Il-Karmelu Malta

29/09/2025

PITTURA
Il-Kristu ta’ San Ġwann tas-Salib
Il-Viżjoni Spiritwali u Nukleari ta’ Salvador Dalí
P. Charlò Camilleri, O.Carm.

Il-Kristu ta’ San Ġwann tas-Salib hija pittura tal-1951 mill-artist Surrealist famuż Salvador Dalí. Din il-pittura mhux biss tirrappreżenta l-Kruċifissjoni, iżda wkoll tirrifletti rabta bejn l-arti, ix-xjenza u s-sens spiritwali li Dalí beda jesprimih bis-Surrealiżmu tiegħu.

Il-pittura ġiet ispirata minn viżjoni mistika ta’ San Ġwann tas-Salib li kien ra f’dehra lil Kristu msallab minn angolu mhux tas-soltu – minn fuq – li jurih b’rasu baxxa ՚l isfel, bħallikieku qed naraw is-salib mill-perspettiva tas-sema.

Dalí, wara l-konverżjoni tiegħu bl-għajnuna ta’ reliġjuż Karmelitan Skalz u daħħlu għall-qari ta’ San Ġwann tas-Salib, kien affaxxinat bil-viżjonijiet mistiċi u r-rabta bejn l-ispiritwali u l-materjali, Alla u d-dinja, adatta din il-perspettiva b’mod uniku u ġdid. Fil-pittura tiegħu, Kristu jidher imdendel fil-vojt, warajh sfond ta’ bajja kalma b’sajjieda u dgħajsa. L-ambjent huwa dak tal-Port Lligat fejn Dalí kellu l-istudjow tiegħu. Dalí juri Kristu b’mod idealizzat, seren, divin, ifakkar f’Apollo.

Dalí nnifsu jfisser hekk dil-pittura: “L-ewwel nett, fl-1950, kelli ‘ħolma kożmika’ li fiha rajt din l-immaġni bil-kulur, u li fil-ħolma tiegħi kienet tirrappreżenta ‘n-nukleu tal-atomu.’ Aktar t**d, dan in-nukleu ħa tifsira metafiżika; ħsibt fih bħala ‘l-għaqda vera tal-univers,’ il-Kristu!”

L-Arti nukleari u l-mistika Kattolika

Wara t-Tieni Gwerra Dinjija, b’mod partikolari wara t-traġedji ta’ Hiroshima u Nagasaki, id-dinja daħlet f’era ġdida – l-era nukleari. Għal Dalí, dan kien mument ta’ riflessjoni profonda dwar l-umanità, ix-xjenza u l-ispiritwalità. B’riżultat ta’ dan, hu kien wieħed mill-artisti li żviluppa stil artistiku li sejjaħlu “arti nukleari” – espressjoni artistika li tfittex li tifhem u tirrifletti l-qawwa ġdida tal-atomu u r-rabtiet tagħha mal-univers.

F’dan il-kuntest, Dalí beda jara l-iskoperti xjentifiċi mhux biss bħala teknoloġiji perikolużi, iżda wkoll bħala tħabbira ta’ realtà akbar metafiżika. L-atomu – il-partiċella bażika tal-ħolqien – sar għalih simbolu spiritwali. F’dan is-sens, huwa għaqqad il-mistika Kattolika mal-viżjoni xjentifika: Kristu bħala “nukleu” spiritwali tal-univers, li jagħti tifsira u għaqda lil kollox.

Kompożizzjoni simbolika: Iċ-Ċirku u t-trianglu

Il-kompożizzjoni ta’ Kristu hija bbażata fuq żewġ forom ġeometriċi ewlenin: trianglu u ċirku. It-trianglu huwa ffurmat mill-pożizzjoni tal-armi miftuħa ta’ Kristu, waqt li ċ-ċirku jista’ jiġi osservat fil-forma ta’ rasu.

It-trianglu, bi tliet naħat, huwa sinjal għat-Trinità Qaddisa – il-Missier, l-Iben u l-Ispirtu s-Santu – simbolu fundamentali fil-fidi Nisranija. Iċ-ċirku, min-naħa l-oħra, huwa figura perfetta, bla bidu u bla tmiem, u fil-ħsieb platoniku jirrappreżenta l-eternità, il-perfezzjoni u d-dinja ideali. Għal Platun, iċ-ċirku juri l-univers ċelesti – dak li ma jinbidilx, immutabbli u spiritwali.

B’dan, Dalí ma kienx qed joħloq biss pittura reliġjuża, iżda struttura simbolika sofistikata li tgħaqqad il-fidi, il-filosofija u x-xjenza.

Elementi tekniċi u estetiċi

Dalí juża kuntrasti qawwija bejn id-dawl u d-dlam biex joħloq atmosfera ta’ misteru u qima. L-użu tal-perspettiva minn fuq jagħti sens ta’ ħarsa mill-għoli spiritwali – bħallikieku mill-ħarsa ta’ Alla nnifsu – fuq l-umanità u s-sagrifiċċju ta’ Kristu. Il-figura ta’ Kristu, b’muskoli definiti u qagħda kalma iżda qawwija, tinsab fiċ-ċentru tal-pittura u timla l-kompożizzjoni.

