The Global Observer

  • Home
  • The Global Observer

The Global Observer What is really happening? Why? Also, why it does have to matter to you a lot. Global Gateway Publish

01/07/2024

Сонгуулийн үр дүн 2024

Энэ удаагийн сонгууль 2004 оны буюу 20 жилийн өмнөх сонгуультай мөн ч адилхан боллоо доо. 2004 онд “Эх-Орон” ардчилал гэсэн эвсэл М.Энхсайханы менежментээр орж ирэн 72 суудалтай үнэмлэхүй олонх МАХН-ыг хамтарсан засаг байгуулах хэмжээнд хүргэж билээ.

Чухам 20 жилийн өмнө орж ирсэн Х.Баттулга, Г.Занданшатар, Сү.Батболд, Ц.Мөнх-Оргил, Б.Эрдэнэбат, Б.Жаргалсайхан зэрэг улс төрчид 20 жил Монгол улсын улс төрд баялаг намтраа үлдээсэн билээ.

Их эвсэл 2 жил үргэлжлээд жижиг намуудтайгаа дахин нэг хамтран засгаа өөрчлөөд хоорондоо хэрэлдээд нэг мэдэхнээ сонгуультай золгон эрх баригч МАХН дарга цэрэг, ерөнхий сайдаа өөрчлөн нэг юм 4 жилийг өнгөөрөсөн билээ.

20 жилийн дараа Х.Баттулга дахин гишүүн, М.Энхсайхан 1-8 суудалтай болсон ХҮН намын сонгуулийн менежер, за бусад дүрүүдийн оронд Н.Номтойбаяр, Б.Батбаатар зэрэг шинэ хэрнээ хуучин дүрүүд өөр өнгө төрхтэйгөөр парламентад орж ирлээ.

126 гишүүний орон тоог ямар ч байсан ҮХ-ийн нэмэлт өөрчлөлтөөр зүтгүүлсэн Л.Оюун-Эрдэнэ “Үндэсний лидер” гэдгээ харууллаа.

Бодолго ярьдаггүй, мэтгэлцдэггүй, бөөрөнхий хэлтэй, данх хэлбэртэй ер юу ч гэж хэлж болноо. Болно. Гэхдээ 500 мянган хүний саналаар жагсаалтаа, өөрөө Зүүн бүсдээ 1-р гарлаа. Үндэсний хэмжээний лидер бол лидер болжээ.

Хэрэв хуучин тогтолцоогоороо явсан бол өнөөдөр Ч.Хүрэлбаатар Увс аймгаасаа, Г.Занданшатар Баянхонгороосоо, Сү.Батболд нь Дундговиосоо, Ц.Мөнх-Оргил нь Сүхбаатар дүүргээсээ гараад үндсэндээ 60-64 суудал авч үнэмлэхүй олонх болохоор байлаа.

Ардчилсан намын жагсаалт 16 хүн жижиг тойрогт унаад сонгуулийн хэдэн пост, сонинтойгоо дахиад 4 жил болох байв. Үндсэндээ “Үндэсний лидер” өгөөмөр байлаа. Өгөөмөр байна.
Гэлээ гээд Ардчилсан нам ялсангүй ээ. Олон нийт дэмжээд байхад л хоорондоо хэрэлдсээр цөөнх боллоо. Үндэсний лидер өгөөмөр байсаар байхад олонх болдгоороо л боллоо.

Парламент олон өнгийн, олон үзэл санааны боллоо.

Жалга довондоо Маркс, Ленин байсан улстөрчид бүс нутгийн хэмжээнд бас л үндэсний лидер биш юм байна гэдгийг тос усаар нь ялгаад өглөө.

Санал гээгдэх нь гээгдсэн ч өмнөх 8 сонгуулийн хажууд дэвшилттэй болсон. Одоо дахиад илүү дэвшүүлэх хэрэгтэй. Намууд ч бас 5-р сарын үүр цүүрээр жагсаалтаа тавьдаг биш, ардчилал хөгжсөн АНУ шиг 1 жилийн өмнөөс нам дотроо бодлогын мэтгэлцээн явуулах хэрэгтэй байна.

Хар пи-ар, янз бүрийн хэрэг төвөгтэй цуврал нэвтрүүлэг гарлаа гээд бас муулсан. Тэр бол яахав бидний байгаа царай. Алийн болгон адал явдалтай, элий балай нэвтрүүлэг гарахад тэрэнд итгэдэг байх билээ. Тэр бол цэвэр сонгогчдын өөрсдийнх нь мөн чанарын асуудал.

