16/07/2025
អត្ថបទចងចាំ៖ ចុះទឹកក្រពើ ឡើងលើខ្លា
(ជីវិតជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា ១៩៧៩ – ១៩៨០)
ស្ថាបនិកក្រុមហ៊ុន PTT ឈ្មោះ ឧត្តមសេនីយ៍ Kriangsak Chomanan បានសម្លាប់ជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា ជាង ១៣,០០០នាក់!
នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៨ និងដើមឆ្នាំ១៩៧៩ របបខ្មែរក្រហមបានដួលរលំក្រោមសម្ពាធយោធាវៀតណាម។ ប៉ុន្តែជីវិតប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា មិនបានផ្លាស់ប្តូរទៅកាន់សុភមង្គលនោះឡើយ។ ជាជំនួស ការឈឺចាប់ពីរបបខ្មែរក្រហម វាបានចាប់ផ្ដើមអាទិកសម័យថ្មី នៃការរត់គេចសង្រ្គាម ពោលគឺជីវិតជនភៀសខ្លួនដែល “ចុះទឹកក្រពើ ឡើងលើខ្លា” — គេចពីការសម្លាប់ក្នុងស្រុក ដើម្បីជួបហ្នឹងការរើសអើង និងអំពើព្រៃផ្សៃក្រៅស្រុក។
១. យោធាថៃបាញ់រះជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា÷
ទោបីជាជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា បានតស៊ូឡើងភ្នំ តាមព្រំដែនកម្ពុជា–ថៃ ដើម្បីស្វែងរកសុវត្ថិភាព រួចជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម ក៏ដោយ ក៏ពួកគេត្រូវជួបបញ្ហាមួយផ្សេងទៀត គឺការកាប់សម្លាប់ពីទាហានថៃ ដែលនៅព្រំដែន និងវិបត្តិផ្លូវចិត្តយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ អំពីការរើសអើងរបស់ជនជាតិថៃ ។
មនុស្សជាច្រើនត្រូវបានបាញ់សម្លាប់ នៅព្រំដែន ក្នុងពេលកំពុងឆ្លងចូលដែនដីថៃ ដោយគ្មានឯកសារ។ មនុស្សខ្លះត្រូវសម្លាប់ភ្លាមៗ មិនបានឲ្យព្យាបាល ឬជួយសង្រ្គោះនោះទេ។ នេះជារឿងដែលទាំង Amnesty International និង UNHCR បានចងក្រងជារបាយការណ៍យ៉ាងច្រើន។
#មានប្រវត្តិពិត÷ មានការរកឃើញតាម សក្ខីកម្មផ្ទាល់ និងរបាយការណ៍ ដូចជា៖ Human Rights Watch, Amnesty International និង UNHCR ថា ទាហានថៃបានបាញ់សម្លាប់ជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា ដែលឆ្លងដែនចូលតំបន់ដែនដីថៃ។
ករណីសំខាន់បំផុតគឺជុំវិញ ជំរុំភៀសខ្លួន ណងចាន់ Nong Chan (ភូមិតាចាច) នៅឆ្នាំ១៩៨០ យោធាថៃ បានបាញ់សម្លាប់ជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា មិនរើសមុខរាប់ពាន់នាក់។
២. ថៃដាក់មីនតាមព្រំដែនសម្លាប់ជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា÷
ដើម្បីរារាំងជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា ដែលចូលដែនដីថៃ កងយោធាថៃ បានសហការជាមួយកម្លាំងខ្មែរក្រហម ដាក់គ្រាប់មីនតាមព្រំដែន។
គ្រាប់មីនទាំងនោះ បានសម្លាប់ និងធ្វើឱ្យពិការជនភៀសខ្លួន រាប់ពាន់នាក់ ព្រោះពួកគេមិនដឹងថាកន្លែងណាអាចដើរបានដោយសុវត្ថិភាព។ បុរស ស្ត្រី ចាស់ជរា ក្មេងៗជាច្រើន ត្រូវបានជួបគ្រោះថ្នាក់យ៉ាងសាហាវ បំផុត។ ពួកគេចង់គេចពីរបបខ្មែរក្រហម និងសង្រ្គាមនៅកម្ពុជា បែរជាស្លាប់ ដោយសារគ្រាប់មីនថៃ ទៅវិញ។