L-isfond – xena kalma tal-baħar u l-art – jista’ jiġi interpretat bħala simbolu tar-rikonċiljazzjoni u l-paċi li ġabet is-salvazzjoni. Xi kritiċi jinterpretaw id-dgħajsa u s-sajjied bħala rappreżentazzjoni tal-umanità fil-ħidma tagħha u l-appostli Pietru u Ġwanni, sajjieda fuq ix-xatt tal-Galilija.

Għeluq

Il-Kristu ta’ San Ġwann tas-Salib mhux biss pittura reliġjuża, iżda wkoll esplorazzjoni ta’ kif il-misteru tal-fidi jista’ jiġi espress b’mod artistiku, viżiv u simboliku. Hija taħlita bejn spiritwalità, kompożizzjoni teknika, ġeometrija u immaġinazzjoni kreattiva. F’din il-pittura, Dalí rnexxielu joħloq xbieha li tgħaqqad l-umanità mad-divinità, it-tbatija mal-paċi, ix-xjenza mal-fidi – Kristu bħala ċ-ċentru mhux biss tar-reliġjon, imma tal-univers kollu.

Il-Karmelu, Lulju-Settembru 90/3 (2025) p 10-11

27/09/2025

Is-Sitta u Għoxrin Ħadd ta’ Matul is-Sena Ċ
Itlob bil‑Kelma (Lq 16,19-31)

Riflessjoni
Ir-rakkont jibda billi jgħid li Ġesù kien qed ikellem direttament lill-Fariżej qabel ma jirrakkonta din il-parabbola. Ftit versi qabel, l-Evanġelista Luqa jgħid hekk: “Il-Fariżej, li kellhom ir-regħba għall-flus, meta semgħuh jgħid dan kollu qabdu jiddieħku bih” (Lq 16, 14).
Ġesù hu l-Imgħallem tat-Triq. Dak li jgħid iqanqal imħabba f’xi wħud, mibgħeda f’oħrajn, u indifferenza fil-bqija. Fejn jidħol it-tagħlim tiegħu dwar il-flus u l-ġid tal-art, Ġesù juri li dawn għandhom valur biss f’din il-ħajja u hemm tentazzjoni kbira u qawwija li jsiru alla, idolu, skop għall-ħajja. Ir-regħba hi l-kilba bla rażan għall-ġid materjali bħallikieku kien l-uniku skop tal-ħajja.
Fil-parabbola, Ġesù jippreżentalna żewġ personaġġi: is-sinjur u l-fqir. Is-sinjur hu bla isem … qisu biex juri li fl-eternità jitlef kollox. Il-fqir jismu Lazzru (bħal ħu Marta u Marija, ħbieb tal-Mulej) … donnu biex juri li dan hu ħabib ta’ Alla fl-eternità, ismu miktub fil-Ktieb tal-Ħajja.
Tgħid intebħu l-Fariżej ma’ min qed ixebbahhom Ġesù? U żgur li ntebħu!
U aħna? Aħna nintebħu lil min nixbhu?
X’valur għandu l-ġid materjali għalina? Kemm qed nużawh għall-ġid tal-oħrajn? Nitkellmu ċar. Hawn Ġesù mhux jitkellem dwar affarijiet u valuri li nistgħu naqsmuhom mal-oħrajn. Qed jitkellem ċar u tond dwar il-flus! Għalhekk l-Evanġelista jispjega x’kien id-difett morali tal-Fariżej, jiġifieri li kellhom regħba għall-flus.
X’qed nagħmlu bi flusna?
Hawn min jiġġieled għall-wirt. Hawn min ma jagħtix lill-ħaddiema dak li ħaqqhom. Hemm min irekken biss. Hemm min iberbaqhom f’xiri bla kontroll, jew fi tberbiq kif ġie ġie għax jgħid, “Mhux jien ħdimt għalihom!” X’qed nagħmlu bi flusna?

Talba
Mulej Ġesù, inti għext fostna u tajtna eżempji qawwija ta’ kif tintelaq fil-providenza ta’ Missierek. Nitolbuk tagħtina l-Ispirtu tiegħek għax bil-ħila tagħna m’aħniex kapaċi nikkontrollaw il-ġibdiet tagħna inkluża r-regħba għall-flus. Agħmilna dixxipli tiegħek anke fl-użu tal-flus għall-glorja tal-Missier. Grazzi, Mulej.

https://behold.mt/

26/09/2025

Maħtur Prefett tad-Dikasteru għall-Isqfijiet

Illum, 26 ta’ Settembru 2025, il-Papa Ljun XIV ħatar lill-Arċisqof Mons Filippo Iannone, Karmelitan, Prefett tad-Dikasteru għall-Isqfijiet, rwol li jinkludi wkoll il-Presidenza tal-Kummissjoni Pontifiċja għall-Amerika Latina. Din hija l-ewwel ħatra ta’ Kap ta’ Dikasteru li saret minn Iljun XIV u li kienet afdata f’idejh minn Franġisku f’Jannar 2023 sa Mejju 2025, meta mbagħad kien magħżul Papa. Ix-xogħol ta’ dan id-Dikasteru huwa delikat ħafna minħabba li jrid jgħin lill-Papa fl-għażla tal-Isqfijiet li f’idejhom se jafda l-komunitajiet ekkleżjali. Wara li jidentifika s-saċerdoti adatti biex ikunu Isqfijiet, id-deċiżjoni finali tibqa’ dejjem f’idejn il-Papa.
Mons. Filippo Iannone, O.Carm., twieled f’Napli. Huwa ġurista u avukat kanoniku, u għandu esperjenza kbira fil-qrati, fl-universitajiet pontifiċji u fl-arċidjoċesi. Attwalment huwa għandu seba’ u sittin sena u huwa l-Prefett tad-Dikasteru għat-Testi Leġiżlattivi tal-Vatikan.