Сонгууль боллоо. Дууслаа. Шууд өөрчлөлт байхгүй. Таны, миний амьдрал бидний хөдөлмөр, толгой хэр ажиллах, хэр зүтгэхээс шалтгаална. Энэ 126 хүн гэрт тань очиж хоол авчирж өгөхгүй нь тодорхой. Архи уучаад маргааш нь ажилдаа ирэхгүй бол энэ 126 өмнөөс чинь ажиллахгүй шүү дээ. Зээл авчаад зээлийн урхинд орлоо гэх хэрэггүй. Хүний өмнөөс зээл аваагүй шүү дээ. Хэн ч хэний ч өмнөөс амьдраагүй. Гадаад яваад бүх юм сайхан болохгүй. Бас бүх юм муудахгүй. 126 шууд амьдралыг өөрчлөхгүй. Нүүрсний үнэ унавал 126 маань үнийг нь өсгөж чадахгүй.

Өнгөрсөн 30 жилд сайжирсан ч зүйл бий. Муудсан ч зүйл бий. Гээд энэ бүгд бидний л хийсэн амьдралын үр дүн. Сонгуулийн сурталчилгаанд бодлогын мэтгэлцээнийг та үзэхгүй, үзээд нойрын байвал тэр таны л асуудал. Хүн өр дарнаа гэхэд нь өр дарах нь гялай гэж байгаа бол тэр таны л асуудал.

Ялсан нам чинь хамтрая гэхэд тэнд орж ирж хамтран суудал авах гэж байгаа бол тэр таны сонгосон төлөөллийн л асуудал. Учир нь сонгуулийн өмнө бараг л энийг л битгий гарга гэчихээд дараа нь тэврэлдэж байгаа бол тэр нь бидний сонгосон хүмүүсийн л асуудал.

Сонгууль бүр нь сайжраг, сонгогч бүр нь гэгээрэг.

Монгол орон мандан бадраг. Гэхдээ Монгол орон мандан бадрах нь хүн бүрийн өдөр тутам юу амьдралдаа үйлдэхээс шууд шалтгаална.

2000 онд Монгол улсын ДНБ нь ердөө 1.14 тэрбум ам.доллар буюу 1989 оноосоо ч өчүүхэн байлаа. Мэдээж ийм бага эдийн засаг...
20/06/2024

2000 онд Монгол улсын ДНБ нь ердөө 1.14 тэрбум ам.доллар буюу 1989 оноосоо ч өчүүхэн байлаа. Мэдээж ийм бага эдийн засаг тэлэлтгүйгээр 10 жил тогтсон нь ядуурал, тогтворгүй байдал, хөдөлмөрийн хүчний алдагдал гээд олон олон асуудлыг бий болгожээ. 2000 онд МАХН ялж шинэ ЗГ бүрдлээ. Энэхүү ЗГ нь 4 жил тогтвортой ажилласан ба 4 жилийн дараа эдийн засгийг 2 дахин томруулжээ. Ашигт малтмалын хайгуул, түүнд ирэх гадны хөрөнгө оруулалтын суурь нь энэхүү өсөлтийн гол үндэс болжээ. Нөгөөтэйгүүр зэсийн үнэ тогтвортой өссөн нь ч эдийн засаг томрох үндсэн нөхцөл болжээ.

2004 оны сонгуулиар МАХН-АН хамтарсан ЗГ байгуулагдсан ба энэ үеэс гадны хөрөнгө оруулалт эрчимтэй нэмэгдэн 2008 он гэхэд Монгол улс нь 8 жилийн өмнөхөөс даржй 5 дахин том эдийн засагтай улс болсон байлаа.

2008 оны сонгуулиар хамтарсан засаг байгуулагдаж Оюу Толгой, Таван Толгой, Нарийн Сухайт зэрэг төслүүд ар араасаа экспортын орлогыг нэмснээс 2012 оны сонгуулийн өмнө Монгол улс 2000 оноосоо 12 дахин их мөнгөтэй улс болжээ.

2-р зурагт 2000-2012 онуудыг 1990-ээд онтой харьцууллаа.

Дүгнэлт: Гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт Монгол улсын эдийн засгийг томруулах үндсэн нөхцөл болжээ.

Сонгуулийн сурталчилгаа ид үргэлжилж байна. 1989-1999 онуудад Монгол улсын ДНБ нь ам.доллароор илэрхийлэгдэх дүнг хүргэж...
20/06/2024

Сонгуулийн сурталчилгаа ид үргэлжилж байна. 1989-1999 онуудад Монгол улсын ДНБ нь ам.доллароор илэрхийлэгдэх дүнг хүргэж байна.

