Lay Balath

17/10/2025

ចំណេះដឹងអាមេរិច បារាំងអូស្រ្តាលី កាណាដា ខ្ពស់ៗណាស់ ទោះចាស់អាយុ៧០-៨០ក៏នៅអានសៀវភៅ ខុសពីរយេីងទំនេរៗផឹកតែស្រា​ និយាយដេីមគ្នា

17/10/2025

ថៃនឹងអាចផ្តួលរំលំស្តេច ក្លាយជាប្រទេសាធារណរដ្ឋ

17/10/2025

ត្រាឡប់មកវិញឈ្មោះថ្មីពី Radio to TV

16/10/2025

ឆ្នាំងណាគ្របហ្នឹង ចោរមិនអាចរស់នៅកើតជាមួយអ្នកមិនចេះលួចនោះទេត្រូវចាំ

15/10/2025

15/10/2025

❤️ប្រធានាធិបតី​ ដូណាល់​ ត្រាំ​ ខ្ញុំបាន​លឺថា​ ប្រទេសថៃនៅតែព្យាយាមឈ្លានពានប្រទេសកម្ពុជា​ និងនៅតែមិនអើពើនឹងបទឈប់បាញ់ដែលរៀបចំដោយប្រទេសម៉ាឡេស៊ីកាលពីពេលកន្លងទៅ​ ការណ៍នេះនឹងនាំឱ្យប្រទេសថៃធ្លាក់ចូលទៅក្នុងពិភពនៃការមិនគោរពច្បាប់អន្តរជាតិ។ខ្ញុំនឹងអំពាវនាវបន្ថែមទៀតដល់ពិភពលោក​ ឱ្យ​ដាក់ទណ្ឌកម្មប្រឆាំងនឹងប្រទេសថៃក្នុងអំឡុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានក្នុងខែតុលានៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ីខាងមុខនេះ។

15/10/2025

លោក​ Chen Zi ជនជាតិចិន សញ្ជាតិខ្មែរ ទីប្រឹក្សាផ្ទាល់របស់ សម្តេច​ ហ៊ុន សែន និងមានងារជា អ្នកឧកញ៉ា ដែលកំពុងល្បីកក្រើកខាងឧក្រិដ្ឋកម្មអនឡាញ ដែលក្នុងនោះមានលោក... វិជ្ជា... សាវឿន... អាន..TO និង... សុផាផា។

14/10/2025

ទោះបីមានយន្តការដោះស្រាយជាច្រើនលើក មានទាំងប្រធានអាស៊ាន មានទាំងការដោះស្រាយទ្វេភាគី ជាពិសេសមានការសម្របសម្រួលពី Donald Trump ក៏ភាគីថៃនៅតែបន្តឈ្លានពានគ្រប់វិធី មិនបានបាញ់ដោយអាវុធ​ តែយកបន្លាលួសនិងកង់ឡានព័ទ្ធយកផ្ទះពលរដ្ឋខ្មែរដើម្បីអោយភាគគីកម្ពុជាផ្ទុះអាវុធ​ តើមានវិធីណាដោះស្រាយបញ្ហានេះបាន?​