25/09/2025

ĦAJJA NISRANIJA
Għandna bżonn lil Dun Ġorġ!
Joseph Camilleri, SDC

Għandna bżonn lil Dun Ġorġ daqs il-ħobż li nieklu u l-arja li nirrespiraw. Moralment, pajjiżna mar il-baħar. Pajjiżna għandu l-inqas rata tat-twelid fl-Ewropa u probabbilment fid-dinja, frott ta’ dekadenza spiritwali tal-biża’. Iż-żgħażagħ tagħna huma fost l-aktar imdejqin fil-kontinent Ewropew. Qed jiżdiedu s-suwiċidji (bla ma niġġudikaw lil ħadd). F’Malta għandna fost l-aktar persuni korrotti fid-dinja. Il-familja Maltija qed titmermer. Għandna min tilef rasu wara l-poter, naturalment għax dan iservih komdu biex idaħħal flejjes kbar ta’ flus. F’Malta għandna l-ogħla rata tal-marda tas-Sifillis fl-Ewropa, mard li jirriżulta minn promiskwità sesswali. Nafu kif żvojtaw il-knejjes tagħna fi spazju ta’ ftit snin. In-numru ta’ dawk li jingħaqdu bis-sagrament taż-żwieġ qiegħed dejjem jonqos. Qed joktru l-atti kriminali u li l-anzjani bilkemm jistgħu jgħixu bi kwiethom ġo darhom. Nafu li Malta kienet l-ewwel (bilkemm mhux qed niftaħru biha!) li llegalizzat il-kannabis fl-Ewropa. Dawn huma fatti msaħħin bl-istatistiċi u l-esperjenza. Nistgħu nilqgħuha bil-pożittivi u naħbu dan kollu. Imma ma nkunux qed nagħtu servizz lil pajjiżna.

L-umiltà ta’ Dun Ġorġ – Din x’taħbat?

L-umiltà ta’ dan il-qaddis Malti għandha tniżżel lis-suppervi minn fuq il-pedestall li telgħu fuqu. Mingħalihom li se jibqgħu jħarrġu l-poter għal dejjem. Kemm għad jarralhom! Tgħid dawn l-irjus mhux se jmorru jgħinu lil xi żagħżugħ itella’ xkora żibel fuq il-karru kif għamel Dun Ġorġ? Tgħid mhux se jinżlu jbusu riġlejn in-nies (jew xi ġest ta’ umiltà simili) kif kien jagħmel Dun Ġorġ? Tgħid mhux se jieqfu milli jippuppaw sidirhom quddiem in-nies, ħaġa li tant kien jobgħod Dun Ġorġ? Tgħid mhux se jwaqqfu lin-nies milli jċapċpulhom kif kemm-il darba għamel Dun Ġorġ? Kemm għandna bżonnha l-umiltà! Kulħadd għandu bżonnha, imma b’mod speċjali dawk li moħħhom biex jiddandnu u, għax qegħdin fin-nofs tax-xena, ifittxu kontinwament l-applawsi, l-unuri, il-folol festanti, ir-ritratti, l-osanna popolari, it-taptip fuq l-ispallejn u t-tgħanniq ta’ dawk li jkunu xtrawhom bil-favuri inġusti. L-umiltà mhijiex biss valur reliġjuż u spiritwali imma wkoll valur uman. Is-supperv jara lil kulħadd dubbien, għax jemmen li ħadd ma joqgħod ħdejh. Miskin, kemm hu miskin!

Il-patrimonju li ħallielna Dun Ġorġ

Il-patrimonju li ħalliena dan il-qaddis Malti ma jikkonsistix fi flus jew bini u ġid materjali ieħor għax mhux biss ma kellux poter jew stagħna bi flus li għamel bil-korruzzjoni, imma kien jabborri għall-aħħar kemm il-poter kif ukoll il-flus. Il-patrimonju tiegħu kulħadd jaf x’inhu: patrimonju ta’ qdusija u valuri eterni. Għax Dun Ġorġ kien jagħti l-preferenza tiegħu, l-ewwel lil Alla, imbagħad is-salvazzjoni eterna tal-bnedmin ħutu. Nibża’, bla ma niġġudika lil ħadd, li ħafna minn dawk li llum qed narawhom b’regħba enormi għall-flus, qajla jaħsbu fuq id-destin aħħari tagħhom. Kieku jaġixxu mod ieħor. Il-patrimonju ta’ Dun Ġorġ jinkludi wkoll il-valuri tal-għożża tat-tagħlim, l-imħabba lejn il-Knisja u, forsi ftit jikkunsidraw, il-valur tal-lingwa Maltija, billi hu kien wieħed mill-ewwel Maltin li beda jikteb bil-lingwa tagħna, fejn kiteb aktar minn mija u tletin ktieb, kollha b’temi reliġjużi. Il-patrimonju li ħallielna Dun Ġorġ ma jeqdiem qatt, ma tagħmilx għalih il-kamla u s-susa. Il-patrimonju ta’ Dun Ġorġ jiġbor dak kollu li jagħmel parti mill-karattru awtentikament Malti. Fl-opinjoni tiegħi, min ikażbar jew jinjora l-patrimonju li ħallielna Dun Ġorġ ikun qed ikażbar u jinjora l-qalba tar-ruħ Maltija u Nisranija.

