19/08/2025
Skólabyrjun! 📚
Nú fara skólarnir að byrja aftur eftir sumarfrí og því geta fylgt ýmsar tilfinningar hjá börnum, sem og forráðamönnum, og er það allt saman fullkomlega eðlilegt.
Börn sem eiga með einhverjum hætti erfitt uppdráttar í skóla kvíða oft þessum tímamótum. Því gæti verið gott að gefa sér tíma í að skipuleggja haustið vel og hafa sem mestan fyrirsjáanleika. Með því að aðlaga umhverfið að þörfum barns þá eigum við betri kost á að hafa áhrif á líðan þess, hegðun og árangur - stundum þarf samstarf skóla og nærumhverfi í þessu samhengi.
Þá eru einnig þættir sem hægt er að vinna með heima fyrir.
📌Svefn
Svefn er grunnstoð andlegs og líkamlegs heilbrigðis og hjálpar okkur við ýmislegt sem skiptir máli í daglegu lífi eins og einbeitingu, að leysa vandamál, tileinka okkur nýjar upplýsingar og sinna verkefnum daglegs lífs.
Á sumrin eigum við til að breyta svefnvenjum okkar til hins verra. Nú þegar líða fer að skólabyrjun er mikilvægt að fara að snúa sólarhringnum við og koma okkur upp góðum svefnvenjum.
Á heimasíðu Sálstofunnar www.salstofan.is undir flipanum Lesstofan er ýmis fræðsla um svefn, meðal annars listi með svefnvenjum sem er mikilvægt að við tileinkum okkur til að auka líkur á góðum og endurnærandi svefni.
📌 Rútína
Hvaða rútína/tímar dags (morgnar? seinnipartur? kvöld?) ganga vel og hvaða tímar dags mættu ganga betur fyrir sig? Veljið eina rútínu sem mætti ganga betur fyrir sig.
• Skilgreinið til hvers þið ætlist af barninu á þessum tíma dags og hvaða reglum er mikilvægt að fylgja. Ef til dæmis morgnarnir ganga erfiðlega, skoðið þá vel hvað gengur erfiðlega; er barnið lengi að koma sér á fætur, klæða sig, finna til það sem þarf fyrir skólann, klæða sig í útifötin og/eða fara út á réttum tíma? Er það upptekið í síma eða tölvu og þegar á að skipta úr einu í annað bregst stað það illa við fyrirmælum um að hætta?
• Veltið fyrir ykkur hvort væntingarnar séu raunhæfar miðað við aldur, færni og þroska barnsins. Ef barnið ætti að geta uppfyllt væntingarnar en gerir það ekki, eruð þið þá viss um barnið viti nákvæmlega til hvers er ætlast og hvernig þessi hegðun eða færni lítur út?
• Útskýrið fyrir barninu til hvers þið ætlist af því og það og þið þurfið saman að æfa ykkur í að láta þessa rútínu ganga upp. Sýnið þeim til hvers þið ætlist, látið þau herma eftir ykkur og látið vita ef þau eru á réttri leið og ef eitthvað mætti betur fara.
• Hjálpið barninu að undirbúa allt sem hægt er að undirbúa kvöldinu áður, svo sem finna til föt, sunddót, skóladót o.s.frv.
• Útbúið sjónrænt dagskipulag (skriflegt og/eða myndrænt) þar sem kemur fram t.d. hvenær á að vakna, hvenær barnið á að vera búið að klæða sig og hvenær það á að vera komið í útiföt og farið út úr húsi. Fyrir seinnipart og kvöld er mikilvægt að skilgreina á hvaða tíma dags á að vinna heimanám, hvenær skjátími er leyfilegur og hvenær á að fara að hátta. Hér er gott að hafa í huga ömmuregluna; við ljúkum því sem er leiðinlegt eða erfitt áður en við gerum það sem er skemmtilegt.
• Vikuskipulag getur einnig komið að gagni þar sem fram koma helstu viðburðir vikunnar; hver keyrir og hver sækir í tómstundir eða hvort barnið labbi sjálft, hver sér um að koma barninu í háttinn og fleira sem barninu gæti gagnast að sjá/vita fyrir. Við fullorðna fólkið skrifum slíkt í dagbækur til að halda utan um hlutina, svo við gleymum engu og náum þannig að halda ró okkar og yfirsýn. Börnum finnst líka gott að hafa slíka yfirsýn.
• Meinið það sem þið segið og segið það sem þið meinið! Verið viss um að barnið heyri og meðtaki fyrirmælin ykkar. Ekki bíða í 5, 10 eða 15 mínútur með að gefa fyrirmælin aftur og ætlast til að þau hafi verið framkvæmd. Ef þið gerið það lærir barnið að það þurfi ekki að gera strax það sem þið segið þeim að gera, þið munuð koma aftur. Og ef þið gerið fyrir barnið það sem þið báðuð það um, til dæmis að setja í skólatöskuna, lærir það bara að þessi fyrirmæli þýða að þið munuð gera þetta fyrir þau ef þau geyma það nógu lengi. Gott er að venja sig á að telja upp á 10 í huganum, endurtaka þá fyrirmælin að hámarki tvisvar sinnum og láta barnið þá gera það sem þið ætlist til af því.
• Ef barnið sýnir oft mótþróa getur gagnast að gefa barninu tvo valkosti, t.d. um fatnað, morgunmat, skófatnað, yfirhöfn og svo framvegis.
• Og svo má aldrei gleyma því að láta barnið vita þegar það stendur sig vel, gefa því fimmu, „klest‘ann“, þumal, bros og ekki skemmir fyrir að segja barninu hvað það var sem það gerði vel, hvort sem það var að fylgja eftir fyrirmælum, komast út á réttum tíma, hætta í síma eða taka stuttan tíma í að velja morgunmat.
Gangi ykkur vel!💪🏻