#មានប្រវត្តិពិត÷ កងយោធាថៃ និងកងទ័ពខ្មែរក្រហម បានសហការដាក់គ្រាប់មីន តាមតំបន់ភ្នំដងរ៉ែក និងព្រំដែនកម្ពុជា–ថៃ។
របាយការណ៍ UN និង Landmine Monitor បានរាយការណ៍ថា មីនទាំងនោះ បានសម្លាប់ជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា ភាគច្រើន នៅពេលត្រូវដើរត្រលប់ចូលប្រទេសវិញតាមដងភ្នំ។
នៅឆ្នាំ១៩៩០ កម្ពុជា រដ្ឋាភិបាលថ្មី និងថៃត្រូវបានសហការដំឡើងគម្រោងដោះមីន (demining operations) នៅតាមព្រំដែន។
៣. ថៃចាប់បញ្ជូន ជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា ជាង ៤០,០០០នាក់ យកទៅចាក់ចោលនៅភ្នំដងរ៉ែក និងបង្ខំត្រឡប់ មកកម្ពុជាវិញតាមផ្លូវគ្រោះថ្នាក់÷
កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៧៩ ទាហានថៃបានប្រមូលជនភៀសខ្លួនខ្មែរជាង ៤០,០០០នាក់ ដឹកទៅទៅចាក់ចោល នៅភ្នំដងរ៉ែក។
ខណៈពេលជនភៀសខ្លួួន កំពុងជួបទុក្ខវេទនា ចង់រកកន្លែងសុវត្ថិភាព កងទ័ពថៃបាន បង្ខំឱ្យពួកគេទាំងអស់ ត្រឡប់ចូលស្រុកវិញតាមផ្លូវភ្នំ។ បន្ទាប់នឹងការដឹកជញ្ជូន ទៅដល់ជ្រលងភ្នំ អ្នកណាដែលដើរយឺត ឬមិនគោរពបញ្ជា ត្រូវបាន បាញ់សម្លាប់នៅកន្លែងនោះផ្ទាល់។
អំពើព្រៃផ្សៃ នៃការបង្ខំនោះ នាំឱ្យមានមនុស្សស្លាប់ជាង ៣,០០០នាក់ នៅនឹងកន្លែង ដោយសារ ការបាញ់សម្លាប់ពីយោធាថៃ ការអត់អាហារ ឈឺស្លាប់ និងស្លាប់ ពិការដោយសារមីន...។ នេះហើយហៅថា ‘’ព្រឹត្តិការណ៍ភ្នំដងរ៉ែក’’ ដែលជាស្នាមឈឺចាប់ជជែក និងកត់ត្រាក្នុងលើប្រវត្តិសាស្ត្រអន្តរជាតិ។
#មានប្រវត្តិពិត ១០០%÷ នេះគឺជា ព្រឹត្តិការណ៍ពិត ដែលកើតឡើងក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៧៩ ។
ទាហានថៃបានដឹកជនភៀសខ្លួនខ្មែរជាង ៤០,០០០ នាក់ ទៅចាក់ចោលនៅជ្រលងភ្នំដងរ៉ែក ហើយបង្ខំឲ្យពួកគេដើរចុះ ត្រឡប់ មកកម្ពុជា វិញ តាមផ្លូវគ្រោះថ្នាក់ និងការបាញ់សម្លាប់ ដោយទាហានខ្មែរក្រហម ។
ជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា ដែលមិនចង់ត្រឡប់មកវិញ ឬដើរយឺតៗ ត្រូវបាន ទាហានថៃ បាញ់សម្លាប់ ឬធាក់ទម្លាក់ជ្រោះបោះចោលនៅទីនោះតែម្តង ។
ជនភៀសខ្លួនប្រមាណ ៣,០០០ – ៥,០០០ នាក់បានស្លាប់ដោយ យោធាថៃបាញ់សម្លាប់, ដោយសារគ្រាប់មីន, ជំងឺ និងគ្រោះអត់ឃ្លាន។
ឯកសារពិតមានក្នុង៖
- New York Times (1979)
- UNHCR
- Amnesty International
៤. ថៃសម្លាប់ជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា ដោយវិធីផ្សេងៗ – ដាក់ចូលទូរកុងថើន័រ (Container) ទម្លាក់ក្នុងសមុទ្រ÷
ការបាញ់សម្លាប់នៅព្រំដែន មិនមែនជារឿងតែមួយគត់នោះទេ។ ក្នុងរយៈពេលក្រោយ មូលដ្ឋានព័ត៌មានមួយចំនួន បានបកស្រាយថា មានការសម្លាប់ជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា ដោយដាក់ក្នុង Containers (ទូផ្ទុកទំនិញ) ហើយ ទម្លាក់ចូលសមុទ្រ ឬបោះចូលអូទឹកជ្រៅនៅតំបន់ស្ងាត់ៗ។
ការបកអាក្រាតកាលពីឆ្នាំ២០០៨ ដោយអ្នកនយោបាយថៃ÷
🔎 អ្វីបានកើតឡើង?
