06/04/2025
Xasuuqii Isaaq: Qayb Madoow oo ka mid ah Taariikhda Soomaaliya
Marka laga sheekeynayo dhibaatooyinkii burburka Soomaaliya, waxaa jira dhacdo aan si buuxda loo hadal qaadin—Xasuuqii Isaaq, oo dhacay intii u dhaxaysay 1987 ilaa 1989.
Xasuuqan wuxuu ahaa mid qorshaysan oo ay fuliyeen ciidamadii dawladdii Siyaad Barre, kuwaasoo si gaar ah u beegsaday beesha Isaaq ee ku noolaa gobollada waqooyi. Sababta? Jabhaddii SNM (Somali National Movement) oo kasoo horjeeday xukuumadda, waxay taageero ka heli jirtay bulshada Isaaq.
Ciidamadii dowladdu waxay duqeeyeen magaalooyin waaweyn sida Hargeysa iyo Burco, iyagoo aan kala soocin dad rayid ah iyo kuwa dagaalameyaasha ah. Hargeysa waxaa lagu sheegay inay burburtay boqolkiiba 70 ilaa 90%, waxaana lagu naaneysay “Dresden-ka Afrika” sababtoo ah sida ay u burburtay. Kumannaan qof ayaa la dilay, boqollaal kunna way qaxeen.
Qiyaasaha dhimashada ayaa kala duwan, balse hay’adaha caalamiga ah waxay sheegayaan in la dilay in ka badan 50,000 ilaa 200,000 oo qof.
Waxa laga yaabaa in aad is weydiiso: “Maxaa maanta laga xusuustaa?” — Waxaa weli socda dadaallo lagu doonayo in lagu helo cadaalad iyo in caalamku si rasmi ah u aqoonsado xasuuqan.
In kasta oo xasuuqan aanu helin heerka caalami ee aqoonsiga uu mudan yahay, haddana shacabka reer Somaliland weli way xusuustaan, waxayna u arkaan tiir ka mid ah sababaha ay ugu doodaan madax-bannaanidooda.
⸻
Gunaanad: Xasuuqii Isaaq ma aha oo kaliya dhacdo taariikhi ah—wuxuu tusaale u yahay halista ay leedahay marka awoodda dawladdu si qabiilnimo ah loo adeegsado. Waa masuuliyad in la xuso, la xasuusto, lana hubiyo in mustaqbalka aanay mar kale dhicin.