08/07/2021
Ettore Majorana
°°°°°°°°°°°°°°°°°°°
ထူးထူးခြားခြားသိပ်မဟုတ်တဲ့ဖြစ်စဉ်တစ်ခုသက်သက်ပါပဲ။ လူတစ်ယောက်ကပျောက်သွားတယ်ပြီးတော့တစ်ခါပြန်တွေ့လိုက်ရတယ်။ နောက်ထပ်မတွေ့ရတော့တာဒီနေ့အထိဖြစ်တဲ့အပြင် Wikipedia လိုအင်တာနက်စွယ်စုံကျမ်းထဲမှာတောင် Ettore Majorana လို့ရှာကြည့်လိုက်ရင်သူ့ရဲ့သေဆုံးချိန်ကိုထည့်သွင်းဖော်ပြနိုင်ခြင်းမရှိပဲ 1959 အထိအသက်ရှင်နေထိုင်သွားသည်ဟုယူဆရလို့ပဲဖော်ပြထားတာကိုတွေ့ရမှာပါ။ သူ့ရဲ့ရူပဗေဒပညာရပ်အပေါ်မှာစိန်ခေါ်ခဲ့တဲ့ Equation နှစ်ခုနဲ့အတူဒြပ်မှုန်ယူဆချက်တွေကတိုးတက်လာတဲ့သိပ္ပံပညာရပ်တွေကြားမှာတောင်သက်သေပြဖို့ခက်ခဲခဲ့ရပါတယ်။
သူကတော့အီတလီနိုင်ငံသား Ettore Majorana လို့ခေါ်တဲ့အင်ဂျင်နီယာ ၊ သင်္ချာ နဲ့ ရူပဗေဒပညာရှင်တစ်ယောက်ပါပဲ။ သူ့ကိုအီတလီနိုင်ငံကာတာနီးယားမြို့လေးမှာ 1906 ခုနှစ်ရှစ်လပိုင်းငါးရက်နေ့မှာမွေးဖွားခဲ့ပါတယ်။ သာမန်လူတွေနည်းတူကြီးပြင်းလာခဲ့ပြီးသင်္ချာပညာရပ်အပေါ်မှာအလွန်အမင်းစိတ်ဝင်စားခဲ့သူတစ်ယောက်ပါ။
အကျဉ်းချုပ်ရရင်ထူးချွန်တဲ့အင်ဂျင်နီယာ၊ ရူပဗေဒပညာရှင်တစ်ယောက်ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။
ရူပဗေဒနဲ့ပတ်သတ်ရင် Theory Derivation အပိုင်းမှာတကယ်ကိုထူးချွန်ခဲ့သူတစ်ယောက်လဲဖြစ်ပါတယ်။ 1937 ခုနှစ်မှာသူဟာသူ့ရဲ့ယူဆချက်တစ်ခုကိုထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့ဖူးပါတယ်။ ရူပဗေဒပညာရှင်တွေနဲ့သိပ္ပံပညာရှင်တွေအကြားပွက်လောရိုက်ခဲ့ပြီးမဖြစ်နိုင်ပါဘူးဆိုတဲ့ယူဆချက်တွေကြားမှာသူဟာမျက်နှာငယ်ခဲ့ရပါတယ်။ အဆုံးသတ်မှာတော့သူ့ရဲ့ Equation နှစ်ခုနဲ့ဒြပ်မှုန်ယူဆချက်တစ်ခုကိုချန်ထားရစ်ခဲ့ပြီး 1938 မတ်လ 27 ရက်နေ့မှာ ပါလာမိုကနေမြို့တော်နေပယ်ကိုထွက်ခွာမယ့်သင်္ဘောတစ်စီးပေါ်မှာသူဟာပျောက်ချင်းမလှပျောက်သွားခဲ့တာပဲဖြစ်ပါတယ်။ သူ့ကိုအဲသည့်အချိန်ကသူ့ကိုယ်သူသေကြောင်းကြံခဲ့တယ်လို့ယူဆခဲ့ကြတဲ့အကြောင်းကတော့သူသင်္ဘောပေါ်မတက်ခင်တစ်ရက်အလိုမှာနေပယ်ရူပဗေဒတက္ကသိုလ်ကျောင်းအုပ် အန်တိုနီယိုကာရယ်လီ ဆီကိုပို့ခဲ့တဲ့ကြေးနန်းတစ်စောင်ကြောင့်ပါ။ စာထဲမှာဘာရေးထားလဲဆိုရင်တော့ “ ကာရယ်လီရေ ကျွန်တော်ရှောင်လွှဲလို့မရတဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခုကိုခက်ခက်ခဲခဲချခဲ့ရပါပြီ။ ကျွန်တော်တစ်ကိုယ်ကောင်းဆန်ခဲ့တာမဟုတ်ရပါဘူး အခုလိုကျွန်တော်မရှိတော့တဲ့အချိန်မှာတက္ကသိုလ်အတွက်ရောစာသင်ပေးနေတဲ့ကျောင်းသားတွေအတွက်ရောအကြပ်အတည်းဖြစ်တော့မယ်ဆိုတာတော့ကျွန်တော်မငြင်းသာပါဘူး။ လွန်ခဲ့တဲ့အချိန်များမှာကျွန်တော့်အပေါ်ထားခဲ့တဲ့ခင်ဗျားရဲ့ယုံကြည်မှုတွေဂရုဏာတွေအပေါ်မှာအခုကျွန်တော့်ရဲ့လုပ်ရပ်ကအတ္တကြီးသလိုဖြစ်ခဲ့ရင်ကျွန်တော့်ကိုခွင့်လွှတ်ပေးဖို့တောင်းပန်ပါတယ်။ တက္ကသိုလ်နဲ့ပတ်သတ်သမျှအမှတ်တရတွေကိုတော့ကျွန်တော်ဒီညဆယ့်တစ်နာရီနောက်ဆုံးအထိသတိရသွားပါမယ်။ မဟုတ်လဲနောင်အချိန်များအထိဖြစ်ရင်ဖြစ်မှာပေါ့လေ” ။ သည်စာကိုကြည့်ပြီးတော့အီတလီရဲဌာနအနေနဲ့ Ettore Majorana ပျောက်ဆုံးသွားမှုကိုသေကြောင်းကြံသွားသည်ဟုမှတ်ယူပြီးအမှုပိတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်အဓိကပြောချင်တာက Ettore Majorana အနေနဲ့ဘာတွေကိုတွေ့ရှိခဲ့ရပြီးအခုလိုပျောက်ဆုံးသွားရသလဲဆိုတာပါ။
1937 မှာသူထုတ်ပြောခဲ့တဲ့ယူဆချက်ကတော့ တည်ငြိမ်သတ္တိရှိတဲ့အမှုန် ( stable particle ) ဆိုတာ matter နဲ့ antimatter နှစ်ခုစလုံးမှာပါဝင်နေတယ်ဆိုတဲ့အချက်ပါ။ ပြီးတော့ matter နဲ့ antimatter တို့တွေ့ဆုံမှုဖြစ်တိုင်းမှာ ရုတ်ချည်းစွမ်းအင်ဖြစ်ပေါ်လာပြီး matter နဲ့ antimatter နှစ်ခုစလုံးပျက်သုဉ်းသွားတယ်ဆိုတာပါပဲ။ သူ့ယူဆချက်ကိုရူပဗေဒပညာရှင်တွေအဲသည့်အချိန်ကလက်မခံကြဘူးဆိုတာလဲမထူးဆန်းပါဘူး။ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ကမ္ဘာကြီးပေါ်ကအသေးငယ်ဆုံးသောသက်ရှိဖွဲ့စည်းမှုတစ်ခုမှသည်စကြာဝဠာအတွင်းမှာအကြီးဆုံးသောဂြိုလ်တွေတည်ရှိနေရခြင်းမှာ matter လို့ခေါ်တဲ့ဒြပ်ရှိအရာဝတ္ထုတွေကြောင့်ပါ။ BigBang လို့သတ်မှတ်ထားကြတဲ့စကြာဝဠာအတွင်းမဟာပေါက်ကွဲမှုဖြစ်စဉ်တွေမှာ matter နဲ့ antimatter နှစ်မျိုးလုံးဟာစက္ကန့်ပိုင်းမျှအချိန်အတွင်းပေါ်ထွက်လာခဲ့ပြီး antimatter တွေဟာစကြာဝဠာအတွင်းပျံ့နှံ့ပျက်သုဉ်းသွားပေမယ့် matter တွေကတော့ကျန်ရှိနေခဲ့ကြပါတယ်။ Ettore Majorana ရဲ့ antimatter ဟာကျွန်တော်တို့ပတ်ဝန်းကျင်ကသက်ရှိသက်မဲ့အရာအားလုံးတွေထဲမှာပါဝင်နေနိုင်တယ်ဆိုတဲ့အချက်ကတော့သူ့ခေတ်သူ့အခါမှာဘယ်ရူပဗေဒပညာရှင်ကမှလက်သင့်မခံနိုင်ခဲ့ကြပါဘူး။ ယူဆချက်သက်သက်ဆိုပြီးသက်သေမပြနိုင်သရွေ့အခြေအမြစ်မရှိတဲ့သီအိုရီအဖြစ်အရေးမပါသလိုမှတ်ယူခဲ့ကြတာပါ။ ဒါတွေကြောင့်လဲသူစိတ်ဓာတ်ကျပြီးသူ့ကိုယ်သူသေကြောင်းကြံစည်ခဲ့တယ်လို့လူအများကမှတ်ယူခဲ့တာလဲဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
