23/06/2025
နောက်ကျောဓါးထိုးဆက်ဆံရေးအတုတွေကိုတိတ်ဆိတ်ခြင်းရဲ့ အစွမ်းနဲ့ကျော်ဖြတ်မယ်‼️
ဩဇာအာဏာနဲ့ လွှမ်းမိုးမှုတွေ ပြည့်နှက်နေတဲ့ ကမ္ဘာကြီးမှာ ခင်မင်မှုဆိုတာ တစ်ခါတလေ အန္တရာယ်ရှိတဲ့ မြူခိုးတွေလိုပါပဲ။ တချို့က တကယ့်မိတ်ဆွေစစ်တွေရှိတယ်လို့ ယုံကြည်ကြပေမဲ့ သစ္စာရှိမှုဆိုတာ အခုခေတ်မှာ အပေးအယူတစ်ခုလို ဖြစ်လာပြီး ရေရှည်တည်တံ့တဲ့ ဆက်ဆံရေးမျိုးက ရှားပါးသွားပြီ။ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေး ဒါမှမဟုတ် လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းတွေမှာ ဆက်ဆံရေးတွေဟာ အသုံးဝင်မှုအပေါ် မူတည်ပြီး ပေါ်လာလိုက်၊ ပျက်သွားလိုက်ပါပဲ။ ကိုယ်က မြင့်တဲ့နေရာကို ရောက်လေလေ၊ ဆက်ဆံရေးတွေရဲ့ နောက်ကွယ်မှာ ရည်မှန်းချက်တွေ ပုန်းကွယ်နေတာကို ပိုမြင်ရလေလေပါပဲ။ သစ္စာရှိတယ်လို့ ထင်ရတာတွေဟာ ကိုယ်ကျိုးစီးပွားနဲ့ ပတ်သက်လာရင် ပျောက်ကွယ်သွားတတ်ပါတယ်။ (It has become a rule and not an exception.)
🌀အာဏာနဲ့ သစ္စာဖောက်မှုရဲ့ သဘောတရား
Sun Tzu ပြောခဲ့သလိုပါပဲ "စစ်ပွဲမှာ အရာရာဟာ တရားမျှတတယ်"။ လွှမ်းမိုးမှုအတွက် ယှဉ်ပြိုင်တဲ့နေရာမှာလည်း ဒီအတိုင်းပါပဲ။ အပြန်အလှန်ဆက်ဆံမှုတိုင်းက စစ်မြေပြင်တစ်ခု ဖြစ်နိုင်တယ်။ ယုံကြည်ခဲ့တဲ့သူဆီက သစ္စာဖောက်ခံရဖူးတယ်၊ စိတ်ပျက်ခဲ့ရဖူးတယ်ဆိုရင် သင်တစ်ယောက်တည်း မဟုတ်ပါဘူး။ ဒီစနစ်က ကြင်နာမှုထက် ပရိယာယ်ကို ပိုပြီး ဆုချတတ်တယ်။ သင်ခန်းစာက ရှင်းပါတယ်- ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ကာကွယ်ရမယ်။ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကာကွယ်မှုက အရေးကြီးပြီး တိတ်ဆိတ်ခြင်းနဲ့ ခန့်မှန်းရခက်အောင်နေခြင်းက ကိုယ့်ရဲ့ ပထမဆုံး ဒိုင်းကာပါပဲ။ ဒီလက်တွေ့ဘဝကို လက်ခံနိုင်တာက ကိုယ့်ကံကြမ္မာကို ကိုယ်တိုင်ပုံဖော်နိုင်ဖို့ ပထမခြေလှမ်းပါပဲ။
🌀လှည့်စားမှုတွေကို လက်လွှတ်လိုက်ပါ
