The Nature Media

Home
Myanmar
Yangon
The Nature Media

သဘာ၀ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးသတင္း?

14/08/2025

အဆင့်မြင့်စိုက်ပျိုးရေးနည်းပညာများနှင့် ပတ်သက် သော သင်တန်းလျှောက်ထားနိုင်
===========

အဆင့်မြင့်စိုက်ပျိုးရေးနည်းပညာများနှင့် ပတ်သက်သော သင်တန်းအစီအစဥ်အတွက်
အစိုးရဌာနများ၊ တက္ကသိုလ်နှင့် သုတေသနအဖွဲ့များ၊ ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းများမှ ကျွမ်းကျင်သူများကို မဲခေါင်ဒေသအတွင်း အဆင့်မြင့် စိုက်ပျိုးရေးနည်ပညာကို တိုးတက်စေရန် ရည်ရွယ်ထားပြီး လက်တွေ့ကျွမ်းကျင်မှုအပိုင်းကို အဓိကသင်ကြားမှာဖြစ်သည့်အတွက် သင်တန်းအစီအစဉ်ကို ပါဝင်နိုင်ရန် လျှောက်လွှာဖောင်ခေါ်ယူနေပါပြီ။ 🌏✨

🌱 သင်တန်းအစီအစဥ်မှာပါ၀င်ပြီးပါက ရရှိလာမည့်အကျိုးကျေးဇူးများ -

✅ မဲခေါင်ဒေသအလိုက် အထူးထည့်သွင်းစီမံထားသည့် Smart Agriculture လေ့ကျင့်သင်ကြားမှုများမှ ဗဟုသုတရယူနိုင်ခြင်း။

✅ တိကျမှန်ကန်သော စိုက်ပျိုးရေးနည်းစနစ်များနှင့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာ အဆင့်မြင့်လေ့ကျင့်မှုများကို လက်တွေ့ကျွမ်းကျင်စွာ ဆည်းပူး လေ့လာနိုင်ခြင်း။

✅ မြေပြင်တွင် တကယ်ဖြစ်ပွားနေသော ကိစ္စအခြေအနေကို လေ့လာခွင့်ရရှိရန်နှင့် အောင်မြင်ပြီးသား Public-Private Partnership Models များကို သင်ကြားခွင့်ရရှိခြင်း။

✅ ခြောက်လအတွင်း ဒေသအလိုက် စမ်းသပ်မှုလုပ်ငန်းများကို ဒီဇိုင်းရေးဆွဲ၍ စတင်လုပ်ဆောင်နိုင်ရန် အထောက်အပံ့ရခြင်း။

⏳️ သင်တန်းကာလ - September 22 - 28, 2025

📌 လျှောက်လွှာနောက်ဆုံးတင်ရသည့်ရက် - August 20, 2025

✳️ လျှောက်လွှာလင့်ခ် - https://shorturl.at/fRC6Z

📍အသေးစိတ်ထပ်သိလိုပါက အောက်ပါလင့်ခ်ကနေ ၀င်ရောက်လေ့လာနိုင်ပါသည်။

https://www.facebook.com/share/p/163mZutDSm/

🎓 နိုင်ငံတကာမှာ တက္ကသိုလ်တက်ရောက်နိုင်ဖို့အတွက် ပညာရေးအကြောင်း သေသေချာချာတိုင်ပင်ဆွေးနွေးလိုပါက Center For Academic Advising and University Preparation (CAAUP) မှာ လာရောက်မေးမြန်းစုံစမ်းနိုင်ပါသည်။

📞 Phone: +95 9 799 982 148

📲 Viber: +95 9 956 042 735

🏡 Address: Building 18, 5th Floor, MICT Park, Hlaing University Campus, Hlaing Township, Yangon

14/08/2025

ချင်းပြည်နယ်တွင် ရှားပါးဝက်ဝံတစ်ကောင်ကို ရွာသားများက ထောင်ချောက်ဆင် ဖမ်းမိ
=======

ချင်းပြည်နယ်၊ထန်တလန်မြို့နယ်က ကျေးရွာတစ်ရွာမှာ အတော်ကြီးတဲ့ ရှားပါး ဝက်ဝံတစ်ကောင်ကို ရွာသားများက ထောင်ချောက်ဆင်ဖမ်းမိပြီး ရိုးရာတူမီးသေနတ်နဲ့ ပစ်သတ်ခဲ့တဲ့ အကြောင်းကို ဆိုရှယ်မီဒီယာအကောင့်ပိုင်ရှင် Ctling ကနေ “မှတ်တမ်းတစ်ခုအဖြစ်” ဆိုကာ ဩဂုတ်လ (၁၁) ရက်နေ့က Facebook ပေါ်တင်ခဲ့တာကို လူအများက စိတ်ဝင်တစ်စား မှတ်ချက်မျိုးစုံ ပေးခဲ့ကြပါတယ်။

Photo By C.Tling (Kompa)
#မှတ်ချက် ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြထားခြင်းဖြစ်သည်

10/08/2025

ထိန်းသိမ်းသင့်သော မြန်မာ့ဝါးတော
Submitted by npe-user on Wed, 09/21/2022

ပေါက်ပေါက်

ကမ္ဘာ့ဝါး အထိမ်းအမှတ်နေ့

သက်ရှိသတ္တဝါများအားလုံးအတွက် ကမ္ဘာ မြေကြီးက လက်ဆောင်ပေးထားသော ဝါးသယံ ဇာတများကို လေးစား တန်ဖိုးထားတတ်ကြစေရန် ရည်ရွယ်၍ နှစ်တစ်နှစ်၏ စက်တင်ဘာ ၁၈ ရက် ကို World Bamboo Day အဖြစ် တစ်ကမ္ဘာလုံးက အထူးတလည် သတ်မှတ်ထားကြသည်။ မြန်မာ နိုင်ငံတွင်လည်း ပြည်တွင်းရှိ ဝါးစိုက်ပျိုးသူများ၊ ဝါးလုပ်ငန်းရှင်များ၊ ဝါးလက်မှု ပညာရှင်များအပါ အဝင် ဝါးချစ်သူများ တစုတဝေးတည်း စုဝေး၍ အသိပညာများ ဖြန့်ဝေရန်နှင့် ဝါးအခြေခံစက်မှု ထုတ်ကုန်များ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာစေရန်အတွက် စတုတ္ထအကြိမ်မြောက် ကျင်းပသည့် ကမ္ဘာ့ဝါး အထိမ်းအမှတ်နေ့ အခမ်းအနား ၂၀၁၉ (World Bamboo Day 2019) ကို ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် ဝိဇ္ဇာ ခန်းမ၌ စက်တင်ဘာ ၁၈ ရက် နံနက်ပိုင်းမှ ညနေပိုင်းအထိ စည်ကားသိုက်မြိုက်စွာ ကျင်းပနိုင်ခဲ့ သည်။ သို့သော် ၂၀၁၉ ခုနှစ် နောက်ပိုင်းမှစ၍ ယခုနှစ်မှာလည်း ကူးစက်မြန်ဆန် ကမ္ဘာ့ ကပ်ရောဂါ ကိုဗစ်-၁၉ အန္တရာယ်ကြောင့် လူစုလူဝေး ရှောင်ရှား သည့်အနေဖြင့် World Bamboo Day ကို ကျင်းပ နိုင်ခြင်း မပြုနိုင်သေးပါ။

မြန်မာ့ဝါးပင်

မြန်မာနိုင်ငံသည် တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံပြီး လျှင် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဝါးပေါက်ရောက်မှု တတိယ အများဆုံးနိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ သစ်တောဦးစီးဌာန၏ မှတ်တမ်းများအရ ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဝါးမျိုးစု ၇၅ မျိုး၊ ဝါးမျိုးစိတ် ၁၂၅၀ ခန့်ရှိသည့်အနက် မြန်မာနိုင်ငံ တွင် ဝါးမျိုးစု နှစ်မျိုးနှင့် ဝါးမျိုးစိတ် ၁၀၂ မျိုးခန့် အလေ့ကျပေါက်ရောက် ရှင်သန်လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။ ၎င်းတို့အနက် ဝါးပိုးဝါး၊ ဝါးနက်၊ ဝါးဖြူ၊ ဝါးယား၊ သိုက်ဝါး၊ မျက်ဆန်ကျယ်၊ တင်းလယ်မဲ၊ တင်းဝါး၊ တစ်ပင်တိုင်ဝါး၊ ဝါးကောက်၊ ဝါးဖယောင်း၊ ကြသောင်းဝါး၊ မြင်ဝါး၊ ထီးရိုးဝါး၊ ကြခတ်ဖို၊ ကြခတ်မ၊ ဝါးမင်းနှင့် ခဲလံဝါးတို့မှာ စီးပွားရေးအရ ဈေးကွက် ဝင်သည့် ဝါးအမျိုးအစားများ ဖြစ်ကြသည်။

