12/11/2025
گفتوگۆی ئۆکتۆبەر لەگەڵ رێبوار ئەحمەد
لە وەڵام بە ڕەخنەگرانی تاکتیکی حزب بۆ بەشداری لە هەڵبژاردن
دوای بڵاوبونەوەی بەیاننامەکانی هەردو حزبی کۆمۆنیستی کریکاری عێراق و کوردستان، سەبارەت بە بەشداریکردن لەهەڵبژردانی خولی شەشەمی پەرلەمانی عیراقدا وهەروەها پاش قسەوباسی هاوڕێیانی رابەری لەسەر لەسەر ئەم بابەتە و گفتوگۆی پێشتری بڵاوکراوەی ئۆکتۆبەر لەگەڵ ڕیبوار ئەحمەد دا، حزبی حیکمەتیست لەدوتوێی وەڵامدانەوە بەپرسیارێکدا لەگەڵ رەحمانی حسینزادە، هەم بۆچونی خۆیان و هەم بەشێک لەونامە ناوخۆییەدا کە بۆ ڕابەری دو حزبیان ناردبوو، لە بڵاوکراوەی "کۆمۆنیست"ی خۆیان دبلاوکردەوە. هەرلەم پەیوەندەشدا هەندێک مەحافل وئەفرادی دیکەی چەپ ڕەخنەیان لەم تاکتیکەی حزب گرتوە... ئێمە بۆ وەڵامدانەوە بەبۆچونە سەرەکیەکان بەپێویستمان زانی ئەم گفتوگۆیە لەگەل ڕێبوار ئەحمەد دا سازبدەین کەلێرەدا سەرنجی خوێنەرانی بۆ ڕادەکێشین..
سەرنوسەر
ئۆکتۆبەر: لەم ماوەیەدا و بەدوای راگەیاندنی ئەوەی هەردو حزبی کۆمۆنیستی کریکاری عیراق و کوردستان تاکتیکی بەشداری لە هەڵبژاردنی پەرلەمانیان گرتوەتەبەر، هەروەها بەدوای گفتوگۆی پێشومان، کۆمەڵیک باس هاتوەتەبەروە؛ بۆ نمونە دەڵێن لەکاتێکدا کە لە سایەی دەسەڵاتی میلیشیایی کۆنەپەرستدا، ئازادی هەڵسوڕان و پروپاگەندەی هەڵبژاردن فەراهەم نیە، سەرکوت هەیە، گرتن و رێگری هەیە، بۆیە دەبێ بایکۆت بکرێت. وەڵامی ئێوە بۆ ئەم قسانە چیە؟
ڕێبوار ئەحمەد: کێشەیەکی قورس و جدی چەپ پەیوەندیەتی لەگەڵ کۆمەڵگا، توانای ئەوەی نیە بە دەنگی بەرز و رادیکاڵ بۆ کۆمەڵگا قسە بکات، بۆیە هەمیشە بەدوای پاساوێکدا دەگەڕێ بۆ ئەوەی خۆی لە کاری ئاشکرا و ڕاشکاو بدزێتەوە. ئەوە دیاردەیەکی زەقە کە لە فەزای سەرکوتی سیاسی ڕێکخراوە چەپەکان بۆ کاری ژێرزەمینی ئازان، دەتوانن شانەی نهێنی دروست بکەن و کۆبونەوە بکەن و بەیاننامە بلاوبکەنەوە و وەکو ڕابەرێکی غەیبی درێژە بەکاری خۆیان بدەن و تەنانەت دەتوانن بە نسبەتێک گەشەش بکەن. بەڵام هەرکە فەزای سیاسی کرایەوە و نۆرە دێتە سەر کاری ئاشکرای ڕوو بە کۆمەڵگا، دەکەونە ژێر دەست و پێی مەلا و ئاخوندێکی ئەحمەقەوە و لە جیدال لەگەڵی دەرنابەن. بێگومان لەم کاتەدا پەنا دەبەنەبەر دۆزینەوەی پاساو و بەهانە بۆ خۆلادان لە کاری کۆمەڵایەتی و ڕوبەڕوو لەگەڵ نەریتە بورژوازیەکان. یەکێک لەو پاساوانە ئەوەیە هەر بەرتەسکی و ڕێگریەک هەبێت دەیکەن بە پاساو بۆ ئەوەی خۆیان لەم جۆرە کارە بپارێزن.
ئێمە لە عێراق دروست لەگەل ئەم واقعە بەرەورویین، چەپ لە جیاتی ئەوەی کەڵک وەرگرێت لەو فەزا سیاسیە کراوەیە کە لە جەرگەی ڕوداو و ئاڵوگۆڕەکان و بەرامبەرکێی ئەم چەند دەهەی دوای چونەدەرەوەی بەعس لە کوردستان و پاشان بە ڕوخانی ئەم ڕژێمە لە ئاستی عێراقدا پێکهاتوە، هەمیشە وای نیشان دەدات کە فەزایەکی سەرکوت و داپلۆسینی ئەوتۆ بەرقەرارە کە چەپەکان ناتوانن سەر دەربهێنن، ئەگینا لەگەڵ تیرۆر و مەترسی مەرگ بەرەورو دەبن. بەڵام بە کردەوە هاوکێشەکە وای لێ دێت کە چەپەکان لە دورەوە بە دەرکردنی بەیاننامە و پروپاگەندە گوایە فشاربهێنن بۆ بۆرژوازی و دەسەڵات کە ئازادی بێ قەیدو بەندی سیاسی فەراهەم بکات و بەڵێن بدات کە هیچ جۆرە ڕێگریەک لەسەر هەڵسوڕانی سیاسیان دانانێت، ئەوکات چەپەکان هیمەت دەکەن و دەست بەکار و هەڵسوڕانی ئاشکرا دەکەن. ئەمە ڕوانگەیەکی پوچە شتی وا هەرگیز لە سایەی دەسەڵاتی بورژوازی و بە تایبەت لەم وڵاتانەی حەوزەی کاری هەرزانی پشتبەستوو بە کرێکاری خامۆش ڕونادات. بەڵام ئەوەی بە کردەوە دەیبینیین وەکو بەرئەنجامی شکانی کۆلەکەکانی ئیستبدادی سیاسی و نامونسەجیمی لایەنە بورژوازیەکان و ئەو فشار و هاوسەنگیەی نێوان خەڵک و ئۆپۆزیسیۆن لەلایەک و دەسەڵات لەلایەکی ترەوە، فەزایەکی سیاسی کراوە و فراوان هەیە بۆ کار و هەڵسوڕانی ئاشکرای