Attwalità ta’ Dun Ġorġ Preca

Minn dan il-ftit li għedna, wieħed jista’ jara kemm dan il-qaddis u l-patrimonju li ħallielna huma attwali. Fl-aħħar żminijiet tal-ħajja tiegħu, il-qaddis Papa Pawlu VI kien jistaqsi: “X’għandha bżonn id-dinja llum?”, u hu kien iwieġeb: “Qaddisin!” Hekk hu, qaddisin! It-teologu kbir Hans Urs von Balthasar jaqbel mal-Papa San Pawlu VI meta jgħid li d-dinja għandha ħafna tobba, avukati u professjonisti ta’ kull xorta, imma l-aktar li għandha bżonn huma qaddisin. Hekk kien Dun Ġorġ Preca, SAN ĠORĠ PRECA. Ma sarx qaddis bil-ftaħir, billi ħaxxen il-kotba tal-bank, jew billi ta l-gambetti lill-Knisja. Spiss kien jgħid: “Il chiasso non fa bene e il bene non fa chiasso!” – il-ħoss ma jagħmilx ġid u l-ġid ma jagħmilx ħoss. Dan hu wieħed mill-prinċipji li mexa fuqhom Dun Ġorġ.

Jalla kull Malti u Maltija, jifhmu li għandhom responsabbiltà li jħarsu dan il-patrimonju li tiegħu huma werrieta.

Il-Karmelu, Lulju-Settembru 90/3 (2025) p 18-19

24/09/2025

22/09/2025

ĠUBLEW 2025
Inkunu xandara tat-tama (1)
Mons. Ġorġ Frendo, O.P.
Arċisqof Emeritu ta’ Tirana-Durres

Il-Bolla tal-Indizzjoni tal-Ġublew

Fl-Udjenza tal-5 ta’ April 2017, il-Papa Franġisku, huwa u jikkummenta kliem l-Ewwel Ittra ta’ San Pietru: “Nagħtu raġuni tat-tama li hemm fina”, tenna: “It-tama tagħna hi persuna, hu l-Mulej Ġesù, li aħna nagħrfuh ħaj u preżenti fina u f’ħutna, għax Kristu qam.”

Fil-Bolla li biha xandar il-Ġublew tas-sena 2025, il-Papa jibda billi jħabbar li t-tama se tkun il-messaġġ ewlieni ta’ dan il-Ġublew. “Kulħadd jittama,” jgħidilna l-Papa, għax kulħadd jixtieq u jistenna xi ġid, u jawgura li l-Ġublew jiswa biex jerġa’ jqanqal fina t-tama. U San Pawl, li għallimna li “t-tama ma tqarraqx bina”, imqanqal mit-tama, xandar l-Evanġelju mil-Lvant tal-Imperu Ruman sal-belt ta’ Ruma (nn. 1-2).

Waqt li l-Papa Benedittu wera r-rabta tal-virtù tat-tama mal-virtù tal-fidi, il-Papa Franġisku jorbotha mal-virtù tal-imħabba. Għax xejn ma għandu jaqtgħalna qalbna u jtellifna t-tama jekk “xejn ma jifridna mill-imħabba ta’ Kristu”. “Huwa għalhekk li din it-tama ma ċċedix fid-diffikultajiet: hi tinbena fuq il-fidi u titmantna bl-imħabba” (n. 3). Iżda biex it-tama ssib postha anki f’qagħdiet ta’ niket u tbatija, neħtieġu wkoll il-virtù tas-sabar. U hawn il-Papa juri s-sitwazzjoni konkreta ta’ żmienna: “Issa drajna rridu kollox u malajr, f’dinja fejn l-għaġla saret karatteristika kostanti. Ma għadniex insibu ż-żmien biex niltaqgħu ma’ xulxin u spiss anki fil-familji sar diffiċli nqattgħu l-ħin flimkien u nitkellmu bil-kalma. ... Minħabba f’hekk jidħlu l-intolleranza, in-nervożiżmu, xi drabi l-vjolenza għal xejn b’xejn, li jnisslu nuqqas ta’ kuntentizza u għeluq”. Is-sabar, li hu wieħed mill-frott tal-Ispirtu s-Santu, iżomm ħajja t-tama u jiftħilna għajnejna biex ngħożżu aktar il-ġmiel ta’ madwarna (n. 4).

Tradizzjonalment, il-ġublej huma marbutin ma’ indulġenzi u pellegrinaġġi. Pellegrinaġġ ifakkarna li aħna dejjem f’mixja, mixja ta’ fidi, li tegħleb il-konfini, li matulha ngħożżu l-ġmiel ta’ madwarna u tistedinna għall-konverżjoni u r-rikonċiljazzjoni. Hawn isemmi l-knejjes tal-Lvant, “li tant batew ... minħabba l-fedeltà tagħhom għal Kristu u għall-Knisja” (n. 5).

