Social eye

Social eye සඟරාමය ෆේස්බුක් පිටුව

වෛද්‍ය විද්‍යාව වෙනුවෙන් සිදු කල විශිෂ්ඨම සොයාගැනීම් අතර එකක් වන්නේ මීට ශතවර්ෂයකට  එපිටින් සිදුකල අධිවේගී ඉලෙක්ට්‍රෝන කම...
26/08/2025

වෛද්‍ය විද්‍යාව වෙනුවෙන් සිදු කල විශිෂ්ඨම සොයාගැනීම් අතර එකක් වන්නේ මීට ශතවර්ෂයකට එපිටින් සිදුකල අධිවේගී ඉලෙක්ට්‍රෝන කම්භයක් ටන්ග්ස්ටන් ලෝහයක ඝට්ටනය කොට නිපද වූ X කිරණ සොයාගැනීමයි.

එහි බල මහිමයෙන් අදට දහස් ගණනක් රෝග විනිශ්චය කරගනිමින් අකලට මැලවී යන්නට තිබූ ජීවිත පණ ලබයි. මිත්‍රවරුනි, වෛද්‍ය විද්‍යාවේදීත් යම් මිනිසෙකුට විකිරණ කදම්භයක් එල්ල කරන්නට අවසර ඇත්තේ එකී විකිරණ මාත්‍රාව මගින් රෝගීයා වන අවධානමට වඩා ප්‍රතිලාභය බලවත් නම් පමණි. මක් නිසාද යත් විකිරණ සඳහා නිරාවරණය පිලිකා රෝග අවධානම, ජාන විකෘති කිරීම ඇතුලු සෞඛ්‍යමය අවදානම් රැසක් ඇති කරන බැවිනි..

අද විකිරණ මෙලෙසින් යොදාගත්තද 1960 දශයකයට එපිටින් ලෝකයේ මූලික මිනිස් අයිතිවාසිකම් පවා උල්ලංඝනය කරමින්, දකුණු අප්‍රිකානු භූමියේ අයිතිය දිනාගත් සුදු ජාතිකයන් විසින් දිනපතාම පැය ගණනාවක වැඩ මුර නිමවා යන කිසිත් නොදත් අවිහිංසක කලු ජාතික දියමන්ති පතල් කම්කරුවන්ව සාමාන්‍ය x කිරණ නොව, සජීවි x කිරණ scan කිරීමකට ( fluoroscopy) සඳහා ලක් කරන ලද්දේ බලහත් කාරයෙනි. මක් නිසාද යත් අප්‍රිකානු භූමියේ සැබෑ උරුම කරුවන් වූ මේ කලු ජාතිකයන් දියමන්ති ශරීරයේ සඟවාගෙන යනු ඇතැයි වූ අනිසි බිය හේතුවෙනි.

මේ ඔබ දකින්නේ වර්ෂ 1952 දී මෙලෙසින් x කිරණ ගතකොට සමස්ත ශරීරයම පරීක්ෂාවට ලක් කරනා දකුණු අප්‍රිකාවේ De Beers පතලේ කලු ජාතික පතල් කම්කරුවෙකි. මිත්‍රවරුනි, දිනපතා අධික විකිරණයට නිරාවරණය වූ මේ අහිංසකයන් දහස් ගණනින් කී දෙනෙකු පිලිකාවට ගොදුරු වන්නට ඇතිද, කී දෙනෙකු ජානමය විකෘතීන් කර දරා සිටින්නට ඇත්ද යන්නෙහි වගකීමක් හෝ ස්වකීය අප්‍රිකානු භූමියට බට සුදු ජාතික පතල් සමාගම දරන්නේ හෝ හානි පූරණයක් කර නොමැත. අද මානව හිමිකම් ගැන පාරම්බානා මිනිසුන් එදා හැසිරුනේ එලෙසින්‍ ය.

දෙ වන ලෝක යුද සමයේදී නාසි සිර කඳවුරකදී අනන්ත වූ දුක්‌ විඳ මිය ගිය යුදෙව් ජාතික දැරිය 'ඈන් ෆ්‍රෑන්ක්‌' පිළිබඳ අසා නැති අය...
23/08/2025

දෙ වන ලෝක යුද සමයේදී නාසි සිර කඳවුරකදී අනන්ත වූ දුක්‌ විඳ මිය ගිය යුදෙව් ජාතික දැරිය 'ඈන් ෆ්‍රෑන්ක්‌' පිළිබඳ අසා නැති අයෙකු වෙතොත් ඒ කලාතුරකිනි.

ඈන් ෆ්‍රෑන්ක්‌ගේ දිනපොත (The Diary of a Young Girl) අද ද ලොව පුරා අලෙවි වන්නේ මිලියන ගණනිනි.

ජර්මනියේ, ෆ්‍රෑන්ක්‌ෆර්ට්‌ හිදී 1929 ජුනි මස 12 වැනි දින උපත ලද ඈන් ෆ්‍රෑන්ක්‌ (Annelies Marie Frank) 1941 දක්‌වාම ජර්මනියට අයත් දැරියක වූවාය.

එහෙත් 1933 මාර්තු 13 වැනි දින ජර්මනියේ නාසි (N**i Party) පක්‍ෂය ජය ලබා ඇඩොල්ෆ් හිට්‌ලර් රාජ්‍ය පාලනයේ සියලු බලතල අත්පත්කර ගනිද්දි බොහෝ ජර්මානුවාසීන් භීතියෙන් ඇලලී ගියහ. ඔහු තම විරුද්ධ පාක්‍ෂිකයන්, ආබාධිතයන් සහ ජර්මන් ආර්යයන් නොවූ සියලුම යුදෙව් ජාතිකයින් ද සමූල ඝාතනය කිරීමේ බිහිසුණු කර්තව්‍ය ආරම්භ කළේය. ඔහු මේ සඳහා යොදාගත්තේ ගෙස්‌ටාපෝ (Gestapo) නම් වූ රහස්‌ පොලිස්‌ සේවාවයි.

යුදෙව් ජාතික ජර්මානු පවුලක්‌ වූ බැවින් බියපත් වූ ඈන්ගේ පියා, ඔටෝ ෆ්‍රෑන්ක්‌ තම බිරිඳ දරුවන් සමග ඇයගේ මහ ගෙදරට පිටත් කොට හැරියේය. පසුව නෙදර්ලන්තයේ ඇම්ස්‌ටර්ඩෑම් කරා සංක්‍රමණය වූ ඔටෝ ෆ්‍රෑන්ක්‌ එහි ව්‍යාපාරයකට සම්බන්ධ විය.

එහෙත් කුරිරු නාසිවාදීහු 1940 මැයි මාසයේදී නෙදර්ලන්තය ද යටත් කොටගත්හ. යුදෙව් දරුවන්ට යුදෙව් පාසල් පමණක්‌ විවර විය. චිත්‍රපට ශාලා සාමාන්‍ය ප්‍රවාහන සේවා යුදෙව් ජාතිකයන්ට තහනම් කෙරිණි.

මේ වනවිට ඈන්ගේ සොයුරිය 'මාර්ගෝ' ඉගෙනුමට අති දක්‍ෂ දැරියකි. ඈන් කියවීමට හා ලිවීමට අතිශයින් ඇළුම් කරන, සෘජුව කතා කරන, ශක්‌තිමක්‌ දැරියක වූවාය.