នៅ ឆ្នាំ២០០៨ នៅក្នុងវេទិកាផ្លូវការមួយ (សវនាការ ឬសន្និសីទ), អ្នកនយោបាយថៃម្នាក់បានបកអាក្រាតបញ្ហា "អំពើអនុញ្ញាតឲ្យយោធាថៃសម្លាប់ជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា ដោយបញ្ចូលក្នុង Container (បុងខុងតៃណ័រ) ទម្លាក់ចូលសមុទ្រ"។
ប្រភពមួយដែលត្រូវគេយោងជាញឹកញាប់ គឺ៖
🔗 Kraisak Choonhavan — អតីតសមាជិកព្រឹទ្ធសភាថៃ និងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស ដែលបានថ្លែងថា “មនុស្សជាច្រើនត្រូវបានទម្លាក់ចូលសមុទ្រ ឬ ការបញ្ជូនត្រលប់”។
📚 ប្រភពផ្សេងៗដែលបាននិយាយពីចំណុចនេះ៖
Bangkok Post, The Nation (Thailand), និងបណ្តាញព័ត៌មានអន្តរជាតិមួយចំនួនបានរាយការណ៍ពីសុន្ទរកថា និងការលេចធ្លោព័ត៌មាននោះ ។
នៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ Senator Kraisak Choonhavan ក្នុងការពិភាក្សាអំពីសិទ្ធិជនភៀសខ្លួន និងរបបយោធា ក៏បានបញ្ជាក់ពីសកម្មភាពទាំងនេះ។
❗ ស្លាកស្នាមសារនយោបាយ
ការបកអាក្រាតនេះបានបង្កការភ្ញាក់ផ្អើល និងទាមទារជាសាធារណៈអំពីការស៊ើបអង្កេតឡើងវិញទៅលើសកម្មភាពយោធានៅសម័យ ១៩៧៩–១៩៨០។
ក្រុមអង្គការ NGOs និងសង្គមស៊ីវិលនៅថៃបានហៅឲ្យបើកឯកសាររក្សាទុករបស់យោធា និងស្ថាប័នសន្តិសុខ។
នៅឆ្នាំ២០០៨ អ្នកនយោបាយថៃម្នាក់មានសមាសភាពជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភា បានបកអាក្រាតចំពោះមុខសារព័ត៌មានថៃ និងអន្តរជាតិថា មានសកម្មភាព “ការសម្លាប់ជនអន្តោប្រវេសន៍យ៉ាងសាហាវ និងការសម្លាប់រង្គៀដែលគេចពីភ្នែកជាសាធារណៈជន" ។
ទោះបីជាយើងគ្មានឯកសារដែលបង្ហាញជារូបភាព តែសក្ដីសន្មតពីសក្ខីកម្ម គឺជាសញ្ញាថា មានរឿងស្រួចស្រាវជាច្រើនមិនបានបង្ហាញ។
ប្រវត្តិរបស់ស្ថាបនិក PTT និងអំពើឧក្រិដ្ឋកម្ម លើជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា÷
ខាងក្រោមនេះជាអត្ថបទ និងការដាក់ឯកសារយោងអំពី នាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ General Kriangsak Chomanan ដែលជាស្ថាបនិកនៃក្រុមហ៊ុនប្រេងជាតិថៃ PTT (Petroleum Authority of Thailand)។
🛢️ ជាកំណត់ហេតុប្រវត្តិសាស្ត្រ៖ General Kriangsak Chomanan ជាស្ថាបនិកនៃ PTT
✅ ១. តើ General Kriangsak Chomanan ជាអ្នកណា?
General Kriangsak Chomanan (គ្រៀងសាក់ ឈូម៉ាណាន់) ជានាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ កាលពី ខែតុលា 1977 ដល់ ខែមិនា ១៩៨០ គាត់ជាមេយោធាថៃ និងជាអ្នកគ្រប់គ្រងនយោបាយ ដ៏មានឥទ្ធិពលក្នុងរដ្ឋាភិបាលសម័យក្រោយសង្គ្រាមត្រួតត្រាកុម្មុយនីស្ដ។
ក្នុងរដ្ឋបាលរបស់គាត់ មានការបង្កើតគ្រឹះស្ថានសំខាន់មួយ ដែលជាក្រុមហ៊ុនប្រេងជាតិនៃថៃ គឺ PTT។
✅ ២. កំណើតរបស់ PTT
នៅថ្ងៃទី ២៩ ធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៧៨ រដ្ឋាភិបាលថៃក្រោមការដឹកនាំរបស់ General Kriangsak បានបង្កើត អាជ្ញាធរប្រេងនៃថៃ (Petroleum Authority of Thailand – PTT)
ចំណុចសំខាន់៖
• បានបញ្ចូលគ្រឹះស្ថាន ៣ របស់រដ្ឋចូលគ្នា ដើម្បីបង្កើតជា ONE national energy entity
• ជាសកម្មភាពយុទ្ធសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ច ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹង វិបត្តិប្រេងពិភពលោក (Oil Crisis) នៅសម័យ ១៩៧៣–១៩៧៩
PTT ត្រូវបានគេរាប់ថា ជាគ្រឹះនៃការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងឧស្សាហកម្មថៃ ក្រោយឆ្នាំ 1980។
✅ ៣. PTT OR មានទាក់ទងដែរឬទេ?
• PTT OR (Oil & Retail) គឺជាសាខាប្រតិបត្តិការលក់រាយ និងសេវានៃក្រុមហ៊ុន PTT ដែលបានបង្កើតជាផ្លូវការនៅឆ្នាំ ២០១៨។
• ទោះជាគ្មានការចូលរួមផ្ទាល់ពី General Kriangsak ប៉ុន្តែ OR ជាការបន្តសាស្ត្រាជីវិតពីអង្គភាពដែលគាត់បានបង្កើតឡើង។
🕯️ សូមចងចាំ...