U waqt li jfakkarna fil-Ġublew il-kbir tas-sena 2000 u l-Ġublew tal-Ħniena li hu xandar fis-sena 2015, fakkarna wkoll li fis-sena 2033 niċċelebraw l-elfejn sena mill-misteru tal-fidwa mwettaq bil-passjoni, mewt u qawmien ta’ Sidna Ġesù Kristu. Fl-24 ta’ Diċembru ta’ din is-sena jinfetaħ il-Bieb tal-Ġublew tal-Bażilka ta’ San Pietru fil-Vatikan, u hekk jingħata bidu għall-Ġublew. Fid-29 ta’ Diċembru, fil-katidrali u l-konkatidrali kollha, l-Isqfijiet djoċesani jiftħu solennement is-Sena Ġubilari fid-djoċesijiet tagħhom. (n. 6).

Imbagħad, wara li jistedinna biex ngħarblu s-sinjali taż-żminijiet (n. 7), jitkellem fit-tul fuq “sinjali ta’ tama” (nn. 8-15). Fl-ewwel post isemmi l-paċi fid-dinja, “li għal darb’oħra sabet ruħha mgħaddsa fit-traġedja tal-gwerra.” Fit-tieni post isemmi t-trażmissjoni tal-ħajja. Hawn itenni li “qed naraw f’diversi pajjiżi tnaqqis fir-rata tat-twelid li jħassibna,” u jawgura li nifhmu “l-bżonn ta’ patt soċjali għat-tama, li ... jaħdem għal ġejjieni mmarkat mit-tbissima ta’ tant tfal li jiġu biex jimlew l-għadd ta’ bennieni vojta li, b’xorti ħażina, żdied wisq f’diversi rkejjen tad-dinja.”

Imbagħad isemmi persuni li qed jgħixu f’kundizzjonijiet ibsin. Isemmi l-ewwel nett il-ħabsin, u mbagħad il-morda. Appell speċjali jagħmel għaż-żgħażagħ, għax “b’xorti ħażina, dawn spiss jaraw jiġġarraf quddiemhom il-ħolm tagħhom. ... Sabiħ li narawhom mimlija enerġija, ngħidu aħna meta jxammru l-kmiem u jħabirku minn jeddhom fis-sitwazzjonijiet ta’ diżastri naturali u ta’ kriżijiet soċjali. Imma hu ta’ swied il-qalb tara żgħażagħ neqsin minn kull tama, meta l-futur hu inċert u bla ħolm.” Wara dawn, isemmi l-migranti, tant eżiljati, nies li qed ifittxu ażil u refuġjati, u jtenni: “Ħa tkun dejjem il-komunità Nisranija lesta biex tiddefendi d-dritt tal-iżjed dgħajfa. Ħa tiftaħ beraħ b’ġenerożità l-bibien tal-akkoljenza.” Isemmi wkoll l-anzjani, “li spiss jgħaddu minn solitudni u sens ta’ abbandun”. U fl-aħħar nett isemmi l-foqra, “li spiss ma għandhomx il-meħtieġ biex jgħixu”. Il-Papa, sa mill-bidu nett tal-pontifikat tiegħu, dejjem insista fuq l-attenzjoni kbira li għandna nagħtu lill-foqra: ma nistgħu qatt nibqgħu indifferenti quddiemhom.

Allura jgħaddi għal ‘Sejħat għat-tama’. Hawn ifakkarna li l-ġid tal-art mhuwiex maħsub għal ftit privileġġjati, imma għal kulħadd (n. 16). Jidhirli li din il-kelma għandha messaġġ importanti għal pajjiżna, fejn qed naraw multimiljunarji li saru kapaċi jxaħħmu biex ikomplu jkerrhu l-ġmiel tal-gżejjer tagħna. Il-ġenerazzjonijiet futuri għad jikkundannawna għas-skiet tagħna quddiem din il-mostrożità.

Il-Papa jfakkarna wkoll (n. 17) li s-sena 2025 taħbat l-1700 anniversarju tal-Konċilju importantissmu ta’ Niċea, li ddefenda d-divinità ta’ Ġesù Kristu, “Alla minn Alla, Dawl minn Dawl, Alla veru minn Alla veru; imnissel, mhux magħmul, konsustanzjali mal-Missier.”

Wara dan, il-Papa jfakkarna fir-rabta tat-tama mal-fidi u l-imħabba, u li t-tama hi marbuta mal-fidi fil-ħajja wara l-mewt (nn. 18-19, 21-22). Il-fidi tagħna fil-Misteru tal-Għid tal-mewt u l-qawmien ta’ Kristu għandu jkollha post speċjali fil-ħajja tagħna, għax il-magħmudija seħbitna personalment ma’ Kristu f’dan il-misteru (n. 20). F’dinja fejn naqas is-sens tad-dnub, jeħtieġ niskopru mill-ġdid il-ħtieġa tar-rikonċiljazzjoni ma’ Alla permezz tas-sagrament tal-qrar (n. 23).

U wara li jippreżenta lill-Imqaddsa Marija bħala “l-ogħla xhud tat-tama” (n. 24), il-Papa jawguralna li dan il-Ġublew jiswielna biex “insibu mill-ġdid il-fiduċja meħtieġa, fil-Knisja kif ukoll fis-soċjetà, fir-relazzjonijiet bejn xulxin, fir-relazzjonijiet internazzjonali, fil-promozzjoni tad-dinjità ta’ kull persuna, u fir-rispett lejn il-ħolqien” (n. 25).
(Ikompli f’ħarġa oħra.)

Stampa: Il-Papa Franġisku jqassam kopji tal-Bolla tal-Indizzjoni lil diversi rappreżentanti tal-Knisja.

