Rudaw Research Center

16/07/2025

رەهەندەکانی ئەم هێرشانە هەرچییەک بێت، لاوازیی دەوڵەت و باڵادەستیی هێزە سیاسی و گرووپە یاسایی و لە یاسا دەرچووەکانیش لە عێراق دەردەخات، چونکە ئەم گرووپانە بەم هێرشەی سەر سەرسنک سێ ئاماژەی گرنگ دەردەخەن؛ یەکەمیان، لەڕووی توانای تەکنیکی و ئەمنییەوە پێشاندانی باڵادەستیی لایەنی هێرشکار دەردەخات، دووەمیان لەڕووی ئابوورییەوە، ئامانج لێی کەمکردنەوەی توانای بەرهەمهێنانی نەوتی نیوخۆی هەرێمی کوردستان و فرۆشتنیەتی بەم شێوەیەی ئێستا، سێیەمیشیان رەهەندی سیاسیی گرنگی هەیە کە رەنگە لە هەمووشیان زیاتر ئامانجی هێرشەکە بێت، ئەویش هۆشدارییە بۆ سزانەدانی سۆمۆ لەلایەن ئەمریکاوە بەهۆی فرۆشتنی نەوتەوە.

مەحموود بابان✍️

درێژەی بابەتەکە لەلینکەکەی خوارەوەدایە👇

بەرەبەیانی 15ی تەممووزی 2025 بە درۆن هێرش کرایە سەر کێڵگەی نەوتی سەرسنک کە کۆمپانیای HKNی ئەمریکی سەرکارە و خاوەندارێتیی 62%ی پشکەکانی کێڵگەکە دەکات. هەمان رۆژ و چەند کاژ...

16/07/2025

سیاسەتی ئێران بۆ ئاو بەخراپی کاری لە سەرچاوەکانی ئاوی هەرێمی کوردستان کردووە چونکە جگە لەو رووبارانە کە لە ئێرانەوە دێن، هیچ سەرچاوەیەکی گەورەی ئاویی دیکە لە ناوچەیەکی فراوانی وەک گەرمیان دا نییە. گوشاری زۆری ئێران لەسەر ئاوی سنوری لەگەڵ هەرێمی کوردستان دا دەگەڕێتەوە بۆ ئەوەی کە ئێران بانێکی فراوانە و بە چیای بەرز چواردەوردراوە، سایکلۆنە شێدارەکانی بە ئەستەم پێ دەگات، بۆیە ئاوهەوایەکی وشکی هەیە . تەنیا لە ناوچەکانی کوردستان و ئازەربایجانی خۆرئاوا بارانی باشی هەیەو سەرچاوەی ئاوی زۆرە، بۆیە بۆ بووژاندنەوەی بانە وشکەکەی و پەرەپێدانی کشتوکاڵی بەدیاریکراویش بۆ ئاودانی نزیکەی( 180 (هەزار هێکتار لە زەویی کشتوکاڵی و دابینکردنی خۆراک بۆ نزیکەی (90) ملیۆن کەس پیویستی بەو بڕە ئاوەهەیە. بۆ بەدیهێنانی ئەم ئامانجەش، پێویستییەکی زۆری بە وەبەرهێنانی سەرچاوە ئاوییەکانی هەیە.

مەحموود بابان✍️
د.خەلیل محەممەد✍️

بۆخوێندنەوەی تەواوی لێکۆڵینەوەکە کلیک لەلینکەکەی خوارەوە بکەن👇
https://rudawrc.net/sorani/article/wshkkrdny-eraq-u-heremi-kwrdstan-le-derewe-u-newxowe-2025-07-13

وێنەکە، نەخشەی وشککردنی عێراق و هەرێمی کوردستان لە دەرەوە و لەلایەن وڵاتانی دراوسێوە بەپێی سنووری ئاوی و نێودەوڵەتی

15/07/2025

واجه العراق وإقليم كوردستان أزمة كبيرة على الصعيدين الخارجي والداخلي، تمثلت في أزمة نقص المياه. يقف العراق وإقليم كوردستان حالياً أمام خطر تصحر شديد غير مسبوق في التاريخ، خاصة وأن المياه المتجددة السنوية للفرد الواحد تبلغ حالياً حوالي 600 متر مكعب، وستنخفض إلى أقل من النصف في العقد المقبل.

https://rudawrc.net/ar/article/alcfaf-fy-alraq-waqlym-kwrdstan-l-alsydyn-alxarcy-waldaxly-2025-07-13