သည်ကိစ္စတွေမေ့မေ့ပျောက်ပျောက်ဖြစ်ပြီး 17 နှစ်အကြာ 1955 ခုနှစ်အာဂျင်တီးနားမှာလူတစ်ယောက်မတော်တဆရိုက်မိခဲ့တဲ့ဓာတ်ပုံထဲမှာ Ettore Majorana ကိုသူပျောက်ဆုံးသွားခဲ့တဲ့အချိန်ကအတိုင်းပြန်တွေ့လိုက်ရတဲ့အချိန်မှာတော့အီတလီပိုင်မီဒီယာနဲ့သတင်းစာတွေကြားထဲမှာတစ်ခါပြန်ပြီးလှုပ်ခတ်ခဲ့ပါတယ်။ အီတလီထောက်လှမ်းရေးတွေဟာအာဂျင်တီးနားအထိလိုက်သွားခဲ့ပြီးမျက်မြင်သက်သေတွေနဲ့စကားပြောခဲ့ရာမှာတော့အချို့က “ ဘယ်ကလူမှန်းလဲမသိဘူးဗျ ကျွန်တော်တို့နားမလည်တဲ့သင်္ချာတွေအကြောင်းပြောပြနေတာဗျာတော်တော်ကြာတယ် ပြီးတော့ရေတစ်ခွက်သောက်ပြီးထွက်သွားတော့တာပဲဗျ ” ။ အီတလီထောက်လှမ်းရေးတွေ Ettore Majorana ကိုနောက်တစ်ကြိမ်ပြန်တွေ့နိုင်ဖို့ကြိုးစားခဲ့ပေမယ့်လဲပြန်မတွေ့ရတော့တာလက်ရှိအချိန်အထိပဲဖြစ်ပါတယ်။ 2011 မတ်လမှာတော့ Ettore Majorana ရဲ့ Equation တွေနဲ့ ဒြပ်မှုယူဆချက်ဆက်နွယ်နေသမျှအားလုံးကိုတစ်ခုမကျန်စာတမ်းပြုစုပြီးအစိုးရကိုတင်သွင်းခဲ့ပါတယ်။ 2011 ဂျွန်လ 7 ရက်နေ့မှာတော့Carabinieri’s RIS လို့ခေါ်တဲ့အီတလီစစ်ဘက်ဆိုင်ရာနဲ့သိပ္ပံနည်းပညာအဖွဲ့အစည်းက 1955 ခုနှစ်ဓာတ်ပုံထဲကသူဟာ Ettore Majorana လို့ယူဆရတဲ့မျက်နှာပြင်အမှတ်အသားဆယ်ချက်အထိရှိကြောင်းတရားဝင်ထုတ်ပြန်ခဲ့ပေမယ့်ဘာကြောင့်အသက်အရွယ်ကွာခြားမှုရှိမနေရသလဲဆိုတဲ့အချက်ကိုတော့ရှင်းမပြနိုင်ခဲ့ပါဘူး။ သူ့ရဲ့တွေ့ရှိချက်တွေဖြစ်တဲ့ Equation နှစ်ခုကိုလဲသူ့ကိုအစွဲပြုပြီး Majorana Equation နဲ့ Majorana Fermion လို့သတ်မှတ်ခဲ့ပါတယ်။ သည်လိုအတည်ပြုပြီးခဲ့တဲ့နောက်မှာတော့ Quantum Mechanic အပိုင်းကရူပဗေဒပညာရှင်တွေဟာ Ettore Majorana ရဲ့သီအိုရီမှန်မမှန်ဆိုတာလက်တွေ့မှာစမ်းသပ်ဖို့အားထုတ်ကြပါတော့တယ်။ စကြာဝဠာတစ်ခုလုံးမှာတောင်ရှာတွေ့နိုင်ဖို့ခက်ခဲခဲ့တဲ့ antimatter ကို 2011 , 2012 , 2013 , 2014 ဆက်တိုက်ဒေါ်လာဘီလီယံနဲ့ချီအကုန်အကျခံစမ်းသပ်ခဲ့ပြီးတဲ့နောက် Quantum ရူပဗေဒပညာရှင်တွေဟာ antihydrogen