जुनेली साझ

15/08/2025

७९औं स्वतन्त्रता दिवसको पावन अवसरमा सम्पूर्ण भारतीय दाजुभाइ तथा दिदीबहिनीहरूलाई हार्दिक शुभकामना व्यक्त गर्दछु । यो दिवसले हाम्रो महान् मुलुक भारतले स्वतन्त्रता प्राप्त गरेको ऐतिहासिक दिनको स्मरण मात्र गराउँदैन, बरु यसले हामी सबैलाई राष्ट्रिय एकता, सहकार्य र आपसी सद्भावको महत्व पनि सम्झाउँछ ।

आजको दिन वीर शहीदहरूको बलिदान, त्याग र संघर्षको प्रतीक हो । उनीहरूले आफ्नो अमूल्य जीवन अर्पण गरेर हामीलाई स्वतन्त्रताको अमूल्य उपहार दिएका छन् । त्यसैले, यस अवसरमा हामी सबैले देशप्रेम, कर्तव्यपरायणता र आपसी भ्रातृत्वलाई अझ मजबुत पार्ने प्रण गर्नुपर्छ ।

भारतको गौरवशाली इतिहास, समृद्ध संस्कृति र विविधतामा एकताको यो अद्वितीय धरोहरलाई संसारभर उजागर गर्दै, हामी सबैले मिलेर देशलाई अझ समृद्ध, शक्तिशाली र शान्तिमय बनाउने संकल्प गरौँ ।

जय हिन्द !
स्वतन्त्रता दिवसको हार्दिक मंगलकामना !

13/08/2025

साउने झरी
साउन महिना सुरु भएको थियो। बिहानैदेखि बादलले आकाशलाई पुरै छोपेको, टाढाबाट बिजुली चम्केको, अनि त्यही बिजुलीको आवाजसँगै टिनको छानामा टप–टप पानीको आवाज सुनिँदै थियो। यो समय गाउँमा खेतीपातीको लागि सबैभन्दा महत्वपूर्ण मानिन्छ।

गाउँमा हरेक घरले खेतबारीको तयारी पुरा गरिसकेको थियो। माटोले भिजेको गन्धले हावालाई सुवासित बनाएको, अनि पानीको मुसलधारसँगै खेतमा पानी जम्न थालेको। गाउँका किसानहरू गोरु लिएर बिहानै खेतमा पुगेका थिए। धान रोप्ने बेला भएकोले महिलाहरूले टोलभरिका साथीहरूलाई बोलाउँदै, “आज हाम्रो खेतमा रोपाइँ छ” भनेर खबर गरेका थिए।

गाउँको रोपाइँको दिन
बिहानदेखि नै महिलाहरू, पुरुषहरू, युवाहरू, सबै जना आफ्नो–आफ्नो काममा लागेका थिए। कोही गोरु हाँक्दै, कोही रोपाइँ गर्दै, अनि कोही पानीमा भिज्दै गीत गाउँदै। "रोपाइँ गीत" को तालमा हात र खुट्टा एकैसाथ चल्थे—

“साउनको भेलैमा... पानी झरी रह्यो...”

बालबालिकाले पनि यो दिन छुटाएनन्। उनीहरू खेतको छेउमा पानीमा खेल्दै, माटोले भरिएको हात एक–अर्काको अनुहारमा दल्दै हाँसिरहेका थिए। पानीले कपडा भिजेको भए पनि कसैलाई चिसोको चासो थिएन।

समूहमा काम र खुशी
रोपाइँ सकिएपछि सबै जना खेतको छेउमा बडेमानको पातमा भात, तरकारी, दाल, अचार राखेर खाँदै, रमाइलो कुरा गर्दै बसे। गाउँमा यो परम्परा मात्र खाना खाने होइन, एक–अर्कासँगको सम्बन्ध बलियो बनाउने समय पनि हो।

आजको पुस्ताका लागि सन्देश
बुढाबुढीहरू भन्छन्—
“यो साउनको झरी र रोपाइँ हाम्रो जीवनको आधार हो। पानीले जमिनलाई जीवन दिन्छ, जमिनले हामीलाई अन्न दिन्छ, र अन्नले हामीलाई बचाउँछ।”