1989 онд ЗХУ-ын зээл тусламжаар тогтож байсан эдийн засаг 1990 он гэхэд огцом уналт хийн өөрөө өөрийгөө тэжээхээс өөр аргагүй болсон жилүүд байлаа. 1992 оноос 4 жил эрх барих болсон тухайн үеийн МАХН намын үед эдийг засаг үндсэндээ уруудах үзүүлэлттэй байжээ.

1996 онд ялсан Ардчилсан холбоо эвслийн үед мөн л эдийн засаг тогтворжилтгүй шилжилтийн хэмнэлтэй байсаар шинэ зууны босгонд тулсан байна.

Италийн парламентийн сонгуульд барууны үзэл баримтлалтай эвсэл ялж энэ улс түүхэндээ АНХ удаа эмэгтэй ерөнхий сайдтай бо...
26/09/2022

Италийн парламентийн сонгуульд барууны үзэл баримтлалтай эвсэл ялж энэ улс түүхэндээ АНХ удаа эмэгтэй ерөнхий сайдтай болох гэж байна.

Тэрээр халамжийн эсрэг, мөн ЛГБТ гэрлэлт, цагаачлалын эсрэг бодлого баримтлахаа амлаж байв.

Харин Украйны дайны хувьд ОХУ-ын эсрэг үзэл баритлалаа хэвээр хадгална гэдгээ мөн илэрхийлжээ.

Италид засаг солигдох нь олон 7 хоног үргэлжилсэн үйл явц болдог.

Биед эвтэй гутал өмссөн тэрээр 45 настай Католик нэгэн юм.

Тесла компаний үүсгэн байгуулагч Өмнөд Африк гаралтай бизнесмен Э.Маск Твиттер компанийг 44 тэрбум ам.доллароор худалдан...
26/04/2022

Тесла компаний үүсгэн байгуулагч Өмнөд Африк гаралтай бизнесмен Э.Маск Твиттер компанийг 44 тэрбум ам.доллароор худалдан авах санал гаргалаа.

Твиттер-ийн ТУЗ зөвшөөрсөн ба удахгүй ХНХ болж гэрээг эцэслэх бололтой.

Европын холбооны хамгийн хүчирхэг тулгуур орны нэг Франц улсын ерөнхийлөгчийн сонгууль өчигдөр өндөрлөлөө.Энэхүү санал х...
25/04/2022

Европын холбооны хамгийн хүчирхэг тулгуур орны нэг Франц улсын ерөнхийлөгчийн сонгууль өчигдөр өндөрлөлөө.

Энэхүү санал хураалтаар одоогийн ерөнхийлөгч, зүүний үзэлтэн И.Макрон яллаа.

Тэрээр энэхүү зурган дээрх суудалдаа дахин 5 жил эзэн нь болохнээ.

Ард иргэдийн жагсаалын үндсэн шалтгаан2020 оны 4-р сараас эхлэн “Ковид-19” гэх мангааг ашиглан МУ-ын Засгийн газар анх у...
11/04/2022

Ард иргэдийн жагсаалын үндсэн шалтгаан

2020 оны 4-р сараас эхлэн “Ковид-19” гэх мангааг ашиглан МУ-ын Засгийн газар анх удаа НДШ, ЭМД зэргийг төсвөөс дааж, хүүхдийн мөнгийг 5 дахин өсгөн, эдийн засгаа аврах нэрийдлээр будаа болгосон билээ. Сүүлд нь тог цахилгаан, биеэс гарах ялгадасныхаа бохирын мөнгийг хүртэл төсвөөс даалгав.

Мэдээж мөнгө өгөхөд дургүй хэн байхав, бүгд гараа дээш харуулан авлаа. Тухайн сард 100,000 төгрөгөөр дэлгүүрээс тор дүүрэн бараа авдаг байсансан бол өнөөдөр торны талын тал л бараа авах боломжтой болжээ.

2021 онд тус ЗГ огцорч хариуцлагаас бултаад оронд нь шинэ ЗГ гарч ирэв. 1 жилийн хугацаанд Монголчууд өмнө нь 1990-ээд онд л харж байсан бензингүй болох, өргөн хэрэглээний бараа тасрах, “Ковид-19” гал шиг асах гээд баахан хямралт байдалтай нүүр тулав. Инфляци үүсэхийг мэдсээр байж 10 их наядын хөтөлбөр хийж нэг мөр төгрөгөө чөлөөт уналтад хөтлөв.

Гэхдээ МУ-ын ЗГ “Вакцин” олж ирж хүн ардаа хамгаалсан нь мэдээж хамгийн сайшаалтай бахархалт үйл явдал мөн.