ကောင်းတဲ့စိတ်ထားတစ်ခုတည်းနဲ့ လုံလောက်တယ်လို့ ထင်သူတွေဟာ သူများရဲ့ အသုံးချခြင်းကို ခံရတတ်တယ်။ Machiavelli ပြောသလိုပဲ "နာခံစေချင်သူဟာ အမိန့်ပေးတတ်ရမယ်" တဲ့။ ဒါက အာဏာအကြောင်းသက်သက် မဟုတ်ပါဘူး၊ ကိုယ့်ဘဝကို ကိုယ်တိုင်တက်ကြွစွာ နေထိုင်တာကို ဆိုလိုတာပါ။ အဓိကကတော့ တိတ်ဆိတ်ခြင်းနဲ့ ခန့်မှန်းရခက်ခြင်း နှစ်ခုစလုံးကို ကျွမ်းကျင်ဖို့ပါပဲ။ ကိုယ့်ရည်ရွယ်ချက်တွေကို ဖော်ထုတ်လိုက်တာက ကိုယ့်အင်အားကို လျှော့ချလိုက်တာနဲ့ တူတူပါပဲ။ တိတ်ဆိတ်ခြင်းဆိုတာ စကားမပြောဘဲနေတာတင် မဟုတ်ဘူး၊ တခြားသူတွေကို မရေမရာဖြစ်အောင် ထားနိုင်တဲ့ ဒိုင်းကာတစ်ခုလည်း ဖြစ်တယ်။
🌀တိတ်ဆိတ်ခြင်းနဲ့ လေ့လာမှုရဲ့ အစွမ်း
သစ္စာဖောက်ခံရတာ၊ သစ္စာမရှိတာတွေနဲ့ ကြုံလာတဲ့အခါ စိတ်ခံစားမှုနဲ့ တုံ့ပြန်တာကို ရှောင်ပါ။ ဒေါသထွက်တာ၊ ရန်တွေ့တာတွေက ကိုယ့်ရန်သူတွေကို ကိုယ့်ကို ပြန်တိုက်ခိုက်ဖို့ အထောက်အကူတွေ ပေးမိရုံပါပဲ။ အစားထိုးအနေနဲ့ တိတ်ဆိတ်ခြင်းကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ သုံးပါ။ တခြားသူတွေက ကိုယ့်ရည်ရွယ်ချက်ကို မဖတ်နိုင်တဲ့အခါ သူတို့ရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်တွေကို သူတို့ကိုယ်တိုင် ဖော်ထုတ်လာတတ်ပါတယ်။ ဆူပူကြိမ်းမောင်းတာထက် တိတ်ဆိတ်တဲ့ ယုံကြည်မှုက ပိုပြီး ခြောက်လှန့်နိုင်ပါတယ်။
သေချာလေ့လာတာက အရေးကြီးတယ်။ အတင်းပြုံးတာ၊ အနှစ်သာရမရှိတဲ့ ချီးမွမ်းစကားတွေ ဒါမှမဟုတ် မရေမရာ အဖြေတွေကို သတိထားပါ။ ဒါတွေက ယုံကြည်လို့မရတဲ့ သစ္စာရှိမှုရဲ့ လက္ခဏာတွေ ဖြစ်တတ်တယ်။ ဒီအသေးစိတ်တွေကို မှတ်သားထားပါ။ အချိန်ကြာလာရင် ပုံစံတွေ ပေါ်လာလိမ့်မယ်- ထပ်ခါတလဲလဲ မတည်ငြိမ်မှုတွေ၊ ကိုယ်အားနည်းနေချိန်မှာ သဘောထားတွေ ပြောင်းလဲတာတွေ၊ ဒါမှမဟုတ် ကိုယ့်အတွက် အကျိုးရှိမှ ကြိုးစားချင်တာမျိုးတွေပေါ့။ အဓိကကတော့ ပြောတဲ့စကားတွေအပြင် မပြောဘဲ ကျန်ခဲ့တဲ့အရာတွေကိုပါ သတိထားမိဖို့ပဲ။
