خاڵ بۆ هزر و ڕۆشنبیرى

29/07/2025

ژمارە 48ى گۆڤاری خاڵ بە شێوەى ئەلیکترۆنى بڵاوکرایەوە

ئێستا دەتوانن خوێنەرى سەرجەم توێژینەوە و بابەتەکانى بن

لینکەکەى لە کۆمێنتى یەکەمە

29/07/2025

#وتار
بەش بەحاڵی خۆم پێم وابوو ئەگەر ئەم هەنگاوە سەرکەوتن بەدەست بهێنێت، کە عەقڵی هەواڵگیری هەندێ دەوڵەتی هەرێمایەتی لەپشتەوە بوو، کە دەیویست بەسوود وەرگرتن لە فەزای گفتوگۆکانی دەسەڵاتی نوێی سوریا لەگەڵ ئیسرائیل لە باکۆ و ولێدوانە نا ئاساییەکانی نێردەی واشنتۆن بۆ لوبنان و سووریا بە قازانجی دەسەڵاتی نوێی دیمەشق، دیفاکتۆیەکی نوێ لە سوەیدا بچەسپێنێت، بۆئەوەی جگە لەوەی بەشێکی تری سووریا بکەوێتەوە ژێر دەسەڵاتەکەی ئەحمەد شەرع و بەوەش پێگەی بەهێزتر بێت، کارتێکی گرنگیش لە دەست ئیسرائیل وهەندێ ناوەندی تریش بستێنێتەوە، کە دەخوازن پرسی دورزییەکان بکەنە پاساوی دەستێوەردان و ڕێگریکردن لە هاتنە سەرکاری دەسەڵاتێکی ناوەندی بەهێزی ئاراستەی ئایندە نەزانراو بە پاشخانێکی ئایدۆلۆژی مشت و ماڵکراوی پراگماتیەوە.

لە خاڵ دیجیتاڵەوە خوێنەرى درێژەى وتارەکەبن - لینکەکەى لە کۆمێنتى یەکەم دانراوە.

28/07/2025

#وتار
هێز لە داینامیکی سیاسی هەرێمی کوردستاندا بەشێوەیەکی ناڕێک دابەش بووە – دۆخێک تیایدا هەموو ئاکتۆرەکان بە ئەندازەی یەک (وزە) خەرج دەکەن و دەجوڵێن، بێ ئەوەی هیچ گۆڕانکارییەک رووبدات! زانیاری و هۆشی سیاسی، بەشێوەیەکی ناڕێک، بەڵام زۆر و لەرێگای کەناڵ و میدیای زۆر و زەبەلاحەوە بەرهەم دەهێنرێن – فەزای ناوخۆیی خەریکە لە وزە بەتاڵ دەبێتەوە، یان هیچ وزەیەکی جیاواز بوونی نامێنێ، خەریکە بەرەو Heat Death، مردنی حەراری (گەرمیی) دەیبات..

خوێنەرى درێژەى بابەتەکەبن لە خاڵ دیجیتاڵ - لینکەکەى لە کۆمێنت دانراوە

28/07/2025

ئەزیزانى خاڵ بۆ بینینى بەرهەمە ڤیدیۆییەکانمان، سەردانى یوتوبى خاڵ بکەن و ئەرک بکێشن "سەبسکرایب"ى بکەن

خاڵ بۆ هزرو ڕۆشنبیرى، ڕێکخراوێکى قازانج نەویستە، لە ساڵى ٢٠١٥ لە سلێمانى دامەزراوە

28/07/2025

هێما چیرۆکییەکان لە شیعرى مەحویدا، ناونیشانى بابەتى ئێوارە کۆڕێک بوو کە مامۆستا تۆفیق کەریم لە هەڵەبجە پێشکەشی کرد.

مامۆستا تۆفیق کەریم لەبارەى لێکدانەوەى یەکێک لە بەیتە شیعرییەکانى مەحوى ویدا دەڵێت:

لە کۆڕەکەى هەڵەبجەدا و لە شەرحى ئەم بەیتە شیعرەدا:

وا مشەوەشبوو کە میحرابی برۆتی دیی ئیمام
ئیزنــی خــەڵقییدا کــە دنیا ئــاخـرە بۆ دێنە نـوێــژ؟

وتم: ئەبوبەکر لە دوا نەخۆشیی پێغەمبەردا (دروودی خوای لەسەر) ئیمامەتی نوێژیی دەکرد، لەو کاتەدا پێغەمبەری ئازیز لە حوجرەکەی عائیشەوە کە بەسەر مزگەوتا دەیڕوانیی، پەردەی پەنجەرەکەی لادا و سەیریی هاوەڵانیی دەکرد، ئەبوبەکر کە سەری بەرزکردەوە و بینیی، بەرچاویی ڕەشبوو، ئاگای لەخۆ نەما و وایزانیی قیامەت هەستاوە، مەحوییش باسیی ئەو ساتەوەختەی ئەبوبەکر دەکات:

وا مشەوەشبوو کە میحرابی برۆتی دیی ئیمام
ئیزنــی خــەڵقییدا کــە دنیا ئــاخـرە بۆ دێنە نـوێــژ؟

- ئێوارە کۆڕەکە لەلایەن سەنتەرى گەشەپێدانى چالاکى لاوان، لە 24/7/2025 ڕێکخرابوو، کە بەڕێز ڕیاز کەکەش تێیدا بابەتێکى پێشکەشکرد.

