26/07/2025
توركیا هەنگاوی یەكەمی بۆ دابەشكردنی بەشە عەرەبییەكەی عێراق دەست پێكرد.. ناوچە سوننەنشینەكان دەبنە هاوپەیمانی ئەحمەد شەرع
لەوەتەی ئەبو محەمەد جۆلانی لە سەرۆكی دەستەی ئازادكردنی شامەوە بووە بە سەرۆك كۆماری سووریا بە شێوەی كاتی و ناوەكەشی بۆ ئەحمەد شەرع گۆڕاوە، عەرەبە شیعەكانی عێراق ڕقیان لێیەتی و پێیانوایە لە نێوچاوانی ئەو ئەحمەد شەرعەدا كە ئەوان بە جۆلانی ناوی دەبەن، عێراق تووشی شەڕ یان دابەشبوون دەبێت، بۆیە بە هەموو شێوەیەك دژایەتی دەكەن، تەنانەت لەژێر فشاری میلیشیاكان بوو كە ئەحمەد شەرع بەشداریی لە كۆنگرەی لوتكەی عەرەبی لە بەغدای پایتەختی عێراق نەكرد.
هاوكات لەگەڵ ئەو رقەی شیعەكان لە ئەحمەد شەرع دروستیان كردووە، بەشێكی زۆری عەرەبە سوننەكان بە نهێنی لە بەرەی دەسەڵاتدارانی ئێستای سووریادان، هەروەك لە مانگی ئاداری ئەمساڵدا پێگەی (المعلومة)ی عێراقی كە یەكێكە لە میدیاكانی نزیك لە حەشدی شەعبی، لە راپۆرتێكدا ئاشكرای كرد كە خەمیس خەنجەر، سەرۆكی هاوپەیمانیی سیادە (عەرەبی سوننە) سەردانی سووریای كردووە و چاوی بە ئەحمەد شەرع كەوتووە.
هەر ئەوكات كەسێك بە ناوی (عەبد ئەحمەد دلێمی) ئەندامی هاوپەیمانیی ئەنباری یەكگرتوو بە ماڵپەڕەكەی ڕاگەیاندبوو كە خەمیس خەنجەر و ئەحمەد شەرع ڕێككەوتوون، بەپێی رێككەوتنەكە خەنجەر پشتیوانیی لە هەنگاوەكانی ئیدارەی تازەی سووریا دەكات، لە بەرامبەریشدا ئەحمەد شەرع هەموو هەوڵێك دەدات بۆ ئەوەی عەرەبە سوننەكان لە عێراق بتوانن بەرەیەكی هاوبەش بەرامبەر بە عەرەبە شیعەكان و میلیشیاكانی سەر بە ئێران دروست بكەن.
چاوەڕێ دەكرا لەم ماوەیەدا پاش ئەوەی یاسای لێبووردنی گشتی جێبەجێ دەكرێ و زۆر لە سەركردە عەرەبە سوننەكان ئازاد دەكرێن، هەندێك گۆڕانكاری دەست پێ بكەن و گۆڕانكارییەكان بە بێدەنگی و بەبێ دەستێوەردانی ڕاستەوخۆی ئیقلیمی بكرێت، بەڵام عەرەبە شیعەكانی عێراق یاساكەیان جێبەجێ نەكرد، بەم هۆیەوە پرۆژەكە كەمێك دواكەوت. بۆیە پلانی (بی) دەستی پێكرد كە بەم شێوەیەیە:
- عەرەبە سوننەكان دووبارە خۆیان ڕێك دەخەنەوە، عەلی حاتەم سلێمان، سەرۆكی هۆزی دلێم و یەكێك لە گەورەترین كەسایەتییە عەشایەرییەكان، كە لە ٢٠١٤ـه‌وە تۆمەتی دا*عشی درابووە پاڵ، لە ئوردنەوە گەڕایەوە بۆ پارێزگای ئەنبار، له‌گه‌ڵ محه‌مه‌د ئه‌لداینی و ڕافع ئه‌لعیساوی و سه‌دان سه‌ركرده و شێخ و سه‌رۆك عه‌شیره‌ت و هۆزی دیكه‌ی سوننه‌كان وردە وردە خەریكن ئامادەكاریی دەكەن بۆ دروستكردنی ئەنجوومەنێكی عەرەبیی سوننی.
- توركیا بە فەرمی هەوڵی ئەوە دەدات ئەو ئەنجوومەنە بە سەركردایەتیی خەمیس خەنجەر دروست بكرێت، هەر بۆ ئەم مەبەستە ڕۆژی هەینی ٢٥ی تەمووزی ٢٠٢٥، هاكان فیدان، وەزیری دەرەوەی توركیا و سەرۆكی پێشووی دەزگای هەواڵگریی توركیا بۆ خۆی پێشوازیی لە خەمیس خەنجەر و شاندێكی عەرەبە سوننییەكان كرد.
ئەوەی توركیا دەستی پێكردووە، بەئاگاداری ئه‌مریكایه و به فەرمی دروستكردنی هاوپەیمانێتییە لە نێوان ناوچە عەرەبییە سوننییەكانی سووریا كە لەژێردەستی ئەحمەد شەرعدان، لەگەڵ ناوچە عەرەبییە سوننییەكانی عێراق، بەم شێوەیەش هەنگاوی یەكەم بۆ دابەشكردنی بەشە عەرەبییەكەی عێراق دەست پێ دەكات.
ئەگەر تێبینیش بكەن، عەرەبە شیعەكانیش خۆیان هەستیان بەم هەوڵە كردووە، بۆیە سیاسەتمەدارێكی وەك باقر جەبر زوبەیدی، وزیری ناوخۆی پێشووی عێراق كە ئێستا سەرۆكی هاوپەیمانیی ئاییندەی عێراقە، لە نووسینێكدا دەڵێت: هەڵوەشاندنەوەی ڕێككەوتنی هەناردەكردنی نەوتی عێراق بۆ توركیا لە لایەن ئەردۆغانەوە، بۆئەوەیە كە عێراق هاوكاریی لەگەڵ دەسەڵاتی ئێستای سووریا بكات و نەوتی عێراق بە ڕێگەی بەندەری بانیاس لە سووریا بفرۆشرێت، ئه‌وكات ده‌بێت شه‌راكه‌ت له‌گه‌ڵ ده‌سه‌ڵاته‌كه‌ی جۆلانی بكه‌ین و بۆ هه‌ر به‌رمیلێك نه‌وت ده‌بێت ڕسومات بده‌ین به ڕژێمه‌كه‌ی جۆلانی كە بە دڵنیاییەوە ئەگەر ئەم هەنگاوە جێبەجێ بكرێت، ئەوا ناوچە عەرەبییە سوننەنشینەكانی نێوان سووریا و عێراق به ڕژێمه‌كه‌ی جۆلانیشه‌وه پێگەیەكی ئابووریی به‌هێزیان بۆ دروست دەبێت.
پێش ١٠ ساڵ و پێش هاتنی ڕێكخراوی تیر*ۆریستیی د١*عش، عەرەبە شیعەكانی عێراق بە پاساوی بوونی د١*عش، دەیان هەزار كەسیان لە عەرەبە سوننەكان كو*شت و شارەكانیان لەناو بردن، تەنیا بۆ ئەوەی خەونی سوننەكان بۆ جیابوونەوە لە حوكمی فەرمانڕەوا عەرەبە شیعە زاڵمەكان لەناو ببەن، ئاخۆ ئەمجارە بە چ پاساوێك دەكەونە هەوڵی لەناوبردنیان؟
