23/09/2025
မိုးညှင်းမြို့နယ်အတွင်း သယံဇာတတူးဖော်မှုများနှင့် ကျေးရွာအခြေအနေကို သဘောဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းခြင်းလုပ်ငန်းများတွင်တက်ကြွစွာပါဝင်နေသောပြည်သူများ နှင့် ဒေသခံများ၏ အသံ
စက်တင်ဘာ၂၂၊၂၀၂၅
LangJi Media
မြန်မာနိုင်ငံ၏တခုတည်းသော ယူနက်စကိုသမိုင်းဝင်ဇီဝအဝန်းအဝိုင်းဖြစ်ပြီး အကြီးဆုံးသော ရေချိုအိုင်ဖြစ်သည့် အင်းတော်ကြီးအိုင်တည်ရှိရာနေရာက ကျေးရွာ (၁၄)ရွာရှိပြီးဌာနေတိုင်းရင်းသားများသည် ရေလုပ်ငန်းနှင့် တနိုင်တပိုင်ရွှေတူးဖော်သည့် လုပ်ငန်းများကိုလုပ်ကိုင်ကြသည်။
အင်းတော်ကြီးဒေသရှိမမုံကိုင်၊မိုင်းနောင်၊နန့်ပတဲ၊နန့်မီးလောင်ရွာများတွင် အဖိုးတန်သစ်နှင့် ရွှေအများအပြားထွက်ရှိပြီး မမုံကိုင်တွင် ရွှေပိသာချိန်နှင့်ချီ၍ထွက်ရှိသောကြောင့်" ရွှေကိုခေါင်းအုံးအိပ်တဲ့ရွာ ၊ ရွှေကိုကော်ဇောခင်းပြီးအိပ်တဲ့ရွာ"ဟုပင် တင်စားခေါ် ဝေါ်၏၏၏ကြပြီး ၊ မိုင်းနောင်ရွာတွင် ရွှေဖြူနှင့် ရွှေဝါထွက်ရှိပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင်ထွက်ရှိသော ရွှေများတွင် အရည်အသွေးအမြင့်ဆုံးထဲ ပါဝင်သည်။
အဖိုးတန်သစ်ပေါများပြီး တရားမဝင်သစ်ထုတ်ခြင်း ၊စက်ယန္တရားကြီးများဖြင့် တရားမဝင် ရွှေတူးဖော်ခြင်းများကို ၂၀၂၀ ခုနှစ် နောက်ပိုင်းတွင် ပြုလုပ်လာသောကြောင့် အင်းတော်ကြီးအိုင်ထဲသို့ နှုံးအနယ်အနှစ်များစီးဝင်ပြီး ကုန်းနေ ရေနေ သတ္တဝါများရှားပါလာသည့်အပြင် စိုက်ပျိုးမြေများပျက်စီးဆုံးရှုံးလာပါသည်။
တိုက်ပွဲများကြောင့် နယ်မြေတည်ငြိမ်မှုမရှိဖြစ်ကာ ဌာနေတိုင်းရင်းသားများ စစ်ဘေးရှောင်နေရပေမယ့် ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များမှ ဆက်လက်တူးဖော်နေကြဆဲဖြစ်သည်။
"အင်းတော်ကြီးဒေသ မိုင်းနောင်တောမှာ လုပ်ငန်းရှင်တချို့ ရွှေတူးဖော်နေတုန်းဘဲ ၊မိုင်းနောင်ရွာကို SNA ကထိန်းချုပ်ထားတယ်ဆိုပေမယ့် မိုင်းနောင်တောကိုတော့ KIA က ထိန်းချုပ်ထားတယ် ၊ မိုင်းနောင် တောနဲ့ နန့်ရင်းခါ ရွှေဖြူချောင်းတလျှောက်မှာ ရွှေလုပ်ငန်းရှင်တွေက စက်ယန္တယားနဲ့ ရွှေတူးနေကြတုန်းဘဲ ၊သူ့ ဆိုင်ရာပိုင်ရာခွင့်ပြုချက်နဲ့တူးနေကြတာဆိုတော့ နယ်မြေမအေးချမ်းပေမယ့်လဲ သူ့လမ်းကြောနဲ့သူ ဝင်ထွက်သွားလာပြီးတူးနေကြတယ်။"ဟု အသက်၄၂နှစ်အရွယ် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းခြင်းဆိုင်ရာတက်ကြွလှုပ်ရှားသူအမျိုးသားမှ ပြောသည်။