کۆمۆنیستی. کۆمۆنیزم دەتوانێ وەکو حزبێکی قانونی کار بکات، مەقەری ئاشکرای خۆی دابنێت، دەتوانێ هەموو ڕەخنەیەکی سۆسیالیستی توند و ڕاشکاو لە سەرمایەداری و نەریت و تەفەکور و سیاسات و کارکردی ناسینالیزم و کوردایەتی و دین و دواکەوتویی بگرێت، دەتوانێت ڕۆژنامەی ئاشکرا دەربکات لە شەقام و کتێبخانەکان بڵاوی بکاتەوە، دەتوانێ سمینار و کۆر و کۆبونەوە و میتینگ و تەنانەت کۆنگرەی ئاشکرا بگرێت، دەکرێ ڕێکخراوەی جەماوەری جۆراوجۆر پێکبهێندرێت، دەکرێت هەمو جۆرە چالاکیەکی سیاسی ئەنجام بدرێت. ڕاستە ڕێگری و گرفتی لێرە و لەوێ سازدەکرێت، هەندێک جار هەڵسوڕاوانی کۆمۆنیست و جەماوەری دەستگیر دەکرێن. بەتایبەت لەوکاتەدا کە هەڵسوڕانی کۆمۆنیستی ئازار بەدەسەڵات دەگەیەنێ دەست دەبەن بۆ زەخت و زۆر و سەرکوت. بەڵام بەڕاستی فەزایەکی لەوە ئازادتر، واتە بە جۆرەی کە دەسەڵاتی ئەحزابی بورژوازی و میلیشیایی سوێند و تەڵاق بخۆن کە هەرگیز دەردەسەری بۆ چالاکی کۆمۆنیستەکان دروست ناکەن، خەیاڵێکی پوچە. بۆ حزب و ڕێکخراوێکی کۆمۆنیستی دەرفەتێکی گەورەی کاری ئاشکرا هەیە و دەبێ سودی لێ وەربگێریت، نەک هەر هاوار بکەی ئای سەرکوت هەیە، ئای ئازادی نیە، ئای دەمانکوژن، هەر بەکەڵک وەرگرتن لەم فەزا ئازادەی کە وەکو ئەمری واقع داسەپاوە بەسەر بورژوازی و دەسەڵاتدا، وە بێگومان هەتا سەر وانابێت، دەکرێت و دەبێت کۆمۆنیزم کار بکات و فەزاکە کراوەتر بکرێت بۆ سەپاندنی ئازادی زیاتر خەبات بکرێت بە ڕووی ئەو ڕێگری و بەرتەسکیانەدا بوەستینەوە کە هەیە.
ئەم ڕاستیە دەرحەق بە هەڵبژاردنی پەرلەمانیش بە تەواوی ڕاستە، ئەمڕۆ لە کوردستان و عێراقیش، سەرباری بونی ڕێگری و گرفتی جۆراوجۆر لێرەو لەوێ، تەنانەت گرتن و زیندانی کردنی هەڵسوڕاوانی چەپ، تەنانەت بونی حاڵەتی تیرۆر و نا ئەمنی و ڕفاندن و زیندانی و هێرش بۆسەر خۆپیشاندان و ناڕەزایەتیە جەماوەریەکان وە زۆر شتی دیکەی لەم بابەتە، بەڵام وەکو ئەمری واقع بەشداری لە هەلبژاردنی پەرلەمانی بۆ هەموو لایەنەکان کراوەتەوە، قەیدوبەندێکی عەجیبی ئەوتۆ نیە کە ڕێگری لە چەپ و کۆمۆنیزم بکات، ئەوانەی وەکو یاساو رێسا دانراوە زۆربەی لە وڵاتانی لانکی دیموکراسی پەرلەمانیشدا هەیە. بۆ نمونە مەرجی ناونوسینی هەر حزبیک لە کۆمیسۆنی بالای هەڵبژاردن بونی سەپۆرتی ٢٠٠٠کەسە (نەک ئەندام و نەک مەرجی ئەوەی دەنگی پێبدرێت) ئەمە لە عێراق کە دانیشتوانەکەی زیاترە لە ٤٥ ملیۆنە، لە نەرویج ٥٠٠٠ و لە فنلاند ٥٠٠٠ و لە سوید ٥٠٠ کەسە لە وڵاتانی دیکەی ئەوروپاش هەر بەوجۆرە. جگە لەمە هەر حزبێک دەبێ ٥٠ ملیۆن دینار (نزیکەی ٣٥ هەزار دۆلار) وەکو دیپۆزیت دابنێت گوایە بۆ زەمانەتی پابەندبونە بە یاساو ڕێسای پڕوپاگەندەی هەڵبژاردنەوە، وە ئەگەر پێشێلکاری نەکرد پارەکەی بۆ دەگێڕنەوە. ئەمانە تەنها بۆ کۆمۆنیزم نیە بۆ هەموو ئەحزاب و لایەنەکانە. جگە لەوانە هیچ مەرجێکی سیاسی ئەوتۆ نیە کە بچوکترین گوشاری مەبدەئی لەسەر کۆمۆنیزم دابنێت وەکو لە دۆمای ڕوسیا هەبوو. هەروەها ئازادی پڕوپاگەندەی هەڵبژاردن لە هەموو شارەکان و بۆ هەموو لایەنەکان هەیە، میتینگ کردن، سمینار کردن، پۆستەر هەڵواسین، بڵاوکردنەوەی بەیان و جەریدە و ڕەخنە لە هەموو شتێک کراوەیە، بیگومان ڕودەدات کە لێرە و لەوێ گرفتێک پێک بێت. بەڵام وەکو وتم ئەوە خەیاڵیە کە چاوەڕوان بیت هەموو مەرجەکانت بەپێی ئازادی بێقەید و شەرت بۆ جێبەجێ بکەن، ئینجا هەواڵت بۆ بنێرن بڵێن فەرمو هەموو شتێک بەوجۆرەیە کە داواتان کردبوو ئیتر تەشریف بهێنن و بەشداری بکەن. دیموکراسی بورژوازی لە وڵاتێکی وەکو عیراق و کوردستان هەر ئەوەندەی لێ دەردێت و بگرە زۆریشی زیادە لەو دیموکراسیە. ئەوە دەرفەتە ئەگەر کەڵکی لێ وەردەگریت وەریگرە، ئەگەر نا دەبێ خەریکی کاری ژێر زەمینی و خۆ دزینەوە بیت لە کۆمەڵگا. ئەویش ڕێگایەکە، بێگومان زۆر ئاسان تر و بێ سەرئێشە تریشە.