ရောင်စဉ်တစ်ခုကိုရှာတွေ့ခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင်အခြားသောတွေ့ရှိနေရသမျှ atom တစ်ခုခြင်းစီမှာလဲ antimatter တွေရှိနေတယ်ဆိုတာကိုသူ့ရဲ့သီအိုရီတွေကညွှန်ပြနေပြီပဲဖြစ်ပါတယ်။ Ettore Majorana ရဲ့စာရွက်ပေါ်က Equation နှစ်ခုဟာရုတ်ချည်းစွမ်းအင်ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်စွမ်းကိုတွက်ထုတ်ပေးနိုင်တယ်ဆိုတာဟာ Quantum Mechanic အသိုင်းအဝိုင်းကိုပြောစရာစကားမရှိဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုရင်တော့ရုတ်ချည်းစွမ်းအင်တွေဟာ Time Jump တွေဖြစ်ပေါ်လာစေနိုင်လို့ပါပဲ။ အခုချိန်မှာတော့လူအများစုဟာ Ettore Majorana သေဆုံးသွားတာမဖြစ်နိုင်ပဲသက္ကရာဇ်တစ်ခုမဟုတ်တစ်ခုမှာအသက်ရှင်နေနိုင်တယ်လို့ပါယူဆချက်တွေထွက်လာခဲ့ပါပြီ။
ဘယ်သူတွေဘာပဲပြောပြော Ettore Majorana ကိုအပြည့်အဝယုံကြည်ခဲ့သူတစ်ယောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။ သူကတော့ 1938 ခုနှစ်မှာနိုဘယ်ဆုအပ်နှင်းခြင်းခံရတဲ့ရူပဗေဒပညာရှင် Enrico Fermi ဆိုတဲ့သူတစ်ယောက်ပါပဲ။ Ettore Majorana ပျောက်ဆုံးသွားခဲ့ချိန်ကသေကြောင်းကြံစည်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့အချက်အပေါ် Enrico Fermi ကိုမေးမြန်းခဲ့ရာမှာ “ Ettore ကတစ်ကယ်တော်တဲ့လူတစ်ယောက်ပါ ကျွန်တော်သူ့အကြောင်းကောင်းကောင်းသိတယ်။ တစ်ခုပဲပြောမယ်ဗျာ သူအခုလိုပျောက်သွားတယ်ဆိုတာသူပျောက်သွားချင်လို့သာမှတ်လိုက် ခင်ဗျားတို့လိုက်ရှာမနေနဲ့ အခုလဲတွေ့မှာမဟုတ်သလိုနောင်လဲတွေ့မှာမဟုတ်ဘူး ” ။ Ettore Majorana အနေနဲ့သူ့ရဲ့ကိုယ်ပိုင်သီအိုရီကိုသူကိုယ်တိုင်စမ်းသပ်ပြီးရုတ်ချည်းစွမ်းအင်ကိုတွေ့ရှိခဲ့လို့ 17 နှစ်ကြာအချိန်ကိုစက္ကန့်ပိုင်းအတွင်း Time Jump သွားတာလားဆိုတာကတော့ငြင်းရခက်ဖြစ်နေပြီဆိုတာရူပဗေဒပညာရှင်တွေအများစုကယခုအချိန်မှာလက်ခံလိုက်ကြပြီဖြစ်ပါကြောင်း။
နောက်ထပ်လဲစိတ်ဝင်စားစရာကောင်းတဲ့အကြောင်းအရာမျိုးတွေကိုတင်ပြပေးသွားမှာဖြစ်လို့ Beezent - Entertainment page လေးကို Like and Follow လုပ်ထားနိုင်ပါတယ်။
Ref ;
https://coolinterestingstuff.com
https://cerncourier.com
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Ettore_Majorana