13/08/2025
မြန်မာနိုင်ငံမှာ တကယ့် ရှေ့နေစင်စစ်ဖြစ်ဖို့အတွက် အလွန်ခက်ခဲလွန်းကြောင်း၊ နိုင်ငံခြားနဲ့ ယှဉ်တွေးမိပါတယ်။
၁။ Chamber Vs. Bar Exam
နိုင်ငံတကာမှာ ရှေ့နေဖြစ်ဖို့က အဲ့ဒီနိုင်ငံ၊ အဲ့ဒီ State တွေရဲ့ Bar Exam ကို ဖြေဆိုအောင်မြင်ရင် ရှေ့နေလိုင်စင်ရပါပြီ။ Bar Exam ဖြေနိုင်မဲ့အထိတော့ စားဝတ်နေရေးတော့ part time job တွေလုပ်ရင်း အတော့်ကိုကြိုးပမ်းကြရပါတယ်။ လိုင်စင်ရရင်တော့ law firm ကြီးတွေမှာအလုပ်လျှောက်၊ အလုပ်ရတာနဲ့ လခရပြီး၊ ရှေ့နေကြီးတွေရဲ့ Junior အဖြစ် Air con ခန်းလေးထဲမှာ suit လေးဝတ်ပြီး ကျော့ကျော့မော့မော့လေး အလုပ်လုပ်ရင်း အချို့ Firm တွေဟာ နိုင်ငံခြားပညာတော်သင်ကိုတောင် လွှတ်ပေးကြပါသေးတယ်။ နိုင်ငံအလိုက် Bar Exam အောင်ဖို့ရာ အလွန်ခက်ခဲကြောင်းကတော့ လူတိုင်းသိပြီးသားဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာကတော့ ရှေးယခင် Bar exam ရှိခဲ့ပေမဲ့၊ နောက်ပိုင်း မရှိတော့ပါဘူး။ Chamber (အလုပ်သင်) ဆင်းဖို့ကို Union Supreme Court ရဲ့ ခွင့်ပြုချက်နဲ့အညီ တရားလွှတ်တော်ကြီးတွေဆီမှာ ၁ နှစ်ကျော်ကြာ လက်တွေ့ပညာသင်ကြားကြရပါတယ်။ တစ်နည်းပြောရရင် OJT (On job training) ပါ။ မြန်မာ LL.B. ရဲ့ သင်ရိုးညွှန်းတမ်းနဲ့ လက်တွေ့ အမှုလိုက်ပညာဟာ အရမ်းကွာဟနေတော့ အလုပ်သင်ရှေ့နေလေးခမျာ ဂြိုလ်သားတစ်ယောက်လိုကို ဘယ်သူဘာပြောပြော တောင်မသိ၊ မြောက်မသိ။ အလုပ်သင်မို့ လခကလည်း မရ။ လခ မရှိလို့ အလုပ်လုပ်လို့ရလားဆိုတော့ အလုပ်မရှိကြောင်း Affidavit လုပ်ပြီး၊ USCကိုတောင်တင်ထားရသေး။ 24/7 အလုပ်သင်ဘဝကို တစ်နှစ်တာ ငရဲခန်းကြီးကို ဆရာ့အိတ်ကလေးဆွဲပြီး ဘတ်စ်ကားတိုးစီးရင်း လိုက်ရပါလေရော။ ဒါတောင် ဆရာကောင်းနဲ့ တွေ့ဦးမှ။ Air con မရှိတဲ့ လမ်းဘေး လက်ဖက်ရည်ဆိုင်ကတော့ များသောအားဖြင့် လုပ်ငန်းခွင်ဖြစ်သွားတတ်ကြပါလေရော။
နိုင်ငံခြားမှာ ရှေ့နေဖြစ်ဖို့ရာ ခက်ခဲတယ်ဆိုပေမယ့် မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရှေ့နေစစ်စစ်ဖြစ်ဖို့ရာ ဘဝကိုပါ ရင်းနှီးရပြီး၊ ခက်ခဲပင်ပန်းကြမ်းတမ်းလွန်းတဲ့ ဘဝကိုပါ ဖြတ်သန်းရခြင်းက တမူထူးခြားပါတယ်။
၂။ Foreign Court Vs. Myanmar Court
Foreign court တွေဟာ တရားစီရင်ရေးရဲ့ အထွတ်အထိပ်မို့ ဝင်လိုက်တာနဲ့ စိတ်ထဲမှာ တရားမျှတမှုကို ခံစားရသလိုလို၊ ကြက်သီးပဲ ထသလိုလိုနဲ့ သန့်ရှင်းပြီးသပ်ရပ် အချိန်တိကျပြီး လှပ နေတတ်ကြပါတယ်။