Il-Karmelu, Lulju-Settembru 90/3 (2025) p 12-13

21/09/2025

Siltiet mill-Kapitlu Ġenerali 2025

Dalam rangka Kapitel Jenderal Ordo Karmel di Indonesia, ada rangkaian pembukaan kegiatan. Acara ini diselenggarakan di Hotel Harris, Malang pada 9-26 Septemb...

20/09/2025

Aktar tagħrif mill-Kapitlu Ġenerali

Il-ġimgħa li għaddiet, fil-Kapitlu Ġenerali ġew ippreżentati 16-il rapport minn uffiċjali għolja tal-Ordni Karmelitan u minn diversi kummissjonijiet. L-Ekonomu Ġenerali, P. Christian Kőrner, ta stampa tas-sitwazzjoni finanzjarja tal-Ordni, filwaqt li l-Prokuratur Ġenerali, P. Michael Farrugia, tkellem dwar il-ħidma tiegħu mal-Provinċjali u mad-diversi dikasteri tal-Vatikan. Tkellmet ukoll il-Postulatriċi Ġenerali, Dr. Giovanna Brizi, li tat rapport dwar diversi kawżi għall-kanonizzazzjoni u l-beatifikazzjoni ta’ aħwa Karmelitani flimkien ma’ b***a nies ta’ fama qaddisa li nfetaħ il-proċess tagħhom u qed jitħejjew biex jiġu ppreżentati.

Rapporti oħra li ngħataw kienu dwar: il-formazzjoni; il-ħidma maż-żgħażagħ; il-ħidma mas-Sorijiet tal-Klawsura u mal-Kongregazzjonijiet affiljati mal-Ordni; il-ħidma mal-Lajċi u mat-Terz Ordni; il-ħidma fil-qasam tal-komunikazzjoni u fil-qasam tal-ġustizzja u l-paċi; it-twaqqif ta’ fundazzjonijiet ġodda; is-safeguarding; il-liturġija; iċ-Ċentru Internazzjonali S. Albert u l-Institutum Carmelitanum f’Ruma. F’dawn ir-rapporti kollha wieħed seta’ jinnota r-rigal sabiħ tal-kariżma Karmelitana fil-Knisja u l-kontribut tagħha fix-xandir tal-Aħbar it-Tajba u l-mixja wara Ġesù Kristu.

Fid-diskussjonijiet li saru wara dawn ir-rapporti, il-Kapitulari tkellmu fuq kif il-preżenza f’diversi pajjiżi ġodda jistgħu jgħinu pajjiżi oħra li m’għandhomx vokazzjonijiet, fosthom il-pajjiżi tal-Ewropa. Diġà jidhru forom ġodda ta’ għajnuna f’xi pajjiżi u hemm rieda tajba biex dawn jiżdiedu f’pajjiżi oħra. Il-membri tal-Kapitlu tkellmu wkoll dwar il-ħidma evanġelika li ssir fil-pajjiżi madwar id-dinja fejn il-Karmelitani huma preżenti u bdew jgħarblu forom ġodda ta’ kif jistgħu jħaddmu l-kariżma Karmelitana fil-pajjiżi tagħhom.

(Servizz ta’ aġġornament minn P. Joseph Saliba, O.Carm.)

20/09/2025

L-Elezzjoni tal-Erba’ Kunsillieri Ġenerali

Wara li l-bieraħ saret l-għażla tal-Pirjol Ġenerali, dalgħodu, il-membri tal-Kapitlu nġabru fis-Sala Kapitulari biex jagħżlu l-erba’ Kunsillieri Ġenerali li se jaħdmu mill-qrib miegħu fit-tmexxija tal-Ordni Karmelitan. L-elezzjonijiet kellhom dan ir-riżultat.

● Kunsillier Ġenerali għall-Afrika: P. Erick Chrisostome, O.Carm. Twieled f’Koudougou, f’Burkina Faso, u daħal mal-Karmelitani ta’ Bobo Dioulasso. Huwa għamel il-professjoni sempliċi fis-16 ta’ Lulju 2008 u fl-4 ta’ Lulju 2011 kien Ordnat Saċerdot. F’Settembru 2013 intbagħat fil-komunità Karmelitana ta’ Madrid biex jispeċjalizza fil-filosofija fl-Università Pontifiċja ta’ Comillas, Spanja. Wara li f’Ġunju 2017 temm l-istudji bit-teżi fuq Edith Stein, irritorna fil-komunità ta’ Ouagadougou fejn beda jgħallem il-filosofija fl-Università Kattolika ta’ San Tumas ta’ Aquino u fl-Istitut Privat tal-Filosofija, fejn il-Postulanti Karmelitani jattendu għall-formazzjoni tagħhom.

● Kunsillier Ġenerali għall-Amerika ta’ Fuq u t’Isfel: P. Rolf Nepomuk Willemsen, O.Carm. Twieled il-Ġermanja imma sar membru tal-Provinċja Karmelitana Amerikana tal-Qalb Immakulata ta’ Marija. Sa qabel il-Kapitlu Ġenerali kien Kunsillier Provinċjali, Pirjol u Direttur tal-Formazzjoni f’Whitefriars Hall f’Washington, D.C. Huwa għandu esperjenza professjonali fix-xogħol soċjali, fl-organizzazzjoni tal-komunità u l-kura tas-saħħa internazzjonali. Barra minn hekk, huwa għallem it-teoloġija u jippromwovi r-riċerka dwar l-ispiritwalità Karmelitana. Il-ministeru tiegħu huwa ffokat fuq il-formazzjoni u l-edukazzjoni teoloġika u fuq l-gwida vokazzjonali.