27/07/2025

(خاڵ) لە چاپخانەیە و لەمەودوا بۆ هەر ژمارەیەک نامیلکەیەکی خنجیلانە دەکاتە دیاریی خوێنەرانی.

دیاریی ئەم ژمارە ژیاننامەی مەلاکاکە حەمەی سەیفوڵایە، کە هەموو ژیانی تەرخانکرد بۆ هۆشیارکردنەوەی گەلەکەی.

بەخوێندنەوەی ئەم نامیلکە دڵنیادەبیت، ئەم میللەتە چەند ڕۆڵەی دڵسۆز و غەمخۆری هەیە، ناسینیان دەبێتە هیوا و وزە ، ڕەشبینی و نائومێدیی ڕادەماڵێت.

27/07/2025

دەرەتان، مانایەکی جوان و لەبیرکراو:

ڕۆژێکیان، لەگەڵ پیرەمێردێکی زۆر بە تەمەنی دێنشین دانیشتبووم، لێم پرسی، مام حاجی حەز ناکەی ڕۆژێکی بۆ بناری ئەو شاخەی بچین؟

گوتی پێم خۆشە، بەڵام دەرەتانی هیچ جێیانم نیە.

وەک دەزانین و لە فەرهەنگەکانیشدا هاتووە، وشەی "دەرەتان" تەنیا بەواتای بوار، دەرفەت، دەلیڤە دێت.

بەڵام بەپێی پرسیار و بە دواداچوونم، پیرەی تایین مەبەستی توانای ڕۆیشتن بوو.

وشەکە لە دەرە+تان پێک‌هاتووە.

دەرە: واتا، دەرچوون، ڕێکردن، ڕۆیشتن.
تان: واتا، هێز و توان، توانست.
تانین: واتا، توانین.
هەردووکی، واتا توانای ڕۆیشتن، توانای دەرچوون.

ئەوەش ئەو ڕاستییە زیاتر دەسەلمێنێ کە زمانی کوردی وشە و دەستەواژەی گونجاوی بۆ هەموو بار و دیاردەیەکی تایبەت بە چۆنایەتی ژیانی نەتەوەکەمان هەیە. بۆ سەلماندنی ڕاستیی ئەوەی کە وشەی "دەرە" بەمانای دەرچوون و ڕۆیشتن دێت، با سەرنجی ئەم وشانەی خوارێ بدەین، کە لە فەرهەنگەکاندا هاتوون.

دەرەدوا: واتا، کار و ڕەوتی شوێن کەوتن، دانە دوو.
دەرەدوا بوون: واتا،
وە دواکەوتن.
دەرەدزە: واتا، ڕەوتی خۆ دزینەوە لە کار.
(دەرچوون بە دزی)

#بەرچنە
بەرهەمێکى خاڵە لە دووتوێیى کتێبێکى قەشەنگدا تایبەتە بە ریشەناسى وشەى کوردى، لە ئامادەکردنى: ئیبراهیم عه‌بدوڵڵا ئاڵی

05/07/2025

خوێنەران و ئەزیزانی خاڵ ئێستا دەتوان سەرجەم ژمارەکانی "گۆڤاری خاڵ" بەشێوەی "پی دی ئێف" بەدەست بهێنن..

لینکەکەی لە کۆمێنت دانراوە..

هەرژمارەیکیشتان نەدۆزییەوە، بە نامە ئاگادارمان بکەن و بۆتان دەنێرین.

