17/02/2025
Black History Month
နှစ်စဉ် ဖေဖော်ဝါရီလကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု လူမည်းတွေရဲ့ သမိုင်းကြောင်းဆိုင်ရာ ဂုဏ်ပြုလအဖြစ် သတ်မှတ်ပါတယ်။ အမေရိကန်မှာ အဲ့လိုမျိုး ဘယ်လူမျိုးတွေအတွက် ဘာလဆိုပြီး ဂုဏ်ပြုပေးတာ ရှိပါတယ်။ ကျွန်စနစ်ပပျောက်အောင် လုပ်ပေးခဲ့တဲ့ လင်ကွန်း၊ ကျွန်စနစ်ပပျောက်ရေးမှာ အဓိက တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့တဲ့ ဒေါက်ကလက်စ် တို့က ဖေဖော်ဝါရီလမှ မွေးခဲ့လို့ ဒီလကို ရွေးရတာလည်း ဖြစ်တယ်။
သမ္မတ ထရမ့် ပထမသက်တမ်းမှာ လူမည်းတွေနဲ့ ထိပ်တိုက်တွေ့မှုတွေဖြစ်လာခဲ့ပြီး Black Lives Matter လှုပ်ရှားမှုကြီး ဖြစ်ခဲ့တယ်။ အမေရ်ိကန် ရဲတွေဟာ လူမည်းတွေနဲ့ တွေ့တဲ့အခါ အာဏာပြတယ် နည်းနည်းလေးမှားရင် ပစ်သတ်တာတွေ လုပ်တယ်ဆိုတာ မှတ်တမ်းတွေအရ အများဆုံးဖြစ်တယ်။ ပြစ်မှုကျူးလွန်တာချင်း တူရင်တောင် လူမည်းတွေ၊ လူနည်းစုတွေဆို ပြင်းပြင်းထန်ထန် တုန့်ပြန်တဲ့အခါ လူသေတာတွေအထိ ဖြစ်လာပြီး လှုပ်ရှားမှုတွေ စတင်လာရတာပါပဲ။
လှုပ်ရှားမှုတွေမှာ အကြမ်းဖက်မှုမပါအောင် အနည်းဆုံး လုပ်ခဲ့ကြပေမယ့် တချို့အခွင့်အရေး သမားတွေကြောင့် အကြမ်းဖက်မှုတွေ လုယက်မှုတွေ ဖြစ်ခဲ့ကြတယ်။ တမင်လုပ်ခဲ့တဲ့ အဖွဲ့တွေလည်း ရှိကြတယ်။ အဲ့ဒီမှာ တချို့လူမျိုးတွေက ဘာထလုပ်လဲဆိုတော့ All Lives Matter ဆိုပြီး ထပြောကြတယ်။ မင်းတို့ လူမည်းတွေမှ အသက်ရှိတာမဟုတ် တခြားလူမျိုးတွေလည်း အသက်ပါတယ်ပေါ့။ အမှတ်တမဲ့ဆို ဟုတ်မလိုလိုနဲ့ တကယ်တမ်းတော့ ဦးနှောက်မဲ့ တွေးတောမှု တခုပါပဲ။ Ignorance ဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ စကားလုံးဟာ နိုင်ငံရေးသမားအချင်းချင်းပြောရင် အရမ်းနာစရာကောင်းတဲ့ စကားစုပါပဲ။ ဒါပေမယ့် တချို့လူတွေဟာ တကယ့်ကို အသိပညာမဲ့တွေပါပဲ။
အဆိုးဆုံးကတော့ လူမည်းတွေကို ဝါးလုံးရှည်နဲ့ ရမ်းပြီး ခွဲခြားတာပါပဲ။ ပြစ်မှုအများစုကို လူမည်းတွေကျူးလွန်တယ်၊ ထောင်ထဲမှာ အများစုက လူမည်းတွေ ဒါတွေဟာ အမှန်တရားဆိုပေမယ့် ဒါတွေကို ဖြစ်လာအောင် ဘယ်အကြောင်းအရာတွေက တွန်းပို့နေလဲဆိုတာ မစဉ်းစားကြဘူး။ အဓိက အဆိုးဆုံးကတော့ ကျွန်စနစ်အောက်မှာ အရိုင်းအစိုင်းသတ္တဝါတွေလို နှစ်ပေါင်းအကြာကြီး ခံခဲ့ရတဲ့ လူမည်းတွေရဲ့ သမိုင်းကြောင်းကို မသိတာပါပဲ။ မြန်မာပြည်မှာ ဂျပန်တွေဟာ တော်တော်ဆိုးခဲ့တယ်လို့ ဆိုတယ်။ ဂျပန်တွေထက်ဆိုးတဲ့ လူဖြူတွေအောက်မှာ လူမည်းတွေ ကျွန်အဖြစ် နှစ်ပေါင်းအတော်ကြာ သားစဉ်မြေးဆက်နေခဲ့ရတာပါ။ ကျွန်စနစ် စခဲ့တဲ့ ခုနှစ်ကနေ တွက်မယ်ဆို နှစ်ပေါင်း ၂၀၀ ကျော်လောက် သားစဉ်မြေးဆက် ကျွန်လုပ်ခဲ့ကြရတာ။ အဲ့ခေတ်က လူသက်တမ်းက ၅၀ ကျော်လောက်ဆိုရင် မျိုးဆက် ၅ ခုလောက် ကျွန်ဖြစ်ခဲ့ကြတာ။ မသေရုံတမယ် အစာပေးထားပြီး ကလေးငယ်တွေကအစ စိုက်ပျိုးရေး လုပ်ငန်းတွေမှာ လုပ်ခဲ့ရတယ်။ နောက်ဆုံး ကျွန်စနစ် ပယ်ဖျက်ပေးလိုက်တာတောင် ကျွန်တွေအကုန် လွတ်မြောက်သွားတာမျိုး မဟုတ်ပဲ အဖိနှိပ်ခံနေခဲ့ရတုန်း။ တန်းတူအခွင့်အရေးရဖို့ တိုက်ပွဲတွေ အများကြီး ဆင်နွှဲခဲ့ကြရတာ။ ပညာရေး ကျန်းမာရေး စီးပွားရေး အဘက်ဘက်မှာ လူအ တွေ ဖြစ်အောင် တွန်းပို့ခဲ့ကြတာ။ ဒါတွေကို ရုန်းထွက်ဖို့ အချိန်တွေအကြာကြီး အသက်တွေနဲ့ ရင်းပြီး တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ကြတာ။ အမေရိကန်နိုင်ငံရေးမှာ အဲ့ဒီသမိုင်းကို လျစ်လျူရှူတဲ့သူဟာ လူ့အခွင့်အရေး လေးစားသူတိုင်းရဲ့ ရန်သူဖြစ်လာကြတာပဲ။
အခုနောက်ပိုင်း အာဖရိက က ဒုက္ခသည်တွေကို လက်ခံတယ်။ ဒုက္ခသည်အများစုက မြေကြီးပေါ်မှာ အိပ်၊ ရှိတာတွေနဲ့ ချက်ပြုတ်စားပြီး ဒုက္ခပေါင်းစုံကြားမှာ အသက်မသေရုံလေး နေခဲ့တာ ကြာတော့ ဒီဘက်မှာ အသားကျဖို့ အချိန်တွေယူရတယ်။ အဲ့ဒီဒုက္ခတွေကို မြင်တဲ့သူတွေက ဒီ လူမည်းတွေ ဘာညာဆိုပြီး လုံးတုပ်ကြပြန်ရော။ အမေရိကန်မှာ မွေးဖွားတဲ့ ဘယ်လူမျိုးမဆို လူမျိုးရေး ခွဲခြားမှုကို ကြီးမားတဲ့ အပြစ်လို့ ခံယူထားကြတယ်။ သူငယ်ချင်းတွေထဲမှာ လူမျိုးရေး ခွဲခြားတဲ့ အမြင်ရှိတဲ့သူဆို ရှောင်ဖယ်ကြတယ်။ လူမျိုးရေးခွဲခြားတဲ့ နိုင်ငံတွေဆို ရွံမုန်းကြတယ်။ ပါးစပ်က ထုတ်မပြောပဲ အမူအယာနဲ့ ပြတဲ့သူဆိုရင်တောင် ခပ်ဝေးဝေးက နေကြတယ်။
လူတဦးတယောက်ဟာ လူမျိုးတမျိုးလုံးကို ကိုယ်စားမပြုနိုင်သလို လူမျိုးစုတခုလုံးဟာလည်း လူတဦးကို ကိုယ်စားပြုချင်မှာ ပြုမှာပါ။ ဘယ်နိုင်ငံရောက်ရောက် သူတို့တွေရဲ့ သမိုင်းကြောင်းတွေကို လေ့လာပါ၊ သင်ယူပါ။ အမေရိကန်ရဲ့ သမိုင်းမှာ လူမည်းတွေရဲ့ ဘ၀ကို လေ့လာပါ။ စာအုပ်တွေ မဖတ်နိုင်ရင်တောင် 12 years a Slave, Free State of Jones ဆိုတဲ့ သမိုင်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရုပ်ရှင်ကားတွေကို ကြည့်ပေးကြည့်ပါ။
အမေရိကန် လူမည်းတွေပြောတဲ့ she don’t, he don’t, they is စတဲ့ အင်္ဂလိပ်စာတွေဟာ စာခိုးသင်ရတဲ့ လူမည်းကလေးတွေ ပြောခဲ့တာ ဖြစ်သလို ကျွန်စနစ်ကို မမေ့ဖို့ တချို့သူတွေ တမင်ပြောတဲ့ စကားတွေလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
Photo: President Barack Obama greets children at a day care facility adjacent to daughter Sasha's school in Bethesda, Md., following her 4th grade closing ceremony, June 9, 2011. (Official White House Photo by Pete Souza)
https://obamawhitehouse.archives.gov/photos-and-video/photo/2011/06/president-obama-greets-children-day-care-facility