රටෙහි පැවැති අයහපත් තත්ත්වය යටතේ ඔටෝ තම ව්‍යාපාර අන් අයට පවරාදුන්නේය. 1942 වසරේදී යුදෙව් විගමන මධ්‍යස්‌ථානය මගින් 'මාර්ගෝ' වැඩ කඳවුරකට කැඳවා තිබිණි. වහා ක්‍රියාත්මක වූ ඔටෝ ෆ්‍රෑන්ක්‌ තම දරු පවුල ද රැගෙන 'Opekta' කාර්යාල පරිශ්‍රයෙහි වූ කුඩා රහස්‌ උපගෘහයක පදිංචියට ගියේය. කුඩා කාමර දෙකකින්, නාන කාමරයකින් සහ අටුවකින් යුක්‌ත වූ රහස්‌ නිවහන ඈන් හට සිරගෙයක්‌ නොවූයේ ඇය කියවන්නටත්, ලියන්නටත් කාලය වැය කළ බැවිනි.

එහෙත් නිවහන හැර එන්නට මසකට කලින් සිදුවූ ආච්චිඅම්මාගේ මරණයත්, තම සුරතල් පූසා 'මුවර්ට්‌' අතැර ආ ශෝකයත් ඈන්ගේ කුඩා සිත දැඩිව පෙළමින් තිබිණි.

ගමන් මලු ගෙන ආ නොහැකි බැවින් ඇඳුම් කිහිපයක්‌ එකවර හැඳ බොහෝ දුර පා ගමනින් පැමිණිය ද ඈන් සතු සුවිශේෂ යමක්‌ තිබිණි. ඒ ඇය 13 වැනි උපන්දිනය සැමරූ දා පියා ඇය හට ලබා දුන් තිළිනය වූ සමරු පොතයි. රතු, සුදු කොටු රෙද්දකින් පිටකවරය නිමවා තිබූ එහි ඉදිරිපස අගුලක්‌ ද විය. කලින් දිනයක ඈන් එම පොත සාප්පුවෙහි තිබියදී තම පියාට පෙන්වා තිබුණේ එය තමා සතු කරගැනීමේ බලාපොරොත්තුව ද ඇතිවය.

රහස්‌ නිවහනේ ජීවිතය ආරම්භ කළ වහාම ඈන් තම සමරු පොත දිනපොතක්‌ කරගත යුතුයෑයි තීරණය කළාය. 1942 ජුනි 12 වැනි දින සිට 1944 අගෝස්‌තු 01 දා දක්‌වා ලියෑවුණු ඈන්ගේ දින පොත ඇගේ ජීවිතයේ දුක්‌ඛ දෝමනස්‌සයන් පමණක්‌ නොව ඇඩොල්ෆ හිට්‌ලර්ගේ නපුරු නාසිවාදී පාලනය ගැන ද බොහෝ දැ ලොවට හෙළිකළේය. කුඩා කල නිළියක්‌ වීමේ සිහිනය සිත දරා සිටි ඈන්ගේ පසුකාලීන සිහිනය වී තිබුණේ පුවත්පත් කලාවේදිනියක වීමයි. ඒ බව ඇය දිනපොතේ සටහන් කොට තිබුණේ මෙසේ ය.

'ඉස්‌කෝලෙ නොගියොත් මට මෝඩ ගෑණියෙක්‌ වෙන්නට සිද්ධවේවි. මට උවමනා පුවත්පත් කලාවේදිනියක්‌ වෙන්නටයි. ඒ මට ලියන්නට පුළුවන් නිසා. පොත්පත් ලියන්නට, ලිපි ලියන්නට මට හපන්කමක්‌ නැත්නම්, මම මං වෙනුවෙන්ම ලියන්නම්. ඒත් මට උවමනා අම්මා වගේ වෙනත් ගැහැණු උදවිය වගේ හැම තිස්‌සේම වැඩ කර කර ඉන්නට නෙමෙයි. මිනිස්‌සුන්ට ප්‍රයෝජනවත් ඒ අය සතුටුකරන යමක්‌ කරන්නට මට අවශ්‍යයි. මරණයෙන් පස්‌සෙත් ජීවත්වෙන්නට මට පුළුවන්නම්....

මගේ ආත්මය මගේ සිතුවිලි මේ විදියට මුදාහරින්නට මට ශක්‌තිය ලබාදුන් දෙවියන් වහන්සේට ස්‌තූතියි. ඒත් ලොකුම ප්‍රශ්නයá මට පුළුවන්කමක්‌ ලැබේවිද කවදා හෝ ලේඛිකාවක්‌ වෙන්නට?'

1944 අප්‍රේල් දා.

(ඈන් ෆ්‍රෑන්ක්‌)

ආරක්‍ෂාව පතා පසුව තම රහස්‌ නිවහනේම පදිංචියට පැමිණි පවුලක සිටි පීටර් නම් තරුණයකු සමග ඇතිවූ තාවකාලික ප්‍රේම සම්බන්ධයක්‌ පිළිබඳවද ඈන් දිනපොතෙහි ලියා තිබිණි. නාසි පාලනය යටතේ සාමාන්‍ය ජන ජීවිතය උඩු යටිකුරු වී ගිය අයුරු ඇගේ දින සටහන් තුළින් මනාව හෙළි කැරිණි. වරෙක තම මව පිළිබඳව අමනාපයෙන් ලියූ ඇය තවත් වරෙක එසේ ලිවීම පිළිබඳ පසුතැවිල්ලට පත් වී සිටියාය. දිනපොතේ ලියන්නට ඈ බොහෝ කරුණු අසා දැනගත්තේ ඔවුනට නිතර උදව් උපකාර කළ ව්‍යාපාරයේ සේවකයන්ගෙනි. ඔවුන්ගෙන් කිසිවෙක්‌ නිවසට පැමිණෙන තුරු ඇය මග බලාගෙන සිටියාය.

ඈන් තම දිනපොතේ අවසාන සටහන තබා ඇත්තේ 1944 අගෝස්‌තු මස පළමුවැනිදාය. අගෝස්‌තු 4 වැනි දා කවුරුන් හෝ ලබාදුන් ඔත්තුවක්‌ මත ෆ්‍රෑන්ක්‌ පවුල ගෙස්‌ටාපෝ රහස්‌ පොලිස්‌ නිලධාරීන් විසින් අත්අඩංගුවට ගැනිණි.

ලක්‍ෂයක්‌ පමණ වූ යුදෙව්වන් අතර සිරගතව සිටි ෆ්‍රෑන්ක්‌ පවුල 1944 සැප්තැම්බර් මාසයේදී දින 3 ක අප්‍රසන්න දුම්රිය ගමනකින් අවුෂ්විට්‌ස්‌ (Auschwitz) වධ කඳවුර වෙත පිටත් කෙරිණි. දුම්රිය තුළ වූ 1,019 ක්‌ වූ සිරකරුවන්ගෙන් වයස 15 ට අඩු දරුවන් 549 ක්‌ වෙන් කැරුණු අතර ඔවුන් සියලු දෙනාම කෙලින්ම යවනු ලැබුවේ ගෑස්‌ කුටි තුළටය. අවුරුදු 15 ඉක්‌මවා මාස 3 ක්‌ ගෙවී තිබුණු බැවින් ඈන් අයත් වූයේ වැඩිහිටියන්ගේ කණ්‌ඩායමට ය.

