15/06/2025
Alahady fankalazana manetriketrika ny TRINITE MASINA. Miarahaba antsika rehetra. Miarahaba ny rehetra mpisehatra amin'ny Fifandraisan'ny Mpiara-belona eto Madagasikara.
Miarahaba antsika rehetra amin'izao alahady fankalazana ny TRINITE MASINA izao, indrindra isika mpisehatra amin'ny Fifandraisan'ny Mpiara-belona, fa androntsika anio, araka ny namaritan'ny Fivondronamben'ny Eveka eto Madagasikara azy.
Indro zaraina amintsika ny Hafatry ny Ray masina Fransoa, nosoratany tamin'ny 24 janoary 2025, andro ahatsiarovan'ny Eglizy an'i Md François de Sales, mpiaro antsika
HAFATRY NY PAPA FRANSOA HO AN’NY ANDRO MANERAN-TANY FAHA 59 HO AN’NY FIFANDRAISAN’NY MPIARA-BELONA
Zarao amin-kalemem-panahy ny fanantenana ao am-ponareo (jereo 1P 3:15-16).
Ry rahalahy sy anabavy malala,
Amin'izao vaninandro anjakan’ny fanelezana vaovao diso sy fampifanoheran-kevitra izao, izay isiana ivom-pahefana vitsivitsy mifehy ny angon-kevitra sy ny vaovao, tsy mbola nisy toy izany, dia mitodika aminareo aho satria fantatro fa tena ilaina, mihoatra noho ny hatramin'izay, ny asanareo mpanao gazety sy mpampita vaovao. Ilaintsika ny fanoloran-tenanareo amin-kerim-po hametraka eo anivon’ny fifandraisana ny andraikitra manokana sy iombonana mitodika amin’ny hafa.
Raha mieritreritra ny Jobily izay ankalazaintsika amin’ity taona ity ho fotoam-pahasoavana ao anatin’ny fotoan-tsarotra tokoa aho, dia te hanasa anareo amin’ny alalan’ity hafatra ity mba ho mpampita fanantenana, manomboka amin’ny fanavaozana ny asa sy ny iraka ataonareo araka ny fanahin’ny Evanjely.
Fifandraisana tsy ampiasana hery
Matetika loatra ankehitriny, tsy miteraka fanantenana ny fifandraisana, fa tahotra sy famoizam-po, fitsarana an-tendrony sy lolom-po, fiziriziriana ary fankahalana mihitsy aza. Matetika loatra, dia tsoriny ny zava-misy mba hiteraka fihetseham-po tsy nosainina ; ampiasainy toy ny lelan’antsy ny teny; ampiasainy hampitana hafatra manentanentana sy mampirisika ary mandratra aza mba hiteraka vaovao diso na mivilana.
Efa naveriko imbetsaka fa ilaina ny "manalefaka" ny fifandraisana, mba hanadiovana azy amin'ny herisetra rehetra. Ny fanatsorana ny zava-misy amina teny filamatra dia tsy hitondra zavatra tsara velively. Hitantsika rehetra fa ny fomba - manomboka amin'ny adihevitra eo amin'ny fahitalavitra ka hatramin'ny fifamaliana eny amin'ny tambajotra sosialy - fijery sy famaritana ny fifaninanana, ny fanoherana, ny faniriana hanjakazaka sy hanana, ary ny fanodinkodinana ny hevitry ny besinimaro dia mety handresy.