សំណួរនេះឆ្លុះបញ្ចាំងពីភាពស្មុគស្មាញ និងភាពតានតឹងជាក់ស្តែងនៅតាមព្រំដែន ដែលភាគីមួយប្រើវិធីសាស្ត្រមិនមែនយោធា (ដូចជាការរឹតត្បិត ការព័ទ្ធរបង) ដើម្បីបង្ខំឱ្យភាគីម្ខាងទៀតប្រើកម្លាំង។ នេះជាយុទ្ធសាស្ត្រដែលគេហៅថា សង្រ្គាមប្រផេះ (Grey Zone Warfare) ដែលពិបាកដោះស្រាយតាមផ្លូវច្បាប់ និងការទូត។ ដោយសារស្ថានភាពនេះបង្កប់នូវហានិភ័យនៃជម្លោះប្រដាប់អាវុធ (Escalation) និងពាក់ព័ន្ធនឹងអធិបតេយ្យភាពជាតិ ដំណោះស្រាយត្រូវតែជាលក្ខណៈ ចម្រុះ និងមានយុទ្ធសាស្ត្រ។ វិធីសាស្ត្រដោះស្រាយស្ថានការណ៍ "សង្រ្គាមប្រផេះ" តាមព្រំដែន ប្រសិនបើភាគីថៃបន្តប្រើវិធីរារាំងដោយមិនប្រើអាវុធធំ ប៉ុន្តែបង្កើតភាពតានតឹងដើម្បីបង្ខំឱ្យកម្ពុជាផ្ទុះអាវុធ វិធីសាស្ត្រខាងក្រោមអាចត្រូវបានប្រើប្រាស់៖ ១. យុទ្ធសាស្ត្រច្បាប់ និងអន្តរជាតិ (Legal and International Strategy) គោលដៅគឺ កំណត់ទីតាំងថៃជាអ្នកបង្កហេតុ និងជៀសវាងការប្រើប្រាស់កម្លាំងយោធាដោយខ្លួនឯង។ កត់ត្រា និងបិទវីដេអូ/រូបភាព (Documentation): ប្រមូលភស្តុតាងលម្អិត (ទាំងវីដេអូ ផែនទី និងសក្ខីកម្ម) នៃការរំលោភបំពាននីមួយៗ (ការព័ទ្ធរបង ការដាក់បន្លាលួសលើដីកម្មសិទ្ធិ ឬតំបន់ដែលកំពុងចរចា)។ > សារៈសំខាន់៖ ភស្តុតាងនេះត្រូវតែច្បាស់ថា កម្ពុជាមិនបានផ្ទុះអាវុធមុនទេ ហើយថា ថៃកំពុងធ្វើសកម្មភាពឈ្លានពានតាមរូបភាពស៊ីវិល័យ។ បណ្តឹងទៅអង្គការអន្តរជាតិ៖ បញ្ជូនឯកសារភស្តុតាងទៅកាន់វេទិកាអន្តរជាតិភ្លាមៗ ដូចជា៖ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ (UNSC): ដើម្បីឱ្យក្រុមប្រឹក្សាដឹងពីហានិភ័យនៃការផ្ទុះអាវុធ។ តុលាការ ICJ: ក្នុងករណីមានវិវាទទឹកដី ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការបកស្រាយសន្ធិសញ្ញា។ ២. យុទ្ធសាស្ត្រការទូត និងតំបន់ (Diplomatic and Regional Strategy) គោលដៅគឺ ដាក់សម្ពាធនយោបាយ លើថៃ តាមរយៈសម្ព័ន្ធមិត្ត និងប្រទេសទីបី។ សកម្មភាពតាមរយៈអាស៊ាន: កម្ពុជាអាចលើកយកបញ្ហានេះទៅក្នុងកិច្ចប្រជុំ អាស៊ាន (ASEAN) ជាពិសេសក្នុងក្របខ័ណ្ឌ សន្តិសុខនយោបាយ ដោយសង្កត់ធ្ងន់លើការរំលោភគោលការណ៍ មិនជ្រៀតជ្រែក និង ការដោះស្រាយជម្លោះដោយសន្តិវិធី ក្នុងតំបន់។ ប្រើប្រាស់សម្ព័ន្ធមិត្ត: ជំរុញឱ្យប្រទេសដែលមានឥទ្ធិពលក្នុងតំបន់ និងក្រៅតំបន់ (ដូចជា ចិន ជប៉ុន ឬបណ្តាប្រទេសមហាអំណាចដទៃទៀត) ដាក់សម្ពាធការទូតឯកជនទៅលើរដ្ឋាភិបាលថៃ ដើម្បីដករបាំង និងចូលតុចរចាឡើងវិញ។ ៣. យុទ្ធសាស្ត្រដោះស្រាយស្ថានភាព (On-Site Situation Management) គោលដៅគឺ បន្សាបភាពតានតឹង ដោយមិនប្រើកម្លាំង។ ការប្រើប្រាស់កម្លាំងមិនមែនយោធា (Non-military Response): ជំនួសឱ្យការបាញ់តបវិញ កម្ពុជាអាចប្រើកម្លាំងប៉ូលិស ឬកម្លាំងសន្តិសុខដែលមិនមែនយោធា ដើម្បី៖ ចរចាដោយផ្ទាល់: ជាមួយកងកម្លាំងថៃនៅកន្លែងកើតហេតុ។ ឆ្លើយតបដោយអហិង្សា: ឧទាហរណ៍ ក្នុងករណីមានការដាក់បន្លាលួស អាចប្រើត្រាក់ទ័រ ឬកម្លាំងពលកម្មស៊ីវិលដែលមានការការពារពីកម្លាំងប៉ូលិស ទៅដកចេញ ដោយមានការផ្សាយផ្ទាល់ តាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយជាតិ និងអន្តរជាតិ ដើម្បីបង្ហាញពីភាពអហិង្សារបស់កម្ពុជា។ ការការពារពលរដ្ឋ: ត្រូវធានាថាពលរដ្ឋដែលរងផលប៉ះពាល់ត្រូវបានការពារ និងទទួលបានការគាំទ្រផ្នែកច្បាប់/សង្គម ដោយរៀបចំតំបន់ការពារសុវត្ថិភាពនៅក្បែរនោះ ប្រសិនបើចាំបាច់។ សរុបសេចក្ដី: វិធីសាស្ត្រល្អបំផុតគឺ រក្សាការអត់ធ្មត់យោធាអតិបរមា ហើយ បង្វែរស្ថានការណ៍ទៅជាសង្រ្គាមព័ត៌មាន និងច្បាប់។ ការប្រើប្រាស់រូបភាពនៃការឈ្លានពានដោយ "បន្លាលួស" ដើម្បីបង្ហាញទៅកាន់ពិភពលោកអំពី "សង្រ្គាមប្រផេះ" របស់ថៃ នឹងដាក់សម្ពាធខ្លាំងលើថៃឱ្យចូលតុចរចាឡើងវិញជាផ្លូវការ។

