27/07/2025
[English below]
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្តីអំពីភាពតានតឹងនៃព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ
កម្ពុជាជាប្រទេសដែលស្រលាញ់សន្តិភាព។ ប្រជាជនរបស់យើងបានឆ្លងកាត់ ស៊ូទ្រាំនឹងសង្គ្រាម ការលំបាក និងការខាតបង់អស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ ទាំងសង្គ្រាមផ្ទៃខាងក្នុង និងសង្គ្រាមជាមួយប្រទេសដទៃ។ យើងចងចាំពីការតស៊ូទាំងនេះយ៉ាងច្បាស់ ហើយយើងរួបរួមគ្នាក្នុងបំណងកុំឱ្យវិលត្រលប់ទៅអតីតកាលដ៏ឈឺចាប់នោះ។ ថ្ងៃនេះ យើងសំណូមពរមិនឱ្យមានជម្លោះ តែយើងសូមឱ្យមានសន្តិភាព ជាសន្តិភាពដែលគោរពអធិបតេយ្យភាព បេតិកភណ្ឌ និងបូរណភាពទឹកដីរបស់យើង។
មាតុភូមិ ប្រាសាទដ៏ពិសិដ្ឋ និងសម្បត្តិវប្បធម៌នៅតាមបណ្តោយព្រំដែនរបស់យើង មិនគ្រាន់តែជាសំណង់ប្រវត្តិសាស្ត្រប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែគឺជាផ្នែកមួយនៃព្រលឹងជាតិរបស់យើងដែលបានបន្សល់ទុកពីដូនតារបស់យើងតាំងពីយូរយារណាស់មកហើយ គឺមុនពេលដែលព្រំដែនសម័យទំនើបនៃអាស៊ីអាគ្នេយ៍ត្រូវបានគូសទៅទៀត។ ទីតាំងទាំងនេះ រួមទាំងប្រាសាទព្រះវិហារជាទីសក្ការៈ មិនត្រឹមតែត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយប្រជាជនកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះទេ សហគមន៍អន្តរជាតិ រួមទាំងសាលក្រមឆ្នាំ ១៩៦២ ដោយតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) ក៏បានសម្រេច និងការបញ្ជាក់ឡើងវិញឆ្នាំ ២០១៣ ថាប្រាសាទ និងបរិវេណជាប់នោះគឺជារបស់កម្ពុជាដែរ។
សន្ធិសញ្ញាឆ្នាំ ១៩០៧ រវាងបារាំង និងសៀម (ថៃ) បានបង្កើតព្រំដែនទាំងនេះបន្ថែមទៀត។ កម្ពុជាបានគោរពកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងនេះ ហើយនៅតែប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការរួមរស់ដោយសន្តិភាព។ ទោះបីជាមានការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់យើងក្នុងការរក្សាស្ថិរភាពយ៉ាងណាក៏ដោយ ការបង្កហេតុដោយយោធា និងការរំលោភលើអធិបតេយ្យភាពនាពេលថ្មីៗនេះបានបង្កើនភាពតានតឹង និងធ្វើឱ្យជនស៊ីវិលស្លូតត្រង់ជាច្រើនស្ថិតក្នុងហានិភ័យ។
យើងពិតជាមានការសោកស្តាយយ៉ាងខ្លាំងចំពោះអំពើហិង្សា ដែលបានកើតឡើងនៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនរួមគ្នារបស់យើង។ ការបំផ្លិចបំផ្លាញភូមិស្ថាន ការផ្លាស់ទីលំនៅរបស់គ្រួសារ និងការបំផ្លាញតំបន់បេតិកភណ្ឌពិភពលោករបស់អង្គការយូណេស្កូ គឺជាការណ៍មិនអាចទទួលយកបានឡើយ។ សកម្មភាពទាំងនេះមិនត្រឹមតែបំពានច្បាប់អន្តរជាតិប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងគំរាមកំហែងដល់សន្តិភាព និងសន្តិសុខក្នុងតំបន់ទាំងមូលទៀតផង។
កម្ពុជាមិនដែលចង់ឱ្យមានសង្រ្គាមកើតឡើងទេ។ ជាមួយនឹងធនធានមានកម្រិត និងចំនួនប្រជាជនតិច ប្រទេសរបស់យើងមិនចង់ចូលរួមក្នុងជម្លោះនោះទេ។ យើងស្វែងរកយុត្តិធម៌ សន្តិភាព និងការត្រឡប់ទៅរកលក្ខខណ្ឌ និងសន្ធិសញ្ញាដែលបានព្រមព្រៀងគ្នាពីមុនមក។ យើងសូមអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលថៃបញ្ឈប់ការឈ្លានពានផ្នែកយោធា គោរពបូរណភាពទឹកដីរបស់កម្ពុជា និងចូលរួមក្នុងកិច្ចសន្ទនាប្រកបដោយអត្ថន័យ។
យើងក៏សូមអំពាវនាវដល់សហគមន៍អន្តរជាតិ អង្គការសហប្រជាជាតិ សមាគមអាស៊ាន និងមេដឹកនាំពិភពលោកទាំងអស់ ឱ្យចាត់វិធានការជាបន្ទាន់ ដើម្បីជួយបន្ធូរបន្ថយស្ថានការណ៍ និងទប់ស្កាត់ការបាត់បង់អាយុជីវិតបន្ថែមទៀត។ ពិភពលោកត្រូវតែរួបរួមគ្នាក្នុងការថែរក្សាសន្តិភាព គោរពច្បាប់អន្តរជាតិ និងការពារសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌របស់មនុស្សជាតិ។
ទោះបីជាមានការសោកស្ដាយចំពោះភាពតានតឹងបច្ចុប្បន្នក៏ដោយ ក៏យើងនៅតែមានសង្ឃឹម។ កម្ពុជា និងថៃមានទំនាក់ទំនងប្រវត្តិសាស្ត្រ វប្បធម៌ និងទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាជន និងប្រជាជនរាប់សតវត្សរ៍មកហើយ។ យើងជឿជាក់ថា ជាមួយនឹងការគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក និងកិច្ចសន្ទនា សន្តិភាពអាចនឹងត្រូវបានស្តារឡើងវិញ។ ប៉ុន្តែខណៈពេលដែលយើងស្វែងរកការផ្សះផ្សា យើងក៏ប្រកាន់ខ្ជាប់ការគាំទ្រមេដឹកនាំ កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ និងប្រជាជនរបស់យើង ដើម្បីការពារអធិបតេយ្យភាពរបស់យើង និងអនាគតរបស់យើង។