හිස මුඩු කොට සිරුර නිරුවත් කොට විෂබීජ නාශකයකින් නහවා සිරකරු අංකය හංවඩුගසා බැරැක්‌කයකට යවනු ලැබූ ඈන් අනෙකුත් සිරකරුවන් මෙන්ම උදේ සිට රෑ වන තුරු වෙහෙසව වැඩ කළාය. ගල් අදින්නටත්, තණ පිඩැලි කපන්නටත් ඈන් හට සිදුවිය. කඳවුරට ගිය විගස ගැහැණුන් හා පිරිමින් වෙන් කැරුණු බැවින් ඈන් හට නැවත කිසිදාක ඇගේ පියා මුණගැසුනේ නැත.

පසුව සමේ රෝගයකින් පෙළුණු ඈන් සහ ඇගේ සොයුරිය මීයන්ගෙන් පිරුණු ගිලන් හලට මාරුකොට යෑවිණි. ඒ දිනවල ඔවුන්ගේ මව ගිලන් හලේ බිත්තියක තැනූ සිදුරක්‌ තුළින් ඇගේ ආහාර කොටස දියණියන් හට ලබාදී නිරාහාරව සිටියාය.

ඔක්‌තෝබර් 28 වැනි දින ඈන් සහ මාර්ගෝ තවත් අටදහසක්‌ කාන්තාවන් සමග 'Bergen Belsen' සිර කඳවුරට මාරුකොට යවනු ලැබූ අතර මව අවුෂ්විට්‌ස්‌ කඳවුරේදී නිරාහාරවම මිය ගියාය. Belsen සිර කඳවුරේ දී ඈන් හට ඇගේ කිට්‌ටු පාසල් මිතුරියන් දෙදෙනකු වූ 'හනෙලි' සහ 'නැනේ' ද මුණ ගැසී තිබිණි.

1945 මාර්තු මාසයේදී කඳවුරේ සිටි 17,000 ක්‌ සිරකාරියන් හට ටෛෆස්‌ (typhus) නම් වූ උණ වසංගතයක්‌ වැළඳුණි. මාර්ගෝ සහ ඈන් දෙදෙනාම ටෛෆස්‌ උණෙන් මිය ගියහ. ඈන් මිය ගොස්‌ තිබුණේ බ්‍රිතාන්‍ය හමුදාවන් මගින් සිරකරුවන් ගලවාගන්නට දින කිහිපයකට පෙරාතුවය.

1945 අප්‍රේල් මාසයේදී බ්‍රිතාන්‍ය හමුදාව සිර කඳවුරුවල දුක්‌ විඳින ජනතාව ගලවා ගන්නා විට නෙදර්ලන්තයෙන් ගෙන ආ අයගෙන් ඉතිරිව සිටියේ 5.000 ක්‌ පමණි. ගෙන ආ මුළු සිරකරුවන් සංඛ්‍යාව 1,07000 ක්‌ විය.

එහෙත් පන්දහසක්‌ වූ ගැලවුම් ලැබුවන් අතර ඔටෝ ෆ්‍රෑන්ක්‌ ද සිටියේය.

රහස්‌ නිවහනේදී ෆ්‍රෑන්ක්‌ පවුල රැක බලාගත් අයෙකු වූ 'ගී' (ඨසැ) නමැති මහත්මයෙක්‌ ඈන් ලියූ සියලු දැ ඇගේ දින පොතද සමගින් ඉතා සුරක්‍ෂිත ලෙස තබා තිබුණේ නැවත ආපසු ආ දිනෙක ඇය වෙත දෙන බලාපොරොත්තුවෙනි. ඔටෝ ෆ්‍රෑන්ක්‌ මහතා තම බාල දියණිය පිළිබඳව බොහෝ දැ දැනගත්තේ ඇගේ දිනපොත සහ අනෙකුත් සටහන් කියවීමෙන් අනතුරුවය.

ලේඛිකාවක්‌ වන්නට ඇය තුළ තිබූ අභිමතාර්ථය අවබෝධ කොටගත් ඔහු ඈන්ගේ දින පොත මුද්‍රණය කිරීම සඳහා කටයුතු යෙදුවේ ය. එය සිදු කෙරුණේ පියාට අවැසි පරිදි සංශෝධනය කිරීමෙන් අනතුරුව ය. ලන්දේසි භාෂාවෙන් ලියෑවුණු එහි පළමු මුද්‍රණය නිකුත් වූයේ 1947 දීය.

ලොව පුරා මහත් ආන්දෝලනයක්‌ ඇති කළ ඈන් ෆ්‍රෑන්ක්‌ දිනපොත ජපානයේ පළමු මුද්‍රණයෙහි පමණක්‌ පිටපත් ලක්‍ෂයක්‌ අලෙවි විය. ඈන් ෆ්‍රෑන්ක්‌ දිනපොත කිහිප වතාවක්‌ම උසාවියට ද ගියේය. 'ඈන් ෆ්‍රෑන්ක්‌' නම් දැරිය අත්අඩංගුවට ගත් පොලිස්‌ නිලධාරියා ද අත්අඩංගුවට ගත යුතුයෑයි පොත කියෑ වූ බොහෝ අය බලපෑම් කළහ. අවසානයේදී ඔහු සිර භාරයට ගෙන ප්‍රශ්න කෙරිණි. මෙවැන්නක්‌ වයස 13 ක 14 ක දැරියකට ලිවිය නොහැකි යෑයි ප්‍රසිද්ධියේ පැවසූ ගුරුවරයකුට විරුද්ධව තවත් වරෙක ඈන්ගේ පියා නඩු පැවරුවේය.

ඈන් සැඟවී සිටිමින් දිනපොත ලියූ ඇම්ස්‌ටර්ඩෑම්හි 'ඈන් ෆ්‍රෑන්ක්‌ නිවස්‌ දකින්නට දෙස්‌ විදෙස්‌ ජනතාව දිනපතා දහස්‌ ගණනින් ඇදී එති. ඇය වෙනුවෙන් කඳුලක්‌ සුසුමක්‌ හෙළන්නට ඒ කිසිවෙකුත් අමතක නොකරති. ඈන් ප්‍රාර්ථනා කළ පරිදිම ඇය මරණයෙන් මතු සදාකාලිකවම ජීවත් වේ.

තවත් කෙනෙක්ට දකින්න ශෙයාර් කරන්න
හැමදාම අලුත් දෙයක් දකින්න එන්න social eye ෆේස්බුක් පිටුවට

Like ☑️ comment ☑️ share ☑️
@ social eye

කෙවින් කාටර්..  ඡායාරූපයක් පිටුපස කතාවක්.   ( Kevin Cater)(සූඩාන දැරිය හා ගිජු ලිහිණියා)ඒ තරම් සතුටු හිතෙන කතාවක් වත් .....
16/08/2025

කෙවින් කාටර්..
ඡායාරූපයක් පිටුපස කතාවක්. ( Kevin Cater)
(සූඩාන දැරිය හා ගිජු ලිහිණියා)

ඒ තරම් සතුටු හිතෙන කතාවක් වත් .. වීරයෙක ගැනවත් නෙමේ මේ කියන්න යන්නෙ.
නමුත් කෙවින් ගත්ත මේ පිංතූරෙ ( පලවෙනි පිංතූරය) නොදැකපු කෙනෙක් නැති තරම්.

කෙවින් ඉපදෙන්නෙ 1960දී දකුණු අප්‍රිකාවෙ ජොහැන්නස්බර්ග් නගරයේ.

