27/10/2025
ទីម័រខាងកើត ក្លាយជាសមាជិកអាស៊ានទី១១
អាស៊ាន ៖ ជាលើកដំបូងក្នុងរយៈពេល ២៦ ឆ្នាំ អាស៊ានបានពង្រីកចំណាត់ថ្នាក់របស់ខ្លួន ដោយប្រទេសទីម័រខាងកើតត្រូវបានទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការជាសមាជិកទី ១១ នៃក្រុមនេះនៅថ្ងៃទី ២៦ ខែតុលា។
ការប្រកាសនេះបានធ្វើឡើងនៅពេលដែលក្រុមមេដឹកនាំក្នុងតំបន់បានកោះប្រជុំសម្រាប់កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី ៤៧ និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធនៅមជ្ឈមណ្ឌលសន្និបាតកូឡាឡាំពួរ ដែលធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះក្រោមការដឹកនាំបច្ចុប្បន្នរបស់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។
ការទទួលស្គាល់ទីម័រខាងកើតត្រូវបានធ្វើឡើងជាផ្លូវការបន្ទាប់ពីពិធីបើកកិច្ចប្រជុំកំពូល ដោយកត់សម្គាល់ព្រឹត្តិការណ៍ដ៏សំខាន់សម្រាប់ទាំងប្រទេសកោះដែលមានប្រជាជន ១,៣ លាននាក់ និងអាស៊ាន នៅគ្រាដែលមានការប្រែប្រួលសក្ដានុពលភូមិសាស្ត្រនយោបាយ និងភាពមិនប្រាកដប្រជាផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចសកល។
ទីម័រខាងកើតគឺជាប្រទេសដំបូងគេដែលចូលរួមក្នុងក្រុមនេះចាប់តាំងពីការចូលរបស់កម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៩។ ការទទួលស្គាល់នេះត្រូវបានធ្វើឱ្យក្លាយជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី ២៦ ខែតុលា ខណៈដែលមេដឹកនាំអាស៊ានបានគាំទ្រការចូលរបស់ប្រទេសនេះជាផ្នែកមួយនៃរបៀបវារៈដំបូងនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលបន្ទាប់ពីពិធីបើក។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី Xanana Gusmao បានចូលរួមជាមួយមេដឹកនាំអាស៊ានទាំង ១០ សម្រាប់ការចុះហត្ថលេខាលើឯកសារបញ្ជាក់ពីការចូលរួមសមាជិក ដែលទន្ទឹងរង់ចាំជាយូររបស់ប្រទេសនេះ ដោយបានវាយត្រាជាផ្លូវការលើឋានៈជាសមាជិកទី ១១ នៃសមាគមនេះ។ ក្រោយមក ក្រុមមេដឹកនាំបានថតរូប និងចាប់ដៃគ្នាក្នុងកាយវិការសាមគ្គីភាពជាប្រពៃណីរបស់អាស៊ាន។
នៅក្នុងសារបង្ហោះនៅលើហ្វេសប៊ុក នាយករដ្ឋមន្ត្រីសិង្ហបុរីលោក Lawrence Wong បាននិយាយថា ការចូលរួមរបស់ទីម័រខាងកើតគឺជា "ព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រ" ដែលជាលទ្ធផលនៃការចូលរួមដោយអត់ធ្មត់ និងការពិចារណាយ៉ាងស៊ីជម្រៅអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ។
លោកបាននិយាយថា «ខណៈមានការងារជាច្រើននៅខាងមុខ សិង្ហបុរីនឹងចូលរួមតួនាទីរបស់យើងដើម្បីគាំទ្រដល់ការធ្វើសមាហរណកម្មរបស់ទីម័រខាងកើត ដើម្បីឱ្យយើងទាំងអស់គ្នាអាចទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីអាស៊ានដែលរឹងមាំ និងរួបរួមគ្នាជាងមុន»។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីម៉ាឡេស៊ី Anwar Ibrahim បានអបអរសាទរដល់ទីម័រខាងកើត ហើយបាននិយាយថា ឋានៈរបស់ខ្លួននៅក្នុងក្រុមនេះ «បានធ្វើឲ្យគ្រួសារអាស៊ានពេញលេញ»។
លោក Gusmao បាននិយាយថា ការចូលជាសមាជិកអាស៊ានរបស់ប្រទេសនេះគឺជាសក្ខីភាពនៃស្មារតីរបស់ប្រជាជន និងការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ពួកគេចំពោះលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ លោកបាននិយាយថា ការចូលរួមជាមួយក្រុមនេះបានកត់សម្គាល់នូវការចាប់ផ្តើមនៃយុគសម័យថ្មីនៃកិច្ចសហការ និងការរីកចម្រើនក្នុងតំបន់មួយដ៏ស្វាហាប់បំផុតរបស់ពិភពលោក។
លោកបាននិយាយថា «ទីម័រខាងកើតបានចូលរួមដោយភាពរម្យទម និងដោយមោទនភាព ដោយឱបក្រសោបយ៉ាងពេញលេញនូវតម្លៃស្នូលរបស់អាស៊ាន ពោលគឺ ការគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក កិច្ចសហប្រតិបត្តិការដោយសន្តិភាព ឯកភាពក្នុងពិពិធភាព និងសាមគ្គីភាពក្នុងតំបន់»។
លោក Gusmao បានកត់សម្គាល់ថា ការចូលរួមរបស់ទីម័រខាងកើតក្នុងអាស៊ានគឺជាសម្ព័ន្ធភាពធម្មជាតិ ដែលមានឫសគល់នៅក្នុងវប្បធម៌ ភូមិសាស្ត្រ និងអាទិភាពជាយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ប្រទេសនេះសម្រាប់អនាគត។ លោកបាននិយាយថា នេះមិនមែនជាចុងបញ្ចប់នៃដំណើរនោះទេ ប៉ុន្តែជាការចាប់ផ្តើមនៃទំព័រថ្មី ដែលមានគោលបំណងជំរុញចក្ខុវិស័យរបស់អាស៊ានអំពីសហគមន៍សន្តិភាព វិបុលភាព ភាពធន់ និងដែលផ្តោតលើប្រជាជន៕(ប្រែសម្រួលដោយ ពិសិដ្ឋ សំណាង)