आजको पुस्ताले यो कुरा बुझ्न जरुरी छ—

प्रकृति हाम्रो साथी हो, यसको रक्षा गर्नुपर्छ।

पानीको मूल्य थाहा पाउनुहोस्, किनकि यो बिना जीवन सम्भव छैन।

सामूहिक कामको संस्कारले केवल खेतीमा होइन, जीवनको हरेक क्षेत्रमा सफलता दिन्छ।

गाउँको परम्परा र सीप सिकेर मात्र हामी हाम्रो जरा बचाउन सक्छौं।

आज शहरमा बसेर हामीले सहजै अन्न खान पाउँछौं, तर यो अन्नको लागि गाउँका मानिसहरू पानीमा भिज्दै, घाम–पानी सहेर परिश्रम गर्छन्। यदि आजको पुस्ताले गाउँको यो कथा बुझ्यो भने, उनीहरूले पानी, प्रकृति र कृषकको सम्मान गर्न सिक्नेछन् |

12/08/2025

समयस्य गत्याः, कालस्य प्रवाहेन च, मनुस्साणं (मानिसहरूको) जीवने नानापरिवत्तनानि समुप्पज्जन्ति। यथा कालपरिवत्तनेन ऋतवो विपरिणमन्ति, तथैव मनुस्साणं चित्तं, विचारं, आचरणं च अनुवत्तन्ति। पुरिमे काले ये संस्कारा, नीति, व्यवहारो प्रचलिताः, अद्यकाले ते बहुधा विनिवत्तन्ति। लोके विज्ञानवृद्धिः, व्यापारविस्तारो, संचारसुविधा च, एते कारणानि जनानं जीवनस्स अहोपरिणामं जनयन्ति। एवं समयो निब्बन्धेन सर्वे पणा (प्राणी) अनिच्चस्स लक्षणं अनुभवन्ति।"

यसको साधारण नेपाली अर्थः
समयको गति र कालको प्रवाहसँगै मानिसहरूको जीवनमा धेरै परिवर्तनहरू हुन्छन्। जस्तो ऋतुहरू समयसँगै बदलिन्छन्, त्यस्तै मानिसको मन, विचार, र व्यवहार पनि बदलिन्छ। पहिलेका संस्कार, नीति, र व्यवहार अहिलेको समयमा प्रायः बदलिन्छन्। संसारमा विज्ञानको प्रगति, व्यापारको विस्तार, र सञ्चारको सुविधा यी सबैले मानिसको जीवनमा ठूलो परिवर्तन ल्याउँछन्। यसरी समयको निरन्तरतामा सबै प्राणी परिवर्तन (अनित्यता)को अनुभव गर्छन्।

11/08/2025

आमाको संघर्ष
आमा हाम्रो जीवनको आधारशिला हुन्। परिवारको सुख र सन्तोषका लागि उनले आफ्नो सारा समय, माया, र श्रम अर्पण गर्छिन्। बिहान सबेरै उठेर घरको सबै काम मिलाउनेदेखि बच्चाहरूको पढाइ, स्वास्थ्य र भविष्यको चिन्ता गर्नेसम्म, उनको दिन कहिल्यै सजिलो हुँदैन।

दैनिक जीवनमा चाहे आर्थिक कठिनाइ होस्, समाजका चुनौतीहरू होस् वा परिवारभित्रको जिम्मेवारी, आमा कहिल्यै हार मान्दिनन्। आफ्ना सपना र चाहनालाई पछि सारेर, उनी सधैं परिवारको उज्ज्वल भविष्यको लागि लागिपर्छिन्।

आमाको संघर्ष केवल उनको जीवनको कथा मात्र होइन, त्यो धैर्य, माया र बलिदानको अमूल्य उदाहरण हो, जसले हामीलाई जीवनमा दृढ, संवेदनशील र कृतज्ञ बन्न सिकाउँछ।

03/08/2025

भगवान शिवको शिरमा अर्धचन्द्रको आध्यात्मिक प्रतीक:

१. समयको चक्र (काल चक्र):
अर्धचन्द्रमा अर्थात चन्द्रको शुक्ल र कृष्ण पक्षले जीवनको चक्र—जन्म, वृद्धि, क्षय र पुनर्जन्मलाई जनाउँछ। यसले जीवनको निरन्तरता र परिवर्तनशील प्रकृतिलाई दर्शाउँछ।

२. समयमाथिको नियन्त्रण:
भगवान शिवको शिरमा चन्द्र रहनु मतलब उनी समय र परिवर्तनभन्दा पर छन्। उनी "महाकाल" हुन् — समयका स्वामी।

३. शीतलता र शान्तिको प्रतीक:
चन्द्रमा स्वभावतः शीतल, कोमल र शान्तिको प्रतीक हो। जब भगवान शिवले हलाहल विष पिएपछि उग्र रूप लिएका थिए, तब चन्द्रले उनको उग्र ऊर्जा सन्तुलनमा राख्ने काम गर्‍यो। यसले मानसिक स्पष्टता, सन्तुलन र शान्तिको प्रतिनिधित्व गर्छ।