🌀သွယ်ဝိုက်တဲ့ လွှမ်းမိုးမှုနဲ့ နူးညံ့တဲ့ တန်ပြန်လှုပ်ရှားမှုတွေ
ကိုယ့်အကြောင်း သူများတွေရဲ့ အမြင်ကို သိမ်မွေ့စွာ ပုံဖော်ပါ။ အရိပ်အမြွက်တွေ ပေးပါ၊ တုံ့ပြန်မှုတွေကို စောင့်ကြည့်ပါ၊ တိုက်ရိုက်ရင်ဆိုင်ခြင်းမရှိဘဲ လူတွေရဲ့အမြင်ကို ပြောင်းလဲပါစေ။ ယုံလို့မရတဲ့သူတစ်ယောက်ကို တွေ့ရင် တည်ငြိမ်စွာ တုံ့ပြန်ပါ။ တိတ်ဆိတ်စွာ ကိုယ့်အသိုင်းအဝိုင်းကနေ ဖယ်ရှားပြီး သစ္စာရှိကြောင်း သက်သေပြနိုင်တဲ့သူတွေကို တာဝန်ပိုပေးပါ။ များသောအားဖြင့် တိတ်ဆိတ်တဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်က စွပ်စွဲတာထက် ပိုထိရောက်တယ်။
Machiavellian အာဏာဆိုတာ ခန့်မှန်းရခက်ခြင်းအပေါ် မူတည်တယ်။ ကိုယ့်လုပ်ရပ်တွေကို ခန့်မှန်းလို့မရတဲ့အခါ သူများတွေက ကိုယ့်ကို ပြန်ပြီး တိုက်ခိုက်ဖို့ တွန့်ဆုတ်တတ်တယ်။ သတင်းအချက်အလက် အမျိုးမျိုးကို အဖွဲ့အစည်းအမျိုးမျိုးနဲ့ မျှဝေပြီး ဘယ်သူဆီကနေ ဘာတွေပြန်လာလဲဆိုတာ သတိထားကြည့်ပါ။ ဒါက အားနည်းတဲ့ ကွင်းဆက်တွေကို ဖော်ထုတ်ပေးတယ်။ ကိုယ့်အစီအစဉ်တွေကို လျှို့ဝှက်ထားပြီး မဟာမိတ်တွေကို ကန့်သတ်ပါ။ သစ္စာရှိမှု ပျက်ကွက်လာရင် ပြဿနာမရှိဘဲ ဝေးဝေးနေပါ။
🌀ပြိုင်ဘက်တွေကို နူးညံ့စွာ နှိမ်နင်းခြင်း
ပြိုင်ဘက်တစ်ဦးကို နှိမ်နင်းဖို့ဆိုတာ ** finesse** လိုအပ်တယ်။ တိုက်ရိုက်တိုက်ခိုက်တာကို ရှောင်ပါ။ အစားထိုးအနေနဲ့ သေးငယ်တဲ့ အမှန်တရားလေးတွေက သူတို့ရဲ့ ဂုဏ်သတင်းကို တိတ်ဆိတ်စွာ ပျက်စီးစေပါစေ။ ဥပမာ- တစ်ယောက်ယောက်က သူ့အောင်မြင်မှုတွေကို ချဲ့ကားပြောနေရင် တခြားသူတွေက စကားပြောရင်း အမှန်တရားကို သူ့ဘာသာသူ ရှာတွေ့ပါစေ။ ကိုယ်က တည်ငြိမ်နေရင်း ပြိုင်ဘက်တွေက သူတို့ကိုယ်သူတို့ ဖော်ထုတ်စေပါ။ Machiavelli ရေးခဲ့သလိုပဲ " virtuous ပုံပေါ်အောင်လုပ်ပါ၊ သို့သော် virtue ကိုစွန့်လွှတ်ရန်ပြင်ဆင်ပါ။" လူသိရှင်ကြား ကြင်နာမှုပြပါ၊ ဒါပေမဲ့ သူတို့ရဲ့ရည်ရွယ်ချက်တွေကို အမြဲစမ်းသပ်ပါ- ဥပမာ သေးငယ်တဲ့လျှို့ဝှက်ချက်တစ်ခုကို ပေးကြည့်ပြီး သူတို့ဘယ်လို ကိုင်တွယ်လဲဆိုတာကို ကြည့်တာမျိုးပေါ့။ ယုံကြည်မှု ပျက်သွားရင် သူတို့ရဲ့ဩဇာကို တိတ်တိတ်လေး လျှော့ချပါ။ စိတ်ခံစားမှု ကင်းမဲ့အောင် လေ့ကျင့်ပါ။
🌀စိတ်ခွန်အားနဲ့ သစ္စာရှိမှုကို စမ်းသပ်ခြင်း
စိတ်ခံစားမှု ခံနိုင်ရည်ရှိခြင်းက မရှိမဖြစ်လိုအပ်တယ်။ Stoic တွေးခေါ်ရှင် Marcus Aurelius ပြောခဲ့သလို "မင်းရဲ့စိတ်ကိုတော့ မင်းထိန်းချုပ်နိုင်တယ်၊ အပြင်က ဖြစ်ရပ်တွေကိုတော့ မဟုတ်ဘူး" တဲ့။ ဆက်ဆံရေးတိုင်းကို စမ်းသပ်မှုတစ်ခုလို သဘောထားပါ။ သစ္စာရှိမှုကို မျက်နှာချင်းဆိုင် လက်မခံပါနဲ့။ လုပ်ရပ်နဲ့ ယုံကြည်မှုကို ပြသဖို့ တခြားသူတွေကို တောင်းဆိုပါ။ ကိုယ့်ပတ်ဝန်းကျင်ကို ပုံမှန်ပြန်သုံးသပ်ပါ။ ကျေနပ်နေတာတွေ၊ အခွင့်အရေးယူတာတွေ မဖြစ်အောင် တာဝန်တွေကို အလှည့်ကျပေးပါ။
🌀အသေးစိတ်ကို ဂရုစိုက်ခြင်းနဲ့ ဖိအားအောက်မှာ နေနိုင်မှု
အသေးစိတ်တွေက အရေးကြီးတယ်။ တစ်ယောက်ယောက် တုံ့ဆိုင်းနေတာ၊ စကားသံပြောင်းသွားတာ ဒါမှမဟုတ် တုံ့ပြန်မှုနောက်ကျတာတွေကို သတိထားကြည့်ပါ။ ဒါတွေက စကားလုံးတွေထက် ပိုပြီး ဖော်ပြနိုင်တယ်။ ကိုယ်က ကောလဟာလ ဒါမှမဟုတ် ဝေဖန်မှုရဲ့ ပစ်မှတ်ဖြစ်လာရင် တည်တည်ငြိမ်ငြိမ် နေပါ။ ဖိအားအောက်မှာ တည်ငြိမ်အေးဆေးနေတာကို လူတွေမှတ်မိကြပြီး လေးစားကြတယ်။ စိတ်ဖိစီးတဲ့အချိန်မှာ ဂုဏ်သိက္ခာရှိရှိ ပြုမူသူကို လူတွေက သတိထားမိတယ်။
🌀ကိုယ့်ပတ်ဝန်းကျင်ကို ပုံဖော်ခြင်းနဲ့ အချက်ပြခြင်း
တကယ့်ခေါင်းဆောင်တွေဟာ သူတို့နေရာကို ကာကွယ်ရုံတင်မကဘူး၊ ပတ်ဝန်းကျင်ကိုပါ ပုံဖော်တတ်တယ်။ ကိုယ်ယုံကြည်မှုရှိပြီး ထိန်းချုပ်နိုင်တယ်လို့ ခံစားရတဲ့နေရာတွေမှာ အစည်းအဝေးတွေ လုပ်ပါ။ သစ္စာရှိမှုကို လူသိရှင်ကြား ဆုချပါ၊ ဒါပေမဲ့ ကိုယ့်ချီးမွမ်းစကားကို ရှားပါးပါစေ။ အတည်ပြုချက်ဆိုတာ တန်ဖိုးရှိရမယ်။ လုပ်ဆောင်ချက်တိုင်းဟာ ရည်ရွယ်ချက်နှစ်ခုကို ရရှိရမယ်- တိုက်ရိုက်ရလဒ်တစ်ခုနဲ့ ကိုယ့်တန်ဖိုးတွေအကြောင်း မက်ဆေ့ချ်တစ်ခု။
