The Nature Media

12/10/2025

ဥဩငှက်ဆန့်ကျင်သံ(Anti-Cuckoo call )
======

ငှက်တွေမှာ သူတို့အချင်းချင်း နားလည်တဲ့ သတိပေးအချက်ပြအသံ ရှိတယ်ဆိုတာ သိပါသလား။

ဟုတ်ပါတယ် ငှက်တချို့မှာ အဲဒီလိုအသံမျိုးရှိကြပါတယ်။ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ရှိတဲ့ ငှက်မျိုးစိတ်တိုင်းမှာ ရှိတာ မဟုတ်ပေမယ့် ငှက်မျိုးစိတ် ၂၀ခုမှာ သူတို့အချင်း ချင်း နားလည်နိုင်တဲ့ သတိပေးအချက်ပြအသံမျိုး ရှိကြပါတယ်။

အဲဒီအသံကို Anti-cuckoo callလို့ ခေါ်ကြပါတယ်။ စာရေးသူကတော့ နားလည်သလို ဥသြငှက် ဆန့်ကျင့်သံလို့ ဘာသာပြန်ထားပါတယ်။ အမှားပါရင်လည်း ပြင်ပေးဖို့ တောင်းဆိုပါရစေ။

မတူကွဲပြားတဲ့ တိုက်ကြီးအမျိုးမျိုးမှာ နေထိုင်ကျက်စားကြတဲ့ ငှက်မျိုးစိတ် ၂၀ခုဟာ သူတို့အသိုက်ထဲကို၀င်ရောက်ပြီး ဥအုမယ့် ကျူးကျော်သူတွေကို တွေ့တဲ့အခါ အလားတူနှိုးဆော်သံကို အရိပ်အမြွက်အဖြစ်အသုံးပြုပြီး အချင်းချင်း နားလည်စေကြပါတယ်။

အထူးသဖြင့် ဥသြငှက်လိုမျိုး အခြားသူတွေရဲ့ အသိုက်ထဲ ဥအုတတ်တဲ့ ငှက်မျိုးစိတ်တွေကို သူတို့အနီး၀န်းကျင်မှာတွေ့တဲ့အခါ ဖြစ်ပါတယ်။ ဥသြတွေ အနီး၀န်းကျင်မှာရှိကြောင်း အချင်းချင်းသတိပေးကြတာဖြစ်ပါတယ်။

အားလုံးသိကြတဲ့အတိုင်း ဥသြငှက်တွေက အခြားငှက် ေတွရဲ့ အသိုက်ထဲမှာ ဥအုတတ်ပြီး ဥကနေ သားပေါက်၊ ကြီးပြင်းတဲ့အထိ အသိုက်မှာနေထိုင်စေပြီး အသိုက်ပိုင်ရှင်တွေရဲ့ သားသမီးအရင်းလိုမျိုး စောင့်ရှောက်စေကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ငှက်မျိုးစိတ်တချို့က ဥသြငှက်တွေရဲ့ ကျူးကျော်တာကို အချင်းချင်း သတိပေးသံကတဆင့် ကာကွယ်ကြတာဖြစ်ပါတယ်။

အဲဒီလို အချင်းချင်းanti-cuckoo callကိုနားလည်ကြတဲ့ ငှက်မျိုးစိတ် ၂၀ထဲမှာ superb fairy-wrens (Malurus cyaneus) in Australasia, tawny-flanked prinia (Prinia subflava) in Africa, Hume’s leaf warblers (Phylloscopus humei) in Asia and greenish warblers (Phylloscopus trochiloides) in Europe တို့ ပါ၀င်ပါတယ်။

"ဥသြ ဥသြ" လို့ တွန်သံဟာ လူသားတွေအတွက် လွမ်းမောစရာပါ။ သို့သော် တချို့ငှက်မျိုးစိတ်အတွက်တော့ ရင်မောစရာပါပဲ။

ဘာသာပြန်ကိုးကား- New Scientist website၊ 20 bird species can umderstands each other's anti-cuckoo call

08/10/2025

Conservationist Jeff Corwin writes that Jane Goodall's story sparked his dream to share the wonders of nature with the world.