පුංචි කාලෙ ඉඳන්ම චිත්‍ර අඳින්නත් පිංතූර ගන්නත් ආස කරපු කෙවින් යුද හමුදා සේවයෙන් අයින් වෙන්නෙ සිදුවෙන අසාධාරණය ඉවසන්න බැරි නිසා.
1984 දි කෙවින් එයාගෙ පලවෙනි ඡායාරූප ප්‍රදර්ශණය පවත්වනව.
කුසගින්න .. නියඟය.. දුප්පත්කම වගේ දේ තමයි බොහෝ විට මේ ඡායාරූප වලට විශය වෙන්නෙ.
මේ සාර්ථකත්වයත් එක්ක ජොහැන්නස්බර්ග් ස්ටාර් පුවත්පතේ ඡායාරූප ශිල්පියෙක් විදිහට කාටර්ට රැකියාවක් ලැබෙනව.
‍යුද්ධ.. සාගත.. මාෆියා හා දේශපාලන අසාධාරණය තමයි තවදුරටත් කෙවින්ගෙ ඡායාරූප වලට විශය වෙන්නෙ.

1993 වසරෙදි දකුණු සූඩානයේ සාගතය හා අනාථ කඳවුරු සම්භන්ධ ලිපියකට පිංතූර ගැනීමට කෙවින් යනව සූඩානයට.

එතනදි තමයි මේ පොඩි සාගතයෙන් පෙලෙන දරුවෙක් හා කාන්තාර උකුස්සෙකුගේ ( ගිජු ලිහිණියා) පිංතූරය ගන්න කෙවින්ට අවස්ථාව ලැබෙන්නෙ.
( දකුණු සූඩානයෙන් ඇවිත් ලෝකය දිනන්න බලාපොරොත්තු වෙන එතින්ග්ව මතකයිනෙ)

ඒ ලෝකයේ විශාලතම අනාථ කඳවුර ඇතුලෙදියි.

මේ පිංතූරය පැය ගණනක් ඇතුලත හැමදෙනාගෙම කතා භහට ලක්වෙනව.
ලෝක ප්‍රසිද්ධ නිව් යෝක් ටයිම්ස් පුවත් පත මේ පිංතූරය මිළදී ගන්න ඉදිරිපත් වෙන්නෙ දෙපාරක් නොසිතාම.
1993 මාර්තු 26 වෙනිද මේ පිංතූරය නිව්‍ යෝක් ටයිම්ස් පුවත් පතේ පලවෙන්න්නෙ බලන හැමෝගෙම ඇස් උඩ ඉන්දමින්.

ලෝකෙ වටේ ඉන්න විවිධ තරාතිරමේ මිනිස්සු මේ පුවත් පතට කතා කරල විස්තර අහනව.. චෝදනා කරනව... බනිනව..
වැඩි දෙනාගෙ චෝදනාව .. මේ පිංතූරෙ ගත්ත මිනිහ හිතාමතාම මේ පොඩි එකීව උකුස්සට බිලි වෙන්න ඉඩ අරිනව.. උඹල වගේ ජඩ මාධ්‍ය කරන්නෙ මේ පිංතූර පලකරල ජනප්‍රිය වෙන එක යන්නයි.

පුවත් පත උත්සාහ කරනව කියන්න .. මේ දරුවව ඡායාරූප ශිල්පිය විසින් බේරගත්ත කියල.
නමුත් කවුරුත් ඒක පිලිගන්න සූදානම් නැහැ.

මේ පිංතූරෙ නිසා කෙවින්ට හොඳ මුදලක් වගේම පුලිට්සර් ප්‍රයිස් නම් ඉතාම අගය කරන්න පුළුවන් සම්මානය ලැබෙනව.

නමුත්.. ලෝකෙ පුරාම ප්‍රසිද්ධ වෙන්නෙ කෙවින් කාටර් කියන්නෙ ජඩ මාධ්‍ය වේදියෙක්.. අර පුංචි කෙල්ලව මැරෙන්න ඇරල ජනප්‍රිය වුණු අමනුස්සයා කියල.
මුලින් මුලින් කෙවින් මේ චෝදනා වලට පිළිතුරු දුන්නත් පසුව ඒ කතා නොඇසුනා වගේ ඉන්න තීරණය කරනව.

දකුණු සූඩානයේ ගැටුම්..යුද්ධ.. සාගත නිසා පහසු නෑ මේ කතාව ඇත්ත නැත්ත හරියටම හොයා ගන්න.

කාටර් කොයිතරම් නම් අපහාස වලට ලක්වුනාද කියනව නම් එයා මානසික අවපීඩනයට ගොදුරු වෙනව.

1994 ජූලි මාසෙ 27 වෙනිද කෙවින්ගෙ සිරුර හමුවෙනව එයා පුංචි කාලෙ සෙල්ලම් කරපු පිට්ටනියෙ තිබිල.

සාගතය.. පොඩි දරුවො.. යුද්ධය ගැන පිංතූර ගත්ත කෙවින්ට සූඩාන දැරිය සම්භන්ධයෙන් ආපු චෝදනා ඉවසගන්න බැහැ.
ඒ නිසාමයි කෙවින් තීරණය කරන්නෙ සියදිවි නසාගන්න.

කෙවින්ගෙ කතාව එතනින් මතු සම්භන්ධයි 2011 වෙනතෙක්.

බොහෝ දෙනා කියන්නෙ පොඩි එකී මැරෙන්න ඇරිය මිනිහට ලැබුණු තෑග්ග තමයි මේ කියල.

2011 වසරෙදි ස්වේච්චාවෙන් ඉදිරිපත් වුණු ඡායාරූප ශිල්පීන් කීප දෙනෙක් දකුණු සූඩානයට යනව මේ කතාවේ ඇත්ත නැත්ත හොයන්න.

එයාලට හමු වෙනව කොන්ග් නියොන්ග් ගෙ තාත්තව. කවුද මේ කොන්ග් නියොන්ග්..?
කොන්ග් තමයි කෙවින්ගෙ පිංතූරෙ ඉන්න පුංචි දරුව. ඇත්තටම ඒ පිරිමි දරුවෙක්.

කොන්ගෙ තාත්ත කියන විදිහට අනාථ කඳවුරේ කෑම දෙන වෙලාවෙදි කොන්ග් දණගාගෙන එලියට ගිහින් තියනව.
කෑම සුවඳට ඉව අල්ලන වටු උකුස්සාගේ ( ගිජු ලිහිණියා විය යුතුයි) කොන්ග් ලක්වෙන්නෙ මේ වෙලාවෙයි.
අහම්බෙන් මෙතනින් ගිය පත්තර කාරයෙක් කොන්ග්ව බේරගෙන ආපහු එයාගෙ අම්මට භාර දීපු බව තමයි නියොන්ග්ගෙ තාත්ත කියන්නෙ.
අවාසනාවකට නියොන්ග් අවුරුදු දාහතේදී උන රෝගයට ගොදුරු වෙලා මෙලොවෙන් සමු අරගෙන.
ඒ බව මරණ සහතිකයෙන් ඔප්පු වෙන්නෙ කෙවින් ගැන කිසිම සැකයක් ඉතුරු නොකර.

නමුත් පරක්කු වැඩියි... කිසිම වරදක් නොකරපු කෙවින්ග් යන්න ගිහින් අවුරුදු දහයකටත් කිට්ටුයි.

තමන් විසින් බේරගත්ත පොඩි එකෙක් මැරෙන්න ඇරල ප්‍රසිද්ධ වුනා කියන කතාව දරාගන්න තරම් කෙවින් සංවේදී වැඩි වෙන්න ඇති.

