Dalanews.kz

04/10/2024

Көлікке құйып жүрген газ қымбаттауы мүмкін. Таяуда ҚР Энргетика вице-министрі Әлібек Жамауов жанармай мен газдың бағасын теңестіру үшін барын салып жатқандарын айтты. Ол «Қазақстан үшін моторлы көлік құралдары үшін дәстүрлі отын безни мен дизел. Газ дәстүрлі отынға жатпайды. Сол үшін газ бағасын бензинмен теңестіру керек» деп ойын ортаға салды.

Иә, Жамауовтың сөзінен Энергетика министрлігі газдың бағасын қымбататпай сақтап қалудың орнына – оны бензинмен теңестіруге аңсары ауып отырғанын байқадық.

Шенді Қазақстанда көлік құралы үшін дәстүрлі отын бензин мен дизел отыны болғанын айта келе, газдың бағасын бензинмен теңестіруді жөн көріпті.

Шамасы, вице-министр Назарбаев кланын тақтан тайдыруға газ мәселесі тригер болғанын естен шығарған секілді. Әлібек Жамауовтың мына сөзінен «сол қиын кезеңде Жамауов елде болды ма екен, әлде жылы жақта демалып жатты ма екен» деген сұрақ та көкеймізді туындағанын жасырып қайтеміз.

Егер елде болып, төгілген қанды көрсе, бұлай сөйлемес еді. Демек, бұл шенді Қанды қаңтардан сабақ алмаған, әрі халықты Тоқаевқа қарсы қойып отырғынан өзі де байқамайтын секілді.

Мұндай вице-министрлер тұрғанда қымбатшылықтан көз ашпасымыз анық. Жамауовтың сөзінен Энергетика министрлігінде газдың бағасы көтеруді ұдай талқылайтынын аңғардық.

Жамауов «Қазақстанда дәстүрлі отын бензин мен дизел болды» дейді. Демек, біздерге электрлі көліктер алудың да қажеті жоқ қой.

Тіпті, АЭС салып басымызды ауыртып қайтеміз? Жылу орталықтар үшін дәстүрлі отын көмірді жағып, күйелеш-күйелеш болып жүре бермейміз бе?

Жамауовтың сөзше, ҚР Энергетика министрлігінің бензин мен газдың бағасын теңестіруден басқа шаруа жоқ сияқты. Шындығында бағаның қандай болатынын Антимонополиялық агенттік айналыспай ма?

Мұндай вице-министрлер тұрғанда жау шақырып, дұшпан іздеудің қажеті жоқ қой.

18/09/2024

Орыс армиясының деңгейі қалай плинтустан төмен түсіп кетті?!

Кеңес Одағы құлағаннан кейін Ресей мен ТМД елдерінде әскери қызметтің құндылығы қалмады. Жалпы, қызыл әскер Кеңес заманында да оңып тұрғаны шамалы еді. Сарбаздар арасындағы әлімжеттік, ішімдікке салыну – Кеңес одағы дәуірлеп тұрғанда пайда болған дүние екені белгілі. Кейіннен оған жемқорлық қосылды.

Ал Ресейдің Украианаға қарасы ашқан соғысы орыс армиясының қаншалықты құрдымға құлағанын соқырға таяқ ұстатқандай көрсетіп берді. Соғыс басталмай жатып Ресейдің Қара теңіздегі флоты су түбіне кеткеніне куә болдық. Ал Украина сарбаздары Курск облысына басып кіргенде пропагандаға еліккен жұрттың соғыс жағдайында әрекет етуге мүлде дайын болмай шыққан. Диван батырлардың бәрі кәрі-құртан шал-кемпірді тастап тұра қашты.

Осылайша «әлем бойынша екінші армия» деп әспеттелген Ресей әскері «арнайы операция» кезінде батпаққа бетпен құлады. Орыс әскерінің дәрменсіз күйге түскенін қазір Z-патриоттарға тиесілі телегарам арналар да жасырмай жаза бастады. «Ресейдің досы – флот пен армия» деген сөздің күлі көкке ұшқанына көзіміз жетіп жатыр.

Айталық, «ВДВ за Честность и Справедливость» деп аталатын телеграм арнасы Курск облысын Украин әскерінен қорғауға келген сарбаздарды жергілікті халық құшақ жайып қарсы алмағаны Z-патриоттардың ашуын туғызағанын жазған. Курск облысындағы кейбір рестобарларға қарапайым клиенттер 300 рубль төлеп кірсе, әскерилер 1300 рубль төлейді екен. Осылайша жергілікті халық әскердің қалтасын қағып қалды жөн санауда. Тіпті, кейбір мекемелер көңіл көтеру орындарына әскери киіммен кіруге шектеп қойып, Путиннің «арнайы операциясына» пысқырып та қарамайтынын байқатқан.