တစ်ယောက်ယောက်ကို ဖယ်ရှားရမယ်ဆိုရင် တိတ်တိတ်ဆိတ်ဆိတ် လုပ်ပြီး သိသင့်တဲ့သူတွေကို အကြောင်းပြချက်ကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ပြောပြပါ။ တခြားသူတွေကို ကျေးဇူးတင်ကြောင်းနဲ့ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မျှော်လင့်ချက်တွေနဲ့ ပံ့ပိုးပေးပါ။ တစ်ခါတလေကျတော့ ကိုယ်မပြောဘဲ ချန်ထားခဲ့တဲ့အရာတွေက တခြားသူတွေကို သတိထားပြီး အာရုံစိုက်နေစေတာပါ။
🌀အမြဲတမ်း ပြောင်းလဲနေတဲ့ ကွန်ရက်နဲ့ ဗျူဟာမြောက် သင်္ကေတများ
ဘယ်တော့မှ ကျေနပ်နေတာမျိုး မဖြစ်ပါနဲ့။ ကျွမ်းကျင်တဲ့ ဗျူဟာပညာရှင်တွေဟာ သူတို့ရဲ့ ကွန်ရက်တွေကို အမြဲချိန်ညှိတတ်ကြတယ်။ ဆက်ဆံရေးတွေကို အလေ့အကျင့်သက်သက်အပေါ် မဟုတ်ဘဲ အသုံးဝင်မှုအပေါ် မူတည်ပြီး အကဲဖြတ်ပါ။ အောင်မြင်မှုကို ထုံးတမ်းစဉ်လာတွေနဲ့ သင်္ကေတတွေနဲ့ ခိုင်မာအောင် လုပ်ပါ။ ကိုယ့်ရဲ့ ဟန်ပန်၊ တည်ရှိမှုနဲ့ ကိုယ့်နေရာက အရာဝတ္ထုတွေဟာ ကိုယ့်စံနှုန်းတွေအကြောင်း ခိုင်မာတဲ့ အချက်ပြမှုတွေကို ပေးပို့နေတာပါပဲ။
🌀မျက်နှာသာပေးခြင်းနဲ့ ရှားပါးမှုရဲ့ ဗျူဟာမြောက် အသုံးချမှု
မျက်နှာသာပေးတာဟာ ဗျူဟာမြောက် ကိရိယာတွေပါပဲ။ ကိုယ့်အနေအထားကို ခိုင်မာစေတဲ့အခါမှ ကူညီပါ၊ တာဝန်အရ မဟုတ်ပါဘူး။ အကြွေးမတင်စေဖို့ မျက်နှာသာပေးမှုတွေကို အမြန်ပြန်ဆပ်ပါ။ ကိုယ့်ရဲ့အချိန်နဲ့ အာရုံစိုက်မှုကို တန်ဖိုးရှိအောင် လုပ်ပါ။ လူတွေက အလွယ်တကူ မရနိုင်တဲ့အရာကို လေးစားကြတယ်။ ကိုယ့်ရဲ့ ရရှိနိုင်မှုကို ကန့်သတ်လိုက်တာက ကိုယ့်ဩဇာကို တိုးစေပြီး တခြားသူတွေကို အာရုံစိုက်နေစေမှာ သေချာပါတယ်။
🌀မိမိကိုယ်ကို ထိန်းချုပ်မှုနဲ့ လိုက်လျောညီထွေရှိမှု
