26/08/2025
ОРОСУУДЫГ ХОДОРСОН ОРЧИН ЦАГИЙН ШИЛИЙН САЙН ЭР АЖНАЙ БАТ-ЭРДЭНЭ
1444 онд Алтан ордны хаан Үлэг Мухаммед Москваг эзлэн түрэмгийлж, үнсэн товрог болгосноос хойш оросуудын зүрхэнд шар ус хуруулах цөстэй аавын хүү Монголын тал нутагт мэндлэлгүй таван зууныг элээн 1963 оны усан туулай жилтэй золгов.
Тэр жил Өмнөговь аймгийн Даланзадгад хотод Дашдэмбэрэлийн гэрт нуган хөвгүүн мэндэлсэн нь хожмоо төр нийгмийн нэрт зүтгэлтэн болох нигууртай Бат-Эрдэнэ ажгуу.
Алгандаа нөж атгаж төрөөгүй ч “Ажнай” хэмээх их хүндэтгэлийг хүртэх хувьтай энэ хүү биеийн хүчээр байлдан дагуулагч бус билэг оюуны бядаар бусдыг эрхшээх увдисыг эзэмшин философийн ухааны доктор болжээ.
Мөнхтэнгэр түүнд хайр ивээлээ харамгүй хайрлаж, УИХ-ын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн Батлан хамгаалахын сайд, Монгол Улсын манлай уяач, Бэлтгэл ахмад, Боловсролын тэргүүний ажилтан, Нийгмийн хамгааллын тэргүүний ажилтан, Биеийн тамир спортын тэргүүний ажилтан, Ажнай корпорацын ерөнхийлөгч, тэрбумтан зэрэг төр, нийгмийн бүхий л салбарт өв тэгш өндөр амжилт гаргав.
Өсөж төрсөн Өмнийн их говь нь ч үүцээ түүнд харамгүй нээж, Тавантолгойн бүлэг ордын таван цулын шим нь хэмээгддэг жижиг Тавантолгойд эзэн суух их хувь заяаны эзэн болгосныг яалтай.
Өмч хувьчлалаар өмнөговьчуудад тараагдсан энэ их баялгийн өчүүхэн хэсэг болох 1.023.000 ширхэг хувьцааг Оросын холбооны улсын иргэн К.Д.Романовский гэгч монголчуудтай хамтран байгуулсан Говь-Урал компаниараа дамжуулан худалдаж авсан нь Үлэг Мухаммед хааны сүнсийг хилэгнүүлэх мэт болов.
Таван зуун жил таг чиг байсан талын Монголын баатар эрс сэрэв үү гэлтэй, төрсөн нутагт нь эзэн суухыг санаархсан тавьтиргүй тэр Орост Ажнай хүү томоос том “салаавч” өгөхөөр шийдсэн гэдэг.
Төр, нийгмийнхэн л түүнийг Ажнай хэмээн авгайлдаг болохоос эрүүгийнхэн бол “Философич” хэмээн хочилдог юм билээ.
Учир нь, Орос Иваны хувьцааг гартаа оруулсан суу заль нь эрүүгийн рецедивүүдийг ёстой амыг нь ангайлгаж, нүдийг нь бүлтийлгэсэн гэдэг.
Учир юу хэмээвэл, Тээвэр хөгжлийн банкны барьцаанд байсан К.Д.Романовскийн хувьцааг худалдаж авах гэрээ хийгээд хувьцаагаа шилжүүлж авсан ч мөнгийг нь болохоор Тавантолгой транс гээд охин компанийнхаа данс руу хийчихэж.
Тэнэг Иван хувьцаагаа шилжүүлчихсэн мөнгөө хүлээгээд байдаг, данс нь хоосон.
Яав ийв гээд эрэл сурал болсон мань сайн эр Банк, Шүүх, Санхүүгийн зохицуулах хороо, Үнэт цаасны хадгаламжийн төвийнхөнд Тавантолгой транс компанийн Тээвэр хөгжлийн банкин дахь дансанд мөнгө шилжүүлсэн баримтаа үзүүлээд хувьцаагаа шилжүүлээд авчихсан гэх үлгэр домог шиг үл итгэм яриа эрүүгийнхэн дунд явдаг.
Яаж ховсдохоороо шүүгчид хуурамч баримтыг жинхэнэ гээд итгүүлчихдэг ч юм.
Угтаа бол мөнгө шилжүүлсэн баримт нь жинхэнэ бололтой. Гол нь мөнгө нь очих ёстой эзэндээ бус мань эрийн баруун халааснаас гараад зүүн халаас руу орчихсоныг С.Амардэлгэр гэх шүүгч нягталж шалгалгүй хувьцааг нь шилжүүлэх шийдвэр гаргачихсан хэрэг.