15/07/2025

نزیکەی نیو سەدەیە تورکیا لە (9) پارێزگای وڵاتەکە خەریکی جێبەجێکردنی بنیاتنانی (22) بەنداو و (19) ویستگەی کارەبایە، کە بەپێی داتا کۆکراوەکان(16) پڕۆژە و بەنداوییان لەسەر هەردوو رووباری دیجلە و فۆرات بەرەو تەواوبوون دەڕوات و جێبەجیکراوە، جگە لە گۆڕینی ئاڕاستەی ئاوەکەش کە بۆ کشتوکاڵ و ئاودێریکردن بەکاردەهێنرێن، هەربۆیە هەندێک لەسەرچاوەکان ئاماژە بە کەمبوونەوەی ئاوی هاتوو بۆ عێراق بەرێژەی (40%) دەکەن و لەساڵانی داهاتوودا لەوانەیە بگاتەسەروو 60% یاخود وشکبوون.

بۆخوێندنەوەی تەواوی لێکۆڵینەوەکە کلیک لەسەر لینکەکەی خوارەوەبکەن.👇

https://rudawrc.net/sorani/article/wshkkrdny-eraq-u-heremi-kwrdstan-le-derewe-u-newxowe-2025-07-13

15/07/2025

عێراق و هەرێمی کوردستان لە هەردوو رووی دەرەوە و نێوخۆوە تووشی قەیرانێکی گەورە بوونەتەوە، کە ئەویش قەیرانی کەمبوونەوەی ئاو. ئێستا عێراق و هەرێمی کوردستان لەبەردەم مەترسییەکی گەورەی وشکبووندان کە لە هەموو مێژوودا نەبینراوە، بەتایبەتی کە ئاوی نوێبووەوەی ساڵانە بۆ هەر تاکێک ئێستا نزیکەی 600 مەتر سێجایە و لە دەیەی داهاتوودا دەبێتە نیوە کەمتریش.

بۆخوێندنەوەی درێژەی لێکۆڵینەوەکە کلیک لەسەر لینکەکەی خوارەوە بکەن👇

https://rudawrc.net/sorani/article/wshkkrdny-eraq-u-heremi-kwrdstan-le-derewe-u-newxowe-2025-07-13-1

15/07/2025

ناوەندی لێکۆڵینەوەی رووداو، نوێترین لێکۆڵینەوەی ناوەندەکە لەژێر ناونیشانی،" وشککردنی عێراق و هەرێمی کوردستان لە دەرەوە و نێوخۆوە." لەبارەی رێژەی کەمئاوی و ئەگەرەکانی وشککردنی عێراق و هەرێمی کوردستان بڵاودەکاتەوە.

درێژەی لێکۆڵینەوەکە لەم لینکەی خوارەوەدایە👇

https://rudawrc.net/sorani/article/wshkkrdny-eraq-u-heremi-kwrdstan-le-derewe-u-newxowe-2025-07-13

10/07/2025

ئۆجەلان لە تەمەنی 30 ساڵییەوە بۆ ماوەی زیاتر لە 46 ساڵە کە سەرۆکایەتی پەکەکە دەکات و پێدەچێ ئەمەش یەکێک لەفاکتەرەکانی وەرچەرخانە سیاسییەکەی بێت. ئەزموونی ئۆجەلان تیۆری تەمەن لە ئەنجامی شەڕی نێوخۆییدا پشتڕاست دەکاتەوە کە دەڵێت، بە هەڵکشانی تەمەن سەرکردەی گرووپە چەکدارییەکان ئاشتیخوازتر دەبن و زیاتر لە بردنەوە، بیر لە جێهێشتنی میراتێک دەکەنەوە؛ رێک وەک ئەوەی کە یاسر عەرەفات لە کۆتاییەکانی تەمەنیدا لەفەڵەستین کردی. لەڕاستیدا وەرچەرخانەکەی ئۆجەلانیش دەتوانێت هەنگاوێکی گرنگ بێت بۆ کۆتاییهێنان بەشەڕێکی درێژخایەن و قۆناخێکی نوێ لە سیاسەتی کوردیدا لە تورکیا، هەڵبەت هێشتا بە تەواوی روون نییە کە ئایا تەواو سەردەگرێت یان نا.