04/10/2025

အိမ်နီးနားချင်းငှက်များ” အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲ
=======

👨🏻‍🌾ဟေရမုန်မြို့ပြအော်ဂဲနစ်ခြံ ရဲ့ Maintain a Biodiversity Program အစီအစဉ်တစ်ခုအနေနဲ့ “ Birds in your Neighbourhood / သင့်ရဲ့ အိမ်နီးနားချင်းငှက်များ” အလုပ်ရုံကနေ ကြိုဆိုလိုက်ပါတယ်။
🦜သင်က သဘာ၀မျိုးစိတ်ကွဲတွေကို စူးစမ်းလေ့လာချင်စိတ်ရှိသူဖြစ်ပြီး ငှက်တွေရဲ့ သဘာ၀အလှတရားကို သဘောကျကြိုက်နှစ်သက်သူတစ်ဦးဆိုရင် ဒီအစီအစဉ်က သင့်အတွက်ပါပဲ။

🦜ဒီအလုပ်ရုံမှာ ဦးဆောင်မယ့်သူက ကိုရဲမင်းအောင် ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုရဲမင်းအောင်က ၂၀၁၀ ခုနှစ်က စပြီး ငှက်ကြည့်ခြင်းနှင့် ငှက်ဓာတ်ပုံရိုက်ခြင်း ဝါသနာကိုအစပြုခဲ့ပြီး ငှက်ဧည့်လမ်းညွှန် ကျွမ်းကျင်အဖြစ် ၁၀ နှစ်တာ လုပ်ငန်းအတွေ့အကြုံကို ပိုင်ဆိုင်ထားသူလဲဖြစ်ပါတယ်။ သူက အခြားသူတွေကို ငှက်ကြည့်ခြင်းရဲ့ အရသာကို ရှာဖွေဖို့ ကူညီပေးချင်သူတစ်ဦး ဖြစ်တာကြောင့် သူရဲ့အတူ ဤတစ်ရက်တာ အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲကို လာရောက်လေ့လာကြဖို့ဖိတ်ခေါ်လိုက်ပါတယ်။

🦜🦜ဒီအလုပ်ရုံကနေဘာတွေရနိုင်မလဲ?
မိမိနေရာ၊ အိမ်နီးနားချင်းမှာရှိတဲ့ ငှက်အမျိုးအစားများကို သိလာမယ်။
🦅အခြေခံငှက်စောင့်ကြည့်နည်းများ၊ ငှက်ဓာတ်ပုံရိုက်နည်းများ သင်ယူရမယ်။
🐦‍⬛သဘာဝထိန်းသိမ်းရေးအတွက် တစ်ဦးချင်းအနေဖြင့် လုပ်ဆောင်နိုင်သည့် အရာများကို နားလည်လာမယ်။
/ သင့်ရဲ့အိမ်နီးနားချင်းငှက်များ

နေ့ရက်။ ။ ၁၁ အောက်တိုဘာ ၂၀၂၅ (စနေနေ့)
အချိန်။ ။ မနက် ၉ နာရီ – ညနေ ၃ နာရီ
နေရာ။ ။ ဟေရမုန်မြို့ပြအော်ဂဲနစ်ခြံ

🦜🦜နေ့လယ်စာစီစဉ်ပေးထားပါသည်။​

🦜🦜🦜လူဦးရေ အကန့်အသတ်ရှိတာကြောင့် ယခုမှ စာရင်းပေးသွင်းနိုင်ပါပြီ! စာရင်းသွင်းရန် လင့်ခ်
https://forms.gle/jq3sZSqYdLV4rFBx9

02/10/2025

02/10/2025

"The future depends on our choices, our compassion, and our willingness to act" said Jane Goodall, one of humanity’s most powerful voices for animals, people, and the planet, passed today (2nd Oct 2025).

