16/10/2025
ငလျင်မဖြစ်မီ ကြိုတင်ပြင်ဆင်ရန် အချက်များ
ငလျင်ဒဏ်ခံရပါက ထိခိုက်ဆုံးရှုံးမှုအနည်းဆုံးဖြစ်စေရန်အတွက် ကြိုတင်လုပ်ဆောင်ထားရမည့် အရေးကြီးသောအဆင့်များမှာ-
၁။ အန္တရာယ်များကို ဖယ်ရှားပြီး ပစ္စည်းများကို ခိုင်မြဲစွာ ချိတ်ဆွဲပါ
* ပရိဘောဂကြီးများ လုံခြုံအောင်ထားပါ။ စာအုပ်စင်များ၊ ဗီရိုများ၊ ရေခဲသေတ္တာများနှင့် လေးလံသောပစ္စည်းများကို နံရံ သို့မဟုတ် ကြမ်းပြင်နှင့် လုံခြုံစွာ ချည်နှောင်ထားပါ။
* လေးလံသောနှင့် ကွဲလွယ်သော ပစ္စည်းများကို စင်နိမ့်များပေါ်တွင်သာ ထားပါ။ အပေါ်စင်များပေါ်မှ လျှောကျနိုင်သော ပစ္စည်းများကို ဖယ်ရှားပါ။
* ပြတင်းပေါက်များ၊ မှန်များနှင့် ပြုတ်ကျနိုင်သည့် မီးခုံများ၊ ပန်းချီကားများကဲ့သို့သော အရာဝတ္ထုများနှင့် ဝေးရာတွင် အိပ်ယာများကို နေရာချထားပါ။
၂။ အရေးပေါ် အစီအစဉ် ရေးဆွဲပါ
* မိသားစု ဆက်သွယ်ရေး အစီအစဉ် (Emergency Communication Plan) ကို ရေးဆွဲပါ။ အကယ်၍ မိသားစုဝင်များ ကွဲသွားပါက ပြန်လည် ဆုံဆည်းရမည့် နေရာကို သတ်မှတ်ထားပါ။
* လုံခြုံသော နေရာများကို သိထားပါ။ အိမ်တွင်းရှိ စားပွဲ၊ ခုံ၊ ခိုင်ခံ့သော ပရိဘောဂအောက်များကဲ့သို့သော 'ပုန်းအောင်းရန် နေရာများ' နှင့် ပြင်ပတွင် အဆောက်အအုံ၊ သစ်ပင်၊ ဓာတ်ကြိုးများမှ ကင်းဝေးသော 'ပွင့်လင်းနေရာများ' ကို ရှာဖွေထားပါ။
* အရေးပေါ် လေ့ကျင့်မှု ပြုလုပ်ပါ။ ငလျင်လှုပ်သောအခါ "ဝပ်၊ ကာ၊ ဆုပ်ကိုင်" (Drop, Cover, and Hold On) လုပ်ပုံကို မိသားစုလိုက် အတူတကွ လေ့ကျင့်ပါ။
* အဓိက Utility များကို ပိတ်နည်းကို လေ့လာပါ။ ဓာတ်ငွေ့၊ ရေနှင့် လျှပ်စစ်မီးခလုတ်များကို ပိတ်ရန် နေရာနှင့် နည်းလမ်းကို သိထားပြီး လိုအပ်ပါက အသုံးပြုရန် ပိုက်လိမ် (wrench) ကဲ့သို့သော ကိရိယာများကို အနီးတွင် ထားရှိပါ။
၃။ အရေးပေါ် အထောက်အပံ့ပစ္စည်း အစုံအလင် ပြင်ဆင်ထားပါ
အနည်းဆုံး သုံးရက် မှ နှစ်ပတ်စာအတွက် လိုအပ်သော ပစ္စည်းများပါဝင်သည့် အရေးပေါ်အိတ် (Emergency Kit) သို့မဟုတ် သေတ္တာကို အဆင်သင့် ပြင်ဆင်ထားပါ။ အဓိကအားဖြင့်-
* သောက်ရေ (တစ်ဦးလျှင် တစ်ရက် ၄ လီတာ) နှင့် သက်တမ်းကြာရှည်သော စားစရာများ
* ဆေးဝါးများ (ပုံမှန်သောက်နေရသောဆေးဝါးများ)
* ရှေးဦးသူနာပြုပစ္စည်းအစုံ (First-aid kit)
* ဓာတ်မီးနှင့် အပိုဘက်ထရီများ
* ဘက်ထရီဖြင့် လည်ပတ်နိုင်သော ရေဒီယို
* မီးသတ်ဆေးဘူး (Fire extinguisher)
* ခိုင်ခံ့သော ဖိနပ်များ၊ အလုပ်လက်အိတ်များနှင့် အဝတ်အစားများ
* အရေးကြီး စာရွက်စာတမ်းမိတ္တူများ၊ ဖုန်းနံပါတ်စာရင်းနှင့် ငွေသား အနည်းငယ်။
ငလျင်လှုပ်နေစဉ် ဆောင်ရန်/ရှောင်ရန် အချက်များ
ငလျင်စတင်လှုပ်ခါသည့်အခါ "ဝပ်၊ ကာ၊ ဆုပ်ကိုင်" (Drop, Cover, and Hold On) ကို လျှင်မြန်စွာ လုပ်ဆောင်ပါ။