४. दिव्य प्रकाश (आध्यात्मिक ज्ञान):
अर्धचन्द्र दिव्य ज्योति, अन्तर्ज्ञान र आत्मिक बोधको प्रतीक हो। अन्धकारमा प्रकाशको रूपमा यो आध्यात्मिक जागरण र सच्चा मार्गदर्शनको सूचक हो।

हर हर महादेव!
ॐ नमः शिवाय 🙏

12/07/2025

अहिलेको समयमा सिक्किम राज्यमा बेरोजगारी एक गम्भीर समस्या बनेको छ। विशेषगरी आजका युवाहरू — दाजुभाइ तथा दिदीबहिनीहरू — रोजगारीको खोजीमा अन्यौलमा परेका छन्। तर, रोजगारी प्राप्त गर्न राजनीतिक दलको झण्डा बोकेर पार्टी कार्यकर्ता बनेपछि मात्र अवसर पाइन्छ भन्ने मानसिकता र अभ्यासले गर्दा धेरैजना योग्य तथा मेहेनती युवाहरू हतोत्साहित भएका छन्।

सिक्किमको राजनीतिक परिवेश यतिखेर यस्तो अवस्थामा पुगेको देखिन्छ जहाँ बेरोजगार युवाहरूलाई रोजगारी चाहियो भने उनीहरूले कुनै न कुनै पार्टीको झण्डा बोकेर, प्रचारप्रसारमा लागेर, नेताहरूको कार्यकर्ता भएर आफूलाई प्रमाणित गर्नुपर्छ भन्ने दबाब महसुस भइरहेको छ। यसले वास्तविक सीप, शिक्षा, र मेहेनतको कदर नगरी केवल राजनीतिक पहुँच र कृपामै रोजगारीको निर्णय हुने परिपाटी विकास गरिरहेको छ।

यसले गर्दा लाखौँ युवाहरू जो न पार्टीका नजिक छन्, न त कुनै नेताको पक्षमा लागेका छन्, उनीहरू उपेक्षित भइरहेका छन्। उनीहरूको आत्मबल खस्किँदै गएको छ र समाजमा असन्तोषको भावना बढ्दो छ। अहिलेको समयले हामी सबैलाई सोध्दैछ — के रोजगारी पाउन पार्टीको झण्डा बोक्नैपर्छ? के योग्यताको मूल्य छैन? के राजनीति नै जीवनको आधार हो?

अब समय आएको छ कि हामी बेरोजगार युवाहरूले एकजुट भएर आवाज उठाउने, आफ्नो हक र अधिकारका लागि लड्ने। राजनीति सेवा हो, व्यापार होइन। रोजगारी सबैका लागि हो, न कि केवल कार्यकर्ता विशेषका लागि। यदि अहिले पनि हामी चुप बस्यौं भने, यो गलत परम्परा गहिरिंदै जानेछ, र भविष्यमा योग्यताको कुनै स्थान रहनेछैन।

यसैले, यो आवाज उठाउने बेला हो — कि हामी बेरोजगार युवाहरू कुनै पार्टीको झण्डा बोकेर होइन, आफ्नो सीप, मेहनत र आत्मविश्वासको बलमा रोजगारी खोज्न चाहन्छौं। हामी आफ्नो भाग्य नेताको कृपामा होइन, आफ्नै प्रयासमा बनाउने चाहन्छौं।

29/06/2025

Sad but True
A laborer Anwar took his 5 year old daughter to Saraswati Medical College in Hapur, UP for treatment where he was asked to deposit money in advance for the treatment. When he did not have 20 thousand rupees for the treatment, the 5 year old girl lost her life.

According to Anwar, the father of the deceased girl, he folded his hands and told the doctors and staff that my daughter's condition is very bad, please do something. But they clearly said - first arrange for the money, only then will she get treatment. I had only 500 rupees in my pocket. I said I will arrange for the rest, but they did not listen to me. My daughter died in front of my eyes.