මේ ගැන දුකක් ආවත්.. සමාජයේ පදනමක් නැති හදිසි චෝදනා.. දරුවන් හෝ දුප්පතුන් ගැන ඇති සෝභන ආදරේ.. රැල්ලට ගිහින් හදන කතංදර එක්ක සුන්දර මිනිසුන් කී දාහක් නම් දුක් විඳින්න ඇතිද කියන එකයි මට එන ප්‍රශ්ණය.

අද තියන ජඩ මාධ්‍ය කලාව නිසා සැබෑම ඡායාරූප ශිල්පීන්..
සැබෑ මාධ්‍ය වේදීන් හඳුන ගන්න අමාරුයි.

ඒ ජඩයන් නිසා අපිට අහිමි වෙන්නෙ කෙවින් වගේ සැබෑ මිනිස්සු.

Malcom sang මහතාගේ සටහනක්

( Gang bang club is a wonderful novel )
Pictures. Johannesburg star, wikipedia.

ලෝකයට මානව හිමිකම් උගන්වන ඇමරිකාව එදා වියට්නාමයේ හැසිරුනේ මානවහිමිකම් බල්ලට දමාය..වියට්නාම වීරෝධාර ගරිල්ලා භටයන්ගේ ගරිල්...
10/08/2025

ලෝකයට මානව හිමිකම් උගන්වන ඇමරිකාව එදා වියට්නාමයේ හැසිරුනේ මානවහිමිකම් බල්ලට දමාය..

වියට්නාම වීරෝධාර ගරිල්ලා භටයන්ගේ ගරිල්ලා ප්‍රහාර හමුවේ පරාජය දරාගත නොහැකිව දණ්ඩෙන් පහර කෑ නාගයකු සේ කිපුණු ඇමරිකානුවන් උතුරු වියට්නාමය යටත් කරගැනීමට උත්සහ දැරුවේ තිරිසන් ක්‍රම ඔස්සේය...

තවකෙකුගේ ආහරයට වස දැමීම තරම් පහත් ක්‍රියාවක් මිහිපිට නොමැති තරම් ය..එහෙත් ලෝකයට කරුණාව දක්වන ඇමරිකාව එදා එසේ කලේ ය..

ඉතාප්‍රභල 2,4,5 - T අම්ලය හා 2,4 -D අම්ලය මිශ්‍රකල විට දරුණු රසායනිකයක් නිර්මාණය වන අතර එය agent orange නම් වේ.. මෙය ඇමරිකානුවන් වියට්නාම් යුද්ධය දී උතුරු වියට්නාමයට හා වියට්කොං ගරිල්ලන්ට එරෙහිව භාවිත කලේය..
මින් ශාක වල පත්‍ර හලා ඵල නොසෑදෙන තත්වයට පත් කල හැකිය..

වනාන්තර වල වියට්කොං ගරිල්ලන් සැගවී සිටි ස්ථාන එලිකරගැනීමටත් ඔවුන්ගේ ආහර මූලාශ්‍ර විනාශ කරගැනීමටත් ඇමරිකන් හමුදා පුරා වසර නමයක් වියට්නාමයේ ඒජන්ට් ඔරේන්ජ් රසායනිකය ගැලුම් මිලියන 13ක් වාර 6000කට අධික සංඛ්‍යාවකින් වියට්නාමය පුරාම ඉසින ලදී...

මෙම ඔරේන්ජ් ඒජන්ට් බලපෑම නිසා වියට්නාම් ජාතික නිරායුද අහිංසක ගොවි ජනතාව ලක්ෂ 4ක් පමණ මිය ගොස් ඇත..

පහත් ඇමරිකානුවන් ඒජන්ට් ඔරේන්ජ් ඉස්සේ වියට්නාමයට පමණක් නොව ලාඕසය කාම්බෝජයේ කෙත්වතුවලට පවා මොවුන් ඉසින ලදී...
ඔවුන් මෙම ඒජන්ට් ඔරේන්ජ් ඉසින කලාපයේ ගම්මාන 3000ක් පමණ ආවරණය විය.එහිදි අහිංසක මිනිසුන්ගේ ආහාරවලට මෙම රසායනිකය මිශ්‍ර විය.එමෙන්ම ජලමූලාශවලට මිශ්‍ර විය ජල මූලාශ්‍ර තුල මෙම විෂ රසායනික වසර 100ක් පමණ පවතින බව පර්යේෂකයන් පෙන්වාදෙයි..එසේනම් තවත් වසර ගණනාවක්ම ඒ බලපෑම පවතිනු ඇත. ඒජන්ට් ඔරේන්ජ් බලපෑම නිසා මිලියන භාගයක් පමණ දරුවන් උපතින්ම විකෘති විය,පිලිකා,චර්ම රෝග ,ආමාශගත රෝග නිසා පීඩා විදි සංඛ්‍යාව දහස් ගණනකි ..

ඒජන්ට් ඔරේන්ජ් ඉසින ලද ප්‍රදේශවල පසුව ශාක සිටුවීමට තැත් කලත් එය අසාර්ථක විය ඒ විෂ ඒ තරම් ප්‍රභලය...
අද වියට්නාම යුද්ධය අවසන් ය එහෙත් ඒජන්ට් ඔරේන්ජ් වල ජානවලට හානි පැමිණිමේ හැකියාව නිසා අදටත් වියට්නාමයේ විකෘති වූ දරු උපත් ර්‍ රැසක් සිදුවේ...
මේ අහිංසකයන් කල වරද කිමද ???

මිනිස් දෑතින්ම සැදූ අපායක හිද මේ මිනිසුන් ජීවිතය අයැද සිටින්නේ එබෙන්සී වද කඳවුර:  ඔස්ට්‍රියාව (1945)සිටයි.1943 නොවැම්බර්...
04/07/2025

මිනිස් දෑතින්ම සැදූ අපායක හිද මේ මිනිසුන් ජීවිතය අයැද සිටින්නේ
එබෙන්සී වද කඳවුර: ඔස්ට්‍රියාව (1945)
සිටයි.
1943 නොවැම්බර් 18 වැනි දින පිහිටුවන ලද මෙම කඳවුරේ ප්‍රධාන අරමුණ වූයේ, සිරකරුවන් වහල් ශ්‍රමිකයන් ලෙස යොදාගෙන රහසිගත භූගත උමං පද්ධතියක් සහ ආයුධ කර්මාන්තශාලා ඉදිකිරීමයි.
මරණයේ සංඛ්‍යාලේඛන:
* මුළු සිරකරුවන්: 1943 සිට 1945 දක්වා කාලය තුළ යුරෝපයේ විවිධ රටවලින් (පෝලන්තය, සෝවියට් සංගමය, හංගේරියාව, ප්‍රංශය, ආදී) පිරිමි සිරකරුවන් 27,278ක් පමණ මෙම කඳවුරට ගෙනවිත් තිබේ.

* උපරිම සිරකරුවන්: 1945 අප්‍රේල් 23 වන විට, කඳවුරේ සිරකරුවන් සංඛ්‍යාව 18,509 ක උපරිමයකට ළඟා විය. යුද්ධයේ අවසන් මාස කිහිපය තුළ අනෙකුත් කඳවුරුවලින් සිරකරුවන් විශාල වශයෙන් එබෙන්සී වෙත මාරු කිරීම මෙයට හේතුවයි.