03/07/2025

بۆمبی زیرەکی چۆن کاردەکات؟
بۆمبەکان جۆریان زۆرە بەڵام بەشێوازێکی گشتی بەم جۆرە کاردەکەن:
فڕۆکەیەک بۆمبێکی پێیە و دەیەوێت ئاڕاستەی ئامانجەکەی بکات، بۆمبەکە لەفڕۆکەکە فڕەدەدرێت، بەخێراییەکی زۆر بەرەو زەوی دەڕوات، هەستەوەرەکە (حاسەکە) زانیاری لەسەر ئامانجەکە دەدات بە سیستەمی کۆنترۆڵەکە (کۆمپیوتەر)، پاشان لەسەر بنەمای زانیاری هەستەوەرەکە سیستەمی کۆنترۆڵ زانیارییەکان شیدەکاتەوەو فەرمان دەدات بە باڵۆچکەکانی بۆمبەکە بۆ ئەوەی ئاراستەی بۆمبەکە بەرەو ئامانجی دیاریکراو بگۆڕن.
بۆ نمونە ئەگەر ئامانجەکە ئۆتۆمۆبیلێک بێت و بەردەوام بڕوات، ئەوا هەستەوەرکان بەردەوام گۆڕینی شوێنی ئۆتۆمۆبیلەکە دەدەن بە سیستەمی کۆنترۆڵ و سیستەمی کۆنترۆڵیش ئاراستەی بۆمبەکە دەگۆرێت بەرەو ئۆتۆمۆبیلەکە.
بۆ ئەوەی بەواقیعی بتوانرێت...

درێژەی بابەتەکە لەم لینکەوە بخوێنەرەوە...

سەردەشت عەزیز

30/06/2025

شوناسی ئاینزایی ناوچە كوردییەكان چ شەرعزانی، یان عەقیدەیی لە نێوان سەدەكانی 4_10ك/10_14ز فرەچەشنی و فرە جۆری بووە. لە پەنا باڵادەستی ئەشعەریدا، بۆچوونە نەقڵگەراكان و شوێنكەوتنی مانای ئاشكرای دەقەكان جۆرێك لە ئامادەییان هەبووە، لە نێوان ئەم دوو بەرەیەشدا هەندێك لە سۆفییەكان لە نێوان عەقڵ و نەقڵدا لە پێگەیەكی مامناوەنددا وەستاون، جگەلەوەش هەندێك كەسایەتی و ناوداری تری كورد نەچوونەتە نێو مشتومڕەكانی عەقڵ و نەقڵ و نەبوونەتە بەشێك لێی لە چەشنی شەرعزانی ناوداری شافیعی "ئیبنوگەچی دەینەوەری" (مردووە: 405ك).

ناساندنێكی كتێبی "ئایینزای ئەشعەری لەناو كورددا"

29/06/2025

ناکرێت میدیاکار یان خوێنەر تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان كە سەرچاوەیەکی گرنگی دەستخستنی زانیارین پشتگوێ بخات، بەڵام دەبێت ئەوەش بزانێت کە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان سەرچاوەیەکی بەرفروانی ساختەهەواڵن و زۆرجار ڕۆژنامەنووسی تەنانەت بە ئەزموونیش کەوتوونەتە تەڵەی ئەو زانیارییە فەیکانەی کە لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان کە بە مەبەست یان بەبێ مەبەست بڵاوکراونەتەوە. لەلای خۆیەوە کۆمپانیای فەیسبوک کۆمەڵێك ڕێكاری ڕاگەیاندووە بۆ جیاکردنەوەی هەواڵی ڕاست لە فەیک كە ئەمانەی خوارەوەن (alarabiya,2020)؛ (dw.com,2018):

یەکەم: سەرنجدان لە مانشێتی هەواڵەکان، ئەو مانشێتانەی زۆر سەرنجڕاکێشن و نیشانەی پرسیار یان سەرسوڕمانیان هەیە، ئەوە بە ئەگەری زۆر فەیکن.

دووەم: تەماشاكردنی لینکی وێبسایتەکان، ئەو وێبسایتانەی هەواڵی فەیک بڵاودەکەنەوە زیاتر ناو و نیشانی نزیک لە ماڵپەڕ و ئاژانسە گرنگ و متمانەپێکراوەکان بەکاردەهێنن، وەک ئێس ئێن ئێن کە نزیکە لە سی ئێن ئێن ... تاد.

خوێنەرى درێژەى بابەتەکەبن لە پێکەى خاڵ..
لینکەکەى لە کۆمێنت دانراوە

26/06/2025

ساختەهەواڵ (فەیكنیوز) كە هەواڵ و زانیاری دروستكراو و شێوێنراوە، یەكێكە لە دیاردە بەربڵاوەكانی ناو سۆشیالمیدیا و جیهانی گەیاندن، لەم ساڵانەی دواییشدا شانبەشانی پێشكەوتنی ئامراز و تەكنەلۆجیای میدیا ئەویش زیاتر بەرەو هەڵكشان و بڵاوبوونەوە ڕۆیشتووە و بووەتە مەترسییەكی جدی لەسەر ژیانی خەڵك و دۆخی میدیا، ئەم بابەتە هەوڵێكە بۆ هەڵوێستەكردن لەسەر دیاردەكە و مەترسییەكانی و میكانیزمەكانی ناسینەوەی.

ساختەهەواڵ.. مەترسییەكانی و چۆنیەتی ناسینەوەی