18/06/2025
သဘောထားသေးရင် Punk မလုပ်နဲ့
၁၉၇၀ နောက်ပိုင်းနှစ်တွေမှာ ဗြိတိန်၊ အမေရိကန်တို့လို ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံတွေမှာ စစ်အေးတိုက်ပွဲရဲ့ ဖိအားတွေ၊ စီးပွားရေးအကြပ်အတည်းတွေ ၊ အလုပ်လက်မဲ့ပြဿနာ၊ လူငယ်တွေရဲ့ အနာဂတ်မဲ့မှု ၊ လူတန်းစားကွာဟချက် စတာတွေကို တုံ့ပြန်တဲ့အနေနဲ့ လူငယ်ပုန်ကန်မှု တစ်ခုဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ လူငယ်တွေရဲ့ ဒေါသ၊ စိတ်ပျက်မှု၊ မျှော်လင့်ချက်မဲ့မှုတွေကို ပေါက်ကွဲ ဖော်ပြနိုင်တဲ့ အသိုက်အဝန်းတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ပန့်ခ် ဟာ ဂီတတစ်ခုထက် ပိုခဲ့တယ် ။
လူ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့ ဖုံးအုပ်ထားကြတဲ့ ရှက်ဖွယ်ရာအပြုအမူတွေကို ခွာထုတ်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့ကြတယ်။ နောက် ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံရဲ့ ဗြောင်ကျကျ ခြယ်လှယ်မှုတွေ ၊ အကျင့်ပျက်ခြစားမှု ၊ ဖက်ဆစ်စနစ် ၊ အရင်းရှင်ဝါဒ ၊လွတ်လပ်ခွင့်၊ လူတန်းစားခွဲခြားမှုတိုက်ဖျက်ရေးတွေကို စစ်ရေး၊နိုင်ငံရေးအရမဟုတ်ပဲ ဂီတ၊အနုပညာ၊ အတွေးအခေါ် ၊ လူမှုရေးလှုပ်ရှားမှုတွေနဲ့ တော်လှန်ခဲ့ကြတယ် ။
လူကြီးတွေရဲ့ စနစ်အတိုင်းသွားမှုနဲ့ လက်မဲကြီးတွေကို ရှောင်ဖို့ကြိုးစားရင်း DIY ethics (do it yourself)ပုံစံကို ဖန်တီးနိုင်ခဲ့ကြတယ် ။ မင်းဝတ်တဲ့အဝတ်အစား မင်းဘာသာမင်း ပြင်ဆင်ဖန်တီး ၊ မင်းဘာသာမင်း mainstreamကနေ ဖောက်ထွက် ။ ဘယ် နာမည်ကြီး productionကိုမှ အားမကိုးနဲ့ ။ ဒီကောင်တွေက မင်းကို ပရိတ်သတ်အကြိုက်ပဲ လိုက်လုပ်ခိုင်းပြီးတော့ အမှုန့်ချေပစ်ကြမှာ ။
သူတို့ဟာ လူတန်းစားခွဲခြားမှု၊ လူမျိုးရေးခွဲခြားမှု ၊စစ်ပွဲဆန့်ကျင်ရေး၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ကာကွယ်ရေး၊ တိရစ္ဆာန်အခွင့်အရေး၊အမျိုးသမီးဝါဒ ၊LGBTQ အခွင့်အရေး စတဲ့ လူ့အခွင့်အရေးတွေကို ဆက်တိုက်တောင်းဆိုပြီး ထောက်ပြခဲ့ကြပါတယ်။
