13/06/2025
Сур харвааны морьдыг хулгайлж төхөөрсөн нь – Адуу дээдэлдэг ард түмний эмгэнэл
Монголчуудын сэтгэл зүрхэнд адуу гэдэг амьтан жирийн нэг мал биш, эрх чөлөөний бэлгэ тэмдэг, өв соёл, түүх шингэсэн бахархал юм. Тэгвэл сүүлийн өдрүүдэд олон нийтийг цочирдуулсан, нийгмийн ёс зүй, соёлын доройтол, хүн чанарын хомсдлыг илтгэсэн ноцтой хэрэг гарлаа — үндэсний сурын харвааны үзүүлбэрт оролцдог морьдыг хулгайлан, улмаар төхөөрсөн хэрэгт зарим этгээд холбогдсон байна.
Эдгээр адуу нь зүгээр нэг мал байсангүй. Тэд бол олон жилийн бэлтгэл, уяа сойлгын үр дүнд төлөвшсөн, ард түмний өмнө үндэсний спорт, уламжлалын утга учрыг илэрхийлдэг амьд өв соёлын нэг хэсэг байсан юм. Сурын харваа нь зөвхөн нум сум харвах төдий бус, морь, хүн хоёрын нэгдэл, бие бялдар, тэсвэр хатуужил, сэтгэл оюуны гүн ухааныг шингээсэн өвөрмөц спорт. Харин тэрхүү үзүүлбэрт оролцдог морьдыг ийм хэрцгий аргаар үгүй хийсэн нь монгол хүний ёс суртахуун, малчин уламжлал, соёлын доройтлын эмгэнэлт илрэл юм.
Энэ хэрэг нь зөвхөн нэгэн зөрчил биш, харин олон түвшний асуудлыг сөхөж байна. Үүнд:
Малын хулгай үргэлжилсээр байгаагийн нотолгоо
Үндэсний өв соёлыг үл ойшоох, үнэ цэнгүйд тооцох хандлага газар авч буйг харуулсан дохио
Нийгмийн ёс зүйн доройтол, амьдралын хүндрэлийн сүүдэр дор хүн чанар алдагдаж байгаагийн гэрч
Монголчууд “Адууны хишгийг дээдэлдэг, адуутай хүний буян тасардаггүй” хэмээн эртнээс хэлэлцдэг. Гэтэл түүх соёлын амьд өв болсон эдгээр амьтдыг ийн гашуун төгсгөлтэй болгосон нь зөвхөн тухайн эзэмшигчид бус, нийт монголчуудын оюун санаа, үнэт зүйлд цохилт болж байна.