Jane Goodall reminded us that true intelligence is not measured by rockets sent to Mars, but by how we care for our only home.

credit

01/10/2025

အားကောင်းသောလေဖိအားနည်းရပ်ဝန်းမုန်တိုင်းငယ်အဖြစ်ရောက်ရှိနိုင်
===========
၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်နေ့ မြန်မာစံတော်ချိန် ၁၆:၀၀ နာရီအချိန် ထုတ်ပြန်ချက်
-------------------------------------------------------------------------------------
ယနေ့မြန်မာစံတော်ချိန် ၁၅:၃၀ နာရီအချိန် တိုင်းထွာချက်များအရ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်အနောက်အလယ်ပိုင်းတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသော အားကောင်းသောလေဖိအားနည်းရပ်ဝန်း (Well Marked Low Pressure Area) သည် မြောက်-အနောက်မြောက်ဘက်သို့ ရွေ့လျားခဲ့ပြီး ဆက်လက်တည်ရှိနေပါသည်။

အဆိုပါ အားကောင်းသောလေဖိအားနည်းရပ်ဝန်းသည် မြောက်-အနောက်မြောက်ဘက်သို့ ဆက်လက်ရွေ့လျားနိုင်ပြီး နောက် ၁၂ နာရီအတွင်း မုန်တိုင်းငယ်အဖြစ်သို့ ပိုမိုအားကောင်းလာနိုင်ပါသည်။ ထိုမှတစ်ဆင့် ၂-၁၀-၂၀၂၅ ရက်နေ့တွင် အားကောင်းသော မုန်တိုင်းငယ်အဖြစ်သို့ ပိုမိုအားကောင်းလာနိုင်ပြီး အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ ဩရိဿပြည်နယ်‌တောင်ပိုင်း-အင်ဒရာပရာဒေ့ရှ်မြောက်ပိုင်းကမ်းခြေတို့ကို ဖြတ်ကျော်နိုင်သည်ဟု
ခန့်မှန်းရပါသည်။

27/09/2025

ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးအတွက် လူတိုင်း တစ်နိုင်တစ်ပိုင် လုပ်ဆောင်နိုင်တဲ့ နည်းလမ်းတွေ
===============================================

၁။ စျေးဝယ်တဲ့အခါတိုင်းမှာ ပြန်လည်အသုံးပြုနိုင်တဲ့ သင့်ကိုယ်ပိုင်အိတ်ကြီးတစ်လုံး ယူဆောင်သွားပါ။ ဒီလိုမျိုး ပြန်လည်အသုံးပြုနိုင်တဲ့ ကိုယ်ပိုင်အိတ်တွေကို စျေးဝယ်တဲ့အခါတိုင်း ယူဆောင်အသုံးပြုခြင်းဖြင့် နှစ်ပေါင်းများကြာသည့်တိုင် ဆွေးမြေ့ပျက်စီးနိုင်ခြင်းမရှိတဲ့ မရေတွက်နိုင်တဲ့ ပလပ်စတစ်အိတ်နဲ့ ကြွပ်ကြွပ်အိတ်တွေ မြေကြီးထဲမှာ လမ်းဆုံးသွားမှာ၊ ရေမြောင်း၊ မြစ်၊ ချောင်းတွေမှာ မျောပါပိတ်ဆို့ကုန်မှာ၊ နောက်ဆုံးပင်လယ်သမုဒ္ဒရာတွေထဲ စီးဝင်သွားပြီး ရေနေသတ္တဝါတွေကို ထိခိုက်ပျက်စီးစေမှာ စတဲ့အန္တရာယ်တွေက ကာကွယ်တားဆီးပေးနိုင်ပါတယ်။