ဝါးကို အဓိကစိုက်ပျိုးသော ဒေသများမှာ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ တွံတေး၊ ကော့မှူး၊ ကွမ်းခြံကုန်း၊ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ ကြံခင်း၊ မြန်အောင်၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ချင်းတွင်းမြစ်ရိုးတစ်လျှောက်ရှိ ကျေးရွာများ၊ ရှမ်း ပြည်နယ်၊ မွန်ပြည်နယ်ရှိ ကျေးရွာများ စသည်တို့ ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့အနက် ကော့မှူးမြို့သည် ရန်ကုန် တိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ မြို့နယ်များသို့ ဝါးယားနှင့် ထီးရိုးဝါးပံ့ပိုးပေးနေသည့် မြို့ဖြစ်သည်။ ငြမ်းစင် သည့် ဝါးများသည် အများအားဖြင့် ဝါးယားများဖြစ် ကြပြီး ထိုဝါးမျိုးသည် ကွေးညွှတ်ခြင်းကို ခံနိုင်ရည် ရှိကြသည်။

ပတ်ဝန်းကျင်အကျိုးပြု ဝါးပင်များ

ဝါးပင်များသည် ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်ဓာတ် ကို စုပ်ယူခြင်း၊ အောက်ဆီဂျင်ဓာတ်ကို ပြန်လည် ထုတ်ပေးခြင်း၊ အစိုဓာတ်ရှိနေချိန်တွင် စုပ်ယူထား ရှိပြီး လုံးဝခြောက်သွေ့ချိန်တွင် အစိုဓာတ်များ ပြန်လည်ထုတ်ပေးခြင်း စသည်ဖြင့် ပတ်ဝန်းကျင်ကို အကျိုးပြုသည်။ ထို့ကြောင့် ဝါးပင်များသည် လူ၊ တိရစ္ဆာန်၊ သစ်ပင်များနှင့် သဘာဝတောတောင်များ အတွက် အလွန်အရေးပါသော အပင်ဖြစ်သည်။ အမှန်စင်စစ် ဝါးပင်များသည် မြက်ပင်မိသားစုဖြစ် သော်လည်း ထူးခြားဆန်းပြားသော အချက်အလက် များ ရှိနေကြသည်။ ၎င်းတို့မှာ ကမ္ဘာ့ကြီးထွားမှု အမြန်ဆုံးအပင်အမျိုးအစားဖြစ်ပြီး တစ်နေ့လျှင် တစ်မီတာအထိ မြင့်မားနိုင်သည်။ တစ်ရာသီအတွင်း မှာပင် လိုအပ်သည့် အမြင့်ပမာဏကို ရောက်ရှိနိုင် သည်။ လေးနှစ် (သို့မဟုတ်) ငါးနှစ်ကြာပြီးနောက် တစ်နှစ်တစ်ကြိမ် ပုံမှန်ရိတ်သိမ်းနိုင်ပြီး နှစ်ရှည်ခံ သည့် သဘာဝအရင်းအမြစ်တစ်ခုဖြစ်သည်။

ဝါးပင်များသည် လေထုထဲရှိ မြောက်မြားလှစွာ သော ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်ဓာတ်ငွေ့များကို စုပ်ယူ နိုင်စွမ်းရှိသည်။ ၂ ဒသမ ၄၇၁ ဧက (သို့ မဟုတ်) ၁ ဟက်တာကျယ်ပြန့်သော ဝါးပင်စိုက်ခင်းတစ်ခု သည် လေထုထဲတွင် ပျံ့နှံ့နေသည့် ကာဗွန် ၆၂ တန် အထိ နှစ်စဉ်စုပ်ယူနိုင်သည်။ ထူးခြားမှု တစ်ရပ် အနေဖြင့် ဝါးစိုက်ခင်းနှင့် ပမာဏချင်းညီမျှသော တောအုပ်ငယ်တစ်ခုသည် ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက် ၁၅ တန် ဝန်းကျင်ကိုသာ စုပ်ယူနိုင်သည်။ သို့သော် ဝါးပင်များသည် လေထုထဲက ကာဗွန်ကို စုပ်ယူနိုင်မှု စွမ်းအားသည် အခြားအပင်များထက် လေးဆကျော် ပိုမိုထိရောက်မှုရှိသည်။ အထူးသဖြင့် ဝါးပင်၏အမြစ် ဖွဲ့စည်းမှုသည် ကျစ်လျစ်ခိုင်မာသည့်အတွက် မြေဆီ လွှာရေတိုက်စားမှုကို ကာကွယ်ပေးသည်။ စနစ် တကျခုတ်ယူပါက အခြားသစ်ပင်များကဲ့သို့ အသစ် ပြန်စိုက်ရန်မလိုဘဲ ပြန်ပေါက်သည့်အတွက် ပြုန်းတီး ရန်ခက်ခဲသည့် အပင်မျိုးဖြစ်သည်။ ဝါးပင်က ရာသီ ဥတုပူနွေးမှုကို လျှော့ချသည့်နေရာတွင် ကူညီ နိုင်စွမ်းရှိသည်။

ဘက်စုံသုံး ဝါးပင်

အပူပိုင်းဒေသ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတိုင်းတွင် ဝါးနှင့်ကင်း လွတ်သော ကျေးလက်ဒေသဟူ၍ မရှိချေ။ ဝါးမျိုး နွယ်ပင်မျှစ်ကို အင်္ဂလိပ်လို Bamboo Shoots (Bamboo Sprouts) ဟုခေါ်ပြီး ရုက္ခဗေဒအရ Bambusa vulgaris, Phyllostachys edulis ဟု ခေါ်သည်။ ရက်သတ္တနှစ်ပတ်သား မတိုင်ခင် ဝါးပင် ပေါက် အရွယ်မှာ ချိုးယူ၍ မျှစ်အဖြစ် စားသောက်နိုင် သည်။ မျှစ်ကို ချက်ချင်းလက်ငင်းချိုးပြီး စားသုံးနိုင် သကဲ့သို့ မျှစ်ချဉ် (သို့မဟုတ်) မျှစ်ခြောက်များအဖြစ် တာရှည်ခံအောင်ထား၍လည်း စားသုံးနိုင်သည်။ ဝါးပင်မှ ရသောမျှစ်သည် ရင်ကျပ်၊ ချောင်းဆိုး၊ သလိပ်နိုင်ဆေးအဖြစ် လွန်စွာဆေးဖက်ဝင်သည်။ ထို့ပြင် သွေးထဲရှိ မကောင်းသော LDL ကိုလက် စထရောအဆီများ ကျစေခြင်း၊ နှလုံးကို ပုံမှန်အလုပ် လုပ်စေခြင်း၊ ကိုယ်အလေးချိန် မတက်အောင် ထိန်းသိမ်းပေးခြင်း၊ ကိုယ်တွင်းကိုယ်ပ ရောင်ရမ်းနာ များကို လျှော့ချပေးခြင်း၊ အမျိုးသမီးများကို သွေးသား သန့်စင်စေခြင်း စသည်ဖြင့် ကောင်းကျိုးပြုသည်။ ဝါးရွက်တွင် methanol ဓာတ်မြင့်မားစွာပါရှိနေပြီး၊ ဝါးရွက်ပြုတ်ရည်သောက်ခြင်းဖြင့် ဝမ်းဗိုက်အတွင်း ရှိ သန်ကောင်များကို သေစေနိုင်သည်။ တရုတ်ရိုးရာ ကုထုံးအဖြစ် ကိုယ်ဝန်ဆောင်များ ချောမွေ့စွာ မီးဖွားစေနိုင်ရန် ကိုယ်ဝန်ဆောင်၏ နောက်ဆုံးလ တွင် မျှစ်ကို စားသုံးစေသည်။