ព្រឹត្តិការណ៍ទាំងនេះមិនត្រឹមជាសំណាងអាក្រក់នៃជីវិតមនុស្សនោះទេ។ វាជាស្នាមឈឺចាប់ក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តប្រជាជនខ្មែរ និងអន្តរជាតិ បង្ហាញថា — ក្រៅពីសង្គ្រាមក្នុងស្រុក អំពីពើព្រៃផ្សេរបឋ់ខ្មែរក្រហម ជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា ក៏ត្រូវរងទុក្ខពីអំពើព្រៃផ្សៃពីយោធាថៃ នៅក្រៅប្រទេសផងដែរ។
📚 ឯកសារយោង
• 🔗 PTT Official History (pttplc.com)
“PTT was established on December 29, 1978, under the Petroleum Authority of Thailand Act, B.E. 2521…”
• 🔗 DBpedia – General Kriangsak Chomanan
“He founded the Petroleum Authority of Thailand (now PTT Public Company Limited)…”
• 🔗 PTT OR – About Us
OR was formed in 2018 as a subsidiary of PTT for retail operations.
• 🔗 Petroleum Thailand at a Glance – PTT Trading
Provides historical development of PTT and its strategic subsidiaries including OR.
📚 ប្រភពឯកសារយោងសំខាន់ៗ÷
1. United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR) Reports
UNHCR Report: "The State of the World's Refugees 2000: Fifty Years of Humanitarian Action"
https://www.unhcr.org/publications/sowr/4a4dc1a89/state-worlds-refugees-2000.html
រាយការណ៍អំពីជនភៀសខ្លួនខ្មែរនៅតំបន់ព្រំដែនថៃ-កម្ពុជា និងការដឹកទៅទម្លាក់ចោល ៤០,០០០ នាក់នៅភ្នំដងរ៉ែក។
2. Human Rights Watch (HRW)
HRW: "Thailand: The plight of Cambodian Refugees" (1980s reports)
https://www.hrw.org
រាយការណ៍អំពីអំពើហិង្សា និងការបង្ខំជនភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេសថៃ។ (រកបានតាមសៀវភៅបណ្ណាល័យនៃ HRW ឬសារមន្ទីរឯកសារ)
3. Amnesty International Reports
Amnesty International, Annual Reports 1980-1982
https://www.amnesty.org/en/documents/pol10/0001/1981/en/
ផ្តល់ព័ត៌មានអំពីការបំពានសិទ្ធិមនុស្ស និងការបង្ខំចេញទៅភ្នំដងរ៉ែក។
4. New York Times
"40,000 Cambodians Forced Out by Thai" – NYT Article, July 14, 1979
https://www.nytimes.com/1979/07/14/archives/40000-cambodians-forced-out-by-thai-return-to-battle-zone.html
អត្ថបទព័ត៌មានផ្លូវការដ៏ល្បីអំពីការទម្លាក់ជនភៀសខ្លួននៅភ្នំដងរ៉ែក។
5. Craig Etcheson – Documentation Center of Cambodia (DC-Cam)
Craig Etcheson, “After the Killing Fields: Lessons from the Cambodian Genocide” (2005)
ISBN: 978-0-275-98127-3
សេចក្ដីរាយការណ៍ផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រ ប្រើសម្រាប់សិក្សាភាពបំពានសិទ្ធិមនុស្ស និងសង្គ្រាមនៅក្រោយរបបខ្មែរក្រហម។
6. Southeast Asian Studies Journals
Journal of Refugee Studies, Oxford Academic Press
ពីសម័យទសវត្សរ៍ 1980 មានអត្ថបទអនុវត្តជាច្រើនអំពីជំរុំជនភៀសខ្លួនខ្មែរនៅថៃ។
https://academic.oup.com/jrs
7. Richard D. Critchfield – Cambodia Reports
“The Long Charade: Political Subversion in the Vietnam War”, Richard Critchfield
មានផ្នែកជាក់លាក់នៃការចុះជាអន្តរជាតិនៅថៃពីករណីជនភៀសខ្លួនខ្មែរ។
ប៊ីសោភ័ណ
បើមានឯកសារ អាចដំណើរការបានគួររៀបចំប្តឹង អា នរក នេះ ទៅតុលាការឧក្រិដ្ឋកម្ម ប្រឆាំង មនុស្សជាតិ ដើម្បី ស្វែងរកយុត្តិធម៍ ដល់ រងគ្រោះសម័យ យួនចូលស្រុក ខ្មែរភាសខ្លួន ទៅប្រទេសទី 3 ត្រូវឆ្លងកាត់ ចូលទឹកដីសៀម ដើម្បីបន្តដំណើរសុំសិទ្ធជ្រកកោន ទៅប្រទេសសេរី ឆ្អែតចិត្តហ្នឹងសម័យខ្មែរ ក្រហម ធ្វើបាបខ្មែរ ហួសហេតុ សម្លាប់ខ្មែរឥតញញើតដៃ របបតិរិច្ឆាន ទមិឡឥតសាសនា
លែងចង់រស់នៅ ប្រទេសកំណើតខ្លួន យួនចូលស្រុក ខ្មែរ បង្កើតរបប សង្គមនិយម ដែលខ្មែរខ្លាចរអា បាក់ស្បាត ចុះទឹកក្រពើ នៅលើខ្លា ហែកហួរខ្មែរ ស្ទើរគ្រប់ជំនាន់ មិនអោយខ្មែរបានសុខដុមរមនា រវាងជាតិសាសន៍ខ្មែរខ្លួនឯង
សាន សុផាន់ណា
គេស្អប់ខ្មែរដល់ឆ្អឹង! នេះហើយការបែកបាក់សាមគ្គីជាតិដល់ឆ្អឹង!!!