မိုင်းနောင်တောမှ ရွှေလုပ်ကွက်များကို KIA ခွင့်ပြုချက်ဖြင့် တူးဖော်နေကြတာဖြစ်ပြီး လုပ်ကွက်တဧကလျှင် ပျမ်းမျှ သိန်း၂၀၀ ထိ ဝယ်ယူ၍တူးဖော်နေကြခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ရွှေပို၍ထွက်ရှိသည့် နေရာများသည် တဧကလျှင် သိန်း ၈၀၀ ၊၁၀၀၀အထိ ပေး၍ တူးဖော်နေကြကြောင်းသူကဆက်ပြောသည် ။မိုင်းနောင်တောတွင် ရွှေဖြူနှင့် ရွှေဝါထွက်ရှိပြီး ခေါင်းပေါင်းကျင်းဟုခေါ်သောအပေါ်ယံမြေကိုဖယ်ပြီး ၁၀ပေအနက်တွင်ပင် ရွှေထွက်ရှိနေခြင်းဖြစ်သည်။
"အင်းတော်ကြီးဒေသ မမုံကိုင်ကျေးရွာမှာ SNA တွေ ထိန်းချုပ်ထားတယ်ဆိုပေမယ့် အရင်ရွှေလုပ်ငန်းရှင်တွေကတော့ ခုချိန်ထိတူးနေကြတုန်းဘဲ ၊မမုံကိုင်က ရွှေတအားထွက်တော့ လုပ်ငန်းရှင်တွေက လယ်ကွက်တွေနဲ့ ကိုဈေးကောင်းပေးပြီးဝယ်ကြတယ် ၊လယ်တဧကကို သိန်း၅၀၀၀၊၈၀၀၀၊၁၂၀၀၀အထိ ပေါက်တယ်၊ လယ်ဘေးကဘေးမဲ့တောမှာတူးနေကြတော့ လယ်တွေပျက်စီးပြီး လယ်သမားတွေ အခက်တွေ့ကြတယ် ၊ဒါနဲ့ဘဲ မထူးဘူးဆိုပြီးရောင်းကြရ တော့တာ၊ "ဟုအသက်၃၉နှစ်အရွယ် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းခြင်းဆိုင်ရာတက်ကြွလှုပ်ရှားသူအမျိုးသမီးမှ ပြောသည်။
ယခင် KIA ထိန်းချုပ်ကာလက ရောင်းထား သောဘေးမဲ့တောကိုလည်း လက်ရှိ SNA ထိန်းချုပ်ကာလမှာ ဆက်လက်တူးဖော်နေကြောင်း သူကဆက်ပြောသည်။
မမုံကိုင်ရွာအနီးရှိရွှေလုပ်ကွက်မှ ရွှေကြောသည် အင်းတော်ကြီးအိုင်ဖက်သို့ ရွှေကြောထိုးသွားသောကြောင့် လုပ်ငန်းရှင်များက အင်းအနောက်ဖက်ကမ်းကနေပတ်ပြီး ရွှေတူးဖော်ရန် အတွက် သက်ဆိုင်ရာလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများထံ နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ချဉ်းကပ်နေကြောင်း ဒေသခံများ ပြောပြချက်အရသိရသည်။
"မမုံကိုင်လုပ်ကွက်မှာ ရွှေကြောမိပြီဆိုရင် တရက်ကို၂ပိသာ ကနေ ၃ပိသာအထိကျတယ် ၊ ရွှေထွက်တဲ့နေရာက မြေကြီးရဲ့အရောင်က မြင်းချီးရောင်လိုမျိုးဟုတ်တယ် ၊မမုံကိုင်ကိုင်ကားလမ်းကနေ အင်းတော်ကြီးအိုင်ဖက်အထိ ရွှေကြောက ထိုးသွားတာမို့ လုပ်ငန်းရှင်တွေက ကားလမ်းရဲ့ အောက်အထိ နှိုက်ပြီးတူးထားကြပြီ ၊ဖားကန့်ကိုသွားတဲ့လမ်းဖြစ်တဲ့ မမုံကိုင်ကားလမ်းက ကြာရင် ပြိုကျနိုင်တယ် ၊ မမုံကိုင်ရွာကလဲ ကားလမ်းရဲ့ အောက်ဖက်မို့ မြေပြိုရင် ရွာပါထိမှာ ၊"ဟု အင်းတော်ကြီး ဒေသက အသက် ၆၇နှစ်အရွယ် ရွှေလုပ်ငန်းရှင်ဟောင်းဖြစ်သည့် ဒေသခံအမျိုးသားမှ ပြောသည်။
၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် မမုံကိုင်ကားလမ်းဘေးမှ ဓါတ်မီးတိုင်များကို EPC ထံမှ ခွင့်ပြုချက်တောင်းပြီး လမ်းဖက်သို့ ဆယ်ပေခန့် ရွှေ့ပြီး ကားလမ်းအောက်ဖက်အထိ နှိုက်၍ ရွှေတူးဖော်ထားခြင်းကြောင့် မြေပြိုကျပါက မမုံကိုင်ရွာအတွက် အန္တရာယ်များကြောင်း ယင်းအမျိုးသားမှ ပြောသည်။
အင်းတော်ကြီးဒေသက ရွှေတူးဖော်မှုကြောင့် ချောင်း ၊မြောင်းများထဲသို့ သဲနှုံးထိုးဝင်ပြီး ရေခမ်းခြောက်ကာ ပြည်သူများသောက်သုံးရေရှားပါးမှုပြသနာဖြစ်နေပါသည်။ မြစ်ချောင်းများထဲမှ ရေများသည် ရွံ့ရောင်ဖြစ်နေပြီး ကျွဲ ၊နွား ၊ တိရိစ္ဆာန်များ သောက်သုံး၍မရသည့် အခြေအနေဖြစ်နေပါသည်။