ဝါးပင်ကို ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာတွင်သာ အသုံးပြု နိုင်ရုံမျှမက အိမ်တွင်းအသုံးအဆောင်ပစ္စည်းများတွင်လည်း အသုံးပြုနိုင်သည်။ ဝါးပင်မှရသော ဝါးလုံးကို နေရာမျိုးစုံအတွက် အသုံးပြုလေ့ရှိကြ သည်။ ဝါးပင်ပေါက်ကို မျှစ်စားစရာအဖြစ် အသုံးဝင် သည့်အပြင် ဝါးပင် နှစ်နှစ်သားခန့်တွင် နှီးဖျာအဖြစ် ရက်လုပ်နိုင်ပြီး ငါးနှစ်သားခန့်တွင် ဝါးလုံး၊ ဝါးကပ်၊ အထပ်သား၊ ထရံ၊ ကုလားထိုင်၊ အိမ်အမိုးအကာ၊ တိုင် စသည်ဖြင့် လူ့အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းများ အတွက် အသုံးဝင်လှသည်။ မီးဖိုချောင်သုံးပစ္စည်း အချို့ကိုလည်း ဝါးဖြင့်ပြုလုပ်နိုင်သည်။ နိုင်ငံတကာ အဆင့်မီ ဖန်တီးထားသည့် အိမ်သုံးပရိဘောဂပစ္စည်း အသုံးအဆောင်များကိုလည်း ဝါးဖြင့် ဖန်တီးပြုလုပ် လျက်ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် ဝါးပင်သည် လူတို့အတွက် အစာအာဟာရမှ အစပြု၍ ဝင်ငွေရရှိရေး၊ ကမ္ဘာကြီး ပူနွေးမှုလျှော့ချရေးအထိ အကျိုးကျေးဇူးရရှိစေသည့် သဘာဝအရင်းအမြစ် ဖြစ်သည်။

သယံဇာတ ဝါး

၁၉၉၂ ခုနှစ်က ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သော သစ်တောဥပဒေ အရ ဝါးကို သစ်ပင်အနေဖြင့် ခွဲခြားသတ်မှတ်ထား သည်။ အလားတူ ၁၈၈၁ ခုနှစ် မြန်မာ့သစ်တော ဥပဒေ၊ ၁၉၀၂ ခုနှစ် မြန်မာ့သစ်တောဥပဒေနှင့် ၁၉၂၇ ခုနှစ် အိန္ဒိယသစ်တောဥပဒေများတွင်လည်း ဝါးကို သစ်ပင်အမျိုးအစားအဖြစ် ထည့်သွင်းထား သည်။ သို့သော် သိပ္ပံနည်းကျ အပင်မျိုးရိုးဗီဇအရ ဝါးသည် အကြီးမြန်သော မြက်မျိုးနွယ်ပင်ဖြစ်သည်။ မြက်မျိုးရင်းဝင် ဝါးပင်ကို ယခုလို သစ်ပင်စာရင်းတွင် ထည့်သွင်းထားရခြင်းမှာ ဝါးသည် ပြန်လည်ဖွံ့ဖြိုးမြဲ သယံဇာတဖြစ်သော် လည်း အပင်မျိုး ပျောက်ကွယ်မသွားစေရန်အတွက် ရေရှည်တည်တံ့မှုကို စဉ်းစားပြီး သစ်ပင်ကဲ့သို့ နှစ်စဉ်ထွက်ရှိနိုင်မည့် ပမာဏထက် မကျော်ဘဲ ထုတ်လုပ်သွားနိုင်စေရန်အတွက် သစ်ပင်အမျိုး အစားအဖြစ် ထည့်သွင်းထားခြင်း ဖြစ်ပေသည်။

မြန်မာတွင်သာမက ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများတွင် သယံ ဇာတသစ်တောသစ်ပင်များ ရှိကြသည်။ သယံဇာတ သစ်ပင်အများစု၏ သဘောသဘာဝအရ ယင်း သယံဇာတကို ရယူရန်အတွက် အချိန်ကြာရှည်စွာ စောင့်ရလေ့ရှိသည်။ တချို့သစ်ပင် သယံဇာတများ က ပေါများသော်လည်း အသုံးဝင်မှုနည်းပါးခြင်း (သို့မဟုတ်) အသုံးတစ်ခုအတွက်သာ သင့်လျော်ခြင်း စသည်ဖြင့် ကန့်သတ်ချက်များရှိကြသည်။ ဝါးပင် မှာမူ အချိန်တို သုံးနှစ်၊ လေးနှစ်ဖြင့် သုံးနိုင်သော အဆင့်ရောက်ရှိခြင်း၊ ပေါများစွာပေါက်ရောက်ခြင်း၊ ဘက်စုံအသုံးဝင်ခြင်းတို့နှင့် ပြည့်စုံပေသည်။ သို့သော် ဝါးပင်များအား ဥပဒေအရ အကာအကွယ်ပေးမှု နည်းပါးပြီး စည်းကမ်းမဲ့ဝါးခုတ်ခြင်းကို အရေးယူမှု မရှိခြင်းနှင့် ပြန်လည်စိုက်ပျိုးမှုမရှိခြင်းတို့ကြောင့် ဝါးပင်များ ပေါက်ရောက်မှု တဖြည်းဖြည်း နည်းပါး လာသည်။

စနစ်တကျစိုက်ပျိုးသင့်သော ဝါး

ပြည်တွင်း၌ ဝါးပင်များသည် အသေးစား၊ အလတ်စားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများအတွက် များစွာ အသုံးဝင်သောကြောင့် နိုင်ငံတစ်ဝန်းတွင် ဝါးစိုက်ခင်း များကို မူဝါဒချမှတ်ကာ စနစ်တကျ စိုက်ပျိုးသင့် ကြောင်း ပြည်တွင်းမှ စိုက်ပျိုးရေးပညာရှင်များက အကြံပြုထားကြသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အလှ စိုက်ပင်များ၊ လူ့အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းများနှင့် အိမ်သုံးပစ္စည်းများ ပြုလုပ်ရောင်းချရာတွင် များစွာ အသုံးဝင်သည့် ဝါးပင်များကို ခုတ်ယူသုံးစွဲသူသာ များပြားပြီး ပြန်လည်ပြုစုပျိုးထောင် စိုက်ပျိုးရန် တာဝန်မဲ့မှုများကြောင့် လူအများလက်လှမ်းမီရာ တောစပ်နေရာများတွင် ဝါးပင်များနှင့် ဝါးရုံတော များ ရှားပါးလာသည်။ ယခင်က တောစပ်များ၌ပင် ခုတ်ယူနိုင်သော ဝါးများကို ယခုအခါ တောအတွင်း ပိုင်းထဲအထိ ဝင်ရောက်ခုတ်ယူနေရခြင်းကြောင့် သယ်ယူစရိတ်များ ပိုမိုကုန်ကျကာ ဝါးဈေးများ မြင့်တက်လာသလို ဝါးအသုံးပြုရသော လူသုံးပစ္စည်း များလည်း ဈေးတက်လာသည်။

ဝါးခုတ်သူများသည် ၎င်းတို့ခုတ်ယူလိုက်သော နေရာများတွင် ဝါးပင်များအား ပြန်လည်အစားထိုး စိုက်ပျိုးလေ့မရှိသလို စိုက်ပျိုးရေးနည်းစနစ်များကို လည်း သေချာစွာ သိရှိသူနည်းပါးကြောင်း၊ လက်ရှိ တွင် ဝါးစိုက်ပျိုးနည်းများကို မြန်မာနိုင်ငံ ဝါးစိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်သူများအသင်းမှနေ၍ သင်တန်းပို့ချခြင်း များ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ထို့ပြင် လူမှုကွန်ရက် စာမျက်နှာများတွင်လည်း ဝါးစိုက်ပျိုးရေးနည်းပညာ များ ဖြန့်ဝေပေးလျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။ မြန်မာ နိုင်ငံတွင် တနင်္သာရီဒေသမှ ကချင်ပြည်နယ်အထိ ဝါးပင်များစိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းနိုင်သဖြင့် မူဝါဒချမှတ် ပြီး စနစ်တကျစိုက်ပျိုးပါက အောင်မြင်မှုရရှိနိုင် ကြောင်း၊ ထို့အပြင် အရည်အသွေးကောင်းမွန်သော ဝါးကုန်ကြမ်းများကို ပြည်ပနိုင်ငံများမှလည်း ဝယ်ယူလေ့ရှိသဖြင့် အဆင့်မြင့်နည်းပညာများနှင့် အရည်အသွေးမြင့်စေသော ဝါးမျိုးများ စိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်နိုင်ပါက နိုင်ငံခြားသို့ အမြောက်အမြား တင်ပို့နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