Brandon Hou
យេីងចូលដីគេ គ្មានអ្វីត្រូវខឹងគេ ដូចចោរចូលផ្ទះយេីង ដូចលោកលន់ណុលដេញយួន
Seng Hem
សោកស្តាយ ពេលមិនទាន់បិត គ្មាននណាចេញមុខបកស្រាយ លុះពេលដួល ទើប•••
អត្ថបទចងចាំ៖ ចុះទឹកក្រពើ ឡើងលើខ្លា
(ជីវិតជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា ១៩៧៩ – ១៩៨០)
ស្ថាបនិកក្រុមហ៊ុន PTT ឈ្មោះ ឧត្តមសេនីយ៍ Kriangsak Chomanan បានសម្លាប់ជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា ជាង ១៣,០០០នាក់!
នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៨ និងដើមឆ្នាំ១៩៧៩ របបខ្មែរក្រហមបានដួលរលំក្រោមសម្ពាធយោធាវៀតណាម។ ប៉ុន្តែជីវិតប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា មិនបានផ្លាស់ប្តូរទៅកាន់សុភមង្គលនោះឡើយ។ ជាជំនួស ការឈឺចាប់ពីរបបខ្មែរក្រហម វាបានចាប់ផ្ដើមអាទិកសម័យថ្មី នៃការរត់គេចសង្រ្គាម ពោលគឺជីវិតជនភៀសខ្លួនដែល “ចុះទឹកក្រពើ ឡើងលើខ្លា” — គេចពីការសម្លាប់ក្នុងស្រុក ដើម្បីជួបហ្នឹងការរើសអើង និងអំពើព្រៃផ្សៃក្រៅស្រុក។
១. យោធាថៃបាញ់រះជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា÷
ទោបីជាជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា បានតស៊ូឡើងភ្នំ តាមព្រំដែនកម្ពុជា–ថៃ ដើម្បីស្វែងរកសុវត្ថិភាព រួចជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម ក៏ដោយ ក៏ពួកគេត្រូវជួបបញ្ហាមួយផ្សេងទៀត គឺការកាប់សម្លាប់ពីទាហានថៃ ដែលនៅព្រំដែន និងវិបត្តិផ្លូវចិត្តយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ អំពីការរើសអើងរបស់ជនជាតិថៃ ។
មនុស្សជាច្រើនត្រូវបានបាញ់សម្លាប់ នៅព្រំដែន ក្នុងពេលកំពុងឆ្លងចូលដែនដីថៃ ដោយគ្មានឯកសារ។ មនុស្សខ្លះត្រូវសម្លាប់ភ្លាមៗ មិនបានឲ្យព្យាបាល ឬជួយសង្រ្គោះនោះទេ។ នេះជារឿងដែលទាំង Amnesty International និង UNHCR បានចងក្រងជារបាយការណ៍យ៉ាងច្រើន។
#មានប្រវត្តិពិត÷ មានការរកឃើញតាម សក្ខីកម្មផ្ទាល់ និងរបាយការណ៍ ដូចជា៖ Human Rights Watch, Amnesty International និង UNHCR ថា ទាហានថៃបានបាញ់សម្លាប់ជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា ដែលឆ្លងដែនចូលតំបន់ដែនដីថៃ។
ករណីសំខាន់បំផុតគឺជុំវិញ ជំរុំភៀសខ្លួន ណងចាន់ Nong Chan (ភូមិតាចាច) នៅឆ្នាំ១៩៨០ យោធាថៃ បានបាញ់សម្លាប់ជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា មិនរើសមុខរាប់ពាន់នាក់។
២. ថៃដាក់មីនតាមព្រំដែនសម្លាប់ជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា÷
ដើម្បីរារាំងជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា ដែលចូលដែនដីថៃ កងយោធាថៃ បានសហការជាមួយកម្លាំងខ្មែរក្រហម ដាក់គ្រាប់មីនតាមព្រំដែន។
គ្រាប់មីនទាំងនោះ បានសម្លាប់ និងធ្វើឱ្យពិការជនភៀសខ្លួន រាប់ពាន់នាក់ ព្រោះពួកគេមិនដឹងថាកន្លែងណាអាចដើរបានដោយសុវត្ថិភាព។ បុរស ស្ត្រី ចាស់ជរា ក្មេងៗជាច្រើន ត្រូវបានជួបគ្រោះថ្នាក់យ៉ាងសាហាវ បំផុត។ ពួកគេចង់គេចពីរបបខ្មែរក្រហម និងសង្រ្គាមនៅកម្ពុជា បែរជាស្លាប់ ដោយសារគ្រាប់មីនថៃ ទៅវិញ។