၂။ ဆိုင်မှာ အအေး/ဖျော်ရည်ဝယ်သောက်တဲ့အခါ ပလတ်စတစ်ပိုက်မသုံးပါနဲ့။ ပိုက်မပါဘဲ ဒီအတိုင်း မော့သောက်နိုင်ပါတယ်။ မွှေတံလည်းမသုံးပါနဲ့။ မွှေတံအစား ဇွန်းကိုသုံးနိုင်ပါတယ်။ အအေးမှာကတည်းက ပိုက်နဲ့ မွှေတံမယူကြောင်း ကြိုပြောထားပါ။ ပိုက်လိုအပ်ရင်လည်း သတ္တုပိုက်၊ ဝါးပိုက် စတဲ့ ပြန်လည်အသုံးပြုနိုင်တဲ့ပိုက်တွေ ဝယ်ပြီးဆောင်ထားနိုင်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း ပြည်တွင်းဖြစ် ဝါးပိုက်တွေ ဝယ်လို့ရနေပါပြီ။ ပလတ်စတစ်ပိုက်တစ်ချောင်းနဲ့ ဘာမှမဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ မတွေးပါနဲ့။ မြန်မာပြည်သူတွေ တစ်ယောက်ကို ပိုက်တစ်ချောင်းသုံးရင် တစ်ခါသုံးပလတ်စတစ်ပိုက် ၅၄ သန်း အမှိုက်အဖြစ် ထွက်ရှိလာမှာပါ။ တစ်ခါသုံးပလတ်စတစ်ပစ္စည်းတွေကို အခုအတိုင်း ဆက်သုံးနေကြရင် ၂၀၅၀ ပြည့်နှစ်မှာ ပင်လယ်၊ သမုဒ္ဒရာတွေထဲမှာ ငါးပမာဏထက် ပလတ်စတစ်အမှိုက်ပမာဏက ပိုများလာလိမ့်မယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ အပြောင်းအလဲကို ကိုယ်ကစတင်ပါ။

၃။ ဆိုင်မှာ အစားအသောက် ဝယ်စားတဲ့အခါ၊ သို့မဟုတ် ပါဆယ်ဝယ်ယူတဲ့အခါ တစ်ခါသုံးတူတွေကို မသုံးပါနဲ့။ ထည့်ပေးရင်လည်း လက်မခံပါနဲ့။ တစ်ခါသုံးသစ်သားတူ (သို့) ဝါးတူတွေဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ သစ်တောပြုန်းတီးစေခြင်းအတွက် အဓိကအကြောင်းတရားတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံမှာ တစ်ခါသုံးတူအစုံပေါင်း ၅၇ ဘီလီယံ နှစ်စဉ်ထုတ်လုပ်နေပြီး ဂျပန်မှာ အစုံပေါင်း ၂၄ ဘီလီယံ နှစ်စဉ်အသုံးပြုနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ လူပေါင်း ၁ ဒသမ ၄ ဘီလီယံဟာ တစ်ခါသုံးတူအစုံပေါင်း ၈၀ ဘီလီယံကို နှစ်စဉ်စွန့်ပစ်နေကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီအတွက် ပြုန်းတီးသွားမယ့် သစ်တော၊ ဝါးတော ပမာဏဟာ မတွေးဝံ့စရာပါ။