လက်ရှိမှာ ဝါးတောဧရိယာ စုစုပေါင်း ဟက်တာ ၁ ဒသမ ၇ သန်းကျော် ပိုင်ဆိုင်ထားသည့် မြန်မာ နိုင်ငံအနေဖြင့် ပြည်နယ်နှင့် တိုင်းဒေသကြီးများ၏ နှစ်စဉ် ဝါးထုတ်လုပ်မှုမှာ တောထွက်ဝါးလုံးရေ ၆၃ သန်းကျော် ရှိသည်ဖြစ်ရာ ဝါးလုပ်ငန်းကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုး ရေးကို စနစ်တကျလုပ်ဆောင်နိုင်ပါက ပြည်ပပို့ကုန် အဖြစ် အားထားနိုင်ပြီး အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်း များကိုလည်း တိုးပွားစေမည်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတော်က ဝါးစိုက်ခင်းများ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပေါ်ပေါက်လာ ရေးအတွက် စီစဉ်ပေးခြင်း၊ ဝါးထုတ်ကုန်များ ထုတ်လုပ်နိုင်သည့် စက်မှုဇုန်ဖန်တီးပေးခြင်း၊ ပို့ကုန် အမယ်သစ်အဖြစ် မျှစ်စိုက်ခင်းများ သီးသန့်ဖော်ဆောင် ၍ တန်ဖိုးမြင့် မျှစ်စည်သွတ်ဘူးလုပ်ငန်း ထုတ်လုပ်နိုင် ရေးကို အားပေးခြင်းနှင့် အခွန်အခများ လျှော့ပေါ့ ပေးခြင်းတို့ကို လုပ်ဆောင်ပေးနိုင်ပါက မြန်မာ့ဝါး လုပ်ငန်း ကဏ္ဍဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် များစွာအထောက် အကူပြုစေမည် ဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဝါးနှင့် ကြိမ်သယံဇာတပေါ ကြွယ်ဝသော်လည်း ကုန်ကြမ်းမှ ကုန်ချောထုတ်လုပ် မှု အားနည်းနေခြင်းကြောင့် ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ ကုန်ချောတင်ပို့မှုတွင် အဆင့် ၁၆ နေရာ၌သာ ရပ်တည်နိုင်ခြင်းဖြစ်သည်။ တောတောင်၊ ရေမြေ မရွေးပေါက်ရောက်သည့် မြန်မာ့ဝါးကို အကျိုးရှိရှိ အသုံးချတတ်ပါက ရွှေကဲ့သို့ တန်ဖိုးမြင့်သည့်အပင် အမျိုးအစားဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဝါးဖြင့် ပြုလုပ်သည့် ကုန်ချောပစ္စည်းများကို အမျိုးအစား အလိုက်၊ ထုတ်လုပ်မှုအဆင့်အလိုက် ခွဲခြားကာ တစ်ရွာထွက်ကုန်တစ်မျိုး One Village One Product ထုတ်လုပ်နိုင်သည့် ရွာများကို အားပေး မြှင့်တင်ခြင်းဖြင့် ဝါးကုန်ချောထုတ်လုပ်မှုများစွာ တိုးတက်လာမည် ဖြစ်သည်။

အချုပ်အားဖြင့်ဆိုသော် ကမ္ဘာ့ကြီးထွားမှု အမြန်ဆုံးအပင်သည် “ဝါးပင်” ဖြစ်ပြီး “အစိမ်းရောင် ရွှေ” ဟုလည်း တင်စားခေါ်ဝေါ်ကြသည်။ ဝါးပင် သည် မြေသြဇာ၊ မြေဆီလွှာနှင့် မြေထိန်းသီးနှံအဖြစ် လည်းကောင်း၊ ရေအရင်းအမြစ် ထိန်းသိမ်းသီးနှံ အဖြစ်လည်းကောင်း သဘာဝအတွက် များစွာ အကျိုးပြုသည်။ အထူးသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ဝါးမျိုးစိတ်များသည် တောင်တန်းဒေသ၊ ကုန်းမြင့် ဒေသအပါအဝင် ဒေသမရွေး စိုက်ပျိုး ဖြစ်ထွန်းနိုင် သည်။ ဝါးကို ဒေသရိုးရာအဖြစ် အဆောက်အအုံ ဆောက်ခြင်း၊ ခြံစည်းရိုးကာခြင်း အပါအဝင် လူ့ အသုံးဆောင်အမျိုးမျိုး စသည်ဖြင့် အသုံးဝင်ပြီး ထိုလုပ်ငန်းများကြောင့် ကျေးလက်ဝင်ငွေနှင့် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများ ရရှိစေနိုင်သည်။ အထူးသဖြင့် ယနေ့ကမ္ဘာ့လူသားများ၏ အသက် ဘေးအန္တရာယ်ကို စိန်ခေါ်နေသည့် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ကူးစက်ပျံ့နှံ့နေချိန်တွင် လေထုကို သန့်စင် ပေးနိုင်ပြီး အောက်ဆီဂျင်ထုတ်လုပ်ပေးနိုင်သော ဝါးပင်များကို တစ်ပိုင်တစ်နိုင်အဖြစ် တိုးချဲ့စိုက်ပျိုး သင့်ပါကြောင်းနှင့် ကြီးထွားမှုမြန်ဆန်ပြီး ဒေသ လိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်သည့် သစ်အစားထိုး ဝါး(သစ်) တောများကို များများတိုးချဲ့စိုက်ပျိုး၍ ဝါးသယံဇာတကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်သင့်ပါ ကြောင်း ရေးသားတိုက်တွန်းလိုက်ရပါသည်။

#မှတ်ချက် ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။

:TheNature Media

10/08/2025

ရေနံချောင်းမြို့က
ဖူးစာကုန်းအလှ
10.8.2025
#မှတ်ချက်-U Tin Htay(Magway)ရိုက်ကူးထားတဲ့ဓါတ်ပုံကိုပြန်လည်ဖော်ပြထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။
#ရေနံချောင်

09/08/2025

"ဦးအုန်း"

ဦးအုန်းသည် ကမ္ဘာမြေချစ်သူဆုကို မြန်မာနိုင်ငံတွင် စတင်ရွေးချယ်ပေးခဲ့သည့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းပညာရှင် တစ်ဦးဖြစ်သကဲ့သို့ သစ်တောများထိန်းသိမ်းရေး၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးလုပ်ငန်းများကိုလည်း အစဉ်တစိုက် ဆောင်ရွက်ခဲ့သူတစ်ဦးလည်း ဖြစ်သည်။

#ငယ်ဘဝ

ဦးအုန်းကို စစ်ကိုင်းမြို့၊ မန်ကျဉ်းဇင်တင်းတိတ်ရွာတွင် (၁၉၂၇ ခု၊ ဩဂုတ်လ ၇ ရက်) ၁၂၈၉-ခု၊ ဝါခေါင်လဆန်း ၁၀ ရက်နေ့က မွေးဖွားခဲ့သည်။ ဖခင်မှာ လယ်ရှင်၊ မြေရှင် ရွာသူကြီး ဦးဘသော် ဖြစ်ပြီး မိခင်မှာ ဒေါ်နှင်းရီ ဖြစ်သည်။ ဖခင် ရွာသူကြီး အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် မန်ကျည်းဇင်၊ တင်းတိတ်၊ ဖျောက်ဆိပ်ကုန်း စသည့် သူကြီးတပိုင် ရွာ‍လေးငါးရွာ ရှိသည်။ မွေးချင်း မောင်နှမ (၄)ဦး ရှိပြီးဗုဒ္ဓဘာသာဝင် ဗမာလူမျိုး ဖြစ်သည်။