ဆောင်းအကုန် နွေအကူး ဧပြီလတွင်ပင် သုံးရေပြတ်လပ်သည့်အခြေအနေဖြစ်ပေါ် နေပါသည်။
အင်းတော်ကြီးဒေသတွင် လယ်ယာမြေအနီးနှင့် နေအိမ်အနီးတို့တွင် ရွှေတူးဖော်နေကြပြီး မမုံကိုင်သာသနာပိုင်နယ်မြေနံဘေးမှာ ရွှေတူးဖော်သောကြောင့် ဘာသာရေး
ခေါင်းဆောင်များဦးဆောင်ပြီး ဒေသခံများက လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ခွင့်ပြုမိန့်ပေးသော လက်နက်ကိုင်များကို ဆန္ဒပြခြင်းပြုလုပ်ခဲ့ကြသည့် ဖြစ်စဉ်ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။
ရွှေတူးဖော်မှုခတ္တ ရပ်ဆိုင်းခဲ့သော်လည်း
ဆန္ဒပြပွဲကိုဦးဆောင်သည့် ဘာသာရေး ခေါင်းဆောင်များနှင့် ဌာနေတိုင်းရင်းသားအချို့ကို လက်နက်ကိုင်များမှ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းသည့် အခြေအနေများရှိခဲ့သည်။
လက်ရှိအချိန်တွင် နယ်မြေမငြိမ်သက်မှုများကြောင့် ကျေးရွာအချို့မှ ဒေသခံပြည်သူများနေရပ်စွန်ခွာသွားကြပြီး လယ်ယာအများစုကို စပါးစိုက်ပျိုးခြင်းမရှိဘဲ ရပ်နားထားကြောင်း ဟဲပါးကျေးရွာမှအသက်၃၆နှစ်အရွယ် တောင်သူတဦးကပြောသည်။
"ဒီနှစ်လယ်ဆင်းမဲ့အချိန်ကြီး တိုက်ပွဲတွေဖြစ်ပြီး လက်နက်ကြီးနဲ့ လေယာဉ်ရန်ကို ကြောက်လို့ စစ်ဘေးရှောင်ကြတော့ တောင်သူတော်တော်များများက လယ်တွေကို စပါးမစိုက်ဘဲ ပစ်ထားလိုက်ကြတယ် ၊ကုန်ဈေးနှုန်းကကြီး ၊လမ်းက ဖွင့်လိုက် ပိတ်လိုက်နဲ့ ဒီကြားထဲ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေက စုဆောင်းရေးအသကုန်ဆွဲမို့ လယ်စိုက်လဲ ရှုံးမဲ့အတူတူ မစိုက်တာဘဲ အေးတယ်ဆိုပြီး လယ်တွေကိုဟမ်းထားလိုက်ကြတော့တာ ၊"ဟုယင်းကပြောသည်။
အင်းတော်ကြီးဒေသက နယ်မြေမအေးချမ်းသည့် ကျေးရွာများမှ လယ်ယာမြေ ၇၀ရာခိုင်နှုန်းကို စပါးစိုက်ပျိုးခြင်းမပြုလုပ်ဘဲ ရပ်နားထားကြကြောင်း ဆက်လက်သိရှိရပါသည်။
လုပ်ငန်းရှင်များ၏ပြောပြချက်အရ ရွေ့ပြောင်းပြီးတူးဖော်ကြသည့်လုပ်ငန်းရှင်များဖြစ်သည့်အတွက် လယ်ပိုင်ရှင် ၊ သက်ဆိုင်ရာ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများနှင့် အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့များအား အခွန် ပေးဆောင်ပြီးလုပ်လက်စဖြစ်နေသော ကြောင့် နယ်မြေမငြိမ်သက်သော်လည်း ဆက်လက်လုပ်ကိုင် နေရဆဲဖြစ်ကြောင်း သိရပါသည်။
မိုင်းနောင်နှင့် မမုံကိုင်ရွာရှိ စိုက်ပျိုးမြေ နှင့် ဘေးမဲ့တော ၇၅% သည် ရွှေတူးဖော်မှုကြောင့် ကျင်းဟောင်းနှင့် မြေစာပုံများအဖြစ်ကျန်ရှိနေပါသည်။
ရွှေတူးဖော်မှုများ
်ဂျီ
www.kachinhumanrightsinsight.org
Red PowerRanger
ဓာတ်ပုံ ရွှေလုပ်ကွက်
