રાષ્ટ્રપ્રેમ:
કવિ નર્મદે પોતાની કવિતામાં ભારતીય જનજાગૃતિ અને એકતાની વાત કરી.
તેમણે લખેલું પ્રખ્યાત પદ્ય “જય જય ગરવી ગુજરાત” આજે પણ ગુજરાતનું રાજ્યગીત છે.
6️⃣ અવસાન
કવિ નર્મદનું અવસાન માત્ર ૫૩ વર્ષની વયે (૧૮૮૬) થયું, પરંતુ ટૂંકા જીવનમાં તેમણે ગુજરાતી સાહિત્ય અને સમાજ પર ઊંડો પ્રભાવ પાડી દીધો.
👉 કવિ નર્મદ ને “ગુજરાતી સાહિત્યના આરંભકાળના દિગ્ગજ” અને “આધુનિક ગુજરાતી સાહિત્યના પિતા” તરીકે માનવામાં આવે છે.