“Ковид-19”-ын жинхэнэ хөнөөл нь уушгийг устган ард иргэдийн эрүүл мэндэд заналхийлэхдээ бус зах зээлд эдийн засгийн хямралт байдал авчирдаг гэдгийг 2020 оны дэлхийн олон орны нөхцөл байдлаас суралцаж болохоор байлаа.

Барааны нийлүүлэлтэд доголдол үүссэнээр бараа ховордож мөнгө үнэгүйдэнэ. Энэ чинь л жинхэнэ “Ковид-19”-ийн хорт хөнөөл юм байна.

Харамсалтай МУ-ын ЗГ үүнд ямар ч төлөвлөгөө байсангүй. Түүхэндээ байгаагүй их дүнтэй том төсөв баталж төгрөгөө улам үнэ цэнэгүйдүүлэв. Батлагдсан төсвийг төгрөгөөр олгоно. Тэрхүү төгрөгт таарсан ажил үйлчилгээ, барааг ам.доллар-р авна. Ингэхээр ам.доллар байхгүй, эдийн засаг бодит өсөлт байхгүй байхад ийм их том дүнтэй төсөв баталсан нь үндсэндээ жижигхэн эдийн засгаа түймэрдэн шатааж, арай гэж тогтож байсан Монгол төгрөгийн ханшийг навс унагаах үйлдвэл мөнөөсөө мөн.

Ингээд 24 сарын дараа нөхцөл байдал тэсэхүйеэ бэрх болоод ирлээ. Нөгөө өмнө нь сонгуулиар мундаг шүү МАН, энэ залуусаа сонгоё гээд байсан залуучууд маань хулхидуулсандаа уурсан талбайг дүүргэв.

Хариу нь бүр хөгийн. Юмны үнэ өсөж байгаад сорри, зөрүүг нь хууль гаргаад төсвөөс даая. Төсөв гэдэг чинь хэний мөнгө вэ? Нөгөө ууртай залуусын төлсөн, төлөх, төлсөөр үхэх татварын мөнгө шүү дээ найзууд аа!!!

Шийдэл; Нэг зүйлийг хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй. Энэ 24 сар үргэлжилсэн үрэлгэн төсөв, 6 жил үргэлжилсэн данхар төрийн схем, энэ бүхнээс нэг өдөр салахгүй ээ.

Хувийн хэвшил нь томрохгүй бол энэ хэзээ ч арилахгүй. Намын залуучуудын байгууллага нь ямар ч том компаний менежментийн форумаас давсан хуралдалт хийж байхад энэ бүхэн тийм амар арилахгүй. Үүнийг хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй.

Харин нэн яаралтай хийх ажил болох бараа нийлүүлэлтээ сэргээх, экспорт буюу ам.доллар олж ирэхэд саад болоод байгаа БНХАУ-ын хилээ тус улстай үтэр түргэн хэлэлцээнд орж нээх хэрэгтэй байна.

2021 оны 11-р сараас эхэлсэн энэхүү тасалдалт л бүхнийг гацаагаад байна. МУ-ын ЗГ ажлаа муу хийгээд, ам.доллар орж ирэхгүй, бизнес нь явагдахгүй байхад хөөрхий Монгол улсын төв банкийг ханшаа барь, үнийн өсөлтийг зогсоо гэж хэлэх нь дэндүү зохисгүй үйлдэл юм.

Тэр тусмаа Ерөнхий сайд нь Төв банкны хараат бус Ерөнхийлөгчөө хажуудаа байлцуулчихсан “Алив үнийн зөрүүг нь би даая” гэж суугаа нь энэ улс цаашдаа ажил хийж амьдрах гээд байна уу, эсвэл ингээд дампуурах гээд байна уу гэж хүртэл бодогдууллаа.

Гадагшаа юм гаргаж зарж байж л энэ бүх асуудлыг шийднэ. Ерөнхий сайд машинаа зарлаа гээд юу ч өөрчлөгдөхгүй. Харин хилээ нээгээд одоохондоо зарж болох зэс, нүүрсээ үнэ нь сайн байгаа дээр нь бушуухан зарж ам.долларын нөөцөө хэвийн болгох хэрэгтэй байна.

Address


Alerts

Be the first to know and let us send you an email when The Global Observer posts news and promotions. Your email address will not be used for any other purpose, and you can unsubscribe at any time.

Contact The Business

Send a message to The Global Observer:

Shortcuts

  • Address
  • Alerts
  • Contact The Business
  • Claim ownership or report listing
  • Want your business to be the top-listed Media Company?

Share