Misy trangan-javatra hafa mampanahy ihany koa: ilay antsointsika hoe “ny fanodinkodinana ny saina efa voaomana” amin'ny alalan'ny rafitra nomerika, izay mitarika antsika araka ny lojikan'ny tsena, manova ny fahitantsika ny zava-misy. Hany ka matetika isika no miatrika, tsy afa-manoatra, karazana fanapotehana ny tombontsoa miafara amin'ny fanimbana ny fototry ny maha anaty vondron’olona antsika, ny fahafahana miara-miasa ho an'ny tombontsoa iombonana, ny mifampihaino sy mahatakatra ny tanjon’ny hafa. Toa tena ilaina araka izany, mba hampisongadinana ny tena, ny fananganana “fahavalo” iray hanasana vangy. Ary rehefa lasa “fahavalo” io, rehefa voasarona ny endriny sy ny fahamendrehany mba hanesoana azy, dia manjavona ihany koa ny mety hisian’ny fanantenana. Araka ny nampianarin'i Don Tonino Bello antsika, ny fifandirana rehetra dia "mahita ny fakany amin'ny fanjavonan'ny endrika." [1] Tsy azontsika ekena izany lojika izany.
Ny manantena, raha ny marina, dia tsy mora velively. I Georges Bernanos dia nilaza fa « ireo izay manana herim-po tys hanantena intsony ny fitaka sy ny lainga nahitany antoka noheveriny ho fanantenana, no hany manantena. Ny fanantenana dia ambana mety hiseho, ary izy mihitsy aza no ambana lehibe indrindra » […] [2] Ny fanantenana dia hatsaran-toetra miafina, mikiry sy manam-paharetana.
Na izany aza, ho an'ny Kristianina, ny fanantenana dia tsy hoe safidy azo atao, fa fepetra tsy azo ihodivirana. Araka ny nampahatsiahivin’i Benoît XVI ao amin’ny ansiklika Spe salvi, ny fanantenana dia tsy fatokisana fisehoan-javatra tsara andrasam-potsiny, fa mifanohitra amin’izany, dia hatsaran-toetra “miteny ho azy” afaka manova fiainana : “Izay manana fanantenana dia miaina amin’ny fomba hafa ; “Efa nomena azy ny fiainam-baovao” (n. 2).
Mba hilazana amin-kalemem-panahy ny amin'ny fanantenana ao anatintsika
Hitantsika ao amin’ny taratasy voalohany nosoratan’i Piera ny famintinana mahafinaritra izay mampifandray ny fanantenana amin’ny fijoroana ho vavolombelona sy ny fifandraisana kristianina : « Ny Kristy Tompo no ankamasino ao am-ponareo. Aoka ho vonona mandrakariva hianareo hamaly an'izay rehetra manontany anareo ny amin'ny antony fanantenana izay ao anatinareo ; fa ataovy amin-kamoram-po sy fanajana izany » (3:15-16). Hafatra telo azontsika tsoahina avy amin’ireo teny ireo no tiako hifantohana.
« Hajao ao am-ponareo ny fahamasinan’ny Tompo » : manana endrika ny fanantenan’ny Kristianina, dia ny an’ny Tompo nitsangan-ko velona. Ny fampanantenany hiaraka amintsika mandrakariva amin’ny alalan’ny fanomezan’ny Fanahy Masina dia mamela antsika hanantena na dia manohitra ny fanantenana rehetra aza ary hahita ireo antsipirian-javatra miafina na dia toa very aza ny zava-drehetra.
Ny hafatra faharoa dia mangataka antsika ho vonona hitantara ny fanantenana ao anatintsika. Mahaliana ny manamarika fa ny apostoly dia manasa antsika hanao tatitra momba ny fanantenana « eo anatrehan’izay rehetra manontany antsika ». Tsy ireo “miresaka” momba an’Andriamanitra no voalohany indrindra amin’ny Kristianina, fa ireo maneho ny hakanton’ny fitiavany, izay fomba vaovao hiainana ny zava-drehetra. Ny fitiavana niainana no mampametra-panontaniana sy mitaky valiny hoe : nahoana ianao no miaina toy izao ? Nahoana ianao no toy izao ?