14/10/2025

កម្ពុជាមានប្រជាជនល្អរួសរាយ តែទាស់ត្រង់គេធ្វើបាបហើយមិនចេះរាងចាល នៅតែមិនស្អប់គេ

14/10/2025

🇹🇭🇰🇭 អត្ថន័យនៃអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់ (MOU) ឆ្នាំ២០០០ និង ២០០១ រវាងកម្ពុជា-ថៃ
អនុស្សរណៈនៃការយោគយល់ (MOU) ឆ្នាំ២០០០ និង ២០០១ រវាងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងរាជរដ្ឋាភិបាលថៃ គឺជាឯកសារសំខាន់ពីរ ដែលបង្កើតឡើងដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែនដ៏រ៉ាំរ៉ៃរវាងប្រទេសទាំងពីរដោយសន្តិវិធី និងតាមយន្តការទ្វេភាគី។
ខាងក្រោមនេះជាខ្លឹមសារសំខាន់ៗនៃ MOU ទាំងពីរ៖
១. MOU ឆ្នាំ២០០០ (អនុស្សរណៈស្ដីពីការវាស់វែង និងខណ្ឌសីមាព្រំដែនគោក)
គោលបំណងចម្បង: បង្កើតក្របខ័ណ្ឌច្បាប់ និងយន្តការ សម្រាប់ធ្វើការ វាស់វែង និងបោះបង្គោលព្រំដែនគោក រវាងប្រទេសទាំងពីរ។
មូលដ្ឋានគ្រឹះ: កំណត់ព្រំដែនដោយផ្អែកលើផែនទីមាត្រដ្ឋាន ១:២០០,០០០ ដែលត្រូវបានកំណត់ក្រោម សន្ធិសញ្ញាបារាំង-សៀម ឆ្នាំ១៩០៤ និង ១៩០៧។
យន្តការ: បានបង្កើត គណៈកម្មការព្រំដែនរួម (Joint Boundary Commission - JBC) ដើម្បីត្រួតពិនិត្យដំណើរការទាំងមូល។
ស្ថានភាពផ្លូវច្បាប់: ទោះបីមានឈ្មោះថា MOU ក៏ដោយ ក៏ឯកសារនេះត្រូវបានចុះបញ្ជីជាមួយអង្គការសហប្រជាជាតិ (UN) ដែលផ្តល់ឱ្យវានូវ កម្លាំងច្បាប់អន្តរជាតិស្មើនឹងសន្ធិសញ្ញា ដែលតម្រូវឱ្យភាគីទាំងពីរត្រូវគោរព និងមិនអាចលុបចោលជាឯកតោភាគីបានឡើយ។
២. MOU ឆ្នាំ២០០១ (អនុស្សរណៈស្ដីពីតំបន់ដែនសមុទ្រត្រួតស៊ីគ្នា)
គោលបំណងចម្បង: ផ្តោតលើការដោះស្រាយ ដែនសមុទ្រដែលមានការទាមទារត្រួតស៊ីគ្នា នៅលើខ្ពង់រាបបាតសមុទ្រក្នុងឈូងសមុទ្រថៃ (Gulf of Thailand)។
ខ្លឹមសារសំខាន់:
ឯកភាពលើការបង្កើត តំបន់អភិវឌ្ឍន៍រួម (Joint Development Area) សម្រាប់ការទាញយកធនធានអ៊ីដ្រូកាបូន (ប្រេង និងឧស្ម័ន) នៅក្នុងតំបន់ត្រួតស៊ីគ្នាភាគខាងត្បូងនៃខ្សែស្របទី១១ តាមរយៈ សន្ធិសញ្ញាអភិវឌ្ឍន៍រួម។
ឯកភាពលើការបន្តចរចាដើម្បី កំណត់ព្រំដែនសមុទ្រ ឱ្យបានទៅវិញទៅមកនៅក្នុងតំបន់ដែលត្រូវកំណត់ព្រំដែន។
ចំណុចសំគាល់: ឯកសារនេះគ្រាន់តែជាក្របខ័ណ្ឌសម្រាប់ការចរចាប៉ុណ្ណោះ មិនមែនជាការបែងចែកដែនអធិបតេយ្យភាពចុងក្រោយ នៃតំបន់ត្រួតស៊ីគ្នានៅឡើយទេ ហើយការអនុវត្តន៍ត្រូវតែបន្តតាមរយៈកិច្ចចរចាបច្ចេកទេស។
សារៈសំខាន់រួមនៃ MOU ទាំងពីរ
ក្របខ័ណ្ឌសន្តិភាព: MOU ទាំងពីរដើរតួជា មូលដ្ឋានគ្រឹះផ្លូវច្បាប់ សម្រាប់កម្ពុជា និងថៃក្នុងការដោះស្រាយវិវាទព្រំដែនទាំងផ្លូវគោក និងផ្លូវសមុទ្រ ដោយសន្តិវិធី តាមរយៈការចរចាទ្វេភាគី។
ភាពមិនអាចលុបចោលបាន: យោងតាមច្បាប់អន្តរជាតិ (អនុសញ្ញាទីក្រុងវីយែនឆ្នាំ១៩៦៩ ស្តីពីច្បាប់សន្ធិសញ្ញា) ភាគីណាមួយ មិនអាចលុបចោលឯកតោភាគី ដោយគ្មានការយល់ព្រមពីភាគីម្ខាងទៀតបានឡើយ។