ဖွံ့ဖြိုးမှုနိမ့်ကျတဲ့ တောနေလူတန်းစားတွေ ချက်ပြုတ်ဖို့အတွက် ရွေးချယ်စရာမရှိလို့ သစ်တွေကို ထင်းဆိုက်ရတာ နားလည်ပေးလို့ရပေမယ့် လူနေမှုအဆင့်မြင့်တဲ့ မြို့နေလူတန်းစားတွေက အစားတစ်လုပ်အတွက် အဖိုးတန်သစ်၊ ဝါးတွေကို တစ်ကြိမ်တည်းသုံးပြီး အလွယ်တကူ စွန့်ပစ်နေကြတာဟာ မဖြစ်သင့်တဲ့ကိစ္စ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလုပ်ရပ်ကြောင့် သစ်၊ ဝါးပြုန်းတီးရုံမက တူကိုထုပ်ပိုးထားတဲ့ ပလတ်စတစ်အမှိုက်ကလည်း ပတ်ဝန်းကျင်ကို ညစ်ညမ်းစေပါသေးတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ စားသောက်ဆိုင်မှာ တစ်ခါသုံးတူအစား ပြန်လည်အသုံးပြုနိုင်တဲ့ သစ်သားတူ၊ ပလတ်စတစ်တူ၊ သို့မဟုတ် သတ္တုဇွန်း၊ ခက်ရင်းတို့ကိုတောင်းပါ။ စားသောက်ဆိုင်မှာ သွားစားမယ်ဆိုရင် ပြန်လည်အသုံးပြုနိုင်တဲ့ ကိုယ်ပိုင်တူတွေကို ဆောင်သွားပါ။ လူအများ မစဉ်းစားကြလို့ မှားနေတဲ့ကိစ္စကို ကိုယ်လိုက်မမှားမိပါစေနဲ့။

၄။ ခရီးသွား၊ အလုပ်သွား၊ အပြင်သွားတဲ့အခါ ရောက်ရာအရပ်မှာ ပလပ်စတစ်ရေသန့်ဘူးတွေ ဝယ်သောက်မယ့်အစား ပြန်လည်ဖြည့်တင်းနိုင်တဲ့ ရေဘူးတွေကိုပဲ ယူဆောင်သွားပါ။ ဖြစ်နိုင်ရင် ကျန်းမာရေးနဲ့ မညီညွတ်တဲ့ အချိုရည်ဘူးတွေကိုလည်း ၀ယ်မသောက်ပါနဲ့။ နာရေးမှာဖြစ်စေ၊ ဓာတ်ဆီဆိုင်နဲ့ ကုန်တိုက်တွေမှာဖြစ်စေ ရေသန့်ဘူး၊ အချိုရည်ဘူးတွေကို လက်ဆောင်ပေးရင်လည်း လက်မခံပါနဲ့။ အစည်းအဝေးတွေ၊ အခမ်းအနားတွေ တက်ရောက်တဲ့အခါ အသင့်ချထားပေးတဲ့ရေသန့်ဘူးတွေကို ဖွင့်သောက်မယ့်အစား ကိုယ်ပိုင်ရေဘူးယူသွားနိုင်အောင် ကြိုးစားပါ။ တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ ပလပ်စတစ်ရေသန့်/အချိုရည်ဘူးတွေ ဝယ်ယူမှုဟာ တစ်မိနစ်မှာ တစ်သန်း ရှိတဲ့အတွက် နေ့စဉ်ဝယ်ယူသုံးစွဲနေကြတဲ့ တစ်ခါသုံး ပလပ်စတစ်ဘူးအရေအတွက်ဟာ ၁.၅ ဘီလီယံရှိပါတယ်။ စွန့်ပစ်လိုက်လို့ ထွက်ရှိလာတဲ့ ပလပ်စတစ်အမှိုက်က နှစ်စဉ် တန်ချိန် သန်း၄၀၀ ရှိပါတယ်။ ဒီတစ်ခါသုံး ပလပ်စတစ်ဘူးခွံ အများစုဟာ မြန်မာနိုင်ငံမှာဆိုရင် ရေမြောင်းတွေ၊ မြစ်၊ ချောင်းတွေနဲ့ အမှိုက်ပုံတွေမှာ၊ တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာဆိုရင် ပင်လယ်၊ သမုဒ္ဒရာတွေမှာ လမ်းဆုံးကြတာဖြစ်လို့ လူတွေရဲ့ အလွယ်ကြိုက်မှု၊ နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးကို မစဉ်းစားမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာမယ့် ပတ်ဝန်းကျင်ညစ်ညမ်းမှုဟာ မတွေးဝံ့စရာပါ။