Майдан шебіндегі елдімекендердегі кейбір дүкен иелері әскерилерге азық-түлік сатпайтын болған. Осылайша орыстар өз әскеріне деген құрметін қаншалықты екенін байқатты.

Ал қоғамдық тәртіпті сақтайтын жол сақшылары мен «Росгвардияның» қызметкерлері әскерилер мінген көліктерді тоқтатып, сынықтан сылтау тауып, олардың қалтасындағы қаржысын қағып қағып алуды әдетке айналдырған.

Қазір орыс әскерінің тәртібі плинтустың деңгейіне түсіп кеткені де жасырын емес. Бұдан басқа генералдардың ақылға сыймайтын бұйрықтары, әскердегі ескірген нормалар мен заңдар, ұры генералдардың жемқорлық әрекеті бәрі-бәрі орыс әскерін батпаққа батыра түсуде. Мұның бәрін Z-патриоттар ашық айтып, қорықпай жаза бастады.

Әскерде ротация мен демалыстың болмауы қолына қару ұстаған талайды қажытқаны анық. Командирлер қол астындағы сарбаздарын демалысқа жебіреу үшін ақша сұрауы солдаттардың ашу-ызасын туғызып, арты төбелес, кісі өліміне дейін ұласып жатқанын көріп біліп отырмыз.

Осы жайттардан-ақ бұл соғыста қай жақтың жеңетінін бағамдай беруімізге болады.

16/09/2024

Бір жеріңді айырамын!

Жаңа оқу жылы басталғалы бері бірінші сынып оқушыларының қызықтарына қарық болудамыз. Бір қызығы биыл «қызықтың» бәрі бәрі боқтық сөзбен байланысты болып жатыр.

Күні кеше ғана ауылға бардым. Ауылда көшеде топтасып ойнап жүрген шынақтай балалардың бәрі Тик-токта танымал Мұрат Әбілда ағасының «бір жеріңді айрам» деген боқтық сөзін сан мәрте қайталағанына куә болдым. Бір бес минуттың ішінде бүлдіршіндер бірін-бірі айырып-айрып тастады. Оларға ұрсып жатқан үлкен-кішіні байқамадым.

Содан қойшы, Тик-ток қарап отыр едім бір қызық роликке тап болдым. Бірінші сынып оқушысына мұғалімі:

– Бәленше, ер балалар қыздарды сыйлау керек. Тағы не істеу керек екенін білесің бе, айта қойшы, – деп еді. Бірінші сыныпқа барған бала.

– Қорғау керек, – деді.

– Әй бәркелді, дұрыс айтасың. Егер қыздарды біреу шашынан тартып, мазақтаса қайтесің, – деп мұғалым қазымырланып сұрап еді. Әлгі жүгермек мүдірместен.

– К-ін айрамын! – демесі бар ма? Бірінші сынып оқушылары мәз-майрам. Ал апайы болса, бетіп басып «олай деме» деген видеоны барлықтарыңыз көрген шығарсыздар.

Иә, ағайын Мұрат Әбілданың арқасында бір жеріңді айырман деген сөз әдемі айбарынан айрылып, әдепкі сөзге айналып барады. Бұл сөзге бола ешкім ашуланып, талағы тарс айырылмайтын болды. «Бетіңнен сүйдім» деген сияқты жылы сөзге айналып барады.

Қазір Тик-токата «бір жеріңді айырамын» деп екіленіп, кіжініп сөйлейтін аға-әпкелері тұрғанда бірінші сыныптың балаларына не деп ұрысуға болады.

Қазіргі күннің геройы Мұрат Әбілда ғой. Балаларымыз соларға қарап бой түзейтін болған.

Бұл ретте орыстың пропагандистері секілді әлемуметтік желіні қарайлай жөнелейін деген ойым жоқ. Қазір Тик-ток жүзедеген мың адамның саудасын жүргізіп, жұрттың бағын ашып отыр. Бірақ Тик-токта отырып, боқтық сөзді қарша боратып отырған Мұрат Әбілдалар осы сөздерді балалардың ауызына салып беріп отырғанын ескеруіміз керек. Солай ағайын.

Елді боқтап, түрмеге түскен Мұрат Әбілда қапастан түзеліп шықты дегенге өз басым сенбеймін. Ол түзеліп шығатындай, шетел асып оқып келген жоқ. Енді аз шыдасаңыз келесі оқу жылында бүлдіршіндеріміз Мұрат Әбілданың арқасында түрменің жаргондарымен сөйлей бастаса өз басым таңқалмаймын.