#ပညာရေး

သိမ်တော်ရွာ မူလတန်းကျောင်းနှင့် စစ်ကိုင်းမြို့ အစိုးရ အထက်တန်းကျောင်းတို့တွင် ပညာသင်ယူခဲ့သည်။ ၆ တန်း ကျောင်းသားဘဝတွင် မြန်မာနိုင်ငံကို ဂျပန်တို့ ဝင်လာသဖြင့် ၃ နှစ်ခန့် ပညာရေး လစ်ဟင်းခဲ့ရသည်။ ၁၉၄၅ ခု၊ ဂျပန် ပြေးမှ ၇ တန်းမှ စ ကျောင်းပြန်တက်ရသည်။ ၁၉၄၆ - ၄၇ ခုနှစ်တွင် ၈ တန်းတွင် ဆရာကြီး ဦးတိုးလူ၏ တိုက်တွန်းချက်နှင့် အဒေါ့်ယောက်ျား (၁၀)တန်း ဆရာကြီး ဦးထွန်းခင် ထံ၌ ဂျော်ဩမေတြီ၊ ထရီဂိုနိုမယ်ထရီဘာသာရပ်များ ပြန်သင်ပြီး ၁၀ တန်း စာမေးပွဲ ဝင်ရောက်ဖြေဆိုရာ အောင်မြင်ခဲ့သည်။ ၁၉၄၉-ခုနှစ် အင်တာ second year (ဒုတိယနှစ်) ဖြေအပြီးတွင် ပြည်တွင်းစစ် မီးကြောင့် ဖခင် မိခင်တို့၏ စီးပွားဥစ္စာ ပျက်စီးဆုံးပါး သွားခဲ့ရသည်။

ဖခင်မှ သူကို ကျောင်းမထား နိုင်တော့၍ အလုပ် တခုခု ဝင်လုပ်ရန် မျက်ရည် စက်လက်နှင့် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ သို့သော် မန္တလေးမြို့၊ ပိုက်ကျုံးရပ်တွင်နေသော ကြီးတော် ဒေါ်မှူးက သူ့အိမ်တွင် လာနေလာစားရန် ခွင့်ပြု၍၊ တက္ကသိုလ်ဆရာကြီး ဦးနက် အထောက်အပံ အကူအညီနှင့် ကျောင်းဆက်တက်နိုင်ခဲ့သည်။ ကြီးတော်အိမ်တွင် အခိုင်းအ‍စေသမျှ လုပ်ကိုင်ပေးပြီး ကျောင်းတက် ပညာသင်ကြားခဲ့ရပေသည်။ တတိယနှစ် ပညာသင်ယူနေစဉ် ဖခင်ဖြစ်သူ ဆုံးပါးသွားခဲ့သည်။

၁၉၅၁-ခုနှစ်တွင် ဘီအက်စ်စီဘွဲ့ ရခဲ့ပြီးနောက် စစ်ကိုင်း အမှတ်(၁) အထက်တန်းကျောင်းတွင် ၁၉၅၁- ၁၉၅၂ ခုနှစ်အထိ အထက်တန်းပြဆရာ အဖြစ် လုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။ တစ်နှစ်နှင့်လေးလကျောင်းဆရာလုပ်‍ပြီး ဘဝတိုးတက်ဖို့ရာ အစိုးရပညာ‍တော်သင်လျှောက် ခဲ့သည်။ ၁၉၅၂- ၁၉၅၆ အထိ အင်္ဂလန်နိုင်ငံ မြောက်ဝေလ တက္ကသိုလ် (Wales University) ၌ သစ်တောပညာ ဘာသာရပ်ကို သင်ကြားခဲ့သည်။ ၁၉၅၆-ခုနှစ်တွင် ဘီအက်စ်စီ(သစ်တော) ဂုဏ်ထူးဘွဲ့ ရရှိခဲ့သည်။

#မိသားစုဘဝ

နိုင်ငံခြား ပညာသင်မှ ပြန်ရောက်လာသောအခါ၊ ၁၉၅၈-ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံခြား ပညာတော်သင် သွားရာမှာ အစစ အရာရာ ကူညီခဲ့သူ သစ်‍တောမင်း‍ကြီး ဦး‍နေဝင်း၏ တူမ အငယ် မခင်‍မြနှင့် လက်ထပ်ခဲ့ပြီး သားနှစ်ဦး၊ သမီးနှစ်ဦး ထွန်းကားခဲ့သည်။ အမှတ် ၃၅ (ဃ)၊ ကျိုက်ဝိုင်း ဘုရားလမ်း၊ မရမ်းကုန်း မြို့နယ်မှာ နေထိုင်သည်။

#လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုများ

၁၉၅၇-ခုနှစ်မှ ၁၉၈၈-ခုနှစ်အထိ မြန်မာနိုင်ငံ သစ်တောဦးစီးဌာနမှာ သစ်တောဝန်ထမ်း အဖြစ် တာဝန် ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး၊ သစ်တောဝန်ထောက်၊ သစ်တောညွှန်ကြားမှူးအဖြစ် တာဝန်အသီးသီး ယူခဲ့သည်။ ၁၉၆၄-ခုနှစ်မှ ၁၉၇၃-ခုနှစ်အတွင်း ရန်ကုန် ဝိဇ္ဇာနှင့်သိပ္ပံ တက္ကသိုလ်၊ သစ်တောပညာဌာန၌ တွဲဖက် ပါမောက္ခအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။

၁၉၆၃-ခုနှစ်တွင် လက်‍ထောက် ညွှန်‍ကြား‍ရေးမှူး အ‍ဖြစ် အေအာဒီစီ (မြေယာ၊ ကျေးလက်‍ကြီးပွား တိုးတက်‍ရေးကော်ပို‍ရေးရှင်း) လက်မှ သစ်‍တောဌာနက လွှဲ‍ပြောင်းလက်ခံရန် သွားသောအခါမှစပြီး ပုပ္ပါး‍တောင်နှင့် ထိတွေ့ခဲ့သည်။ ၁၉၈၁ ခုနှစ်တွင် National Park and Nature Conservation (NPNC) ဆိုသော UNDP ပရောဂျက်အရ ပုပ္ပါး အပါအဝင် အ‍လောင်း‍တော်ကဿပ၊ ချပ်သင်း၊ ရွှေစက်‍တော်၊လှော်ကား စသည့် ဒေသများကို သဘာဝတောနှင့် ဥယျာဉ်များ တည်‍ဆောက်ရန် လုပ်ငန်းစတင်သည်။ ထိုစီမံကိန်းအရ ပုပ္ပါးဒေသ ထိန်းသိမ်း‍ရေးနှင့် သဘာဝ ဥယျာဉ် တည်‍ဆောက်‍ရေး တာဝန်ကို ဦးအုန်းမှ သစ်‍တောဌာန၏ ညွှန်‍ကြား‍ရေးမှူး အ‍နေဖြင့် ၁၉၈၁- ၁၉၈၅ ခုနှစ်အတွင်း တာဝန် ယူခဲ့ရသည်။

ပုပ္ပါးတောင် စိမ်းလန်းရေး တာဝန် ယူခဲ့စဉ်က အတွေ့အကြုံနှင့် ပတ်သက်ပြီး ကျော်ရင်မြင့်နှင့် မေးမြန်းခန်း တစ်ခုတွင် ဦးအုန်းက အခုလို ပြန်ပြောင်း ပြောပြ ခဲ့သည်။ "ပုပ္ပါး‍တောင်‍ကြီး စိမ်းလန်းစ‍ ပြုလာတဲ့ အခါ နိုင်ငံ‍ခြားက လာတဲ့ Chief Technical Advisor (NPNC က နည်းပညာ အ‍ကြံ‍ပေး ‍ခေါင်း‍ဆောင်) Mr.John Blower က ပုပ္ပါး‍တောင်မ‍ကြီးကို ပတ်‍ပြီး ကားလမ်း‍ ဖောက်ဖို့ အ‍ကြံ‍ပြုတယ်။ နိုင်ငံ‍ခြားသားပေးတဲ့ အ‍ကြံဆို‍တော့ လက်ခံ ချင်‍ကြတယ်။ ကျနော်က ကျနော့် ရာထူး‍ ဖြုတ်ချင်‍ဖြုတ်၊ ဒါ မလုပ်သင့် ဘူးလို့ ကန့်ကွက်တယ်။ ကျနော်တို့ ခက်ခက်ခဲခဲနဲ့ စိမ်း‍အောင်လုပ်ခဲ့ရတဲ့ ပုပ္ပါး‍ တောင်‍ကြီးဟာ လမ်းပန်း ဆက်သွယ်‍ရေး‍ ကောင်းလို့ လွယ်လွယ် ထင်းတက်ခုတ်ကုန်‍ကြရင် သုံး‍လေးနှစ် အတွင်း တောင်ကတုံး‍ ပြန်‍ဖြစ်သွားမှာပဲလို့ ကျနော် ရှင်း‍ပြမှ တောင်ပတ်လမ်း စီမံကိန်း မ‍အောင်‍မြင်ဘဲ ‍ဖြစ်သွားတယ်။