#មានប្រវត្តិពិត÷ កងយោធាថៃ និងកងទ័ពខ្មែរក្រហម បានសហការដាក់គ្រាប់មីន តាមតំបន់ភ្នំដងរ៉ែក និងព្រំដែនកម្ពុជា–ថៃ។
របាយការណ៍ UN និង Landmine Monitor បានរាយការណ៍ថា មីនទាំងនោះ បានសម្លាប់ជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា ភាគច្រើន នៅពេលត្រូវដើរត្រលប់ចូលប្រទេសវិញតាមដងភ្នំ។
នៅឆ្នាំ១៩៩០ កម្ពុជា រដ្ឋាភិបាលថ្មី និងថៃត្រូវបានសហការដំឡើងគម្រោងដោះមីន (demining operations) នៅតាមព្រំដែន។
៣. ថៃចាប់បញ្ជូន ជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា ជាង ៤០,០០០នាក់ យកទៅចាក់ចោលនៅភ្នំដងរ៉ែក និងបង្ខំត្រឡប់ មកកម្ពុជាវិញតាមផ្លូវគ្រោះថ្នាក់÷
កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៧៩ ទាហានថៃបានប្រមូលជនភៀសខ្លួនខ្មែរជាង ៤០,០០០នាក់ ដឹកទៅទៅចាក់ចោល នៅភ្នំដងរ៉ែក។
ខណៈពេលជនភៀសខ្លួួន កំពុងជួបទុក្ខវេទនា ចង់រកកន្លែងសុវត្ថិភាព កងទ័ពថៃបាន បង្ខំឱ្យពួកគេទាំងអស់ ត្រឡប់ចូលស្រុកវិញតាមផ្លូវភ្នំ។ បន្ទាប់នឹងការដឹកជញ្ជូន ទៅដល់ជ្រលងភ្នំ អ្នកណាដែលដើរយឺត ឬមិនគោរពបញ្ជា ត្រូវបាន បាញ់សម្លាប់នៅកន្លែងនោះផ្ទាល់។
អំពើព្រៃផ្សៃ នៃការបង្ខំនោះ នាំឱ្យមានមនុស្សស្លាប់ជាង ៣,០០០នាក់ នៅនឹងកន្លែង ដោយសារ ការបាញ់សម្លាប់ពីយោធាថៃ ការអត់អាហារ ឈឺស្លាប់ និងស្លាប់ ពិការដោយសារមីន...។ នេះហើយហៅថា ‘’ព្រឹត្តិការណ៍ភ្នំដងរ៉ែក’’ ដែលជាស្នាមឈឺចាប់ជជែក និងកត់ត្រាក្នុងលើប្រវត្តិសាស្ត្រអន្តរជាតិ។
#មានប្រវត្តិពិត ១០០%÷ នេះគឺជា ព្រឹត្តិការណ៍ពិត ដែលកើតឡើងក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៧៩ ។
ទាហានថៃបានដឹកជនភៀសខ្លួនខ្មែរជាង ៤០,០០០ នាក់ ទៅចាក់ចោលនៅជ្រលងភ្នំដងរ៉ែក ហើយបង្ខំឲ្យពួកគេដើរចុះ ត្រឡប់ មកកម្ពុជា វិញ តាមផ្លូវគ្រោះថ្នាក់ និងការបាញ់សម្លាប់ ដោយទាហានខ្មែរក្រហម ។
ជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា ដែលមិនចង់ត្រឡប់មកវិញ ឬដើរយឺតៗ ត្រូវបាន ទាហានថៃ បាញ់សម្លាប់ ឬធាក់ទម្លាក់ជ្រោះបោះចោលនៅទីនោះតែម្តង ។
ជនភៀសខ្លួនប្រមាណ ៣,០០០ – ៥,០០០ នាក់បានស្លាប់ដោយ យោធាថៃបាញ់សម្លាប់, ដោយសារគ្រាប់មីន, ជំងឺ និងគ្រោះអត់ឃ្លាន។
ឯកសារពិតមានក្នុង៖
- New York Times (1979)
- UNHCR
- Amnesty International
៤. ថៃសម្លាប់ជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា ដោយវិធីផ្សេងៗ – ដាក់ចូលទូរកុងថើន័រ (Container) ទម្លាក់ក្នុងសមុទ្រ÷
ការបាញ់សម្លាប់នៅព្រំដែន មិនមែនជារឿងតែមួយគត់នោះទេ។ ក្នុងរយៈពេលក្រោយ មូលដ្ឋានព័ត៌មានមួយចំនួន បានបកស្រាយថា មានការសម្លាប់ជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា ដោយដាក់ក្នុង Containers (ទូផ្ទុកទំនិញ) ហើយ ទម្លាក់ចូលសមុទ្រ ឬបោះចូលអូទឹកជ្រៅនៅតំបន់ស្ងាត់ៗ។
ការបកអាក្រាតកាលពីឆ្នាំ២០០៨ ដោយអ្នកនយោបាយថៃ÷
🔎 អ្វីបានកើតឡើង?