12/09/2024

Астанада көшпенділер ойыны әдемі өтіп жатыр. Бүкіл әлем бақылап отыр. Discovery-ден Еуропа елдерінің орта ғасырдағы рыцарьларының жекпе-жегін көріп, көзайым болушы едік. Астана төрінде өтіп жатқан Көшпенділер ойыны олардан бір мысқыл да кем емес. Ойын түрлері көп. Адамның эмоциясын шығарып, делебесін қоздыратын ойын түрлері де көп. Алдағы уақытта бұл Көшпенділер ойыны тұтас түркіні біріктіретін маңызды фактор болайын деп тұр.

Ойын болған соң, біреу жеңіліп, біреу жеңілде. Қазақтар мен қырғыздардың арасындағы көкпар ойыны жұрттың делебесін қоздыратыны анық. Қазақ пен қырғыз көкпарда бір үйдің тете баласы секілді ғой. Өліспей беріспейді. Осы жолы да солай болды.

Бірақ көкпардан кейінгі көкезу әңгімелер Көшпенділер ойынына көлеңке түсірмеуі керек. Бұл ретте қазақты жақтап, қырғызды даттайын деген ойымыз да жоқ. Бұл көкпар екі жақтың да делебасын қозыдырған тамаша ойын болғаны анық. «Әлдене әділетті болмады» деген айыр қалпақты ағайын аз-кем мінез көрсетті. Оны қазақ бауырлары көтеретіні анық қой.

Сондықтан көкпардағы эмоцияға толы сәттерді алға тартып, бүйректен сыйрақ шығарудың қажеті жоқ.

«Сен жеңдің, мен жеңдім» деген етпен терінің арасынан шыққан әңгімелер екі елдің арасына көлеңке түсірмейтіні анық. Қазақ пен қырғыздың көкпарда бір-біріне дес бермей желпініп, желіккен кезі көп болған. Мұны да сондай сәттердің бірі деп қабылдаған ләзім.

Қазақ пен қырғыз жалғыз көкпарда ғана емес, айтыста да бір-бірінің жеңісін мойындамай желпінген кезін бәріміз білеміз. Бұл ретте Қатаған мен Сүйінбайдың айтысын еске алсақ жетіп жатыр. Сол айтыста кімнің жеңгені жайында тартыс әлі күнге дейін жалғасуда. Оның жанында кешегі көкпарың не тәйір.

Солай ағайын, тым қызбаланып, бір-бірімізге қатты сөз айтып, ағаттық жасамайық.

10/09/2024

Украиананың қарулы күштері күні кеше ғана жаңадан ойлап тапқан «Айдаһар дрон» деп аталатын от шашатын жаңа қаруын окупанттарға қарсы қолданды. Олар бұл дронның көмегімен алюминий ұнтағы мен темір оксидінің қоспасын реакцияға түсіріп, Ресей әскеріне от бүрікті.

Украина қарулы күштерінің жерге жақын ұшқан «Айдаһар дроны» жау шебіне от бүркіп, оларды отқа ораған роликтерін жариялады. Айдаһар дронның ауызынан шыққан оттың жерге түскендегі қызуы +2000 градусты құрайды. Мұндай жағдай темір құрсауланған танктың өзі майша еріп, әп-сәтте жарамсыз күйге түсетіні белгілі. Ал әскер жайында айтып жатудың өзі артық. Украинаның «Айдаһар дрондары» окупанттар үшін тозақ оты болайын деп тұр.

Bild басылымы украин әскері термиттік қаруды қолдануды өткен жылдан бері ойлай бастағанын жазуда. Осылайша олар қарапайым FPV-дронға 500 грамм термиттік қоспаны орналастарып, қарсыластарын отқа ораудың амалын тапты. Бұл қаруды алғаш рет Украинаның 60 механикаландырылған бригадасы қолданғанын айта кетуіміз керек.

Өз кезегінде CNN арнасына сұхбат берген білікті әскери сарапшы Николас Драммонд Украиана қарулы күштерінің термиттік қоспаны дронмен пайдалануын «инновациялық шешім» деп бағалады. Сонымен қатар Драммонд термиттік қарудың психологиялық әсері өте күшті екенін де тілге тиек еткен.

Термит қоспасы 1890 жылдары неміс химигі ашып, алғашқыда темір жолдарды дәнекерлеуге кеңінен қолданылған-ды. Кейіннен ол әскери мақсаттарға да қолданыла бастағанын білеміз Айталық, Германиямен оның одақтастар Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде термит бомбаларын қолданған болатын.

Халықаралық заңдарға сәйкес, термиттік қоспаларды соғыста қолдануға болады, бірақ оның адам ағзасына тигізетін әсеріне байланысты оны азаматтық нысандар мен халыққа қарсы пайдалануға тыйым салынған. Укриана қарулы күштері оны таза әскери мақсатқа қолданғанын айта кетуіміз керек.