Хөөрхий бас аргагүй юм билээ. Энэ хэргийг шийдвэрлэхдээ өөр шүүгчээс тав дахь өдөр нь шилжүүлж аваад даваа гаригт нь шийдвэрлэсэн байдаг. Үндсэндээ амралтын хоёр өдрийг хасаад ажлын хоёрхон өдөрт шийдсэн байх нь.
Баяжих айлын бяруу хүртэл тугаллана гэгчээр бонусанд нь Тэнэг Иванаас дахиад 106 ширхэг хувьцаа сул ороод ирсэнээр зууны байтугай мянганы “Суут луйвар”-аар тодруулж болох энэ хэрэг 1.023.106 ширхэг хувьцааны хэрэг болж, Татар-Монголын дарлалын үеэс хойш Оросоос Монгол руу орж ирсэн хамгийн өндөр дүнтэй мөнгө буюу Тавантолгойн хувьцааны ханшийн хэлбэлзлээс шалтгаалж 40-60 тэрбумаар үнэлэгдэж байна.
Бат хаан оросуудаас татвар авахдаа 10 мөнгөнөөс хоёрыг нь авч наймыг нь үлдээдэг байсан бол мань философич Тэнэг Иванд сохор улаан копейк үлдээлгүй тууснаараа Бат хаанаас ч давсан суу зальтай удирдагч гэдгээ харуулсан байгаа юм.
Биеийн хүчээр нэгийг дийлдэг бол билиг оюуны хүчээр мянгийг дийлнэ гэдэг энэ буюу.
Хамгийн гол нь бензин шатахуун, эрчим хүчээр байнга хааж боож үнэд орж дээрэлхэж байдаг оросуудыг утаа манартал шатаасан улстөрч, бизнесмен Үлэг Мухаммед хаан Москваг галдан шатааснаас хойш таван зууны дараа гарч ирсэн нь монголчуудын ёстой л бахыг нь хангах шиг болов.
Дээр нь оросууд хөрш Украин руу халдан довтолсноор нэр хүнд нь Монгол байтугай дэлхий даяар унаж, эдийн засгийн хоригт ороод байгаа.
Ийм эмзэг үе нь таарсан учраас ОХУ-ын Засгийн газар, Элчин сайдын яам нь иргэнийхээ эрхийг хамгаалж олон юм яривал монголчуудын дургүйг улам хүргэж Нөүваар мэтийн олон олон хөдөлгөөнийг өдөөж мэдэх учраас бүлх залгисан мэт бүлтэлзэн суухаас өөр аргагүй нь ойлгомжтой.
Яг л Манж амбан, хятад пүүсний данжаад нар шилийн сайн эрсээс айн шавар тагзандаа чичирч суусантай зүйрэлж болох билээ.
Гэвч сайны эсрэг саар гэгчээр Улсын Дээд шүүхээс сүүлд сул орж ирсэн 106 ширхэг хувьцааг нь хууль ёсны өмчлөгчид нь буцаан олгох шийдвэр гаргаж нохойтсон байна лээ.
Нэгэнт Дээд шүүхийн шийдвэр гарсан тул Шүүхийн шийдвэрийнхэн гурван шатны шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэх тогтоолоо Үнэт цаасны төвлөрсөн хадгаламжийн төвд хүргүүлсэн ч дарга нь болох Энхсайхан шилийн сайн эрсийн удам шийртэй эр гэдгээ харуулж шүүхийн шийдвэрийг нь биелүүлэхгүй элдэв арга саам хэрэглээд овоо хэдэн сар уяж, эх орондоо нэлээн хэдэн тэрбум төгрөг авч үлдэхээр мачийж байгаа сурагтай.
Ёстой л Ажнай Бат-Эрдэнэ Энхсайхан хоёр маань Торой Банди, Тогос Чүлтэм шиг бие биедээ нөмөр нөөлөг болж орчин орчин цагийн шилийн сайн эрс шиг оросуудын зүрх түрийвч хоёрт шар ус хуруулж явааг хараад олон Монгол эрс омогшиж огшиж байгаад эргэлзэх хэрэггүй билээ.
Зээ…
Эрийн хийморь сэргээсэн
Шилийн богд сонсож бай
Ид хаваа гайхуулсан
Халхын сайн эрс дуулж бай
Холын холоос хэлэх
Хонгорын үгийг сонсож бай
Торой Банди , Тогос Чүлтэм
Ганган Төгс , Гархи Намжил
Харцага Бор , Хүрэл Дампил
Цахиур Төмөр , Царцаа Гомбо, Ажнай Бат-Эрдэнэ Ардын хүү Энхсайхаан…