سەیر ئەوەیە کە ئێمە خۆمان درەنگ کەوتوین لە دەستەبەرکردنی مەرجە یاساییەکانی بەشداری، کەچی پێمان دەڵێن بۆ ئەو مەرجانە گەورە ناکەنەوە و نایکەن بە بەڵگە بۆ بایکۆت؟! واتە دروست بە پێچەوانەی ئەوەی ئێمە بەدوای فرسەتی بەشداریدا دەگەڕێین، چەپی حاشیەیی بەدوای پاساوی بایکۆتدا دەگەڕێت! باسی کۆمۆنیستەکان بۆ بەشداری لە ئینتخابات و کەڵک وەرگرتن لەم فەزایە و لە مایکرۆفۆنی پەرلەمان و ڕۆچون بۆ ناو بەرامبەرکێی ڕوبەڕو و هەمەلایەنە لەگەل بورژوازیدا بە ئەحزاب و سیاسەت و قانون و فەرهەنگ و هەمو شتێکیانەوە، بیگومان لەو کۆمەڵەگایانەدایە کە بورژوازی دەسەڵاتدارە و بێگومان ئەو ئازادی بێ قەیدوشەرتەی ئیمە مەبەستمانە بونی نیە. کاتیک لینیین باسی بەشداری لە دۆمای دەکرد دکتاتۆری تزار چەند بەرابەری ئێستای عێراق تونتر بوو و بواری بەشداری کۆمۆنیستەکان چەند بەرابەر تەسکتر بوو. کەچی چەپی پەراوێزکەوتو داوا لە ئێمە دەکات نەبونی ئازادی بێقەیدوشەرت بکەین بە پاساو بۆ بایکۆت. سەرئەنجام بۆ ئێمە سەرباری لەسەر کار بونی دەسەڵاتی کۆنەپەرستانە و دژی کرێکاریی و دژی خەڵکی و ڕەوتە ئیسلامی و ناسیۆنالیستی و میلیشیایییەکان، مادام دەرفەت هەیە بۆ بەشداری کۆمۆنیزم دەبێ سودی لێ وەرگیرێ و بۆ بەرامبەرکێ لەگەل هەموو ئەوانە واردی مەیدان بین.
ئۆکتۆبەر: بەڵام دەوترێت کە دەنگدانی خەڵک هیچ رۆڵێکی نیە، دەسەڵاتی میلیشیایی بە زەخت و زۆر و هەڕەشە خەڵک ناچار دەکەن بە دەنگدان بۆ خۆیان، تەزویر و ساختە دەکرێت، ڕشوە دەدرێت...دەڵێن لە پێشەوە ئەنجامی دەنگدان دیاری کراوە و نمایشییە. ئیتر بەشداری کۆمۆنیستەکان چ بایەخێکی هەیە؟
ڕێبوار ئەحمەد: بێگومان دیسان وەکو باسی نەبونی ئازادی سیاسی چەپ بەدوای بەهانە و پاساودا دەگەڕێت بۆ خۆ لادان لە کێشمەکێش و چالنجی سیاسی و کۆمەڵایەتی ئاشکرا لەگەل بورژوازی. بەڵێ دەسەڵات میلیشیاییە و ملهوڕە و جۆرەها ساختەکاریش دەکرێت و گوشاریش هەیە لەسەر خەڵک. بەڵام پرسیارەکە ئەوەیە تۆ دەگەڕێی بە دوای فرسەتدا بۆ بەشداری یان بە دوای پاساودا دەگەڕێی بۆ خۆدزینەوە لە کێشمەکێشی ناو ئەم پرۆسەیە لەگەڵ بورژوازی؟ چونکە هەردوکی هەیە، دەکەوێتە سەر ئەوەی تۆ کامیانت دەوێ. ئەگەر بڕیارە لە دورەوە بە پڕوپاگەندە بتەوێ میلیشیا نەمێنێ، ساختە نەمێنێ، زەخت و فشار نەمێنێ و..و...بێگومان دەبێ هەر لە پەراوێزدا بمێنیتەوە و دەکرێ ئەم لیستە درێژ بکەیتەوە و باشتریش بیڕازێنیتەوە بۆ پاساوی بایکۆت و ویژدانی خۆتی پێ ئاسودە بکەین کە حەقتە بایکۆت بکەیت چونکە ڕێگری هەیە بۆیە بایکۆت زۆر شۆڕشگێرانەیە. بەڵام دەشتوانی بچیتە ناو پرۆسەکەوە و خەبات بکەی بۆ هەڵتەکاندنی هەموو ئەو زەخت و زۆر و ساختە و ڕشوە و..و... بەڵام لە پێشدا بەبێ ئەوەی بمەوێ هیچ قسەیەک لە دژی ئەو بۆچونە بکەم کە پێی وایە پرۆسەکە نمایشییە، تەنها ئەوە دەڵێم ئەگەر دەنگی خەڵک ڕۆڵی نەبوایە، ئەگەر ئەنجامەکان لە پێشەوە بڕابێتنەوە، ئەگەر گشت پرۆسەکە نیمایش بوایە، ئیتر پێویست نەبوو لایەنە میلیشیاییەکان ڕشوە بدەن و فشار بهێنن و ساختەکاری بکەن..و...بەپێی مەنتق کە ئەمانە هەیە، مانای دەنگدان ڕۆڵی هەیە، بۆیە هەوڵدەدەن بە نرخی هەڕەشە و ڕشوە و بەڵێنی درۆ و ساختەکاری دەنگی زیاتر بۆ خۆیان پەیدا بکەن. جگە لەوە ئێمە دەبینیین لیستێکی دریژ لە قەوارە و ئەحزاب و لایەنی بەشدار هەن کە میلیشیایان نیە، تەنانەت سەرۆکەکانیشیان دەمانچەیەکیان نیە بۆ بەرگری لە خۆیان، توانای ساختەکردنیشیان نیە، پارەی ڕشوەدانیشیان نیە، توانای هەڕەشە و زەخت و زۆریشیان هەر نیە....کەچی سەرباری هەموو ئەوانە بەشداری هەڵبژاردن دەکەن و دەنگی باشیش دەهێنن و تەنانەت منافەسەی حزبە دەسەڵاتدارەکانیش دەکەن. وەکو نمونە ئەوە نەوەی نوێ و هەڵویست و هاوپەیمانی و پێشتریش گۆران ..و...و....کەواتە تۆش وەکو ئەوان بڕۆ ناو پرۆسەکەوە و کاندیدی بەهێز و ناسراو بە خەڵک بناسێنە، چالاکانە لە ناو خەڵکدا کار بکە، پەیام و پلاتفۆڕم و دەنگی خۆت بە باشی بە خەڵک بگەیەنە و وەکو ئەوان دەنگ بهێنە. ئەمە شتێک نیە پێویست بێت جەدەلی فکری لەسەر بکەین، بەڵگەکانی لەبەرچاو خەڵکە و ئاشکران.