Hitantsika ao amin’ny tenin’i Masindahy Piera, ny hafatra fahatelo : ny valin’io fanontaniana io dia tsy maintsy homena « amin-kamoram-po sy fanajana ». Ny fifandraisana amin’ny Kristianina – ary ny fifandraisana amin’ny ankapobeny aza hoy aho, dia tokony ho voatenona halemem-panahy, ho fifandraisana akaiky : fomban’ny mpiara-dia, manaraka ilay Mpiserasera lehibe indrindra, dia i Jesoa avy any Nazareta, izay nifampiresaka tamin’ireo mpianatra roalahy teny an-dalana ho any Emaosy, ka nampirehitra ny fon’izy ireo tamin’ny fomba nivoasany ny zava-nitranga tamin’ny alalan’ny fahazavan’ny Soratra Masina.
Izany no mahatonga ahy manonofinofy fifandraisana afaka manova antsika ho mpiara-dia amina rahalahy sy anabavy maro, hamelona indray ao anatin’izy ireo ny fanantenana amin’izao fotoan-tsarotra izao. Fifandraisana afaka miteny amin'ny fo, tsy hiteraka fihetseham-po mirehidrehitra fikatonana sy fahatezerana, fa fihetsika maneho fisokafana sy fisakaizana ; afaka manasongadina hatsarana sy fanantenana, na dia amin'ny toe-javatra toa mampamoy fo aza ; afaka miteraka fanoloran-tena, fiaraha-mizaka ny mafy, fahalianana amin'ny hafa. Fifandraisana manampy antsika “hahafantatra ny hasin’ny olombelona tsirairay sy hiara-hiahy ny Tranobe iombonana” (Tar. Ans. Dilexit nos, n. 217).
Manonofy fifandraisana tsy mivarotra fitaka na tahotra aho, fa afaka manome antony mahatonga ny fanantenana. Hoy i Martin Luther King : « Raha afaka manampy olona iray aho, raha afaka mampionona olona amin’ny teny na hira… dia tsy ho very maina ny antony nahavelomako ». [3] Mba hanaovana izany, dia tsy maintsy manasitrana ny "aretin'ny" fiadiana ho lohalaharana sy ny fampitodihana ny zava-drehetra amin’ny tenantsika isika, manalavitra ny loza mety hitranga amin'ny fifanasoketana : ny tena mpiserasera mahay dia miantoka fa izay mihaino, mamaky na mijery dia afaka mandray anjara, akaiky azy, mahita ny tsara indrindra ao amin'ny tenany ary miditra miaraka amin'ireo toe-po ireo ao amin'ny tantara lazaina aminy. Ny fifaneraserana amin’izany fomba izany dia manampy antsika ho tonga “mpivahinin’ny fanantenana”, araka ny teny fanentanan’ny Jobily.
Miaraka manantena
Ny fanantenana dia tetikasa iombonana hatrany. Andeha isika handinika ny halehiben’ny hafatra amin’ity taom-pahasoavana ity : asaina isika rehetra – tena ny rehetra ! - hanomboka indray, hamela an’Andriamanitra hanandratra antsika, hamihina antsika sy hameno famindram-po antsika. Mifamatotra amin’izany rehetra izany ny lafiny manokana sy iombonana. Miara-dia isika, manao fivahiniana masina miaraka amin’ny rahalahy sy anabavy maro, miaraka miditra ny Varavarana Masina.
Ny Jobily dia manana fiantraika ara-tsosialy maro. Andeha hojerentsika, ohatra, ny hafatry ny famindram-po sy ny fanantenana ho an’ireo monina any am-ponja, na ny antso ho amin’ny fifanakaikezana sy ny halemem-panahy amin’ireo izay mijaly sy eny antsisin’ny fiarahamonina. Mampahatsiahy antsika ny Jobily fa izay tonga mpampihavana dia “hantsoina hoe zanak’Andriamanitra” (Mt 5:9 ).