ဝပ်၊ ကာ၊ ဆုပ်ကိုင် (Drop, Cover, and Hold On)
* ဝပ် (Drop)- သင်ရှိသည့်နေရာတွင် လက်နှင့်ဒူးထောက်ကာ မြေပြင်ပေါ်သို့ ဝပ်ချပါ။ ယင်းအပြုအမူသည် သင့်အား လဲကျခြင်းမှ ကာကွယ်ပေးပြီး လုံခြုံရာသို့ တွားသွားနိုင်စေသည်။
* ကာ (Cover)- လက်မောင်းတစ်ဖက်ဖြင့် သင့်ခေါင်းနှင့် လည်ပင်းကို ကာကွယ်ပါ။ အကယ်၍ ခိုင်ခံ့သော စားပွဲ သို့မဟုတ် ခုံအောက်တွင် ရှိပါက တွားဝင်ပြီး ပုန်းအောင်းပါ။
* ဆုပ်ကိုင် (Hold On)- အကာအကွယ်အောက်တွင် ရှိပါက လက်တစ်ဖက်ဖြင့် ခိုင်မြဲစွာ ဆုပ်ကိုင်ထားပြီး လှုပ်ရှားနေပါက ထိုပစ္စည်းနှင့်အတူ လိုက်လျောညီထွေ လှုပ်ရှားလိုက်ပါ။
နေရာအလိုက် လုပ်ဆောင်သင့်သည်များ
* အိမ်တွင်း၌ ရှိပါက- အတွင်းနံရံနှင့် နီးသော ခိုင်ခံ့သော စားပွဲ သို့မဟုတ် ပရိဘောဂအောက်သို့ ဝင်ပါ။ ပြတင်းပေါက်များ၊ မှန်များ၊ ပြင်ပတံခါးများ၊ နံရံများနှင့် ပြုတ်ကျနိုင်သော ပရိဘောဂကြီးများအနီးမှ ရှောင်ပါ။ တံခါးဘောင်အောက်တွင် မနေပါနှင့်။
* အပြင်ဘက်၌ ရှိပါက- အဆောက်အဦများ၊ သစ်ပင်များ၊ လမ်းမီးတိုင်များနှင့် ဓာတ်ကြိုးများမှ ဝေးရာသို့ ရွေ့လျားပြီး ပွင့်လင်းသောနေရာတွင် ဝပ်ချ၍ ကာကွယ်ပါ။
* ယာဉ်မောင်းနေစဉ်- ဘေးကင်းရာသို့ (တံတား၊ ကုန်းကျော်တံတား၊ သစ်ပင်၊ ဓာတ်ကြိုးအောက်မှ ရှောင်၍) ဖြည်းညင်းစွာ မောင်းနှင်ရပ်တန့်ပြီး ငလျင်ရပ်သည်အထိ ကားထဲတွင် နေပါ။
ငလျင်လှုပ်ပြီးနောက် လုပ်ဆောင်သင့်သည်များ
* ငြိမ်သက်စွာ စောင့်ပါ- ငလျင်လှုပ်ခြင်း လုံးဝရပ်တန့်သွားသည်အထိ စောင့်ပါ။ နောက်ဆက်တွဲငလျင်များ (aftershocks) လာနိုင်သည်ကို သတိပြုပါ။
* ထိခိုက်မှု ရှိမရှိ စစ်ဆေးပါ- သင့်ကိုယ်သင်နှင့် အနီးရှိသူများကို ထိခိုက်ဒဏ်ရာ ရှိမရှိ စစ်ဆေးပြီး လိုအပ်ပါက ရှေးဦးသူနာပြုစုပါ။
* လုံခြုံရေးအတွက် ဂရုစိုက်ပါ-
* ခိုင်ခံ့သော ဖိနပ်များကို ချက်ချင်းဝတ်ဆင်ပါ။ (ကြမ်းပြင်ပေါ်တွင် ဖန်ကွဲစများနှင့် အပျက်အစီးများ ရှိနိုင်သည်)
* ဓာတ်ငွေ့၊ ရေနှင့် လျှပ်စစ်မီးလိုင်းများကို စစ်ဆေးပါ။ ပျက်စီးမှု ရှိပါက အဓိကပိတ်သည့်နေရာမှ ချက်ချင်းပိတ်ပါ။
* ဓာတ်ငွေ့နံ့ ရပါက ပြတင်းပေါက်များနှင့် တံခါးများကို ဖွင့်၍ အိမ်မှ ချက်ချင်းထွက်ခွာပါ။ မီးခြစ် သို့မဟုတ် ဖယောင်းတိုင်ကို လုံးဝ မသုံးပါနှင့်။
* အပြင်ဘက်သို့ ထွက်ပါ- အဆောက်အအုံ ပျက်စီးမှု မရှိမှသာ လုံခြုံပါက အပြင်ဘက် ပွင့်လင်းသော နေရာသို့ ထွက်ခွာပါ။
* သတင်းနားထောင်ပါ- ရေဒီယိုမှ အရေးပေါ်သတင်းများနှင့် လမ်းညွှန်ချက်များကို နားထောင်ပါ။ အရေးပေါ်အခြေအနေမှလွဲ၍ ဖုန်းကို မသုံးပါနှင့်။
ဤအချက်များသည် သင့်အား ငလျင်ဒဏ်မှ ကာကွယ်ရန် အထောက်အကူဖြစ်စေမည်ဟု ယုံကြည်ပါသည်။ အရေးပေါ် အစီအစဉ်ကို မိသားစုလိုက် အတူတကွ ပုံမှန် လေ့ကျင့်ထားခြင်းက အလွန်အရေးကြီးပါသည်။