بەڵام لایەنێکی تری مەسەلەکە ئەوەیە کە هەتا لێدان لەم فاکتەرانەی کە دەکرێت هەمووی بخەینە خانەی ساختەکاریەوە، هەر وەکو ئازادی بێقەیە و شەرت ناتوانی لە دورەوە ئارەزوەکانی خۆت لیست بکەیت و بڵێی جا ئەوەم بۆ زەمانەت بکەن کە ساختەکاری بە شێوازە جیاجیاکانیەوە نەمێنێ ئینجا دانی پێدا دەنێم کە بەڵی ئینتخاباتە و بەشداری دەکەم. بەڵکو دەبێ بەو دەرفەتانەی هەیە برۆیتە ناوپرۆسەکەوە و شەربکەی بۆ هەڵتەکاندنی ئەو ساختەکاریانە. پێشیتر لایەنی تر چونە ناو ئەم شەڕەوە و توانیویانە بەشێکی هەڵتەکێنن. چەندین ساڵ لەمەبەر مەودای ساختە و فشار و نمایشبونی هەڵبژاردن زۆر زیاتر بوو لە ئێستا، بەڵام بە شەڕو کێشە ئەو مەودایەی کەهەیە، تا هاتوە تەسک بوەتەوە. لە ئەنجامی ئەم کێشمەکێشەدا کە چەپ و کۆمۆنیزم بەداخەوە تیایدا چالاک و کاریگەر نەبوون. بەڵکو زیاتر چاودێری پرۆسەی پروپاگەندە و دەنگدانەکان بوون. هەروەها بواری ساختەکاری تەسکتر بوەتەوە، قورسایی فشار لەسەر خەڵک زۆر لاواز بوە....هتد
سەرئەنجام وەکو لە گفتوگۆی پێشودا باسم کرد و لێرە نامەوێ ئەو قسانە دوبارە بکەمەوە، کە سەرجەم ئەم بەشەی ڕەخنە و داد و بێدادی چەپ، تەنها لەسەر ئەنجامی دەنگدانە. لە کاتیکدا بۆ کۆمۆنیزم ئەمە مەسەلەی سەرەکی نیە، بەڵێ گرنگە شەخسیات و ڕابەرانی کۆمۆنیستیش برۆنە ناو پەرلەمان و لە مایکرۆفۆنی پەرلەمان لە دژی پەرلەمانتاریزم و سەرمایەداری و بەرگری لە خواستی کرێکار و جەماوەری خەڵک کەڵک وەرگرن. بەڵام لایەنی سەرەکی تر بەشداریکردنە لە کەمپینی یەک مانگەی هەڵبژاردندا، جیدال و بەرامبەرکێیە لەگەڵ بەدیلە بورژوازیەکاندا، هەوڵدانە بۆ ناساندنی ڕابەرانی کۆمۆنیست و پلاتفۆرم و بەرنامە و سیاسات و ئامانجەکانی کۆمۆنیزم بە خەڵک. بۆیە هەتا ئەگەر ڕون و ڕاشکاویش دیار بێت کە کۆمۆنیزم هیچ کورسیەک بە دەست ناهێنێ، دیسان دەبێ لەم دەرفەتە کەڵک وەگریت بۆ گەیاندنی دەنگی خۆی بە خەڵک و بەهێزکردنی پێگەی حزب لە کۆمەڵگادا. ئەم دەرفەتە هەیە و پان و بەرینیشە. جا یان دەکرێت سودی لێ وەرگری یان دەبێ تا ئەبەد خەریکی ڕازاندنەوەی مەرج و داخوازیەکانی خۆت بێت تا لەسەر مواسەفاتی خۆت بۆت حازر و ئامادە بکەن و پاشان فەرشی سورت بۆ ڕاخەن و تۆی چەپیش تەشریف بەری و بەشداری بکەی. چەپ عادەتی کردوە ئەمەی دوەم بکات. تا ئەبەدیش دەبێ خەوی پێوە ببینێ.
ئۆکتۆبەر: باس لەوە دەکرێت کە حزبی کۆمۆنیستی کرێکاری سیاسەتی گۆڕیوەو دەستبەرداری شۆڕش بووەو ئەمەش مانای وەرچەرخانە بەرەو ڕاستڕەوی. بەڵگەی ئەم بۆچوونە ئەوەیە کە کۆمەڵگای عێراق لەحاڵەتی ناڕەزایەتی بەردەوامی توێژو بەشە جۆراوجۆرەکانی خەڵکدایە و بەشداریکردن لە پەرلەماندا مانای ئەوەیە بە خەڵك بڵێی دەستنبەرداری ئەو ناڕەزایەتیانە بن و ڕووبکەنە پەرلەمان. لە بارەی ئەم پڕوپاگەندەیەوە چی دەڵێن؟
ڕێبوار ئەحمەد: چەپی پەراوێز کەوتو لەو پێگەیەدا نیە کە قەزاوەت و حوکم لەسەر شۆڕشگێڕ بونی ئیمە بدات، ئەمانە هیچ ڕۆڵ و پێگەیەکیان لە کۆمەڵگا و لە جیدالاتی سیاسی و کۆمەڵایەتیدا نیە. وەکو خوتان باستان کرد ئەمە پڕوپاگەندەیە، پڕوپاگەندەیەکی پوچ و چەواشەکارانەیە، ئێمە هیچ شتێکمان دەربارەی پەرلەمان و پەرلەمانتاریز گۆڕانی بەسەر نەهاتوە، ئەگەر گۆڕانێک لەم بارەیەوە هەبوایە سڵ لەکەس ناکەینەوە و ڕاشکاوانە باسمان دەکرد و بەرگریمان لێی دەکرد. وەکو چەندین جار ڕامانگەیاندوە، پەرلەمان بەشێکە لە گشت سیستەمی سیاسی بورژوازی و نیزامی سەرمایەداری بۆ پارێزگاری لە نەزم و قازانجی سەرمایە لەسەر حیسابی چەوسانەوە و کاری بەکرێ. ئەوەی گۆڕاوە تاکتیکمانە دەربارەی هەڵبژاردنی پەرلەمانی و بە دیاریکراویش باسی ئەم خولەی ئێستای هەڵبژاردنە بۆ پەرلەمانی عێراق. تا ئەو جێگایەی بەباسی شۆڕش دەگەڕێتەوە، من پێشتر بۆچونی خۆم باس کردوە، شۆڕش و هەڵبژاردنی پەرلەمانی بەدیلی یەک نیین. من نازانم چۆن دەکرێت بڵێی من لە جیاتی بەشداری لە هەڵبژاردن شۆڕش دەکەم و شۆڕش هەڵدەبژێرم؟! خۆ شۆڕش نە لە کاتی هەر خولێکی هەڵبژاردندا دێتە بەردەگا و نە بە ئارەزوو و ئیرادەی ئەحزب دێتەکایەوە؟ گشت جەختی ئێمە لەسەر ئەوەیە کە هەرکات هەلومەرج شۆڕشگێڕانە بێت یان هەتا بزوتنەوەیەکی جەماوەری بەهێزی لە مەیدان بێت، تاکتیکی دروست نەک هەر بایکۆت بەڵکو هەڵپێچانی هەموو دەورودوکانی هەڵبژاردن و پەرلەمانەکەشیانە. کەسانێک وەکو ئەوەی ئەم قسانە نەبیستن هەر وەکو توتی قسەکانی خۆیان دوبارە دەکەنەوە. ئەوان ئەگەر ڕەخنەیان لەم تاکتیکەی ئیمە هەیە دەبێ وەکو خۆی بەوجۆرەی ئیمە گەڵالە و تەبەنیمان کردوە ڕەخنەی لێ بگرن.