* මරණ අනුපාතය: 1945 අප්‍රේල් මාසයේදී පමණක් සිරකරුවන් 4,500ක් පමණ මිය ගියහ. සමහර දිනවලදී, දිනකට 350කට අධික සිරකරුවන් ප්‍රමාණයක් මිය ගිය බව වාර්තා වේ.
මෙයට ප්‍රධාන වශයෙන් හේතු වූයේ අධික සාගින්න, රෝගාබාධ (ටයිෆස් වැනි), අමානුෂික ශ්‍රමය සහ සනීපාරක්ෂක පහසුකම් නොමැතිකමයි.

* මුදා ගැනීමෙන් පසු මරණ: 1945 මැයි 6 වන දින එක්සත් ජනපද හමුදාව විසින් කඳවුර මුදා ගැනීමෙන් පසුව පවා, සිරකරුවන්ගේ අධික මන්දපෝෂණය හා රෝගාබාධ හේතුවෙන් තවත් 750කට අධික පිරිසක් මිය ගියහ.

එබෙන්සී කඳවුර ඉදිරිපිට සිටගෙන සිටින මේ අවිහිංසකයන්, නාසි තන්ත්‍රයේ කුරිරුකම් සහ මානව වර්ගයාට එරෙහිව සිදු වූ අපරාධ පිළිබඳ ප්‍රබල සාක්ෂියක් වන අතර, එය මනුෂ්‍ය ඉතිහාසයේ අඳුරුතම පිටුවක් සනිටුහන් කරයි.

මිත්‍රවරුනි, මේ ඇමරිකන් සොල්දාදුවා ඔබේ දෑස් ඉදිරිපිට විදහා දක්වන්නේ දහස් ගණනක් යුදෙව් පෙම්වතුන්ගේ, සැමියන්ගේ, බිරින්දෑවර...
26/06/2025

මිත්‍රවරුනි, මේ ඇමරිකන් සොල්දාදුවා ඔබේ දෑස් ඉදිරිපිට විදහා දක්වන්නේ දහස් ගණනක් යුදෙව් පෙම්වතුන්ගේ, සැමියන්ගේ, බිරින්දෑවරුන්ගේ හස්තයන් මත පැලැදි රන්මුදුය. ඒ සෑම එකක්ම කඳුළු, බලාපොරොත්තු, සහ ඉරා දැමූ සිහින වලින් පිරී තිබුණි.
සෑම මංගල මුදුවක්ම, ඒ පිටුපස සැඟවුණු ආදර කතාවක්, එකට ගත කළ ජීවිතයක්, එකිනෙකාට දුන් පොරොන්දු සිහිපත් තිබුනි.

"මරණය අප වෙන් කරන තුරු" කියා දිවුරුම් දුන් දහස් ගණනක් පෙම්වතුන්, ස්වාමිපුරුෂයන්, භාර්යාවන්ගේ අවසන් මොහොතේ ඉරා දැමූ බලාපොරොත්තු තිබුනි...

නාසීන් විසින් මෙම මුදු ගලවා ගත්තේ හුදෙක් රත්‍රන් වෙනුවෙන් නොවේ; ඔවුන් ඒ සමඟම එම පුද්ගලයන්ගේ අනන්‍යතාවය, ගෞරවය, සහ මානව අයිතිවාසිකම්ද උදුරා ගත්හ.
- 1945 මැයි 5 වැනිදා බුකන්වාල්ඩ් වද කඳවුර අසබඩ දී ඇමරිකානු හමුදා භටයන් සොයාගත් ඝාතනයට ලක්වූ යුදෙව්වන්ගේ ස්වර්ණාභරණ -

මේවා නිකම්ම සොයාගැනීම් නොවීය. ඒවා මහා සමූලඝාතනයේදී මරා දැමූ මිලියන ගණනකගේ නිහඬ විලාපය විය. මේවා හුදෙක් මරණයට පත් වූවන්ගේ මතක සටහන් නොව, මනුෂ්‍යත්වය විසින් අත්විඳි අතිශය භයානක අපරාධයේ සජීවී සාක්ෂි විය. මෙම භාණ්ඩ දෙස බලන විට, කෙනෙකුට ඇතිවන්නේ දැඩි කම්පනයකි. මිනිසුන්ගේ ආදරය, බලාපොරොත්තු, සහ ජීවිත පවා කොල්ලකෑමට තරම් කුරිරු වූ පාලනයක්, මිනිසාට මිනිසා කෙරෙහි ඇති විය හැකි අතිශය අමානුෂිකත්වය ලොව පැවති බවට කියාපාන සජීවි රූපරාමුය..

මානවයා ආලෝකය සොයාගෙන වසර දහස් ගණනක් ගත වු තැනද මිනිස්කමේ ආලෝකය  නොදුටු වර්ෂ 1862  එක්තරා දිනයක ඇමරිකාවේ ලුසියානාහි ජෝන් ...
25/06/2025

මානවයා ආලෝකය සොයාගෙන වසර දහස් ගණනක් ගත වු තැනද මිනිස්කමේ ආලෝකය නොදුටු වර්ෂ 1862 එක්තරා දිනයක ඇමරිකාවේ ලුසියානාහි ජෝන් සහ බ්‍රිජට් ලියොන්ස්ගේ අක්කර 3,000ක දැවැන්ත වතුයාය, වහලුන් 40 දෙනෙකුගේ කෙඳිරිගෑම් සහ දාඩියෙන් තෙත් විය. ඒ අතර සිටි පීටර්, නොදන්නා වරදකට, වතු අධිකාරීවරයාගේ කස පහරට ලක් විය. එකින් එක පිටට වැදුණු සෑම පහරක් පාසාම, ඔහුගේ පිටුපස සම ඉරී ගියේය , ඔහුගේම රුධිරයෙන් බිම තෙත් කලේය. වේදනාවෙන් ඇඹරෙමින් ඒ වේදනාව දරාගත්තද මේ අහිංසකයා වෙනුවෙන් පෙරට එන්නට එදවස කිසිවෙකුට සවියක් නොවීය...

දිනෙන් දින ගෙවී ගියත්, වේදනාවෙන් මාස දෙකක් තිස්සේ ඇඳට වී සිටීමට පීටර්ට සිදුවිය. ඔහුගේ පිටුපස, කස පහරින් ඉරී ගිය, සුව නොවන තුවාල කැළැල් බවට පත් විය. ඒ සෑම කැළැල්ම, අහිමි වූ නිදහසේ, වේදනාත්මක සාක්ෂියක් විය.

1863 මාර්තු මාසයේදී, එම වේදනාකාරී ජීවිතයෙන් මිදීමට පීටර්ට දැඩි ආශාවක් ඇති විය. ඔහුගේ ශරීරය දුර්වල වුවත්, ඔහුගේ ආත්මය ශක්තිමත් විය. ඔහු, ලියොන්ස්ගේ වතුයායෙන් පලා ගොස්, නිදහස සොයා, මරණය හා ජීවිතය අතර වූ භයානක ගමනක් ආරම්භ කළේය. දින ගණනාවක් පුරා, කැලෑව මැදින්, ජීවිතයත් මරණයත් අතර සටන් කරමින්, ඔහු එක්සත් ජනපද හමුදා කඳවුරක් වෙත ළඟා විය.
බැටන් රූජ්හිදී, ඔහුගේ පිටුපස වූ බිහිසුණු කැළැල් ඡායාරූප ගත කිරීමට ඡායාරූප ශිල්පීන් වූ විලියම් ඩී. නෝල් සහ හැමිල්ටන් බ්‍රවුන්ට අවස්ථාව ලැබුණි. "Overseer Artayou Carrier whipped me. I was two months in bed sore from the whipping. My master come after I was whipped; he discharged the overseer." - වේදනාවෙන් කකියන පිටක් සමඟ, පීටර් පැවසූ එම වදන්, ඔහුගේම රුධිරයෙන් ලියැවුණු වේදනාත්මක සාක්ෂියක් විය.