တဖြည်းဖြည်းနဲ့ အားကောင်းလာတဲ့ punk culture ကို ကမ္ဘာကြီးကလည်း လက်ခံလာခဲ့တယ် ။ အထူးသဖြင့် ဂီတနဲ့ ဖက်ရှင်မှာ လူကြိုက်များလာခဲ့တယ်။ ဆယ်ကျော်သက်တွေဆီကို ဗိုင်းရက်စ်တွေလို မြန်မြန်ကူးစက်စေခဲ့တယ် ။ ပန့်ခ်တွေကိုယ်တိုင်က mainstream တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။
အမေရိကားက ပန့်ခ်တွေဟာ အမေရိကန်အစိုးရရဲ့ အာဏာလွန်ဆွဲမှု၊ စစ်ရေးချဲ့ထွင်မှုတွေ (ဥပမာ: ဗီယက်နမ်စစ်၊ နျူကလီးယားလက်နက်ပြိုင်ပွဲ) တို့ကို ပစ်မှတ်ထား ဝေဖန်ခဲ့ကြပါတယ်။ စူပါပါဝါနိုင်ငံဖြစ်ဖို့တာစူနေတဲ့ နိုင်ငံကို သူတို့ ဇီးစေ့နဲ့ ပေါက်ခဲ့ကြတယ်။ The Clash ရဲ့ "Know Your Rights"သီချင်းထဲက "အစိုးရဟာ မင်းကို ကာကွယ်မပေးဘူး၊ ထိန်းချုပ်ဖို့ပဲ ကြိုးစားတယ်" ကနေ Greenday တို့ရဲ့ သီချင်းတွေအထိ လူ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့ ကမောက်ကမဖြစ်ပုံတွေကို ထိုင်လှောင်ခဲ့ကြတယ်။
UKမှာ The S*x Pistols တို့ရဲ့ *"God Save the Queen" သီချင်းဟာ ဗြိတိသျှဘုရင်စနစ်နဲ့အထက်တန်းလွှာယဉ်ကျေးမှုကို ဝေဖန်ထားတာပါ။ နောက်ပိုင်းမှာဆိုလည်း Hardcore Punk, Skinkheadတွေ ၊ Emo တွေ အနေနဲ့ ပိုအားကောင်းလာပြီး အိုင်ယာလန်ကျေးလက်တွေဘက် အလုံးအရင်းနဲ့ရောက်လာတဲ့ ဟစ်ပီတွေနဲ့ပါ ရောထွေးကုန်လို့ မာဂရက်သက်ချာပါ မျက်လုံးပြူးကုန်တယ်။
ရုရှားမှာတော့ ဆိုဗီယက် ပြည်ထောင်စုပြိုကွဲချိန်ကနေ စပြီးတော့ ပန့်ခ်ယဥ်ကျေးမှုဟာ ပျံ့နှံ့လာခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ Soviet Punk တွေဟာ စိတ်ကျဝေဒနာ ၊ အရက် ၊ ဆေးဝါး ၊ ခြယ်လှယ်မှု စတဲ့ အကြောင်းအရာတွေကို ဖန်တီးခဲ့ကြပါတယ် ။ Avtomaticheskie Udovletvoriteli (AU) တို့ဟာ ရုရှားရဲ့ အစောဆုံး Punk Band တွေထဲက တစ်ခုဖြစ်ပြီး Kino, Tequilajazzz တို့ကိုလည်း စာရင်းထဲ ထည့်လို့ရမယ်ထင်ပါတယ် ။ နောက်ပိုင်းအဖွဲ့တွေထဲမှာတော့ P***y Riot ဆိုတဲ့ အမျိုးသမီးအဖွဲ့ဟာ နာမည်ကြီးတယ် ။ ဆိုဗီယက် ကနေ ခွဲထွက်လာတဲ့ နိုင်ငံတွေထဲမှာတော့ ဆားဗီးယားမှာလည်း ပန့်ခ်အုပ်စုတွေ အားကောင်းခဲ့ကြတယ် ။ Sibirskypank or Siberian Punk ထဲမှာ Grazhdanskaya Oborona (GO) တို့လို နာမည်ကြီး တီးဝိုင်းတွေ ရှိပါတယ် ။