នៅ ឆ្នាំ២០០៨ នៅក្នុងវេទិកាផ្លូវការមួយ (សវនាការ ឬសន្និសីទ), អ្នកនយោបាយថៃម្នាក់បានបកអាក្រាតបញ្ហា "អំពើអនុញ្ញាតឲ្យយោធាថៃសម្លាប់ជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា ដោយបញ្ចូលក្នុង Container (បុងខុងតៃណ័រ) ទម្លាក់ចូលសមុទ្រ"។
ប្រភពមួយដែលត្រូវគេយោងជាញឹកញាប់ គឺ៖
🔗 Kraisak Choonhavan — អតីតសមាជិកព្រឹទ្ធសភាថៃ និងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស ដែលបានថ្លែងថា “មនុស្សជាច្រើនត្រូវបានទម្លាក់ចូលសមុទ្រ ឬ ការបញ្ជូនត្រលប់”។
📚 ប្រភពផ្សេងៗដែលបាននិយាយពីចំណុចនេះ៖
Bangkok Post, The Nation (Thailand), និងបណ្តាញព័ត៌មានអន្តរជាតិមួយចំនួនបានរាយការណ៍ពីសុន្ទរកថា និងការលេចធ្លោព័ត៌មាននោះ ។
នៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ Senator Kraisak Choonhavan ក្នុងការពិភាក្សាអំពីសិទ្ធិជនភៀសខ្លួន និងរបបយោធា ក៏បានបញ្ជាក់ពីសកម្មភាពទាំងនេះ។
❗ ស្លាកស្នាមសារនយោបាយ
ការបកអាក្រាតនេះបានបង្កការភ្ញាក់ផ្អើល និងទាមទារជាសាធារណៈអំពីការស៊ើបអង្កេតឡើងវិញទៅលើសកម្មភាពយោធានៅសម័យ ១៩៧៩–១៩៨០។
ក្រុមអង្គការ NGOs និងសង្គមស៊ីវិលនៅថៃបានហៅឲ្យបើកឯកសាររក្សាទុករបស់យោធា និងស្ថាប័នសន្តិសុខ។
នៅឆ្នាំ២០០៨ អ្នកនយោបាយថៃម្នាក់មានសមាសភាពជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភា បានបកអាក្រាតចំពោះមុខសារព័ត៌មានថៃ និងអន្តរជាតិថា មានសកម្មភាព “ការសម្លាប់ជនអន្តោប្រវេសន៍យ៉ាងសាហាវ និងការសម្លាប់រង្គៀដែលគេចពីភ្នែកជាសាធារណៈជន" ។
ទោះបីជាយើងគ្មានឯកសារដែលបង្ហាញជារូបភាព តែសក្ដីសន្មតពីសក្ខីកម្ម គឺជាសញ្ញាថា មានរឿងស្រួចស្រាវជាច្រើនមិនបានបង្ហាញ។
ប្រវត្តិរបស់ស្ថាបនិក PTT និងអំពើឧក្រិដ្ឋកម្ម លើជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា÷
ខាងក្រោមនេះជាអត្ថបទ និងការដាក់ឯកសារយោងអំពី នាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ General Kriangsak Chomanan ដែលជាស្ថាបនិកនៃក្រុមហ៊ុនប្រេងជាតិថៃ PTT (Petroleum Authority of Thailand)។
🛢️ ជាកំណត់ហេតុប្រវត្តិសាស្ត្រ៖ General Kriangsak Chomanan ជាស្ថាបនិកនៃ PTT
✅ ១. តើ General Kriangsak Chomanan ជាអ្នកណា?
General Kriangsak Chomanan (គ្រៀងសាក់ ឈូម៉ាណាន់) ជានាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ កាលពី ខែតុលា 1977 ដល់ ខែមិនា ១៩៨០ គាត់ជាមេយោធាថៃ និងជាអ្នកគ្រប់គ្រងនយោបាយ ដ៏មានឥទ្ធិពលក្នុងរដ្ឋាភិបាលសម័យក្រោយសង្គ្រាមត្រួតត្រាកុម្មុយនីស្ដ។
ក្នុងរដ្ឋបាលរបស់គាត់ មានការបង្កើតគ្រឹះស្ថានសំខាន់មួយ ដែលជាក្រុមហ៊ុនប្រេងជាតិនៃថៃ គឺ PTT។
✅ ២. កំណើតរបស់ PTT
នៅថ្ងៃទី ២៩ ធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៧៨ រដ្ឋាភិបាលថៃក្រោមការដឹកនាំរបស់ General Kriangsak បានបង្កើត អាជ្ញាធរប្រេងនៃថៃ (Petroleum Authority of Thailand – PTT)
ចំណុចសំខាន់៖
• បានបញ្ចូលគ្រឹះស្ថាន ៣ របស់រដ្ឋចូលគ្នា ដើម្បីបង្កើតជា ONE national energy entity
• ជាសកម្មភាពយុទ្ធសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ច ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹង វិបត្តិប្រេងពិភពលោក (Oil Crisis) នៅសម័យ ១៩៧៣–១៩៧៩
PTT ត្រូវបានគេរាប់ថា ជាគ្រឹះនៃការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងឧស្សាហកម្មថៃ ក្រោយឆ្នាំ 1980។
✅ ៣. PTT OR មានទាក់ទងដែរឬទេ?