Manokatra antsika ho amin'ny fanantenana izy noho izany, mampiseho amintsika fa ilaina ny fifampiresahana amim-pitandremana, amin-kalemem-panahy, voalanjalanja, afaka manondro lalana ho amin'ny fifampiresahana. Koa mampirisika anareo aho mba hahita sy hitantara ireo tantara maro mifono zavatra tsara, miafina ao anaty hiriky ny zava-misy ankehitriny ; haka tahaka ireo mpitrandraka volamena izay tsy sasatra manivana ny fasika hitadiavana ilay vongam-bolamena faran’izay bitika. Tsara ny mahita ireo voan'ny fanantenana ireo ary mampahafantatra azy ireo. Manampy izao tontolo izao mba tsy hanentsin-tadiny amin’ny fitarainan’ny madinika, mba tsy ho olona tsy miraharaha kokoa, tsy hikatona kokoa. Katsaho hatrany ny fomba hahitana ireo pitik'afo tsara mamela antsika hanantena. Ity fifandraisana ity dia afaka manampy amin'ny fandrafetana fiombonana, hahatonga antsika tsy hahatsiaro tena ho irery, mba hahita indray ny maha zava-dehibe ny fiarahana mandeha.
Tsy hadinoina ny fo
Ry rahalahy sy anabavy malala, eo anatrehan’ny fanafihana mahafanin’ny tekinolojia, dia manasa anareo aho mba hikarakara ny fonareo, izany hoe ny fiainanareo anatiny. Inona no dikan'izany ? Hanome hevitra vitsivitsy anareo aho. Aoka halemy fanahy ianareo ary aza hadinoina mihitsy ny endriky ny hafa ; mitenena amin’ny fon’ny vehivavy sy ny lehilahy izay anaovanareo ny asanareo.
Aza avela hibaiko ny fifandraisanareo ny famaliana tsy nosainina. Mamafaza fanantenana foana, na sarotra, na misy sarany, na dia toa tsy mamokatra aza.
Miezaha mampihatra fifandraisana afaka manasitrana ny ratram-pon'ny olombelona.
Omeo toerana ny fatokisan’ny fo, izay tahaka ny voninkazo marefo nefa mahazaka, mahatohitra ny tafiotran’ny fiainana sy mamony amin’ny toerana tsy ampoizina indrindra : ny fanantenan’ny reny mivavaka isan’andro mba hahita ny zanany hiverina avy any anaty lavaka fiafenana amin’ny ady; ny fanantenan'ny raim-pianakaviana mifindra monina anivona loza anarivony sy fikorontanana maro mba hitady hoavy tsaratsara kokoa; ny fanantenan'ny ankizy mahavita milalao, mitsiky ary mino ny fiainana na dia ao anatin'ny faharavana nateraky ny ady sy eny amin'ny arabe mahantra amin’ireny favelas ireny aza.
Aoka ianareo ho vavolombelona sy mpanandratra fifandraisana tsy misy fankahalana, manaparitaka ny kolontsain'ny fitandremana, manangana tetezana ary mamakivaky ireo rindrina hita maso sy tsy hita maso amin'izao androntsika izao.
Mitantarà tantara feno fanantenana, mandray am-po ny anjarantsika iombonana sy manoratra miaraka ny tantaran'ny hoavintsika.
Izany rehetra izany dia vitanareo ary azontsika atao amin’ny alalan’ny fahasoavan’Andriamanitra izay raisintsika mitobaka amin’ny alalan’ny Jobily. Mivavaka ho an’izany aho ary mitso-drano anareo tsirairay avy sy ny asanareo.
Roma, Saint-Jean-de-Latran, 24 janoary 2025, Fahatsirovana an’i Masindahy François de Sales
François
[1] «La pace come ricerca del volto», in Omelie e scritti quaresimali, Molfetta 1994, 317.
[2] Georges Bernanos, La liberté, pour quoi faire, Paris 1995.
[3] Toriteny « L’instinct du tambour-major », 4 février 1968.