මෙම ඡායාරූපය, "The Scourged Back" (කස පහර කෑ පිට) ලෙසින් ප්‍රචලිත විය. එය ඇමරිකානු පුවත්පත්වල පුළුල් ලෙස පළ විය. පීටර්ගේ පිටේ කැළැල්, වහල්භාවයේ කුරිරු යථාර්ථය, වචනයක්වත් නොමැතිව මුළු ලෝකයටම කියා පෑවේය. එය වහල්භාවයට එරෙහි ව්‍යාපාරයට දැවැන්ත තල්ලුවක් ලබා දුන් අතර, නිදහසේ ආලෝකය සොයන මිලියන ගණනක් මිනිසුන්ගේ හදවත් තුළ බලාපොරොත්තුවේ ආලෝකය දැල්වීය.
පීටර්ගේ කතාව, අදටත්, මානව ඉතිහාසයේ, නිදහස උදෙසා මිනිසෙකු විඳි වේදනාවේ සහ ධෛර්යයේ සංකේතයක් ලෙස පවතී.

දෙවන ලෝක යුද්ධයෙන් පසු ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය විසින් හමුදාමය මෙහෙයුම් ක්‍රියාත්මක කල රටවල්දෙවන ලෝක යුද්ධය අවසන් වීමෙන් පසුව...
24/06/2025

දෙවන ලෝක යුද්ධයෙන් පසු ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය විසින් හමුදාමය මෙහෙයුම් ක්‍රියාත්මක කල රටවල්

දෙවන ලෝක යුද්ධය අවසන් වීමෙන් පසුව, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය (USA) ගෝලීය බලවතෙකු ලෙස මතුවූ අතර, සීතල යුද්ධය, කොමියුනිස්ට්වාදය පැතිරීම වැළැක්වීම, ත්‍රස්තවාදයට එරෙහිව සටන් කිරීම සහ ජාතික අවශ්‍යතා සුරක්ෂිත කිරීම වැනි විවිධ හේතූන් මත ලොව පුරා හමුදාමය මෙහෙයුම් රැසකට සම්බන්ධ විය. මෙම මෙහෙයුම් සෘජු යුධ ගැටුම්, රහසිගත මෙහෙයුම්, පුහුණු වැඩසටහන්, සහ සාම සාධක මෙහෙයුම් වැනි විවිධ ස්වරූප ගත්තේය. මින් ඇතැම් මෙහෙයුම් අතරතුර දරුණුගනයේ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම්ද සිදුවිය...

ආසියානු කලාපය: ගැටුම් සහ මැදිහත්වීම්

කොරියාව (1950-1953):

දෙවන ලෝක යුද්ධයෙන් පසු ඇමරිකාව සෘජුවම සම්බන්ධ වූ විශාලතම හමුදාමය ගැටුම් වලින් එකක් වූයේ කොරියානු යුද්ධයයි. උතුරු කොරියාව දකුණු කොරියාව ආක්‍රමණය කිරීමත් සමඟ ආරම්භ වූ මෙම යුද්ධයට එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ ධජය යටතේ ඇමරිකාව ප්‍රමුඛ හමුදා මැදිහත් විය. කොමියුනිස්ට්වාදය පැතිරීම වැළැක්වීම මෙහි ප්‍රධාන අරමුණ විය.

වියට්නාමය (1955-1975):

ඇමරිකානු ඉතිහාසයේ වඩාත්ම මතභේදාත්මක හා දීර්ඝතම යුද්ධ වලින් එකක් වූයේ වියට්නාම් යුද්ධයයි. කොමියුනිස්ට් උතුරු වියට්නාමයට එරෙහිව දකුණු වියට්නාමයට සහය දැක්වීම සඳහා ඇමරිකාව සැලකිය යුතු හමුදා බලඇණි යොදවන ලදි. මෙම යුද්ධය ඇමරිකානු සමාජයට විශාල බලපෑමක් ඇති කළ අතර එහි විදේශ ප්‍රතිපත්ති සම්බන්ධයෙන් පුළුල් විවාදයක් ඇති කළේය.

එක් ගම්මානයක සිවිල් වැසියන් 500ක් ඝාතනය කල මයි ලායි සංහාරය" (My Lai Massacre) වැනි සිදුවීම් හරහා සිවිල් වැසියන් විශාල වශයෙන් ඝාතනය කිරීම් සහ "ඒජන්ට් ඔරේන්ජ්" (Agent Orange) වැනි රසායනික අවි භාවිතයෙන් පරිසරයට හා මිනිසුන්ට සිදු වූ දීර්ඝකාලීන බලපෑම් දැඩි ලෙස විවේචනයට ලක් විය.

ඇමරිකානුවෝ වියට්නාම් යුධ සමයේ වියට්නාම් වනාන්තර 31,000 km2 භූමියට ඒජන්ට් ඔරේන්ජ් නම් රසායනිකය ඉසින ලදී... ඒජන්ට් ඕරේන්ජ් යනු ප්‍රභල රසායනිකයකි මෙමගින් ශාකතුල පත්‍ර හළා ඵල නොසෑදෙන තත්වයට පත්කළ හැක.. වියට් කොං ගරිල්ලන් වනාන්තර තුල සැඟව සිටි ස්ථාන එලිකර ගැනීමටත් ඔවුන්ගේ ආහාර මූලාශ්‍ර විනාශ කිරීමටත් ඇමරිකානුවෝ ඒජන්ට් ඔරේන්ජ් යොදාගත්තද ඒජන්ට් ඔරේන්ජ් වලට අහිංසක වියට්නාම් ජනයා මිලියන 4ක් නිරාවරණය විය ඔවුන්ගෙන් බොහෝ පිරිසක් ආමංශගත පිලිකා ,චර්ම රෝග, නොයෙක් ආකාරයේ පිලිකාවලින් වේදනා විද මිය ගියහ... වියට්නාම යුද්ධයේ එලියක් හෝ නොදුටු අද ඉපදෙන ඇතැම් දරුවන්ද විකෘති ව ,මන්ද බුද්ධික වෙති ...ඒ අන් කිසිවක් නිසා නොව ඒජන්ට් ඔරේන්ජ් ජල මූලාශ්‍ර තුල වසර සියයක් පැවතීම හේතුවෙනි ...

ඇෆ්ගනිස්ථානය (2001-2021):

2001 සැප්තැම්බර් 11 ප්‍රහාරයෙන් පසුව, ඇමරිකාව ඇෆ්ගනිස්ථානයට එරෙහිව "ත්‍රස්තවාදයට එරෙහි යුද්ධය" ආරම්භ කළේය. මෙහි ප්‍රධාන ඉලක්කය වූයේ ඔසාමා බින් ලාඩන් සහ අල්-කයිඩා සංවිධානයට රැකවරණය දුන් තලේබාන් පාලනය පෙරලා දැමීමයි. මෙය ඇමරිකාවේ දීර්ඝතම යුද්ධය බවට පත් විය.