ပညာရှင် တ‍စ်ယောက်‍ ဖြစ်‍ပေမယ့် ကျနော့် ရာထူး‍ နေရာ ထိခိုက်မှာ‍ကြောက်‍ပြီး ပြောသင့်‍ပြောထိုက်တာကို သတ္တိရှိရှိ မ‍ပြောဘဲ‍ နေခဲ့မယ်ဆိုရင် ပုပ္ပါး‍ တောင်‍ကြီးကို ယခုလို စိမ်းစိမ်းစိုစို‍ မြင်ရမှာ မဟုတ်‍တော့ပါဘူး။"

၁၉၈၈- ၁၉၉၃ ခုနှစ်အထိ သစ်တော ဦးစီးဌာနတွင် အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ၁၉၉၂-ခုနှစ် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သော သစ်တောဥပဒေ မူကြမ်း ရေးဆွဲခြင်းနှင့် ၁၉၉၄-ခုနှစ်၊ ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သော တောရိုင်း တိရစ္ဆာန်နှင့် သဘာဝအပင်များ ကာကွယ်ရေးနှင့် သဘာဝ နယ်မြေများ ထိန်းသိမ်းရေးဥပဒေ ရေးဆွဲရာတွင် ကော်မတီ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ အမေရိကန်၊ ဥရောပ၊ အိန္ဒိယ၊ ဩစဩေးလျ၊ နယူးဇီလန်၊ ထိုင်း၊ စင်ကာပူနိုင်ငံများကို ၈ ကြိမ် သွားရောက်ပြီး သစ်တော သုတေသန၊ ကွန်ပျူတာ၊ သဘာဝ ထိန်သိမ်းရေးနှင့် အမျိုးသားဥယျာဉ် အုပ်ချုပ်ရေး ပညာရပ်တွေကို လေ့လာ ဆည်းပူးခဲ့သည်။

နိုင်ငံရပ်ခြားသို့ ဆွေးနွေးပွဲများ၊ စာတမ်းဖတ်ပွဲများ အတွက် အကြိမ်ကြိမ် သွားရောက်ခဲ့သည်။ International Union for Conservation Natural Recources (IUCN) ၏ အသင်းဝင်အဖြစ် ၁၉၈၆ -ခုနှစ်မှ ယနေ့တိုင် ဆောင်ရွက် နေဆဲ ဖြစ်သည်။ International Society for Mangrove Ecosystem (ISME)၏ ရာသက်ပန် အသင်းသားဖြစ်သည်။ သစ်တော သယံဇာတ ပတ်ဝန်းကျင် ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးနှင့် ထိန်းသိမ်းရေး အသင်း (Forest Resource Environment Development and Conservation Association, FREDA)တွင် အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူး အဖြစ် တာဝန် ယူထားသည်။ သုတေသန စာစောင် ၁၅ စောင် ပြုစုခဲ့ပြီး သစ်တော ပညာရပ် ဆိုင်ရာ စာအုပ် တစ်အုပ် ရေးသားခဲ့သည်။ ထိုစာအုပ်နှင့် စာပေဗိမာန် စာမူဆု ရရှိခဲ့သည်။ ဦးအုန်းသည် ၁၉၈၂-ခုနှစ်မှ ၁၉၈၆-ခုနှစ်အတွင်းတွင် ပုပ္ပားတောင် စိမ်းလန်းစိုပြည်ရေးအတွက် သစ်တောများ စိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့၍ ပုပ္ပားတောင်ဒေသသည် တောင်ကတုံး ဖြစ်စေမည့် အခြေအနေမှ ရှောင်လွှဲနိုင်ခဲ့သည်။

၁၉၉၇ ခုနှစ်မှ ၂၀ဝ၇ ခုနှစ် အတွင်း ဧရာဝတီ မြစ်ဝ ကျွန်းပေါ် ဒေသ (ပျဉ်ဒရယ် သစ်တောကြိုးဝိုင်း)၌ ဒီရေတောများကို ဧက ၂၅၀ဝ ပြန်လည် စိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့၍ ဂေဟစနစ်နှင့် ဇီဝမျိုးကွဲများကို မူလအတိုင်း ပြန်လည် ထိန်းသိမ်းနိုင်ခဲ့သည်။ ထိုလုပ်ဆောင်ချက်များသည် ဦးအုန်း၏ သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေး သမား ဘဝသက်တမ်းတလျှောက် ကျေနပ်မှုအရှိဆုံး လုပ်ဆောင်ချက်များ ဖြစ်သည်ဟု ဦးအုန်းမှ ပြောပြခဲ့သည်။

#ဂုဏ်ပြုခံရမှုများ

သစ်တော သယံဇာတ ပတ်ဝန်းကျင် ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးနှင့် ထိန်းသိမ်းရေးအသင်း (Forest Resource Environmental Development Association – (FREDA)(ဖရီဒါ)က အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူး ဖြစ်သူ ဦးအုန်းကို ၂၀ဝ၇ ခုနှစ်အတွက် Weekly Eleven News ဂျာနယ်၏ ထင်ရှားကျော်ကြား ကဏ္ဍတွင် ထည့်သွင်းဖော်ပြ ဂုဏ်ပြုခဲ့သည်။ ၁၉၈၂ – ၁၉၈၆ ခုနှစ်အတွင်း ပုပ္ပားတောင်စိမ်းလန်းစိုပြည်ရေးအတွက် သစ်တောများ စိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့ခြင်း၊ ၁၉၉၇- ၂၀၀၇ ခုနှစ်အတွင်း ဧရာဝတီ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသတွင် ဒီရေတော ဧက ၂၅၀၀ ပြန်လည်စိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့မှုကြောင့် ဂေဟစနစ်နှင့် ဇီဝမျိုးကွဲများကို မူလအတိုင်းပြန်လည် ထိန်းသိမ်းနိုင်ခဲ့ခြင်းတို့ကြောင့် ၂၀ဝ၅-ခုနှစ် ဂျပန်တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော World Exposition ပွဲ၌ ဂျပန်နိုင်ငံ Citizen Forum ပညာရှင်များ အသင်းက ပေးအပ်ချီးမြှင့်သော ကမ္ဘာမြေချစ်သူဆု (Minamata Environmental Award)ကို ရရှိခဲ့သည်။

ဦးအုန်း၏ သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေး ဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်ချက်များကြောင့် ဂျပန်ရှိ ပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးသမားများ အကြားတွင် နာမည်ကျော် လူသိများခဲ့သည်။ ဦးအုန်းသည် ၂၀ဝ၇ ခုနှစ်တွင် ဂျပန်နိုင်ငံမှ ချီးမြှင့်သော Minamata Environmental Award ဆုကို ထပ်မံ ရရှိခဲ့ပြီး ဆုငွေ ဂျပန်ယန်း တသန်း လက်ခံ ရရှိခဲ့သည်။ ထိုငွေနှင့် သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေး လှုပ်ရှားမှုများကို ထောက်ပံ့နိုင်ရန် သူ၏ ကိုယ်ပိုင် Ohn-ACT-MANG ရန်ပုံငွေ ထူထောင်သည်ဟု သိရသည်။ ထိုရန်ပုံငွေ ထဲက သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင် ဆိုင်ရာ ဆုအဖြစ် ဦးအုန်း အပါအဝင် ဘုတ်အဖွဲ့ဝင် ငါးဦး အဖွဲ့က တနှစ် တယောက် ရွေးချယ် ချီးမြှင့် ပေးသွားမည် ဟု သိရသည်။ ဦးအုန်းသည် လူတို့ သဘာဝနှင့် သဟဇာတ ဖြစ်စွာ နေထိုင် အသက်ရှင်ရန် လိုအပ်ချက်တွေ အကြောင်း ဖော်ပြပါဝင်သော “Surviving Together” အမည်ရ စာအုပ်တစ်အုပ် ရေးရန်လည်း စီစဉ် ထားသည်။