بەڵام دەربارەی لە مەیدان بوونی ناڕەزایەتی بەردەوامی توێژ و بەشە جۆراوجۆرەکانی خەڵک، وەکو لە پرسیارەکەی ئێوەدا هاتوە، بێگومان فەرزی کۆمۆنیزم ئەوەیە کە ناڕەزایەتی چینی کرێکار و جەماوەری زەحمەتکێش دایمەودەرم بەبێ ڕاوەستان، بە نهێنی یان بە ئاشکرا لە برەودایە. بەڵام یەکەم: هەموو ئاست و حالەتێکی ئەم ناڕەزایەتیە ناکاتە هەلومەرجی شۆڕشگێرانە، یان زەمینەسازی بۆ گرتنەبەری تاکتیکێک کە ئەم ناڕەزایەتیانە بخاتە سەر ڕەوتی بزوتنەوەیەکی جەماوەری فراوان کە دەسەڵات بخاتە ژێر گوشارەوە بۆ ئاڵوگۆڕێکی بەرچاو لە ژیانی چینی کرێکار و خەڵکی ستەمدیدە. دوەم: گرتنەبەری تاکتیکی بەشداری لە هەڵبژاردن نەک بەدیلی ڕێکخستن و ڕابەری کردنی ئەم ناڕەزایەتیە بەردەوامە نیە، بەڵکو بڕیارە کۆمەکی پێ بکات، بڕیارە لەو خەبات و ناڕەزایەتیانەدا بەرچاوی جەماوەر ڕونتر بکاتەوە و ڕیزیان یەکگرتوتر بکات و ڕێگایان هەموارتر بکات. بڕیارە لەو فەزا و هەلومەرجەی هەڵبژاردندا کۆمۆنیستەکان لە ناوەندەکانی کار و گەڕەک و شەقام قسە بۆ جەماوەر بکەن دەربارەی داخوازیەکانیان و چۆنیەتی خەبات بۆ بەدەستهێنانیان، بەرچاویان دەرحەق بە دەسەڵاتی چینی دەسەڵاتدار ڕون بکەنەوە. ناوەرۆکی کۆنەپەرستانەی پەرلەمانتاریزمیان بۆ ڕون بکەنەوە. بڕیار نیە بڕۆن دەربارەی پیرۆزی و خێروبەرەکەتی پەرلەمان و پەرلەمنتاریزم قسە بۆ خەڵك بکەن. یان ئەگەر ئەوانەی گوایە لە ئێمە زیاتر جەختیان هەیە لە سەر شۆڕش و ناڕەزایەتی جەماوەری کرێکار و زەحمەتکێش، وە ئەگەر ئەوان لە جیاتی بەشداری لە هەڵبژن چون و لە ئێمە زیاتر بزوتنەوەی ناڕەزایەتیان ڕێکخراو و ڕابەری کردوە، با ڕۆڵی خۆیانمان نیشان بدەن بزانیین لەم بارەیەوە چیان کردوە؟! ئەگەر ئەوان لە جیاتی بەشداری لە هەڵبژاردن پێداگریان لەسەر شۆڕش بوە کوا خەریکی چین با کارە شۆڕشگێڕانەکانیان ڕیز بکەن؟! ئەمانە تەنها پڕوپاگەندەی پوچ و بێ بنەمان. کامە ناڕەزایەتیەکی گەورە و بچوکی جەماوەری هەیە کە ئێمە نەک هەر لە پشتی رانەوەستابین، بەڵکو چالاکانە بەشداریمان تیایدا نەکردبێت و بۆ سازدان و ڕابەری کردنی هەوڵمان نەدابێت؟ ئەوانەی بە ئێمە دەڵێن پشتتان کردۆتە شۆڕش و ناڕەزایەتی جەماوەری، تەنها ڕۆڵی خۆیان لەم مەسەلانەدا، هەر ئەوەندەیە کە بەیانێکی فەیسبوکی دەنوسن و لە خەیاڵی خۆیاندا وا دەزانن بون بەڕابەری شۆڕش.
نەخێر زۆر سادە و ڕون بڵێم باسی دەستهەڵگرتن لە شۆڕش و ناڕەزایەتی جەماوەری پڕوپاگەندەیەکی چەواشەکارانەیە و هیچی تر. ئیمە بۆ بەهێزکردنی گشت ئەوانە دەمانەوێ مەیدانی تازەی جەنگ بکەینەوە و دەرفەتێکی زیاتر پەیدا بکەین بۆ گەیاندنی پەیامی کۆمۆنیستی و بانگی شۆڕشی کرێکاری بە کۆمەڵگا. سەرئەنجام بەشداری تاکتیکە، ئەگەر تۆ بایکۆتی دەکەی، دەبێ ڕونی بکەیتەوە کە تاکتیکی بەدیلت چیە لە بەرامبەریدا؟! مادام تۆ شۆڕشگێرتری دەی باشە تاکتیکی شۆڕشگێڕانەت چیە؟! ڕاپەڕینە یان چی؟! ئاخر ناکرێ بڵێی بەیدلی تاکتیکم شۆڕشی کریکاریە یان حکومەتی شوراییە، ئەمە ئەمڕۆ ناتوانی بە وێنەی تاکتیک لەبەرامبەر هەڵبژاردندا بخرێتەروو. خەڵکی لێت دەپرسن و دەڵێن باشە ئەوە تۆ بایکۆتی هەڵبژاردن دەکەی، بەڵام لە جیاتی ئەوە چی پێشنیار دەکەی بۆ ئەوەی ئێمە بیکەین؟!