ပန့်ခ်တွေဟာ ဒီလို လူမှုရေးမတော်မတရားမှုတွေကို ဆန့်ကျင်ရာကနေ ပေါ်လာတာဖြစ်ပါတယ်။ အရင်းရှင်ဝါဒ ၊ စီးပွားရေးချုပ်ကိုင်မှု၊ လက်ဝေခံတစ်စုက ကမ္ဘာကြီးကို မွေးနေ့ကိတ်လို အပိုင်းပိုင်းလှီးဖြတ် ခွဲယူနေမှု ၊ မီဒီယာတွေကို ဆန့်ကျင်ကြပါတယ် ။ အဲဒီလိုပဲ ပန့်ခ်တွေထဲမှာ အချင်းချင်းဆန့်ကျင်ကြရတဲ့ အပိုင်းတွေလည်း ရှိပါသေးတယ် ။ တချို့ ပန့်ခ်တီးဝိုင်းတွေမှာ နာဇီအလံပုံစံ စကြာတံဆိပ်တွေ ပါလာတာကို မနှစ်မြို့တဲ့ ပန့်ခ်တွေဟာ ဖက်ဆစ်စနစ်ကို ဆန့်ကျင်တဲ့ အနေနဲ့ N**i Punks F.ck Off တို့လို သီချင်းတွေ ပေါ်ပေါက်လာတယ်။
ဂီတအပိုင်းမှာတော့ ပန့်ခ် ဟာ New Wave, Post-Punk, 2 Tone, Hardcore punk, Emo Punk, No Wave, Street Punk, Oi! , Pop Punk , Punk Rock ,Ska Punk စသဖြင့် နေရာဒေသနဲ့ ယဥ်ကျေးမှုအလိုက် ဂီတမျိုးခွဲတွေ ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့ပါတယ် ။ ဒါ့အပြင် တခြား ဂီတအမျိုးအစားတွေဖြစ်တဲ့ Alternative Rock, Crossover Thrash , Indie Music , Gurnge, Hardcore, Heavy metal music genre တွေ (အထူးသဖြင့် Thrash Metal, Death Metal, Speed Metal, New Wave Of British Heavy Metal လို့ခေါ်တဲ့ the NWOBHM)တွေအပေါ်မှာ သြဇာလွှမ်းမိုးပြီး ကြီးမားတဲ့အကျိုးသက်ရောက်မှုတွေလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ Punk ကိုယ်တိုင်က Mainstream တစ်ခု ဖြစ်သွားတယ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပါယ်ပါပဲ ။
နောက်ပိုင်းလူမှုရေးအခြေအနေတွေမှာတော့ ပန့်ခ်တွေဟာ အင်အားများလွန်းလာတဲ့ ဆိုးကျိုးတွေအနေနဲ့ အချင်းချင်းထိန်းမနိုင်တာတွေ ၊ အပြင်းအထန်ပေါက်ကွဲလွန်းတာ၊ ဆေးအလွန်အကျွံသုံးလာကြတာတွေ ၊ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် အနိုင်ကျင့် ခွဲခြားတာမျိုးတွေ ဖြစ်လာပြီးတဲ့နောက် ရေစီးကြောင်းကြီးဟာ တဖြည်းဖြည်းခမ်းခြောက်လာပါတော့တယ် ။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ကမ္ဘာကြီးဟာ ပန့်ခ်တွေကို ဘယ်တော့မှ မေ့သွားတော့မှာ မဟုတ်သလို ပန့်ခ်တွေ မျိုးစေ့ချပေးခဲ့တဲ့ DIY ethics တွေ၊ လူ့အခွင့်အရေးတောင်းဆိုမှုတွေ နဲ့ လူမှုရေးဖိနှိပ်မှုတွေ လက်သင့်မခံရေးတို့ဟာ လူ့သမိုင်းမှာ အမြဲတည်ရှိနေတော့မှာပါ။
"Punk is not dead... it's just underground."