#ဘဝနိဂုံး

၂၀၁၈-ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ(၁၁)ရက်နေ့ နံနက် ၆ နာရီခန့် တွင် ကျိုက်ဝိုင်းဘုရား လမ်းနေအိမ်၌ လူကြီးရောဂါဖြင့် ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။ ကွယ်လွန်ချိန်တွင် ဆရာကြီးဦးအုန်း၏ အသက်မှာ ၉၁ နှစ် ရှိပြီ ဖြစ်သည်။ ဖရီဒါ အသင်းမှ ၂၀၁၅-နှစ်လည်ကတည်းက ကျန်းမာရေးမကောင်း၍ အနားယူခဲ့သော်လည်း ဆရာကြီးဦးအုန်းသည် ဂုဏ်ထူးဆောင်နာယကအဖြစ် ရှိနေပေးသည်။

ကိုးကား
1=Myanmar ISP
2=First Eleven ဂျာနယ် ကွန်ရက် မျက်နှာ

3=Zagawa Environment Network, www.zagawa.info မှာ လွှင့်တင်ထားတဲ့ ကျော်ရင်မြင့် ရဲ့ 'ပုပ္ပါးချစ်သူ'၊ 'ဘိလပ်ပြန်တောသား' ဆောင်းပါးများ

4=ပိတောက် ပွင့်သစ် စာပေ အနုပညာ မဂ္ဂဇင်း အမှတ် (၆)၊ ဇူလိုင် ၂၀ဝ၆ (စာမျက်နှာ ၁၄၀) နဲ့

5=၂၀ဝ၈ ဇူလိုင်လတွင် Club 18 Creative House မှ ပထမအကြိမ် ပုံနှိပ် ထုတ်ဝေခဲ့တဲ့ 'သူတို့ ဒီနေရာကို ဘယ်လို ရောက်လာကြသလဲ၊ လှေကားထစ်များ ရာဇဝင်' (စာမျက်နှာ ၁၉၀)

#သမိုင်းအကြောင်း
သမိုင္းအေႀကာင္း
#မှတ်ချက် ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြထားခြင်းဖြစ်ပါသည် မူရင်းရေးသားသူကိုအပြည့်အဝ Creditပေးပါသည်။

07/08/2025

၂၀၂၅ ခုနှစ်သံတောင်ကြီးမြို့နယ်ရဲ့Forest degradation များနေပြီ Deforestation အတော်စနေပြီ….
====
#မှတ်ချက် ဆရာဦးမောင်မောင်သန်းထံမှကူးယူဖော်ပြထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။

29/07/2025

မြန်မာနိုင်ငံတွင်ဝါးမျိုးစု (၂၁ ) မျိုးနှင့်ဝါးမျိုးစိတ် (၁၀၂ )မျိုးခန့် ပေါက်ရောက်
=======
ယနေ့မှတ်စု

ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဝါးမျိုးစု (၇၅) မျိုးနှင့်ဝါးမျိုးစိတ် (၁၂၅၀ )မျိုးခန့်ရှိပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင်ဝါးမျိုးစု (၂၁ ) မျိုးနဲ့ဝါးမျိုးစိတ် (၁၀၂ )မျိုးခန့် ပေါက်ရောက် သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ နှစ်စဉ် ဝါးတောထွက်နှုန်းမှာ ဝါးလုံးရေ (၃၁၈ )သန်း ရှိကြောင်းသိရသည်။

Photo-the nature media

#ဝါးမျိုးစိတ်များ #

29/07/2025

အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကျားများနေ့ (သို့မဟုတ်) ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာကျားများထိန်းသိမ်းရေးနေ့💚💚

International Tiger Day-July (29)

🐯💚အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကျားများနေ့ကို ၂၀၁၀ ခုနှစ် ရုရှားနိုင်ငံ၊ စိန့်ပီတာစဘတ်မြို့တွင် ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ကျားထိန်းသိမ်းရေး ထိပ်သီးညီလာခံမှ ကမ္ဘာပေါ်ရှိကျားများအား ထိန်းသိမ်း ရေးလုပ်ငန်းများ ပိုမိုလုပ်ဆောင်နိုင်စေရန် အသိပညာမြှင့်တင်ပေးပြီး ကျားများ၏ နေရင်းဒေသ များအား အများပြည်သူများမှ ဝိုင်းဝန်းကူညီ ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ပေးနိုင်စေရန် ရည်ရွယ်၍ နှစ်စဉ် ဇူလိုင်လ(၂၉) ရက်နေ့ကို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကျားများနေ့အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့ကြပါသည်။🙆🙆‍♂️

💁💁‍♂️၂၀၂၅ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ကျားများနေ့ဆောင်ပုဒ်မှာ (International Tiger Day 2025 is Harmonious Coexistence between Humans and Tigers.) ဖြစ်ပြီး လူသားများနှင့် ကျားများအကြား အတူတကွနေထိုင်ခြင်းပင်ဖြစ်ပါသည်။ အဓိကအကြောင်းရင်းမှာ ဂေဟစနစ်၏ အရေးပါမှုကို အသိအမှတ်ပြုကာ လူသားများနှင့်ကျားများ အတူတကွနေထိုင်နိုင်သည့် ထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက်ရေးကြိုးပမ်းမှုများ လိုအပ်ကြောင်း အလေးပေးဖော်ပြခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ဤဆောင်ပုဒ် သည် သဘာဝတွင် ကျားအကောင်အရေအတွက် တိုးပွားလာစေရန် ရည်မှန်းချက်ကို ပေါ် လွင်စေပါသည်။🙆🙆‍♂️

👉ယခင်က ကမ္ဘာပေါ်တွင် ကျားမျိုးစိတ် (၉) မျိုး ရှင်သန်ပေါက်ပွားနေထိုင်ခဲ့ကြသော်လည်း ယခုအခါ ကျားမျိုးစိတ်(၆)မျိုးသာ ကျန်ရှိတော့ပြီး ကက်စပီယန်ကျား (Caspian tiger)၊ ဂျားဗား (Javan tiger)၊ ဘာလီ ကျား(Bali tiger ) (၃) မျိုးမှာ ကမ္ဘာပေါ်မှ ဝမ်းနည်းဖွယ် မျိုးသုဉ်း ပျောက်ကွယ် သွားခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါသည်။👈

📍မြန်မာနိုင်ငံတွင်မူ မြန်မာနိုင်ငံအနောက်မြောက်ပိုင်း၊ မြန်မာ-အိန္ဒိယ နယ်စပ်၊ ဟူးကောင်းချိုင့်ဝှမ်းလွင်ပြင်နှင့် ချင်းတွင်းမြစ်အထက်ပိုင်း ရေဝေ ရေလဲဒေသတို့တွင် ဘင်္ဂလားကျား (Bengal Tiger) Panthera tigris tigris မျိုးစိတ်ကို တွေ့ရှိရပြီး၊ တနင်္သာရီတိုင်း ဒေသကြီး၊ တနင်္သာရီတောင်တန်းနှင့် ထိုင်း-မြန်မာ နယ်စပ်တစ်လျှောက်တို့တွင် အင်ဒိုချိုင်းနား ကျား (Indochinese Tiger) Panthera tigris corbetti တို့သည် ရှင်သန်ပေါက်ပွားနေထိုင်ကြပါသည်။ 👏👏

🐯🐯ကျားများသည် ဂေဟစနစ်၏ ကျန်းမာရေးနှင့် ဟန်ချက်ညီမှုကို ထိန်းသိမ်းရာတွင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှပါဝင်သည့် အသားစားနို့တိုက်သတ္တဝါများ ဖြစ်ကြပါသည်။ အစာ ကွင်းဆက်၏ထိပ်ဆုံးတွင်ရှိသည့်အတွက် အသီးအရွက်စားသတ္တဝါများ ကောင်ရေကို ထိန်းညှိ ပေးပြီး အပင်များရေရှည်တည်တံ့မှုနှင့် ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲအားလုံးကိုလည်း ထိန်းသိမ်းပေးပါသည်။ ကျား များတည်ရှိမှုသည် အခြားမျိုးစိတ်များ လွှမ်းမိုးခြင်းနှင့် ရေ၊ သစ်တောများကဲ့သို့ အရေးကြီးသော သဘာဝ အရင်းအမြစ်များကိုလည်း ကာကွယ်ပေး ပြီး သဘာဝဂေဟဗေဒစနစ် ချိန်ခွင်လျှာ ညီ မျှစေရန် ထိန်းညှိပေးနေသည့် ကြောင်ကြီးမျိုးရင်းဝင် အသားစား သွေးနွေးနို့တိုက်သတ္တဝါ ဖြစ်ပါသည်။ 🙆🙆‍♂️