ئۆکتۆبەر: کاتێك حزبی کۆمۆنیستی کرێکاری پشت بە بەڵگەکان و میسۆدی لینین دەبەستێ بۆ بایکۆت کردن و بەشداریکردن لە هەڵبژاردنەکانی پەرلەمانی بۆرژوایدا، بەرگریکارانی چەپی ڕادیکاڵ باس لەوە دەکەن کە بارودۆخی سیاسی ئێستا گۆڕاوە و ناتوانرێ بەرارود بکرێ بە سەردەمی لینین و ئەو ئارگیومێنتانە نادروستە. دەڵێن ئەوەی لە عێراق هەیە پەرلەمان نیە، بەڵکو دامەزاراوەیەکی میلیشییایە کە بەرهەمی داگیرکاری ئەمریکاو رژێم چەینجە و ئەمە دەکەنە بەڵگەی دژایەتیکردنی تاکتیکی سیاسی حزب سەبارەت بە بەشداریکردن لە هەڵبژاردندا؟ ئێوە چۆن وەڵامی ئەم بۆچونانە دەدەنەوە؟
ڕێبوار ئەحمەد: بەڕاستی ئەم چەپە پەراوێزکەوتوە هەتا بدوێنی زیاتر و باشتر شەرحی حاڵی خۆی دەکات و پەرتی خۆی و ناوەڕۆک و بێگانەیی خۆی بە سیاسەت و خەباتی ڕاشکاو و کۆمەڵایەتی و لینینیزم ئاشکراتر دەکات. ئەم قسانە بەڵگەی ئەوەیە کە ئەوان هەر هیچ لە تاکتیکی لینینی بۆ بەشداری لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی تێنەگەیشتون. ئەم بەڕێزانە دەبێ لەوە تێبگەن کە مەرجی بەشداری لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی ئەوە نیە، کە ئەو پەرلەمانە دەبێ ئەسیڵ و پێشکەوتنخواز بێت و دژایەتی لەگەڵ چینی کریکار کەم بێت! ئەوە نیە کە ڕژێمەکەی دەبێ ڕەسەن بێت و بەرئەنجامی ڕژێم چەنجی ئەمریکی بێت! ئەوە نیە کە دەسەڵات میلیشیایی و قەومی ئیسلامی نەبێت. ئەم باسە پەرت و بێ سەرەوبەرەیە لە کوێوە دەهێنن؟! ئەوان بەم قسانە دەکەونە بەرەی ئەوانەی لە ناو ڕژێم و پەرلەمانە بورژوازیەکاندا بەدوای باش و پێشکەوتنخوازەکانیاندا دەگەڕێن. ئەمە دروست ڕاستڕەویە بەرامبەر سیستەمی پەرلەمانی. پەرلەمان هەر هەموی کۆنەپەرست و دژە شۆڕشە، هەموو پەرلەمانێک نیسبەت بە کۆمەڵگاکەی خۆی و بزوتنەوەی کریکاری و شۆسیالیستی و پێشکەوتنخوازی کۆنەپەرستە. ئەگەر پەرلەمانەکانی ئەوروپا نیسبەت بە پەرلەمانی وڵاتانی وەکو عێراق جیاوازیان هەیە و ئەو یاسایانەی پەسەندیان کردوە لە یاساکانی پەرلەمانی لە بابەت عێراق مودێڕنترە، بەرئەنجامی ئەوە نیە کە ڕژێمەکەیان ڕەسەنتر و خۆیان و یاساکانیان پێشکەوتنخوازن، بەڵکو خەبات و قوربانیدانی بزوتنەوەی کریکاری و خەڵکی شارستان بە مێژویەک لە خەبات و قوربانیدان هەموو ئەوانەیان بەسەریاندا فەرز کردوە. ئەم دەستە بەندیە زۆر بێگانەیە بە کۆمۆنیزم. ئەمە شتێکە لە بابەتی بورژوازی میللی و پێشکەوتنخواز، ئێستا کردویانە بە پەرلەمانی ڕەسەن کە ئاکامی ڕژێم چەنج نەبێت، میلیشیایی نەبێت، قەومی و دینی نەبێت. بەراستی ئەمە چەپێکی حاشیەیی تا ئەوپەڕی حەد سەرلێشێواوە لەژیر ناوی کۆمۆنیزمدا قسە دەکات. ئەمە ڕاستڕەویە.
باسەکە باسی ڕژێمی باش و ڕەسەن و پەرلەمانی پێشکەوتنخواز نیە، باسی ئەوەیە لە بڕگەیەکی مێژووی دیاریکراو کە لە بنەڕەتدا بە هۆی نائینسجامی بورژوازی و نا سەقامگیری دەسەڵاتەکەی و زائید فشاری خەڵکی کریکار و زەحمەتکێش و لە ڕەوتی ئەو ڕەوەندەی کە عێراق، لە بیست ساڵی ڕابردودا تێیپەڕاندوە، جا ئەمە ئاکامی هەرچیەک بێت و لە هەر کوێوە هاتبێت، دەرفەتێک کراوەتەوە. فەزایەکی ئاوەڵای سیاسی هەیە، کە کۆمۆنیزم دەتوانێ خەباتی ئاشکراو قانونی بکات بە هەمو شێوەکانیەوە، وە ئەمە دەرفەتێکی گوزارە و ئاشکرایە هەر کە بورژوازی خۆی یەک دەست و مەحکەم کرد لە خەڵکی وەردەگرێتەوە. لەم کاتەدا دەرگا کراوەتەوە تا برۆی لەو پرۆسەیەی کەناوی هەڵبژاردنە بۆ پەرلەمان بەشداری بکەی، کۆمۆنیزم و حزب و پلاتفۆرم و بەرنامە و سیاسات و ڕابەرانی خۆت بە خەڵک بناسێنە، ئەگەر نا ڕۆژگارێک دێت بە نرخی قوربانی و فیداکاری گیانی دەبێ بەیانێک بڵاوبکەیتەوە. وەرە کەڵک لەم دەرفەتە وەرگرەو مەهێڵە ئەو ڕۆژە بێت. بۆیە پرسیارەکە ئەوەیە کەڵکی لێ وەردەگری یان هەر وەکو ئەوکاتانەی کە کۆمۆنیم قاچاغ و قەدەغەیە خەریکی کاری مەخفی و ژێرزەمینی دەبی؟ ئەم قسانە بۆ خەڵکی ئاسایی زۆر جێگای سەرسوڕمانە بەڵام بەڕاستی بۆ چەپی سونەتی ئاساییە. ئاساییە لە دورەوە دانشێت و دڵی بەوە خۆش بکات کە بە زەبری بەیاننامە کارێک بکات، تا ئەو کاتەی ئینتخاباتی پەرلەمانی بەپێی ئەو مواسەفاتەی ئەو هەیەتی ڕێکبخرێت، ئینجا دوای چەندین ئەگەر بەشداری بکات، کە بێگومان هەر بەشداری ناکات. هیچ گومان لەوە نیە ئەوکاتیش بۆ خۆلادان لەم کارە پاساوێک دەدۆزێتەوە. لە جیاتی بەشداری لەم پرۆسەیە لە کێشمەکێشی بەدیلەکان کە کۆمەڵگای داگرتوە، بە بەیانێک بایکۆتی دەکات و دڵی خۆشە کە شوکر شۆڕشگێڕە؟! ئەم جۆرە چەپە وا دەزانێ ئەگەر لە بیروخەیاڵی خۆیدا ڕادیکاڵ بێت، ئیتر کارەکەی تەواوە. ناتوانێ لەوە تێبگات کە ڕادیکاڵیزم واتە شکڵدان بە ڕەوتی ڕادیکاڵیزم لە کۆمەڵگادا نەک لە ناو بەیانیە و خەیاڵی خۆتدا. پرسیار ئەوەیە؛ باشە ئەم بەڕێزانە بایکۆتی توند و بە حیسابی خۆیان فەعالیان کردوە، بۆ ئەم مەبەستە چیان کردوە؟! چەندە پەرلەمانتاریزمیان ڕیسوا کرد و چەندە ڕەوتی شۆڕشیان بەهێزکرد؟! دەکرێت دو بەڵگەی ئەم کارەی خۆیان نیشان بدەن؟
ئەوەی کە دەڵێن بارودۆخی ئێستا لەگەڵ سەردەمی لینیین گۆڕاوە و ناکرێت پشت بە بۆچونەکانی لینیین ببەستین، باسەکەمان لەسەر هەلومەرج نیە، باسی میسۆدی کارکردنە لەسەر کۆمەڵگا و بە دیاریکراوی هەڵبژاردنی پەرلەمان. لینیین وشەی "دژەشۆڕشترین پەرلەمان" بەکار دەهێنێ بۆ ئەو پەرلەمانەی کاریان تێدا کردوە، باسی ئەوە دەکات کە ئەمە زەلکاوە بەڵام دەبێ کاری تیا بکەی تا بەباشی بە کرێکار و زەحمەتکێشی بناسێنی. واتە ئەوپەڕی گرتوە و ئیتر بوارێک بۆ دەستەبەندی کردنی پەرلەمان بە باش و خراپ، کۆنەپەرست و پێشکەوتنخواز، ڕەسەن و هاوردەی ڕژێم چەنج ناهێڵێتەوە. ئەگەر دۆما بەراود بکەین بەم پەرلەمانەی عێراق، دۆما لەم پەرلەمانە چەندجار پوچتر و کۆنەپەرستر بوو. یان دەکرێ بڵێین ئەم پەرلەمانە چەپەڵ و کۆنەپەرستە بە حەوت ئاو شۆراوەتەوە لە چاو دۆما. کەسانێک دەڵێن ئەم پەرلەمانە زۆر کۆنەپەرستە و ئیمکانی نیە کۆمۆنیستەکان بە چەند کورسیەکەوە ئەگەر بە دەستیشی بهێنن هیچ یاسایەک لە بەرژەوەندی خەڵکدا دەربکەن و هیچ لە ژیانی خەڵک بگۆڕن. بەڵام ئەمە بۆ بەلشەفیەکانیش ڕاستیەکی یەقین بوو، کە ئەگەر لە ناو سەدان کورسیدا شەش کورسیان هەبێت ناتوانن هیچ بۆ خەڵك بکەن؟ ئەم بەڕێزانە لەوە تێناگەن کە کۆمۆنیزم بە بەشداری نیازی ئەوەی نیە کە پەرلەمان بکات بە مەرجەعێک بۆ ئاڵوگۆڕ لە ژیانی خەڵک و باراندنی خێروبەرەکەت بەسەر خەڵکدا، بەڵکو بڕیارە بروات چەپەڵییەکەی بە خەڵکی بناسێنێ، جەنگی تیا بکەن و زەمینەی ڕیسوا و نابوت بونی بڕەخسێنێت. ئەوەی کە خۆیان لە وەڵامی باسەکانی لینیین لادەدەن هۆیەکەی تەنها ئەوەیە کە لەگەڵ بۆچونەکانی خۆیان ناکۆکی توندی هەیە. هەرکەس دەتوانێ بە بەهانەی هەلومەرج گۆڕاوە هەر باسێکی مارکس و ئەنگلس و لینین و حیکمەت و هەر بیرمەند و ڕابەریکی تری کۆمۆنیزم ڕەت بکاتەوە و بڵێ بۆ ئیستا ناگونجێت دنیا گۆڕاوە، ئەمە دەکرێ بۆ مانیفێست و کەپیتاڵیش بوترێت. بەڵام ئاشکرایە کە ئەم پاساوانە پوچ و بێ بنەمایە.
ئۆکتۆبەر: ڕەنگە بیرهێنانەوەی مەسەلەیەك لەئێستادا بایەخێکی تایبەتی هەبێت، ئەویش ئەوەیە کە مەنسور حیکمەت، لە چاوپێکەوتنێکدا لە ساڵی ١٩٩٩ دەربارەی ڕفاندنی عەبدوڵا ئۆجەلان، باسی حکومەتی هەرێمی کوردستان دەکات و دەڵێت: " بێگومان ئەمە بەو مانایە نیە کە دەبێ ساردو بێبایەخ سەیری پرۆژەی حکومەتی ئۆتۆنۆمی کوردستانی عێراق بکەین یاخود لەژی بوەستینەوە. ڕەنگە کۆمۆنیزمی کرێکاری لە عێراق لەم پڕۆسەیەدا تەنانەت بەشداریبکات..." ئێوە چۆن بەراوردی ئەم بۆچونەی مەنسور حیکمەت و کەسانێك دەکەن کە خۆیان بە میراتگری ئەو دەزانن و بەشداری هەڵبژاردنی پەرلەمان بە هەڵە دەزانن؟
ڕێبوار ئەحمەد: من وا دەزانم دەرهێنانی نەرێتە شۆڕشگێرانە و کۆمەڵایەتیەکانی کۆمۆنیزم لەژیر تەپ و تۆزی نەرێتەکانی چەپی سونەتی، کە لەدوای شکستی شۆڕشی ئۆکتۆبەرەوە تا هاتوە برەو و باڵادەستیان بەسەر چەپدا پەیداکردوە، یەکێک بوو لە مەیدانە گرنگ و سەرەکیەکانی خەباتی کۆمۆنیزمی کرێکاری. بەڵام هەر جارەی بە هۆکارێک ڕەوتی ڕوداوەکان ئەولەیاتیکی تریان هێناوەتە بەرەوە و هیچ کات ئەو دەرفەتە بە تەواوی نەڕەخسا ئەم کارە بە بەسەرئەنجام بگەیەندرێت. بۆیە نەک هەر چەپ بەگشتی، بەڵکو بەشێکی زۆری هەتا ئەو ڕەوتانەی بە ناوی کۆمۆنیزمی کریکاریەوە کار دەکەن، بە توندی لەژێر کاریگەری ئەو نەریتانەی چەپی سوننەتیدان. ئەم نەرێت و