● Kunsillier Ġenerali għall-Asja, l-Awstralja u l-Oċeanja: P. Robert Thomas Puthussery, O.Carm. Twieled f’Kerala, l-Indja, u wara li temm l-istudji sekondarji, daħal mal-Karmelitani u beda n-novizzjat u kompla bl-studji tal-filosofija u tat-teoloġija. Fl-1994 kien Ordnat Saċerdot. Huwa kiseb il-Baċellerat fl-Arti (1990-93) u l-Master fl-Arti (1994-96) fil-Letteratura Ingliża, u għallem (1996-97) fil-Christ College f’Bangalore, l-Indja. Serva wkoll bħala Pirjol u Rettur tas-Seminarju Minuri tal-Karmelitani (1997-2000) f’Carmel Nivas, Kothamangalam. Bejn l-2000 u l-2002 kiseb l-MA fit-Teoloġija Applikata mill-Università ta’ Middlesex, Londra. Sussegwentement serva bħala Kappillan għall-komunitajiet tal-Immigranti Kattoliċi Siro-Malabar f’Londra, Liverpool u Manchester, fir-Renju Unit. Mill-2006 sal-2007 serva bħala Direttur tal-Istudenti għall-Provinċja Karmelitana Brittanika. Waqt li kien qed iservi bħala Sottopirjol tal-komunità internazzjonali f’East Finchley, f’Londra, huwa temm id-Dottorat tiegħu (PhD 2006-2010) fil-psikoloġija pastorali fl-Università ta’ Liverpool. Fl-2011 irritorna lejn pajjiżu u beda jservi bħala Pirjol u Direttur Spiritwali tas-Seminarju Maġġuri tal-Karmelitani f’Carmeljyoti Study House, filwaqt li fl-istess ħin kien jgħallem fi Christ University (2011-2014) f’Bangalore.

● Kunsillier Ġenerali għall-Ewropa: P. Richard Byrne, O.Carm. Twieled f’Dublin, l-Irlanda, u studja fil-Kulleġġ Karmelitan ta’ Terenure College. Wara li ħaddan l-Ordni Karmelitan u studja l-filosofija u t-teoloġija fl-Istitut Milltown, huwa kien Ordnat Saċerdot fl-1996. Għal aktar minn għoxrin sena huwa kien membru tal-komunità Karmelitana fil-Kulleġġ Terenure fejn serva f’diversi rwoli: Għalliem tal-kontabilità u tar-reliġjon, Kappillan tal-iskola, Kowċ tar-Rugby u Rettur tal-iskola. Matul dawk is-snin, P. Richard kiseb mill-University College ta’ Dublin il-Baċellerat fix-Xjenza, fl-Ekonomija u fin-Negozju (BComm) u PhD fl-Edukazzjoni Kattolika. Għal darbtejn (2015 u 20180) P. Richard kien elett Pirjol Provinċjali tal-Provinċja Irlandiża. Kien ukoll President tal-Catholic Schools Partnership, li pprovdiet servizz nazzjonali li jappoġġja l-Edukazzjoni Kattolika fl-Irlanda. Fil-Kapitlu Ġenerali 2019 huwa kien elett Kunsillier Ġenerali għall-ewwel darba. Matul dawn is-sitt snin huwa ta s-sehem tiegħu fil-qasam tal-Liturġija u tal-Komunikazzjoni.

19/09/2025

Jitħabbru l-ewwel erba' mexxejja tal-Ordni Karmelitan

Wara ġurnata ta’ rtir u riflessjoni mmexxija mill-Isqof Mons Henricus Pidyardo, O.Carm., il-membri tal-Kapitlu Ġenerali li jinsabu miġburin fl-Indoneżja, għaddew għall-elezzjoni tal-kandidati għat-tmexxija tal-Ordni. Dalgħodu, 19 ta' Settembru, wara t-talb ta’ filgħodu u l-Ewkaristija, il-membri tal-Kapitlu Ġenerali nġabru fis-Sala tal-Kapitlu biex jibdew il-proċess tal-votazzjoni.