ကိုးကား − www.ecopedia.com
− Simple Acts to Save Our Planet
− UNEP



#မှတ်ချက် U Aung Myin Thu အကောင့်မှthe Nature Media ကပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြထားခြင်းဖြစ်သည်။

23/09/2025

အရှေ့ လေပွေလှိုင်း အရှိန်ကြောင့် စက်တင်ဘာ ၂၆ရက်ထိ ဒေသအချို့ မိုးကြီးနိုင်
=======

အရှေ့ဘက်မှ ရွေ့လျားလာသော လေပွလှိုင်းများ၏ အရှိန်ကြောင့် စက်တင်ဘာ ၂၁ရက်မှ စက်တင်ဘာ ၂၆ရက်အထိ မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝှမ်း နေရာစိပ်စိပ်မှ နေရာအနှံ့အပြား မိုးထစ်ချုန်းရွာနိုင်ပြီး၊ ရန်ကုန်၊ ပဲခူး၊ မကွေး၊ ဧရာဝတီ၊ တနင်္သာရီ၊ ကယား၊ ကရင်၊ မွန်နှင့် ရခိုင်တို့တွင် ဒေသအလိုက်နှင့်နေရာကွက်၍ မိုးကြီးနိုင်ပါကြောင်း မိုးဇလမှ ထုတ်ပြန်ထားပါသည်။

#မိုးကြီးနိုင် #လေဖိအားနည်းရပ်ဝန်း

22/09/2025

ကမ္ဘာကြံ့နေ့ (World Rhino Day) 22 September

ယခုနှစ် ကမ္ဘာ့ကြံ့နေ့ဆောင်ပုဒ်မှာ“တိုးတက်မှု၊ စိန်ခေါ်မှုများနှင့် ရှေ့ဆက်ရမည့်ခရီး” ဖြစ်ပါ သည်။ World Rhino Day ကို ၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် WWF-South Africa မှ ပထမဆုံး ကြေငြာခဲ့ပြီး ကမ္ဘာ့ကြံ့နေ့သည် ကြံ့မျိုးစိတ်(၅) မျိုးဖြစ်သည့် ကြံ့နက်၊ ကြံ့ဖြူ၊ ဦးချို(ဂျို) တစ်ချောင်းကြံ့၊ စူမားတြားကြံ့၊ ဂျားဗားကြံ့ (Black, White, Greater one-horned (Indian), Sumatran and Javan Rhinos) တို့ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရသည့် အန္တရာယ်များကို သိရှိသတိပြုမိစေရန်နှင့် ထိန်းသိမ်းရေးအသိရှိစေရန် နှစ်စဉ် စက်တင်ဘာလ(၂၂) ရက်နေ့ကို ကမ္ဘာ့ထိန်းသိမ်းရေး အဖွဲ့အစည်းများမှ ကမ္ဘာ့ကြံ့နေ့အဖြစ် ကျင်းပပြုလုပ်ပြီး သတိပေးသောနေ့ လည်းဖြစ်ပါသည်။

ကမ္ဘာပေါ်တွင် ကြံ့မျိုးစိတ် (၅) မျိုးရှိပြီး ကြံ့ဖြူ၊ ကြံ့နက်၊ ဆူမားတြား၊ ဂျာဗားနှင့် အိန္ဒိယ ကြံ့တို့ဖြစ်ကြပါသည်။ အာရှတိုက်တွင် ကြံ့မျိုးစိတ်(၃) မျိုးရှင်သန်ပေါက်ဖွားပြီး ၎င်းတို့အနက် ဂျာဗားနှင့် ဆူမတြား ကြံ့မျိုးစိတ်နှစ်မျိုးမှာ ကမ္ဘာ့ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးအဖွဲ့ IUCN Red List တွင် (Critically Endangered-CR) “မျိုးသုဉ်းလုနီးပါးအန္တရာယ်ရှိ” အဆင့်သတ်မှတ် ထိန်း သိမ်းကာကွယ်စောင့်ရှောက်ထားရှိပါသည်။

ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဂျာဗားကြံ့ကောင်ရေ(၇၅) ကောင် ခန့်သာ ကျန်ရှိတော့ပြီး ဆူမတြားကြံ့ကောင်ရေမှာ (၈၀) ထက် လျော့နည်းလာနေပြီ ဖြစ်ပါ သည်။ ဂျာဗားကြံ့သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အရှားပါးဆုံးသော နို့တိုက်သတ္တဝါတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီယက် နမ်နိုင်ငံတွင် (၂၀၁၁) ခုနှစ်တွင် မျိုးသုဉ်းသွားပြီးဖြစ်ပါကြောင်း ကြေငြာခဲ့ပါသည်။ ဦးချို (ဂျို) တစ်ချောင်းကြံ့ကြီး (သို့မဟုတ်) "အိန္ဒိယကြံ့" သည် ကြံ့မျိုးစိတ်များတွင် ခန္ဓာကိုယ်အကြီးဆုံး ဖြစ်ပါသည်။

အားကစားအတွက် အပျော်အမဲလိုက်ခြင်း၊ စိုက်ပျိုးရေးသုံး ပိုးသတ်ဆေးများ အသုံး ပြုခြင်းတို့ကြောင့် (၂၀) ရာစုအစပိုင်းတွင် ဦးချို(ဂျို)တစ်ချောင်းကြံ့အကောင်ရေ (၂၀၀) ခန့် ကျန် ရှိခဲ့ရာ အိန္ဒိယနှင့် နိပေါးအစိုးရတို့၏ ထိန်းသိမ်းရေး ကြိုးပမ်းမှုများကြောင့် ယခုအခါ ကောင်ရေ (၂၀၀ မှ ၃၇၀၀) ခန့်အထိ တိုးတက်လာခဲ့ပြီးဖြစ်ပါသည်။ ကျန်သော ကြံ့မျိုးစိတ်နှစ်မျိုးမှာ အာဖရိကတိုက်တွင်သာ တွေ့ရှိရပြီး ကြံ့နက်သည် တောင်အာဖရိက၊ နမီးဘီးယား၊ ဇင်ဘာဘွေ၊ တန်ဇန်း နီးယားနှင့် ကင်ညာနိုင်ငံတို့တွင် စုစုပေါင်းကောင်ရေ (၅,၀၀၀) ခန့်သာ ကျန်ရှိပါတော့ သည်။ သို့ရာတွင် (၁၉၇၀ နှင့် ၁၉၉၅) ခုနှစ် ကြားတွင် ကြံ့နက်အရေအတွက် (၉၆) ရာခိုင်နှုန်း ခန့် သိသိသာသာ ကျဆင်းသွားသော်လည်း ထိန်းသိမ်းကြိုးပမ်းမှုများကြောင့် ယခုအခါ အရေအတွက် တိုးပွားလာလျက်ရှိပါသည်။

ကြံ့ဖြူများသည် ယခုအခါ အာဖရိကတစ်ဝှမ်းတွင် ကောင်ရေ (၂၀၀၀၀) ဝန်းကျင်ခန့် ရှိနေပြီဖြစ်သော်လည်း တရားမဝင်အမဲလိုက်ခြင်းများကြောင့် မျိုးသုဉ်း မည့်အန္တရာယ်နှင့် ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့ရန် ခြိမ်းခြောက်ခံလာရပြန်ပါသည်။