အမြင့်ဆုံးအခြေအနေဆိုတာ သူများကို စီမံခန့်ခွဲတာတင် မဟုတ်ဘူး၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် စီမံခန့်ခွဲတာကနေ စတာ။ ကိုယ့်အားနည်းချက်တွေကို ပုံမှန်စစ်ဆေးပြီး ပြောင်းလဲနေတဲ့ အခြေအနေတွေနဲ့ လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် နေပါ။ လိုအပ်သလို ကိုယ့်ချဉ်းကပ်ပုံကို ပြင်ဆင်ပါ။ ကိုယ့်ရဲ့ ကိုယ်ရည်ကိုယ်သွေး ပိုပြီး ပြောင်းလွယ်ပြင်လွယ်ရှိလေလေ၊ သူများတွေက ကိုယ့်ကို လှည့်ဖြားနိုင်ခြေ နည်းပါးလေလေပါပဲ။
နိဂုံး- ရည်ရွယ်ချက်ရှိသော တိတ်ဆိတ်ခြင်း၏ စွမ်းအား
Machiavelli ရေးခဲ့သလို "အဆုံးသတ်ရလာဒ်က သုံးသမျှနည်းလမ်းကို တရားမျှတစေတယ်" တဲ့။ တကယ့်ကျွမ်းကျင်မှုဆိုတာ အဆိုးမြင်စိတ်နဲ့ မဟုတ်ဘဲ “လွတ်မြောက်ခြင်း”ဖြစ်တယ်- သစ္စာဖောက်ခံရခြင်းကနေ၊ လှည့်ဖြားခံရခြင်းကနေ၊ သတိမမူသူတွေကို ထောင်ချောက်ဆင်တဲ့ မြူခိုးတွေကနေ လွတ်မြောက်ခြင်းပဲ။ တကယ့်ဗျူဟာပညာရှင်ကို ကြောက်ရွံ့မှုကြောင့် မဟုတ်ဘဲ ကျွမ်းကျင်မှုနဲ့ အမြော်အမြင်ကြောင့် မှတ်မိကြတယ်။ ဆုံးဖြတ်ချက်တိုင်း၊ ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ တိတ်ဆိတ်နေတဲ့အချိန်တိုင်း၊ တမင်တကာ ခြေလှမ်းတိုင်းဟာ ပိုကြီးမားတဲ့ ပုံစံတစ်ခုရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေပါပဲ။
နောက်ဆုံးတော့ ကိုယ့်ရဲ့ လက်တွေ့ဘဝကို ပုံဖော်နိုင်တဲ့ အစွမ်းဟာ ကိုယ့်မှာပဲ ရှိပါတယ်။ ဆူညံသံတွေနဲ့ ဒရာမာတွေအပေါ်ကနေ မြင့်မားစွာ ရပ်တည်ပါ။ ကိုယ့်လုပ်ရပ်တွေနဲ့ ကိုယ့်တိတ်ဆိတ်မှုက ကိုယ့်အတွက် စကားပြောပါစေ။ မရေရာမှုတွေနဲ့ ပြောင်းလဲနေတဲ့ သစ္စာရှိမှုတွေ ပြည့်နှက်နေတဲ့ ကမ္ဘာမှာ သင်ဖန်တီးတဲ့ အမြင်နဲ့ သင်ထိန်းသိမ်းထားတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ရှိတဲ့ တိတ်ဆိတ်မှုတွေကပဲ တည်တံ့နေမှာပါ။ လှည့်စားမှုနဲ့ လက်တွေ့ဘဝကြား အဆုံးမရှိတဲ့ ယှဉ်ပြိုင်မှုမှာ ရည်ရွယ်ချက်ရှိတဲ့ တိတ်ဆိတ်မှုဟာ သင်ရဲ့ အစွမ်းအထက်ဆုံး ကိရိယာပါပဲ။