សូមយើងជ្រើសរើសយកសន្តិភាព និងមិនត្រូវមានការការញុះញង់។ សូមយើងគោរពមរតករួមរបស់យើង និងមិនត្រូវបំផ្លាញមរតករួមនេះឡើយ។ សូមយើងឆ្ពោះទៅមុខជាមួយគ្នា ដឹកនាំដោយប្រវត្តិសាស្ត្រ យុត្តិធម៌ និងការគោរព។
ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវតែទទួលបានសន្តិភាព។ ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវតែទទួលបានយុត្តិធម៌ ហើយយើងខ្ញុំ រួម ជាមួយប្រជាជនយើង គាំទ្រការដឹកនាំរបស់កម្ពុជាយើងជានិច្ច៕
Statement on Cambodia–Thailand Border Tensions
Cambodia is a peace-loving nation. Our people have endured decades of war, hardship, and loss—both internally and externally. We carry the memory of these struggles deeply, and we are united in our desire never to return to that painful past. Today, we ask not for conflict, but for peace—a just peace that respects our sovereignty, heritage, and territorial integrity.
The lands, sacred temples, and cultural treasures along our border are not merely historical structures—they are part of our national soul, passed down from our ancestors long before the modern borders of Southeast Asia were drawn. These sites, including the revered Preah Vihear Temple, are recognized not only by the Cambodian people but also by the international community, including the 1962 ruling by the International Court of Justice (ICJ), and its 2013 reaffirmation that the Temple and its adjacent lands belong to Cambodia.
The 1907 treaty between France and Siam (Thailand) further established these boundaries. Cambodia has respected these agreements and remained committed to peaceful coexistence. Yet, despite our efforts to maintain stability, recent military provocations and violations of sovereignty have escalated tensions and placed innocent civilians at risk.
We deeply regret the violence that has occurred along our shared border. The destruction of villages, the displacement of families, and the damage to UNESCO World Heritage Sites are unacceptable. These actions not only violate international law but threaten the peace and security of the entire region.
Cambodia has not sought war. With limited resources and a smaller population, our country has no interest in engaging in conflict. We seek justice, peace, and a return to previously agreed-upon conditions and treaties. We call upon the Government of Thailand to cease its military aggression, to respect Cambodia’s territorial sovereignty, and to engage in meaningful dialogue.
We also appeal to the international community, the United Nations, ASEAN, and all world leaders to take immediate action to help de-escalate the situation and prevent further loss of life. The world must stand united in preserving peace, upholding international law, and protecting the cultural heritage of humanity.
Though saddened by the current tensions, we remain hopeful. Cambodia and Thailand share centuries of history, culture, and people-to-people ties. We believe that with mutual respect and dialogue, peace can be restored. But while we seek reconciliation, we also stand resolute—side by side with our leaders, our armed forces, and our people—to defend our sovereignty and our future.
Let us choose peace, not provocation. Let us honor our shared heritage, not destroy it. Let us move forward together, guided by history, justice, and respect.
Cambodia deserves peace. Cambodia deserves fairness. And I stand with the people and leadership of Cambodia.
Mengly J. Quach
July 27, 2025