زریان رۆژهەڵاتی✍️

درێژەی بابەتەکە لەم لینکەی خوارەوەدایە.

https://rudawrc.net/sorani/article/shfrey-peyamekey-ocelan-u-prsi-chekberdany-pekeke-2025-07-09

30/06/2025

ئێستا، حکومەتی عێراق لەرێگەی وەزارەتی بازرگانییەوە خەریکی رێکخستنەوەی بەشە خۆراکی مانگانەیە بەسەر دانیشتوان و بە ئەلیکترۆنی کردنی پسوڵەی فۆڕمی دابەشکردنی خۆراکە، مانگانەش بەشە خۆراک بەسەر هەموو عێراقییەکان بە هەرێمی کوردستانیشەوە بەبێ جیاوازی سەرچاوەی داهاتی تاکەکان دابەشدەکات، کەچی بەپێی پێوەری نەتەوە یەکگرتووەکان هێشتاش ئەوانەی رۆژانە لە عێراق بڕی خۆراکی پیویستیان دەستناکەوێت بۆ تەندرووستییەکی باش و چالاک رێژەیان لە 2025دا 16.1%، واتە لە عێراق سەروو 7 ملیۆن و 425 هەزار کەس رۆژانە خۆراکی پێویستیان بۆ تەندرووستییەکی باش و چالاک نییە.

مەحموودبابان✍️

https://rudawrc.net/sorani/article/peweri-neteweyekgrtuwekan-bo-dahatuwi-hejaryi-brsety-xoshgwzerany-u-rewshi-abuwryi-le-eraq-2025-06-29

11/06/2025

تعمقت هذه الأزمة مرة أخرى ووصلت بيانات أربيل وبغداد إلى مستوى تبادل الاتهامات، مما سيكون له تداعيات في الوقت الحاضر وفي المستقبل، سواء في اتجاه تكرار الحلول المؤقتة أو بداية مختلفة. لكن لا يمكن أن تمر هذه الأزمة بين أربيل وبغداد بقرار من المحكمة الاتحادية وأن يُترك مصير جميع القضايا لما بعد انتخابات مجلس النواب العراقي في تشرين الثاني 2025، بل يجب حل جميع القضايا المالية في ضوء أرقام وزارة المالية العراقية. في هذا التقرير نعرض الأرقام وخيارين أساسيين لحل هذه المسألة.

محمود بابان✍️

https://rudawrc.net/ar/article/qs-shr-snwat-mn-azm-alrwatb-alfsl-althany-mn-arqam-alraq-waqlym-kwrdstan-2025-06-10

09/06/2025

وەزارەتی دارایی دەوڵەتی فیدراڵی عێراق لە رۆژەکانی کۆتایی ئایاری 2025دا بە نوسراوێکی فەرمی رایگەیاندوە کە کۆی خەرجییەکانی هەرێمی کوردستان لەنێویشیاندا مووچە، بۆ ئەمساڵ کۆتایی هاتووە، ئەویش لە کاتێکدا کە تەنیا بۆ چوار مانگی دابینی کردووە. لێکدانەوەکەشی لەسەربنەمای کۆکردنەوە و لێدەرکردنی سێ ساڵەی پشکی بودجەی هەرێمی کوردستان و هەژمارکردنی کۆی قەرزی عێراق لە ٢٠١٥وە تاوەکو ئێستا بووە وەک ئەوەی کە تەنیا گونجاندنێکی ژمارەیی بۆ بڕینی بودجەکە بکات.

مەحموودبابان✍️

بۆخوێندنەوەی تەواوی بابەتەکەکلیک لەسەرلینکەکەی خوارەوەبکەن.

https://rudawrc.net/sorani/article/chyroki-de-saley-qeyrany-mwuche-diwi-duwemi-jmarekany-eraq-u-heremi-kwrdstan-2025-06-09

06/06/2025

27/05/2025

الإدارة الأمريكية الحالية لديها لوبي ودعم جيد من شركات النفط، خاصة تلك التي تعمل في إقليم كوردستان. على سبيل المثال، ضغطوا سابقاً على العراق لاستئناف تصدير النفط لحماية حقوق الشركات وفقاً لعقودها، والتأكيد الأخير من وزير الخارجية ووزير الطاقة الأمريكيين على العقود ودعم إقليم كوردستان يندرج ضمن هذا الإطار.

محمود بابان✍️

https://rudawrc.net/ar/article/atfaqyat-washntn-wlndn-mstqbl-qdy-alnft-walxaz-altbyy-byn-arbyl-wbxdad-2025-05-27