29/06/2025

असार पन्ध्र 2025 को हार्दिक मंगलमय शुभकामना
नेपाली किसानको सबैभन्दा प्रतीकात्मक दिन हो — जुन दिनलाई "धान रोपाइँ दिवस" भनेर पनि चिनिन्छ। यो दिन खेतीको सुरुवात, हिलोको रमाइलो र दही–चिउराको स्वाद मिसिएको दिन हो।

छोटो कथा: "हिलोको मुस्कान"

किसान बाबुको छोरो थियो अर्जुन। गाउँमा पहिलोपटक उसले असार १५ को रमाइलो देख्यो। हिलो, गीत, हाँसो अनि खेतभरिको माटोको सुवास – उसलाई लाग्यो, यो त चाडभन्दा पनि विशेष दिन हो।

बाबुले उसलाई सानो झोला दिए – त्यसभित्र थिए केही धानका बिरुवा।

"छोरा," बाबुले भने, "यी बिरुवा तिम्रो हातले रोप्नु, अनि हेर्नू, भोलि यही बाली तिमीले खाएकै चामल हुन्छ।"

अर्जुनले पहिलोपटक हिलोमा खुट्टा हालेको दिन थियो त्यो। उसले रोपेको पहिलो बिरुवा सिधा थिएन, तर उसको अनुहारमा मुस्कान थियो – हिलोको मुस्कान।

त्यो साँझ दही-चिउरा खाँदै गर्दा उसले आमासँग भने,
“आज म मैले खाएको चामलको मुल्य बुझें – पसिना र माया मिसिएको हुन्छ हरेक गासमा।”

🌾 सन्देश:

असार १५ केवल रोपाइँको दिन होइन, यो हाम्रो संस्कृति, सहकार्य र श्रमको सम्मान गर्ने दिन हो। दही–चिउरा त परम्परा हो, तर असली स्वाद त माटोको माया र किसानको पसिनामा हुन्छ।

26/06/2025

एक शान्त गाउँमा सानु नामकी बालिका बस्थी। ऊ निकै भिन्न थिई – सबै कुरामा गम्भीर, सोच्ने र सधैं केहि अर्थ खोज्ने। एकदिन ऊ बगैंचामा हिँड्दै गर्दा उसले पहिलोपटक टोटालाको फूल देखी। त्यो न त धेरै ठूलो थियो, न धेरै रंगीन, तर त्यसको सादा रूप र शान्त सुवासले उसलाई निकै छोयो।

सानुले आमालाई सोधी, “आमा, यो टोटालाको फूल किन यति फरक लाग्छ मलाई?”

आमाले मन्द मुस्कान दिँदै भनिन्, “छोरी, यो फूल साधारण देखिन्छ, तर यो बाँच्ने, सहने र निरन्तर मुस्कुराइरहने प्रतीक हो। जुनसुकै मौसममा पनि यो झर्दैन, झुल्दैन – बरु शान्त रहन्छ, सुगन्ध छर्छ। यो फूलजस्तै बन्नु भनेको नै जीवनलाई बुझ्नु हो।”

त्यो दिनदेखि सानुले निर्णय गरिन् – ऊ पनि टोटालाको फूलजस्तै बन्नेछिन् – नबोलिकन अरुलाई प्रेरणा दिने, दुखमा पनि आफ्नो सुगन्ध फैलाइरहने।

समय बित्दै गयो, सानु ठूली भइन्, शिक्षिका भइन्, गाउँका बच्चाहरूको जीवनमा उज्यालो ल्याइन्। र जब कसैले सोध्थ्यो, “तपाईंको प्रेरणा के हो?”
उनी मुस्कुराउँदै भन्थिन् –
“टोटालाको त्यो साधारण तर विशेष फूल।”

24/06/2025

मकैको सिजन

गर्मीको सुरुवातसँगै गाउँभरि मकै रोप्ने चटारो चल्थ्यो। बुवा बिहान सबेरै उठेर बारीतिर लाग्नुहुन्थ्यो, आमा मकैको बिउ सर्छिन्, म र बहिनी पानी लिएर पछिपछि लाग्थ्यौं।

सिजनको सुरुवात थियो — खेत गोड्ने, बिउ छर्ने, झारपात निकाल्ने। हामी थकाइले लम्पसार पर्थ्यौं, तर आकाशमा बादल देखिन्थ्यो भने सब खुशी हुन्थ्यौं, “अब पानी पर्छ, मकै बढ्छ।”

एक दिन आकाश गर्जियो, पानी झर्‍यो, अनि केही हप्तामै बारीभरि हरियो मकै उम्रियो। आमा भन्दै थिइन्, “मकैको सिजन राम्रो भयो भने आधा भोक मेटिन्छ।”

महिना बित्दै गए। मकैमा भुट्टा लाग्न थाल्यो। अब हामी बिहानै मकै भुटेर खान्थ्यौं — त्यो स्वाद आज पनि बिर्सन सक्दिनँ।

मकैको सिजन हाम्रो मेहनत, आशा र मिठासको मौसम थियो।

16/06/2025