Призма

12/07/2025

„Народна банка, како регулатор, мора да има увид во тие работи, но, колку што јас ги познавам состојбите кај нас, такви механизми во моментов нема, а има хроничен проблем на недоволна координација меѓу надлежните институции. Сега слушаме дека тоа ќе се модернизира и ќе се координира автоматски, меѓутоа тешко е да се поверува со оглед на тоа во каква состојба се овие процеси со децении.“

Прочитајте го интервјуто со Александар Ивановски, директор на Европската фискална конфедерација, за регулацијата на криптовалутите во Македонија:

12/07/2025

Вчера беше нападната градоначалничката на Град Скопје, Данела Арсовска, при увид на нелегално изградена станбена зграда во општината Чаир. БИРН претходно разговараше со Изет Меџити, поранешен градоначалник на Чаир, и сопартиец на актуелниот градоначалник Висар Ганиу, кого Арсовска го посочува како виновник за легализација на дивоградби со фалсификувана документација. Во текот на разговорот, Меџити ниту еднаш не негираше дека спорните габаритни градби се подигнати по рокот од 2011 година.

Прочитајте повеќе: https://bit.ly/Medziti-Cair-ne-e-porazlicen-od-drugite-opstini

11/07/2025

Дека одлуките во врска со бесправно изградените објекти не значат многу покажува и случајот со една друга позната дивоградба на охридското крајбрежје – хотелот на плажата во Лагадин, кој, според објаснувањето на охридскиот градоначалник Кирил Пецаков, пет-шест години се врти во круг, иако општината редовно носи решенија за уривање.

Овие се само два од многуте примери како домашните институции ги исполнуваат „итните“ препораки од УНЕСКО. Прочитајте повеќе: https://bit.ly/Ohrid-i-UNESKO-itnite-preporaki-ne-se-ispolnuvaat

11/07/2025

Во криптоменувачниците може да се сменат криптовалути и во поголем износ од 10 илјади евра. Поточно нема дефиниран максимален износ. Тоа е работа на договор и на капацитетот на менувачницата. Над тие трансфери никој нема контрола. Ни Народна банка, ниту Финансиската полиција сѐ уште.

Во недостиг од правна регулатива и непочитување на таа што постои, минуваат големи количества кеш што никој не ги следи, овозможувајќи од затајување данок, преку измами, па сѐ до перење пари „заработени“ од криминални активности.

Прочитајте повеќе: https://bit.ly/Kriptosvet-paralelen-sistem-vo-sivata-zona

11/07/2025

Во медресата „Иса Бег“, образованието трае четири години, а учениците имаат вкупно 30 предмети. За разлика од богословијата, во медресата веќе се изучуваат предмети од природно-математичкото подрачје, како математика, биологија, хемија и физика.

Без разлика дали учеле или не природни предмети, ако сакаат да се запишат на факултет, наместо училишна, потребно е, велат од МОН, да одберат државна матура, на која ќе треба да го полагаат соодветниот предмет потребен за запишување на факултет. На пример, ако некој од верско училиште сака да продолжи на медицински факултет, ќе мора да полага биологија.

Прочитајте повеќе: https://bit.ly/Od-versko-uciliste-na-koj-bilo-fakultet-so-drzaven-amin

11/07/2025

Разговаравме со Игор Кузмановски од Музејот на Град Скопје, кој е раководител на археолошкото наоѓалиште Скупи. Тој рече дека главен проблем со кој се соочуваат е малиот буџет, одвај доволен за егзистенција.

„Освен за чувар и за плаќање струја, нема доволно средства што би се издвоиле за да може да се уредат патеките и да се постават информативни табли за туристите. Додатни средства од Министерството за култура и туризам се обезбедуваат само преку аплицирање и добивање проекти, но и тие се со ограничена сума до 200 илјади денари по проект“, рече Кузмановски.

Прочитајте повеќе: https://bit.ly/Skupi-od-megaproekt-do-megadeponija-za-sedum-godini

11/07/2025

„Во делот на криптовалутите, очигледен е недостигот од јасна правна рамка во Македонија, потоа институционален надзор над криптовалутите, што носи ризици во однос на перењето пари, избегнувањето на плаќање данок и евазија, па и финансирање нелегални активности.“

Прочитајте го целиот разговор со Александар Ивановски, директор на Европската фискална конфедерација: https://prizma.mk/ivanovski-bez-pravna-ramka-graganite-se-nezashtiteni-od-izmami-so-kriptosredstva/

10/07/2025

И УНЕСКО упорен во давањето обврски и нашите власти во нивото неисполнување.

Државата доби уште една година одложување на одлуката Охридскиот регион да биде ставен на листата на УНЕСКО на светски наследства во опасност.

Повторно, од Македонија се бара исполнување на низа обврски.

Оние „итни препораки“ не се исполнети веќе 8 години.

Прочитајте повеќе од нашата анализа од 2022 година: https://bit.ly/Ohrid-i-UNESKO-itnite-preporaki-ne-se-ispolnuvaat

10/07/2025

Од Министерството за образовани и наука, за БИРН, велат дека „ако советниците во Бирото за развој на образованието констатираат дека наставните програми по општите предмети не се компатибилни со наставниот план, ќе укажат на соодветни корекции“.

Ваквото решение е драстично различно од претходниот законски предлог од 2022 година, кога пратеничката група на ДУИ предложи верските училишта да бидат државно финансирани, но под услов наставната програма да биде составена 55 отсто од гимназиско образование и 45 отсто од верски содржини, со минимум 18 гимназиски предмети.

Прочитајте повеќе за законските измени: https://bit.ly/Od-versko-uciliste-na-koj-bilo-fakultet-so-drzaven-amin

10/07/2025

Во разговор за „Призма“, Александар Ивановски, поранешен даночен инспектор, а сега директор на Европската фискална конфедерација во Брисел, објаснува какви ризици носи нерегулираниот криптосектор и укажува на потребата од јасни правила – регистрација на посредниците, идентификација на корисниците и редовно известување кон институциите, по примерот на европските директиви. Прочитајте го разговорот:

Интервју со Александар Ивановски, директор на Европската фискална конфедерација

10/07/2025

Како Скупи стигна до оваа состојба? Поранешната влада на ВМРО-ДПМНЕ, додека во полн ек го спроведуваше преобликувањето на центарот на главниот град со проектот „Скопје 2014“, реши да ја прошири својата градежна офанзива на периферијата. Во февруари 2016, Никола Груевски, како претседател на владејачката партија, најави обнова на амфитеатарот во Скупи со девет илјади седишта, како дел од пакет-мерките за младите, што вклучуваа и изградба на скејт-паркови, вработување на најдобрите студенти и друго.

Прочитајте повеќе од нашата #репортажа : https://bit.ly/Skupi-od-megaproekt-do-megadeponija-za-sedum-godini

09/07/2025

БИРН се обрати до сите општини во и околу Скопје со барања за информации за јавен карактер. Од поголемите општини, само од три стигнаа решенија и записници за уривање. Карпош и Кисела Вода одговорија дека немаме право да бараме таков увид, што е во спротивност со Законот за слободен пристап до информации од јавен карактер.

Прочитајте: https://bit.ly/Niknuvaat-zgradi-na-divo-dodeka-inspektorite-lovat-ogradi