ඉරාකය (1991, 2003-2011, 2014-වර්තමානය):

ඇමරිකාව ඉරාකයේදී මෙහෙයුම් කිහිපයකට සම්බන්ධ විය. 1991 ගල්ෆ් යුද්ධය ආරම්භ වූයේ කුවේට් ආක්‍රමණය කිරීමෙන් පසුව සදාම් හුසේන්ගේ හමුදා පලවා හැරීම සඳහාය. 2003 දී, සමූලඝාතක අවි (WMD) සතුව ඇති බවට චෝදනා කරමින් ඇමරිකාව ඉරාකය ආක්‍රමණය කර සදාම් හුසේන්ගේ පාලනය පෙරලා දැමීය. පසුව ISIS ත්‍රස්තවාදීන්ට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහාද ඇමරිකානු හමුදා යොදවන ලදි. ඉරාකයට WMD සතුව ඇති බවට ඇමරිකානු රජය විසින් ඉදිරිපත් කළ සාක්ෂි පසුව අසත්‍ය බව ඔප්පු විය. එය මෙය යුද්ධයේ නීත්‍යානුකූලභාවය පිළිබඳව බරපතල ප්‍රශ්න මතු කළේය. සදාම් හුසේන්ගේ පාලනය පෙරලා දැමීමෙන් පසුව ඉරාකයේ ඇති වූ දේශපාලන රික්තය සහ අස්ථායීභාවය ISIS වැනි ත්‍රස්තවාදී කණ්ඩායම්වල නැගීමට මග පෑදීය. මෙය කලාපයේ දීර්ඝකාලීන ගැටුම්වලට හේතු විය. යුද්ධය හේතුවෙන් සිවිල් වැසියන් විශාල සංඛ්‍යාවක් මිය ගිය අතර, මිලියන ගණනක් අවතැන් විය.

සිරියාව (2014-වර්තමානය):

ISIS ත්‍රස්තවාදීන්ට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ඇමරිකානු හමුදා සිරියාවට ද යොදවන ලදි. මෙහිදී ගුවන් ප්‍රහාර සහ විශේෂ මෙහෙයුම් ක්‍රියාත්මක විය.

මැද පෙරදිග සහ උතුරු අප්‍රිකාව: තෙල්, භූ-දේශපාලනය සහ ත්‍රස්තවාදය

ලෙබනනය (1958, 1982-1984):

ලෙබනනයේ දේශපාලන අස්ථාවරත්වය සමනය කිරීම සඳහා ඇමරිකානු හමුදා කිහිප වතාවක් මැදිහත් විය.

සෝමාලියාව (1992-1995, 2007-වර්තමානය):

සාම සාධක මෙහෙයුම් සහ අල්-ෂබාබ් ත්‍රස්තවාදීන්ට එරෙහි සටන් සඳහා ඇමරිකානු හමුදා සෝමාලියාවේ ක්‍රියාත්මක විය.

ලිබියාව (1986, 2011):

ත්‍රස්තවාදය සහ කඩාකප්පල්කාරී ක්‍රියා හේතුවෙන් ලිබියාවට එරෙහිව ඇමරිකාව ගුවන් ප්‍රහාර එල්ල කළේය. 2011 දී මුආම්මර් ගඩාෆිගේ පාලනයට එරෙහිව නැගී සිටි කැරලිකරුවන්ට සහය දැක්වීම සඳහාද ඇමරිකාව NATO සන්ධානය සමඟ එක්ව මෙහෙයුම් ක්‍රියාත්මක කළේය. ඇමරිකන් මැදිහත්වීමෙන් පසු ලිබියාව අරාජිකත්වයට පත් වූ අතර, විවිධ සන්නද්ධ කණ්ඩායම් අතර ගැටුම් ඇති විය. මෙය කලාපීය ආරක්ෂාවට ද තර්ජනයක් විය.

යේමනය (2002-වර්තමානය):

අල්-කයිඩා සහ ISIS වැනි ත්‍රස්තවාදී කණ්ඩායම්වලට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ඇමරිකාව යේමනයේ ඩ්‍රෝන් ප්‍රහාර සහ විශේෂ මෙහෙයුම් දියත් කර ඇත.

ලතින් ඇමරිකාව:

බලපෑම් සහ මැදිහත්වීම්
කියුබාව (1961):

පිග්ස් බොක්ක ආක්‍රමණය (Bay of Pigs Invasion) යනු ෆිදෙල් කැස්ත්‍රෝගේ කොමියුනිස්ට් පාලනය පෙරලා දැමීමට ඇමරිකාව විසින් සහය දුන් අසාර්ථක මෙහෙයුමකි.

ග්‍රෙනාඩා (1983):

ග්‍රෙනාඩාවේ මාක්ස්වාදී රජයක් පිහිටුවීම සහ ඇමරිකානු සිසුන්ගේ ආරක්ෂාව තහවුරු කිරීම සඳහා ඇමරිකාව මෙහි හමුදා මැදිහත්වීමක් සිදු කළේය.

පැනමාව (1989):

මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම් චෝදනා ලැබූ මැනුවෙල් නොරියේගා බලයෙන් පහකිරීම සඳහා ඇමරිකාව පැනමාව ආක්‍රමණය කළේය.

යුරෝපය සහ බෝල්කන්:

බොස්නියාව සහ හර්සගොවිනාව (1990 ගණන්):

යුගෝස්ලාවියාව බිඳ වැටීමෙන් පසු බොස්නියාවේ ඇති වූ යුද්ධය අවසන් කිරීම සඳහා ඇමරිකාව NATO සන්ධානය සමඟ එක්ව ගුවන් ප්‍රහාර සහ සාම සාධක මෙහෙයුම් වලට සහභාගී විය.

කොසෝවෝ (1999):

සර්බියානු හමුදා විසින් කොසෝවෝ ඇල්බේනියානුවන්ට එරෙහිව සිදු කළ හිංසනය වැළැක්වීම සඳහා ඇමරිකාව NATO ගුවන් ප්‍රහාර සඳහා සහභාගී විය.

අප්‍රිකාව: ත්‍රස්තවාදයට එරෙහිව සහ පුහුණු මෙහෙයුම්
සහේල් කලාපය (උදා: නයිජර්, මාලි): බෝකෝ හරාම් සහ අල්-කයිඩා වැනි ත්‍රස්තවාදී කණ්ඩායම්වලට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ඇමරිකාව පුහුණු වැඩසටහන් සහ සීමිත හමුදා මෙහෙයුම් සිදු කරයි.

මෙම ලැයිස්තුව දෙවන ලෝක යුද්ධයෙන් පසුව ඇමරිකාව සම්බන්ධ වූ සියලුම හමුදාමය මෙහෙයුම් ආවරණය නොකරයි. එහෙත්, එය ඇමරිකානු විදේශ ප්‍රතිපත්තියේ විකාශනය සහ ලෝකයේ විවිධ ප්‍රදේශවල එහි මිලිටරිමය පැවැත්මේ ස්වභාවය පිළිබඳ දළ චිත්‍රයක් ලබා දෙයි. මෙම මෙහෙයුම්වලින් සමහරක් සාර්ථක වූ අතර තවත් සමහරක් විවේචනයට ලක් විය.

22/06/2025

🔴 ඇමරිකාව ඉරානයේ Fordow, Isfahan සහ Natanz න්‍යෂ්ටික මධ්‍යස්ථාන වෙත B2 යානා මගින් බෝම්බ ප්‍රහාර එල්ල කරයි. මේ අනුව ඇමරිකාව නිල වශයෙන් ඉරාන ඊශ්‍රාලය යුද්ධයට සම්බන්ධ වීම සිදු වෙනවා

Address

Colombo
60620

Website

Alerts

Be the first to know and let us send you an email when Social eye posts news and promotions. Your email address will not be used for any other purpose, and you can unsubscribe at any time.

Share