🌎✨ယနေ့ကမ္ဘာပေါ်တွင် ကျားမျိုးစိတ်များကို လူတို့မှ မဆင်မခြင် အလွန်အကျွံအမဲလိုက်ခြင်း၊ ယင်းတို့၏ နေရင်းဒေသများ ပျက်စီးယိုယွင်းလာခြင်း၊ ကျက်စားရာနေရင်းဒေသများ ကျဉ်းမြောင်း လာပြီး လူနှင့်တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်တို့ ပဋိပက္ခအသွင်ဆောင်လာခြင်း စသည့် လူတို့ဖန်တီးသည့် ပြဿနာ များကြောင့် ဆယ်စုနှစ် တစ်စုအတွင်း ကျားအကောင်ရေ သိသိသာသာလျော့နည်းလာကြောင်း World Wide Fund for Nature-WWF နှင့် Global Tiger Forum-GTF တို့၏ ၂၀၁၉ ခုနှစ် ခန့်မှန်း တွက်ချက် မှုများအရ ကမ္ဘာပေါ်တွင် ကျားကောင်ရေ (၃၉၀၀) ခန့်သာ ကျန်ရှိတော့ ကြောင်းသိရှိရပါသည်။ 😔😔

💪💪ယခုအခါ အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ကျားထိန်းသိမ်းရေးလုပ်ငန်းကို အောင်အောင် မြင်မြင် ဆောင်ရွက် နေသည့်အတွက် အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ကျားကောင်ရေ (၃၆၀၀) ကျော်အထိ တိုး တက်လာနေသည်ကို မှတ်တမ်းတင်ထားနိုင်ပြီး အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာပေါ်ရှိ ကျားကောင်ရေ၏ ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ကို ပိုင်ဆိုင်ထားသည့် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံလည်းဖြစ်ပါသည်။💪💪

👉ယခုအခါ အာရှဒေသရှိ ကျားများနေထိုင်သည့် သဘာဝ နေရင်းဒေသများတွင် မြို့ပြများ တည်ထောင် ခြင်း၊ လူများအခြေချနေထိုင်ခြင်း၊ စိုက်ပျိုးမြေဧရိယာများ ချဲ့ထွင်လာခြင်းတို့ကြောင့် ယင်းတို့နေရင်း ဒေသ၏ (၉၆%) ရာခိုင်နှုန်းကျော်မှာ ပျက်စီးဆုံးရှုံးပျောက်ကွယ်သွားခဲ့ပြီး ယင်းတို့ ၏ နေရင်းဒေသဖြစ်သော သစ်တောဧရိယာများမှာလည်း တဖြည်းဖြည်း ကျဉ်းမြောင်းလာကာ ကျားများဖြတ်သန်းရာလမ်းကြောင်းများ ပြတ်တောက်၍ ဆက်စပ်မှုမရှိဘဲ အစိတ်စိတ်မွှာမွှာ ကွဲပြားနေခြင်း၊ အလွန်အကျွံအမဲလိုက်ခံနေရခြင်း၊ ယင်းတို့၏ ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းများကို တရားမဝင် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ဖောက်ကားနေခြင်း တို့သည် ယနေ့ကျားများ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေ ရသည့် အကြပ်အတည်းနှင့် ဆင်းရဲဒုက္ခများဖြစ်ပါသည် ။ 😞😞

👉ယင်းကဲ့သို့ ကြုံတွေ့နေရသော ပြဿနာများကို သိရှိနိုင်စေရန်၊ ထိန်းသိမ်းရေးအသိအမြင်များ နိုးကြား တက်ကြွလာစေရန်နှင့် သဘာဝအမွေအနှစ်ဖြစ်သည့် သဘာဝကျားများကို ဝိုင်းဝန်းထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက် နိုင်စေရန် ရည်ရွယ်၍ ယခုကဲ့သို့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ကျားထိန်းသိမ်းရေးနေ့ကို ကျင်းပပြုလုပ် ကြခြင်းဖြစ်ပါသည် ။👈

📍ယခုလို လူတို့ရှင်သန်နေထိုင်ရာ ကမ္ဘာမြေကြီးအတွက် များစွာအကျိုးပြုနေကြပြီး လူတို့တွေ့ရမြင်ရခဲလှသည့် သဘာဝ၏အမွေအနှစ် တောဘုရင်ကျားများကို တိရစ္ဆာန်ဥယျာဉ်(ရန်ကုန်) သို့ အရောက်လှမ်းပြီး လာရောက်လေ့လာကြည့်ရှုဖို့ ဖိတ်ခေါ်လိုက်ပါတယ်။🙇‍♀️🙇‍♂️
--------------------------------------------------------------------------------

International Tiger Day-July (29)

International Tiger Day was celebrated on July 29 every year by the Tiger Conservation Summit held in St. Petersburg, Russia in 2010 with the aim of raising awareness about more conservation activities for tigers around the world and helping the public to conserve tigers' habitats. It has been designated as International Tiger Day.

The theme for International Tiger Day 2025 is “Harmonious Coexistence between Humans and Tigers”, and it is about coexistence between humans and tigers. The theme also highlights the ambition to increase the number of tigers in nature.

In the past, 9 tiger species lived in the world, but now only 6 tiger species remain, and 3 species of the Caspian tiger, Javan tiger, and Bali tiger have become extinct from the world. The Bengal tiger (Panthera Tigris Tigris) is found in northwestern Myanmar, on the Burma-India border, in the Haung Kuang Valley, and in the Upper Chin Twin River Watershed area. The Indochinese Tiger (Panthera Tigris corbetti) existing in the Tanintharyi Region, the Tanintharyi Hills, and along the Thai-Myanmar border.

Tigers are carnivorous mammals that play a crucial role in maintaining the health and balance of their ecosystems. Being at the top of the food chain, they regulate the population of herbivores, maintaining the sustainability of plants and maintaining biodiversity. The presence of tigers also protects important natural resources such as water and forests, and is a carnivorous warm-blooded mammal that regulates the balance of natural ecosystems.

In today's world, tiger populations have declined dramatically in a decade due to man-made problems, such as reckless overhunting of tiger species, the destruction of their habitats, shrinking habitats, and the emergence of human-wildlife conflicts. World Wide Fund for Nature-WWF and Global Tiger Forum-GTF. According to our 2019 estimates, there are only about 3,900 tigers left in the world. India is now a country that owns about 75 per cent of the world's tiger population, which has recorded an increase in the tiger population of over 3,600 as India is now a successful tiger conservation.

Today, more than 96% of the tigers' natural habitat in Asia has been destroyed due to urbanization, human settlement, and expansion of agricultural land. Their natural forest areas are gradually shrinking, and tiger routes are cut off, fragmented, and fragmented, and they are being hunted excessively and illegally traded for their body parts. International Tiger Day is celebrated to raise awareness of the crisis and suffering that tigers are facing today, to raise awareness of conservation, and to protect tigers as a natural heritage.

We invite you to visit the Yangon Zoo and study the rare and precious natural heritage of tigers, the king of the jungle, which are so beneficial to the planet where humans live.

#မှတ်ချက် Yangon Zooကပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြခြင်းဖြစ်ပါသည်

#ဓါတ်ပုံ-thenaturemedia

🐯

Address

Yangon

Telephone

+959254022797

Website

http://thenature555481761.wordpress.com/

Alerts

Be the first to know and let us send you an email when The Nature Media posts news and promotions. Your email address will not be used for any other purpose, and you can unsubscribe at any time.

Shortcuts

Want your business to be the top-listed Media Company in Yangon?

The Nature Media

14/08/2025

14/08/2025

10/08/2025

10/08/2025

09/08/2025

07/08/2025

29/07/2025

29/07/2025

Address

Telephone

Website

Alerts

Shortcuts

Share

Category