Myanmar court ကတော့ တရားသူကြီး အစည်းအဝေးရှိလို့ စောင့်ခိုင်းလိုက်တာ တစ်သက်တစ်ကျွန်းကျသွားသလို စောင့်ပေတော့။ မီးမလာ၊ ပူကလဲပူ ချွေးတွေသံတွေကြားထဲ တိုက်ပုံကြီး တကားကားနဲ့ ရှေ့နေတွေခင်ဗျာ ဖင်တွေကုတ်နေတာ။ (ခုံအောက်က ဂျပိုးက တွယ်တယ်လေ၊ ခြင်ကလဲ သွေးစတုဒီသာပေးနေသလားထင်ရတယ်) တရားသူကြီးကြွလာပါပြီ။ ဟုတ်ကဲ့။ ရုံးချိန်းပါတဲ့။ တိန်။ သွားတော့ နောက်တစ်ချိန်း။ အလုပ်သင်ရှေ့နေလေးကတော့ သူ့စာအုပ်ထဲ တုံးလေး တစ်တုံးမရရှာပဲစောင့်လိုက်ရတာပဲ အဖတ်တင်လေရဲ့။
(စကားမစပ်)
၃။ Foreign Client Vs. Myanmar Client
Foreign client ဆိုတာက အများအားဖြင့် ရှေ့နေနဲ့ မတွေ့ခင် ဥပဒေကို လေ့လာကြတယ်။ သူတို့ရဲ့ Business scheme အပါအဝင် ဖြစ်ချင်တာတွေကို သေချာ မှတ်စုပြုပြီး၊ lawyer တွေရဲ့ work scope ကို တိကျစွာ instruction ပေးလေ့ရှိကြပါတယ်။ ဆိုလိုတာက ဆွေးနွေးရတာ၊ အလုပ်လက်ခံရတာသိသာထင်ရှား လုပ်ဆောင်ရလွယ်ကူပါတယ်။ ရှေ့နေကပေးတဲ့ instruction ကို အတိအကျလိုက်နာကြတာမို့ client control အရမ်းမခက်ခဲလှပါဘူး။ Lawyer fees ကို invoice ထုတ်လိုက်ရင် bank transfer နဲ့ အခွန်ဆောင်ပြီးသား။
Myanmar client - ရုံးချိန်းလေ။ ဘယ်ရောက်နေတာလဲ? ဆရာ ကျွန်မ ခေါင်းလေးဝင်လျော်နေလို့!!! (သေပြီအဲ့မှာ) တရားရုံးလာတာ ရူတင်လာသလိုပဲ။ ရှေ့နေ မျက်နှာဘယ်မှာထားရမှန်းမသိ! နောက်ပြီး ရှင်းပြသမျှ ခေါင်းညိတ်ပြီး ရုံးရှေ့ထွက်တော့ အကုန် တစ်လွဲ! ယူလာရမဲ့ စာရွက်စာတမ်း ပျောက်သွားတာ၊ မေ့သွားတာကပါသေး။ ကဲ ရှေ့နေခ တောင်းရင် ဖုန်းပါပိတ်သွားရော! တိန်!
(လုပ်ချင်ဦးဟဲ့ရှေ့နေ!) ဆိုတော့ မြန်မာ အမှုသည်ကို control လုပ်ဖို့ထက် ကျားမြီးသာ ပြေးဆွဲချင်စိတ်တွေ ပေါက်ကုန်တဲ့ ရှေ့နေတွေခင်ဗျာ သတ်
Sharingမသေကုန်တာကံကောင်း။
ဒီလောက်ရေးတာနဲ့တင် ရင်မောလှပါပြီ။
မြန်မာရှေ့နေတွေရဲ့ ရှေ့နေ ဖြစ်ရမဲ့ လမ်းဟာ ဘဝစာမေးပွဲရှည်ကြီးပါ။ ငွေမရှိ၊ ရေမရှိ၊ လေမရှိ မွန်းကြပ်ပြီး သည်းခံနိုင်မှုစွမ်းရည်က အလွန်မြင့်မားရသလို စိတ်ရှည်ဖို့လဲ လိုပါတယ်။
ကဲဒါဆို မြန်မာမှာ ရှေ့နေဖြစ်ဖို့နဲ့ နိိုင်ငံခြား Bar exam ရဲ့ကွာခြားမှုကို သိကြရောပေါ့။
မှတ်ချက်။ အဖြစ်မှန်ကိုသာ တင်ပြခြင်းဖြစ်ပြီး၊ မည်သူ တစ်ဦးတစ်ယောက် အဖွဲ့အစည်းကိုမျှ ရည်ရွယ်ခြင်းမရှိပါ။
✍
မူရင်းရေးသားသူအား လေးစားစွာဖြင့် credit ပေးပါသည်။
ဒေါ်မွှေးမွှေး မြင့် တရားလွှတ်တော်ရှေ့နေ