• PTT OR (Oil & Retail) គឺជាសាខាប្រតិបត្តិការលក់រាយ និងសេវានៃក្រុមហ៊ុន PTT ដែលបានបង្កើតជាផ្លូវការនៅឆ្នាំ ២០១៨។
• ទោះជាគ្មានការចូលរួមផ្ទាល់ពី General Kriangsak ប៉ុន្តែ OR ជាការបន្តសាស្ត្រាជីវិតពីអង្គភាពដែលគាត់បានបង្កើតឡើង។
🕯️ សូមចងចាំ...
ព្រឹត្តិការណ៍ទាំងនេះមិនត្រឹមជាសំណាងអាក្រក់នៃជីវិតមនុស្សនោះទេ។ វាជាស្នាមឈឺចាប់ក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តប្រជាជនខ្មែរ និងអន្តរជាតិ បង្ហាញថា — ក្រៅពីសង្គ្រាមក្នុងស្រុក អំពីពើព្រៃផ្សេរបឋ់ខ្មែរក្រហម ជនភៀសខ្លួនកម្ពុជា ក៏ត្រូវរងទុក្ខពីអំពើព្រៃផ្សៃពីយោធាថៃ នៅក្រៅប្រទេសផងដែរ។
📚 ឯកសារយោង
• 🔗 PTT Official History (pttplc.com)
“PTT was established on December 29, 1978, under the Petroleum Authority of Thailand Act, B.E. 2521…”
• 🔗 DBpedia – General Kriangsak Chomanan
“He founded the Petroleum Authority of Thailand (now PTT Public Company Limited)…”
• 🔗 PTT OR – About Us
OR was formed in 2018 as a subsidiary of PTT for retail operations.
• 🔗 Petroleum Thailand at a Glance – PTT Trading
Provides historical development of PTT and its strategic subsidiaries including OR.
📚 ប្រភពឯកសារយោងសំខាន់ៗ÷
1. United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR) Reports
UNHCR Report: "The State of the World's Refugees 2000: Fifty Years of Humanitarian Action"
https://www.unhcr.org/publications/sowr/4a4dc1a89/state-worlds-refugees-2000.html
រាយការណ៍អំពីជនភៀសខ្លួនខ្មែរនៅតំបន់ព្រំដែនថៃ-កម្ពុជា និងការដឹកទៅទម្លាក់ចោល ៤០,០០០ នាក់នៅភ្នំដងរ៉ែក។
2. Human Rights Watch (HRW)
HRW: "Thailand: The plight of Cambodian Refugees" (1980s reports)
https://www.hrw.org
រាយការណ៍អំពីអំពើហិង្សា និងការបង្ខំជនភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេសថៃ។ (រកបានតាមសៀវភៅបណ្ណាល័យនៃ HRW ឬសារមន្ទីរឯកសារ)
3. Amnesty International Reports
Amnesty International, Annual Reports 1980-1982
https://www.amnesty.org/en/documents/pol10/0001/1981/en/
ផ្តល់ព័ត៌មានអំពីការបំពានសិទ្ធិមនុស្ស និងការបង្ខំចេញទៅភ្នំដងរ៉ែក។
4. New York Times
"40,000 Cambodians Forced Out by Thai" – NYT Article, July 14, 1979
https://www.nytimes.com/1979/07/14/archives/40000-cambodians-forced-out-by-thai-return-to-battle-zone.html
អត្ថបទព័ត៌មានផ្លូវការដ៏ល្បីអំពីការទម្លាក់ជនភៀសខ្លួននៅភ្នំដងរ៉ែក។
5. Craig Etcheson – Documentation Center of Cambodia (DC-Cam)
Craig Etcheson, “After the Killing Fields: Lessons from the Cambodian Genocide” (2005)
ISBN: 978-0-275-98127-3
សេចក្ដីរាយការណ៍ផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រ ប្រើសម្រាប់សិក្សាភាពបំពានសិទ្ធិមនុស្ស និងសង្គ្រាមនៅក្រោយរបបខ្មែរក្រហម។
6. Southeast Asian Studies Journals
Journal of Refugee Studies, Oxford Academic Press
ពីសម័យទសវត្សរ៍ 1980 មានអត្ថបទអនុវត្តជាច្រើនអំពីជំរុំជនភៀសខ្លួនខ្មែរនៅថៃ។
https://academic.oup.com/jrs
7. Richard D. Critchfield – Cambodia Reports
“The Long Charade: Political Subversion in the Vietnam War”, Richard Critchfield
មានផ្នែកជាក់លាក់នៃការចុះជាអន្តរជាតិនៅថៃពីករណីជនភៀសខ្លួនខ្មែរ។