ကြံ့မျိုးစိတ်များအတွက် အကြီးမားဆုံး ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခုမှာ ၎င်းတို့၏ ဦးချို(ဂျို) အတွက် သီးသန့်အမဲလိုက်ခံနေကြရခြင်းဖြစ်ပြီး ဦးချို(ဂျို)များကို အမှတ်တရပစ္စည်းနှင့် ဆေးဝါး အတွက် အသုံးပြုလေ့ရှိကြပါသည်။ တရုတ်နှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံရှိ အချို့သောသူများသည် ကြံ့ချို (ဂျို)ကို ကင်ဆာအပါအဝင် အမျိုးမျိုးသောရောဂါများ ကုသရာတွင် အသုံးပြုနိုင်သည်ဟု ယုံကြည် ကြသော်လည်း အဆိုပါ ကြံ့ချိုများသည် လူတို့၏ ဆံပင်နှင့် လက်သည်း/ ခြေသည်းများ တွင် ပါရှိသည့် ပရိုတင်းဓာတ်တစ်မျိုး(keratin) ဓာတ်ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားခြင်းသာ ဖြစ်သည့်အတွက် ကျန်းမာရေးအတွက်အသုံးဝင်သည်ဟု ယုံကြည်မှုမှာ လွဲမှားသော အယူအဆတစ်ခုသာ ဖြစ်ပါ သည်။

မိမိတို့နေထိုင်သည့် ကမ္ဘာကြီး၏ ဂေဟစနစ်ကောင်းမွန်စွာ ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ရေးမှာ တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်များနှင့် ယင်းတို့၏နေရင်းဒေသများကို ထိန်းသိမ်းကာကွယ် စောင့်ရှောက်ခြင်း ပင်ဖြစ်ပါသည်။ ကြံ့များသည် အသီးအရွက်များကို များစွာစားသုံးသည့် မျိုးစိတ်ဖြစ်သောကြောင့် အခြားသောမျိုးစိတ် အများအပြားကို အကျိုးသက်ရောက်မှု များစွာဖြစ်ပေါ်စေသည့်အတွက် ထိန်းသိမ်းရေးလုပ်ငန်းများလုပ်ဆောင်ရာတွင် အဓိကကျသည့် ကိုယ်စားလှယ်မျိုးစိတ် (Keystone species) အမျိုးအစားတွင်ပါဝင်ပါသည်။ သို့ဖြစ်ပါ၍ ဂေဟစနစ်နှင့် သဘာဝပတ် ဝန်းကျင်အား တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှ ကူညီထောက်ပံ့ပေးနေသည့် ကြံ့မျိုးစိတ်များအား မိမိတို့ လူသားများအနေဖြင့် အချိန်မီ ထိန်းသိမ်းကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရန် လိုအပ်လျက်ရှိပါကြောင်း ကမ္ဘာ့ကြံ့များနေ့တွင် အသိပေးရေးသား လိုက်ရပါသည်။

#မှတ်ချက် Yangon Zooကနေပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြခြင်းဖြစ်ပါသည်။

20/09/2025

မောက်မယ်မြို့၏ တောင်-အရှေ့တောင်ဘက် (၁၈) မိုင်ခန့်အကွာ ဗဟိုပြု၍ အင်အားရစ်(ခ်)တာစကေး (၄.၅) အဆင့်ရှိ ငလျင်လှုပ်
=====
၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂၀ ရက်နေ့၊ မြန်မာစံတော်ချိန် (၂၂) နာရီ၊ (၅၇)မိနစ်၊ (၀၂)စက္ကန့် အချိန်တွင် နမ့်စန်ငလျင်စခန်းမှ တောင်ဘက် (၆၃) မိုင်ခန့်ကွာဝေးသော မြန်မာနိုင်ငံပြည်တွင်း (မောက်မယ်မြို့၏ တောင်-အရှေ့တောင်ဘက် (၁၈) မိုင်ခန့်အကွာ) မြောက်လတ္တီတွဒ် (၁၉.၉၈) ဒီဂရီ၊ အရှေ့လောင်ဂျီတွဒ် (၉၇.၇၉) ဒီဂရီ၊ အနက် (၁၀) ကီလိုမီတာကို ဗဟိုပြု၍ အင်အားရစ်(ခ်)တာစကေး (၄.၅) အဆင့်ရှိ အင်အားအနည်းငယ်ရှိသော မြေငလျင်တစ်ခု လှုပ်ရှားသွားကြောင်း တိုင်းထွာရရှိပါသည်။