07/09/2024

НАТО үшін соғыстың екінші фазасы басталды, ал Ресей болса ентігіп қалды

2023 жылдың соңында АҚШ пен ЕуроОдақ елдерінің әскери-өндірістік кешендері түрлі қарау-жарақ пен оқ-дәрі шығару үшін 750 млрд долларға тапсырыс алды. Өткен тарихқа үңілсек, Батыс әлемінің әскери-өндірістік корпорациялары мұншалықты көлемде тапсырысқа ешқашан ие болған емес. Осыдан-ақ қарап, Кремль тұтатқан соғыс өрті әлемді қандай өндіріске түсіргенін байқауға болады.

АҚШ пен ЕуроОдақтың 8 әскери-өндірістік корпорациялары бұрын-соңды болмаған тапсырысқа қол жеткізгеннен кейін биылдың өзін де өндірісін ауқымын кеңейтуге 10, 5 млрд доллар инвестиция жұмсады. Қару-жарақ өз тарихында өндіріске мұншалықты қомақты инвестиция сламаған болатын. Айталық, бұл 2019 жылғы пандемия кезеңімен салыстырсақ, 30 пайызға, ал 2023 жылмен салыстырсақ, 8 пайызға жоғары екенін байқаймыз.

НАТО-ға мүше елдердің қарау-жарақ өндірісін бұлайша арттыруына Кремльдің Украианаға басып кіргені себепші болғаны сөзсіз.

Осы ретте НАТО-ға мүше елдерден бөлек, АҚШ-тың Тыным мұхиты аймағындағы басты одақтастары – Жапония мен Оңтүстік Корея да қару-жарақ өндірісіне жұмсалатын бюджетін еселеп өсірді.

Ендігі кезекте нақты қандай әскери-өндірістік кешендер мен корпорациялардың ауызынан ақ май ағайын деп тұрғанын айтсақ.

Айталық, 2027 жылы Lockheed Martin корпорациясы әуе қорғанысын қамтитын Patriot PAC-3 кешенін жыл сайын 650 данасын шығаруға бекініп отыр. Сол сияқты әйгілі HIMARS-ке қажетті снараядты 2025 жылы 30 пайызға дейін ұлғайтпақшы.

Ал британдардың BAE Systems әскери-өнеркәсіптік корпорациясы өздерінің гаубицияларына арналған 155 мм-лік снараядтар өндірісін 8 есеге арттыруды жоспарлауда. Бұл қарулардың бәрі Украина аумағындағы соғыста үлкен сұранысқа ие ұмытпауымыз керек.

Биыл АҚШ пен ЕуроОдақтың елдеріндегі жетекші сегіз әскери-өнеркәсіптік корпорацияның таза кірісі өткен жылмен салыстырғанда 13 пайызға артып, 29, 4 млрд долларға жетеді деп күтілуде. Ал 2025 жылы олардың табысы 32, 1 млрд долларға дейін өсіп, қару-жарақ өндірісі тарихындағы ең жоғары көрсеткіш болмақ.

Осы ретте қару-жарақ корпорацияның акцияларының жиынтық бағасы 2019 жылғы деңгеймен салыстырғанда 90 пайызға өскен. Демек, Батыс үшін соғыстың жаңа фазасы енді басталды десек болады. Ал Кремль көсемі Путин болса, «үш күнде Украинаны басып аламын» деп еді. Ал соғыс екі жылдан бері тоқтаусыз жүруде. Украинаны жеңе алмай ентігіп қалған Ресей тағы екі жыл соғысатын болса, орыстардың түгі қалмайтыны анық. Сіздер қалай ойлайсыздар?

01/09/2024

Оралда су тасқынынан зардап шеккендер басым бөлігі ұоныс тойын тойлап, жаңа баспанасына ие болды.

Орал қаласында су тасқынынан зардап шеккен тұрғындардың қоныс тойы жалғасуда. Кеше Деркөл мен Зашаған кентінде 183 үй пайдалануға берілсе, бүгін Жұлдыз шағын аудан....

17/04/2024

Депутаттар тікұшаққа мініп алып, видео түсіріп блогерге айналып кетті.

17/03/2024

– Сіз екі жүйеде де лауазымды қызметтер атқардыңыз. Қай кезде өзіңізді еркін сезіндіңіз?

– Барлық жерде өзімді еркін сезіндім. «Қолымды біреу байлады» деп айта алмайын. Жалпы, менің қолымды байлау, тілімді байлау – бос әурешілік. Ол мүмкін емес. Мен не айтқым келеді, соны айтам.

«Жас Алаш» газетіне Заманбек Нұрқаділовтың 2004 жылы шыққан сұхбатынан үзінді

28/12/2023

Итоги деятельности ГФСС.

Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қоры қызметінің қорытындысы.

Сайт Государственного фонда социального страхования: https://gfss.kz

Инстаграм:

28/12/2023