ڕەفتارانەی چەپ لە بنەڕەتدا بە سەرکوتێکی مێژویی بەسەر کۆمۆنیستەکاندا سەپێنراوە، دەیان ساڵە بورژوازی و دەوڵەتەکانی ڕێگەیان لەوە گرتوە کە کۆمۆنیستەکان لە خەباتێکی ئاشکرا و ڕوبەڕودا بەرامبەر بورژوازی بوەستنەوە و کۆمۆنیزمیان ناچار بە کاری ژێرزەمینی کردوە. بەڵام بەرە بەرە ئەم سەرکوتە مێژوییە داسەپاوە بووە بە کۆمەڵە ڕەوشتێک کە بزوتنەوەی بە ناو کۆمۆنیستی لەسەری ڕاهاتووە و ئیتر توانای کاری ئاشکرای کۆمەڵایەتی لەدەست داوە. یان دروستترە بوترێت جەسارەتی کاری ئاشکرایان لێ سەندراوەتەوە، باوەڕ بەخۆ بونیان لێ سەندراوەتەوە. بۆیە لەو جێگایەش کە سەرکوتیش نیە یان ناتوانێ ڕێگری لە کاریان بکات، دیسان هەر مەخفی کاری دەکەن و پاساو بۆ خۆلادان لە کاری ئاشکرا و ڕوبەرو لەگەڵ بورژوازی دەهێننەوە و بە زۆریش لە کون نایەنە دەرەوە. بۆیە مانەوە لە پەراوێزی جیدال و کێشمەکێشە سیاسیەکان و دڵخۆش کردن بە هەڵوێست دەربڕین و بەیانیە بڵاوکردنەوە، بەشی زۆری ئەو کارەیە کە ئەم چەپە بۆ خۆی داناوە و پێوەی سەرقاڵە. هەر ڕوداو و مەسەلەیەکی جدی سیاسی بێتەبەرەوە ئەم جۆرە چەپە ئەوپەڕی شانازی ئەوەیە کە بەیاننامەیەکی "بەهێزی" لەسەر دەرکردوە. ساڵەها ئەم جۆرە کارە دەکات هەتا بەبێ ئەوەی سەرنجێک بدات وبزانێ سود و کاریگەری چیە لەسەر کۆمەڵگا. ئەو نمونەیەی هێناتانەوە لە قسەی مەنسور حیکمەت، نمونەیەکە لە ڕوانگەی کۆمۆنیزمێکی کرێکاری وکۆمەڵایەتی و دەخاڵەتگەر. هەر دەرفەتێکی بۆ بلوێ دەیقۆزێتەوە بۆ ئەوەی بچێتە مەیدانی جیدالی سیاسی لەسەر چارەنوسی کۆمەڵگا و شەڕ لەسەر قودرەتی سیاسی. لە دەخاڵەتکردن لەو پرۆسانەدا ناترسێ لەوە دەترسێ لە پەراوێزدا بمێنێتەوە و بە حیساب نەهێرێت.
قسەکانی مەنسور حیکمەت زۆر ڕۆشن و ئاشکرایە کە دەکرێت کۆمۆنیزم هەتا بەشداری لە حکومەتی هەرێمدا بکات، واتە مەبدەئیەن بەشداری کۆمۆنیزم هەتا لە حکومەت ڕەت ناکاتەوە. بێگومان حکومەتی هەرێمیش هەر وەکو حکومەتی کۆنەپەرستی عێراق بە پاشکۆیەتی ئەحزابی ناسیۆنالیستی کورد بۆ سیاسەتی جەنگخوازانە و نەزمی نوێی خوێناوی ئەمریکا هاتوەتە سەرکار و دامەزراوە. حیکمەت ئەمەی دەزانی. بێگومان ئەمە مانای وانیە کە بە هەر نرخێک بێت کۆمۆنیزمی کرێکاریی بەشداری تێدا بکات، بەڵکو حیساب و کتابی خۆی هەیە. بەڵام ئەگەر ڕۆژێک ئەم دەرفەتە هاتەبەرەوە کۆمۆنیزم نابێ لە بەشداری بترسێ بە حەرامی بزانێ، دەبێ هەموو لایەنەکانی هەڵسەنگێنێ، هەلومەرج و شەرتەکانی بۆ بەشداری خۆی بە قازانجی چینی کرێکار و قودرەت پەیداکردنی کۆمۆنیزم دیاری بکات، پاشان بریاری دروست بدات بۆ بەشداری کردن یان بەشداری نەکردن. ئێمە نمونەی تریشمان هەیە کە هەر لە سەردەمی مەنسور حیکمەتدا حزبی کۆمۆنیستی کریکاری عێراق لە هەڵبژاردن بۆ ئەنجومەنی شارەوانیەکان و پێشتریش هەڵبژاردنی ماموەستایان بەشداری کردوە. تەنانەت باسی مەسەلەی بەشداریمان لە حکومەتی هەرێمیش هاتە بەرەوە و مەنسور حیکمەت، هەمان ئەم پێشنیارەی بۆ کردین کە لەم گفتوگۆیەدا باسی کردوە.
لە کۆتاییدا ئەمەوێ جەخت لەوە بکەم کە ئەم هەنگاوەی هەردو حزب بە هەڵبژاردنی تاکتیکی بەشداری لە هەڵبژاردنی پەرلەمان گرتیانە بەر، هەنگاویکی زۆر گەورە بوو بۆ دورکەوتنەوە لە چەپی حاشیەیی و نەرێتەکانی، ئێمە لە هەڵبژاردنی ئەم تاکتیکە مەبەستمان بەرپاکردنی شەڕێکی ڕوبەڕو بوو لەگەل لایەنە بورژوازیە قەومی و دینیەکان، بەداخەوە درەنگ کەوتین. بەڵام چەند سەیرە چەپی حاشیەیی زیاتر بەم هەنگاوە هەراسان بوو. تازە ئەم هەنگاوەی ناومانە گەڕانەوەی نیە. بە هیوای ئەوەی خولەکانی داهاتوی هەڵبژاردن هەم گونجاو بن بۆ بەشداری و هەم لە پێشەوە خۆمان باش ئامادە کردبێت، بۆ بەشداریەکی چالاک و فراوان و جەنگێکی گەرموگوڕ لەگەڵ ڕەوت و بزوتنەوە بورژوازیەکان و قەراردانی کۆمۆنیزمێکی دەخالەتگەر و کۆمەڵایەتی و جەنگاوەر لەبەردەستی چینی کریکار و جەماوەری زەحمەتکێش و هەموو کۆمەڵگا. کۆتا قسەم ئەوەیە من نیگەرانی ئەوەم کە نەرێتەکانی چەپی حاشیەیی هێشتا دەست و پێمان بگرێت. دەبێ هوشیارانە بە تەواوی لییان دابڕێیین.
گفتوگۆی ئۆکتۆبەر لەگەڵ رێبوار ئەحمەد دوای بڵاوبونەوەی بەیاننامەکانی هەردو حزبی کۆمۆنیستی کریکاری عێر