Il-Kapitlu Ġenerali tal-2025 għażel l-ewwel erba’ membri għat-tmexxija tal-Ordni Karmelitan.
● Pirjol Ġenerali: P. Desiderio García Martínez, O.Carm., mill-Provinċja Arago, Kastilja u Valentina. P. Desiderio għandu Lawrja fl-Istudji Ekkleżjastiċi (1989-1994), lawrja fit-Teoloġija Biblika (1994-96) u lawrja fil-Filoloġija Ebrajka (1996-2000). Huwa serva bħala Pirjol Provinċjali tal-Provinċja tiegħu (2017-2023), Surmast tan-Novizzi (1997-2009, 2011-2017), Kunsillier Provinċjali għall-Formazzjoni (2002-2017) u għall-Ħajja Reliġjuża (2023-2025), u Kappillan ta' parroċċa (2009-2011, 2023-2025).
● Viċi Pirjol Ġenerali: P. Franciscus Xavarius Hariawan Adji, O.Carm. P. Franciscus huwa l-Pirjol Provinċjali attwali tal-Indoneżja. Huwa għandu BA fil-Lingwistika Ingliża (1992), BA fil-Ġestjoni Industrijali (1993), BA fil-Filosofija u t-Teoloġija Nisranija (2006), MA fil-Bijostatistika (2000), MA fil-Filosofija u t-Teoloġija Nisranija (2009) u PhD fl-Istudji Interreliġjużi (2017). Huwa kien lecturer fl-Università ta' Airlangga f'Surabaya (1992-2025) u direttur tal-istudji fiċ-Ċentru Access English ta' Surabaya (1993-2000). Huwa serva wkoll bħala Segretarju Provinċjali (2009-2012), Kap tal-NGO Karmelitana Indoneżjana (2010-2025), Rappreżentant Asjatiku tal-NGO Karmelitana (2006-2024), Membru tal-Kummissjoni Ġenerali għall-JPIC (2013-2025), Viċi Pirjol Provinċjali tal-Provinċja Indoneżjana (2015-2018 u 2018-2022) u Pirjol Provinċjali tal-Provinċja Indoneżjana (2023-2025).
● Prokuratur Ġenerali: P. Michael Farrugia, O.Carm. P. Michael mill-Provinċja Maltija kien elett f'din il-kariga wara 12-il sena fl-istess uffiċju. Huwa studja t-Teoloġija fl-Università Pontifiċja Gregorjana f'Ruma u fl-1986 kien ordnat saċerdot mill-Papa Ġwanni Pawlu II. Kompla l-istudji tiegħu fil-Liġi Kanonika fl-Università Pontifiċja Lateranensi, fejn kiseb id-Dottorat. Fil-Provinċja ta' Malta huwa serva bħala Ekonomu Provinċjali, Kunsillier Provinċjali, Pirjol, Kappillan ta' parroċċa u membru tat-Tim tal-Frmazzjoni. Bejn l-2009-2013 kien Pirjol Provinċjali. Kien ukoll Pesident tar-Reġjun Italja-Malta. Fl-Arċidjoċesi ta’ Malta, P. Michael serva bħala Difensor Vinculis u Promotur tal-Ġustizzja fil-Qorti Ekkleżjastika u bħala Mħallef tal-Qorti Reġjonali tat-Tieni Istanza. Fl-2006 kien elett fil-Kunsill Presbiterali u serva f’diversi kummissjonijiet djoċesani. Kien Kunsillier u President tal-Konferenza tas-Superjuri Maġġuri Reliġjużi.
● Ekonomu Ġenerali: P. Christian Korner, O.Carm., twieled f’Würzburg (Bavarja), il-Ġermanja. Wara li studja fl-Iskola Karmelitana 'Theresianum' f’Bamberg, fl-1981 daħal fl-Ordni Karmelitan. Għamel l-istudji tiegħu fil-Filosofija u fit-Teoloġija f’Bamberg u f'Ruma. Wara li fl-1988 kien ordnat saċerdot, P. Christian ħadem f’parroċċa bħala viċi kappillan. Kien Surmast tan-Novizzi (1992-1997) u għal tliet snin (1997-2000) Surmast tal-Istudenti Karmelitani. Huwa serva wkoll bħala Pirjol Provinċjali tal-Provinċja Ġermaniża (2000-2007), Pirjol tal-komunità ta’ Bamberg u Kunsillier Povinċjali. Mill-1994 sal-2007 kien membru tal-Kummissjoni Internazzjonali tal-Formazzjoni tal-Ordni. Fil-Kapitli Ġenerali 2007 u 2013, P. Christian kien elett għal darbtejn Viċi Pirjol Ġenerali tal-Ordni u fil-Kapitli Ġenerali 2019 u 2025 kien elett Ekonomu Ġenerali tal-Ordni għal darbtejn oħra.

17/09/2025

Kalendarju Karmelitan
17 ta’ Settembru - San Albert ta’ Ġerusalemm
Isqof u Leġislatur tal-Ordni Karmelitan

Il-Patrijarka ta’ Ġerusalemm, Albertu Avogadro, twieled fl-1149 fil-belt ta’ Gualtieri, fil-provinċja ta’ Reggio Emilia, fl-Italja ta’ Fuq. F’żgħożitu daħal mal-Kanonċi Regolari ta’ Santa Croce di Mortara, fil-provinċja ta’ Pavia, fejn fl-1180 għażluh il-Pirjol tagħhom. Erba’ snin wara kien ikkonsagrat Isqof ta’ Bobbio u sena wara ta’ Vercelli. Fl-1205 intbagħat bħala Patrijarka f’Ġerusalemm. Huwa wasal fl-Art Imqaddsa s-sena ta’ wara. Imma billi f’dan iż-żmien Ġerusalemm kienet taħt il-ħakma tas-Saraċini, Albertu għażel li joqgħod fil-belt ta’ Akri, li tinsab qrib ħafna tal-Għolja tal-Karmelu. Tul il-Patrijarkat tiegħu, mill-1206 sal-1214, huwa ħadem ħafna għall-paċi, kemm bil-kelma kif ukoll bl-eżempju. Kien ukoll f’dan iż-żmien li hu ġabar flimkien l-eremiti li kienu jinsabu fuq l-Għolja tal-Karmelu u kitbilhom Regola, li bis-saħħa tagħha twaqqaf l-Ordni Karmelitan. Il-Patrijarka Albertu kien maqtul b’daqqiet ta’ stallett waqt li fl-14 ta’ Settembru 1214 kien qiegħed imexxi l-purċissjoni tas-Salib Imqaddes.