13/10/2025

លោកស៊ុន ចាន់ថុល កាលនៅជាចៅហ្វាយសាធារណ:ការ​ លោកថា បើផ្លូវណាមានខូច ឬគ្រហិកគ្រហុក ថតផុសបានលុយ ព្រោះលោកបានជិះកង់មើលអស់ហើយ​ មិនមានសល់ផ្លូវណាគ្រហិកគ្រហុកទេ មានតែពឹងពលរដ្ឋជាភ្នែកជាច្រមុះជួយផ្តល់ពត៌មាន។ ហើយក្នុង VDO នេះក៏អាចជា AI ដែរ​ សម័យ​AI

12/10/2025

បំណុល​របស់​យើង​

ប្រសិន​បើ​យើង​ជា​មនុស្ស​មាន​កំណើត​ យេីង​មិន​ត្រូវ​ភ្លេច​នូវ​បំណុល​របស់​យើង​ឡើយ​។ តួយ៉ាងដូចជាមហាសេដ្ឋីពិភពលោក​ជនជាតិកូរ៉េខាងត្បូងម្នាក់គឺលោក Chun Ju Yung ស្ថាបនិកក្រុមហ៊ុន​ Hyundai ធ្លាប់​លួចគោរបស់ឪពុករបស់លោក​ ដែលជាកសិករក្រីក្រម្នាក់​ ដេីម្បីលក់យកលុយរត់ចេញពីកូរ៉េខាងជេីង​ មកកូរ៉េខាងត្បូង​ នាកាលដែលលោកមានអាយុ១៦ឆ្នាំ។

ជាច្រេីនទសវត្សរ៍ក្រោយមក​ លោកបានក្លាយទៅជាមហាសេដ្ឋីពិភពលោក​ ហេីយលោកបានយកគោចំនួន១.០០១ក្បាល​ ទៅសងឲ្យកូរ៉េខាងជេីងវិញ។ សត្វគោនៅខាងមុខគេ​ មានព្យួរស្លាកមួយ​ ដែល​មានសេចក្ដីថា៖

-នេះគឺជាគោមួយក្បាលដែលខ្ញុំបានលួច​ ដេីម្បីធ្វេីដំណេីរទៅទីក្រុងសេអ៊ូល​ ហេីយគោចំនួន១០០០ក្បាលទៀតគឺជាការប្រាក់។

ប្រសិនបេីយេីងជំពាក់ប្រាក់គេហេីយយេីងមិនព្រមសង​ មួយជីវិតរបស់យេីងនេះ​ យេីងនៅស្ពាយ
កម្មពៀររហូតដល់ជាតិក្រោយទៀត។